Οnce brothers, τώρα πάλι φίλοι!

Πρώτα απ' όλα θα ήθελα να 'μουν από καμιά μεριά σε εκείνο το εστιατόριο της Λιουμπλιάνα, όπου έμαθα πως συνευρέθησαν και συνέφαγαν ο Ιβκοβιτς, ο Μάλκοβιτς και ο Ομπράντοβιτς. Να ' μαι από καμιά μεριά και να στήσω αυτί στις κουβέντες που (θα) έκαναν γι' αυτά που τους χωρίζουν, αλλά και για ό,τι τους ενώνει...

Βεβαίως η συνάντηση αυτή δεν υπήρξε αντιπροσωπευτική, διότι και οι τρεις συνδαιτυμόνες είναι Σέρβοι, απλώς κάποτε (που τα lobbies της πατρίδας τους ήταν ισχυροί πόλοι ανάπτυξης) ανήκαν σε διαφορετικές "αιρέσεις" της ίδιας μπασκετικής θρησκείας: ο Ντούντα και ο Ζοτς (ως πνευματικό τέκνο του) είχαν αποδεχτεί τη διαθήκη του προφέσορα Νίκολιτς και εθεωρούντο φυσικοί κληρονόμοι του, ενώ ο Μπόζα εφέρετο ως ο αρχιερέας του αντιπάλου δόγματος, όπου είχαν επίσης στρατολογηθεί ο Σάκοτα, ο Τζούροβιτς και ο Σούμποτιτς...

Αυτήν την παγιωμένη εικόνα είχα στο μυαλό μου, μέχρι που βγήκε πριν από έναν χρόνο (μεσούσης της έντασης που προκάλεσε ο ημιτελικός Τουρκία-Σερβία στο Μουντομπάσκετ) ο Τάνιεβιτς για να κατηγορήσει τον Ιβκοβιτς ότι καταχράστηκε, λέει, την κληρονομιά του Νίκολιτς και πλασάρει τον εαυτό του ως εγγυητή της!

"Οh, family affairs, darling" που έλεγε και η Αλίκη Βουγιουκλάκη στον χίπη φίλο της, όταν άκουσε τον Κωνσταντάρα να ωρύεται στην κωμωδία "η κόρη μου η σοσιαλίστρια"! Οικογενειακές υποθέσεις, που μερικές φορές μπερδεύονται τόσο πολύ, ώστε μπροστά τους ο γόρδιος δεσμός να μοιάζει με παιχνιδάκι για νήπια...


Θα πεθάνω Γιουγκοσλάβος!

Παρεμπιπτόντως εκτός από τη μομφή που απέδωσε ο "Μπόσια" στον Ντούντα, είπε και κάτι άλλο, που όντως υπήρξε μια κατάθεση στεφάνου στον βωμό του εμφυλίου πολέμου, μα κυρίως έναν ύμνο στην ειρήνη και στην ποδοπατημένη από εικοσαετίας ενότητα εκείνου του λαού. Μπερδεμένος κάποια στιγμή με την καταγωγή του (ανάμεσα στο Μαυροβούνιο, στη Σερβία και στη Βοσνία/ Ερζεγοβίνη), ο συνάδελφος Ρήγας Δάρδαλης τον είχε ρωτήσει πούθε βαστά η σκούφια του και ο Τάνιεβιτς του έδωσε μια μνημειώδη απάντηση...

"Φίλε μου, εγώ ήμουν, είμαι ακόμη και θα πεθάνω Γιουγκοσλάβος"!

Κατόπιν όλων αυτών, το "Adecco Cup", που διοργανώθηκε τις τελευταίες μέρες στη Λιουμπλιάνα περισσότερο από ένα πολύ ενδιαφέρον τουρνουά, στο πλαίσιο της προετοιμασίας των έξι ομάδων ενόψει του Ευρωμπάσκετ της Λιθουανίας, υπήρξε ένα ιστορικό μνημόσυνο μιας χώρας που δεν υπάρχει πια!

Και που υπήρξε πάντως, όσο την κρατούσε ενωμένη ο (Κροάτης) στρατάρχης Τίτο, ήταν ένα θαύμα, διότι αυτή η χώρα αποτελούσε μια Βαβέλ, από πάσης απόψεως: ένα παζλ από λαούς που διέφεραν στις καταβολές, στα ήθη και στα έθιμα, στη θρησκεία, στις πολιτικές τάσεις, στην κουλτούρα, στους συμμάχους και δεν συμμαζεύεται...

Στη Λιουμπλιάνα μαζεύτηκαν αυτές τις μέρες, όλες οι φυλές (όχι του Ισραήλ, αλλά) του Τίτο: η Σερβία, που μέχρι και το 2002 έφερε ακόμη το όνομα της (παλιάς, αλλά κατακερματισμένης από το 1991) Γιουγκοσλαβίας, η Κροατία, η Σλοβενία, το (νεοσύστατο σε σχέση με τα παραδοσιακά κομμάτια του παζλ) Μαυροβούνιο, η Βοσνία/Ερζεγοβίνη και η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Έξι εθνικές ομάδες, σε ένα από πάσης απόψεως ιστορικό και εξόχως νοσταλγικό reunion, που κατά τα 4/6 του θα το συναντήσει και η ελληνική εθνική ομάδα στο Αλίτους: θα λείπουν βεβαίως από τον Γ' όμιλο της πρώτης φάσης του Ευρωμπάσκετ η Σερβία και η Σλοβενία, αλλά θα χορτάσουμε από... ιτς με το Μαυροβούνιο, την Κροατία, τη Βοσνία/Ερζεγοβίνη και τη FYROM!

Πάλι καλά δηλαδή που δεν μας έκατσε και το Κόσοβο, γιατί τότε όντως θα γινόμασταν από πέντε χωριά, χωριάτες!

Αστειεύομαι, αλλά η υπόθεση αυτή είναι πολύ σοβαρή: τόσο σοβαρή ώστε ο δραματικός (καθότι εμφυλιοπολεμικός) χαρακτήρας της αποτυπώθηκε με αίμα και δεν ήταν καθόλου βελούδινος, όπως συνέβη με τους υπόλοιπους λαούς, που κοιμήθηκαν ένα βράδυ με μια σημαία στο μπαλκόνι τους και το επόμενο πρωινό ξύπνησαν με άλλη. Σε αντίθεση με τη Σοβιετική Ένωση, την Τσεχοσλοβακία και τη Γερμανία, ο διαμελισμός στην πρώην Γιουγκοσλαβία εξελίχθηκε σε εκατόμβη: σε έναν τρομακτικό και μισαλλόδοξο εμφύλιο πόλεμο ανάμεσα στους Σέρβους και στους Κροάτες, όπου φίλος μακέλευε τον φίλο και αδερφός σκότωνε τον αδερφό...

Ο εφιάλτης του Ζάρκο

Εδώ στην Ελλάδα ως γείτονες, ομόδοξοι, αλλά και προστάτες (εκείνη την εποχή) των Σέρβων, πήραμε αμέσως το μέρος τους και γίναμε μάρτυρες της αγριάδας εκείνης της εποχής. Όχι απλώς θυμάμαι, αλλά δεν θα ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου τι συνέβη όταν στις 7 Δεκεμβρίου του 1992 ταξίδεψα στο Ζαντάρ μαζί με τον Ολυμπιακό, που είχε στο ρόστερ του τον Τάρλατς, τον Τόμιτς και κυρίως τον (Μαυροβούνιο) Πάσπαλι, που ήταν persona non grata για τους Κροάτες και του έκαναν τον βίο αβίωτο: τον κράτησαν δυο ώρες σε ένα μπουντρούμι του αεροδρομίου, βάραγαν τα κλάξον όλη τη νύχτα έξω από το ξενοδοχείο και όταν τον αντίκρισαν στη "Hala Jazine", πέρα από τις χυδαιότατες βρισιές που του απηύθυναν, λίγο έλειψε να τον λιντσάρουν κιόλας!

Το βράδυ πριν από το ματς πέρασε από το (γνωστό σε όλες τις αποστολές) ξενοδοχείο "Κolovare" ο Γιόζιπ Τζέρτζια και με πήρε για φαγητό σε ένα εστιατόριο. Είχε νυχτώσει για τα καλά και κάποια στιγμή ο πρώην προπονητής του ΠΑΟΚ και της εθνικής Γιουγκοσλαβίας έκανε πως στρίβει και ξαφνικά πάτησε φρένο, κοκάλωσε το Golf του και μου είπε με κυνικό τρόπο: "Λοιπόν, φίλε, εάν πάμε απ΄' αυτόν τον δρόμο πέφτουμε πάνω στους κυανόκρανους του ΟΗΕ. Αν πάμε από τον επόμενο βγαίνουμε πάνω στους Σέρβους. Ε, ο τρίτος οδηγεί στο εστιατόριο και λέω να πάμε από εκεί. Μήπως διαφωνείς;"

Τσιμουδιά δεν έβγαλα, χώρια που ακούγοντας τους πυροβολισμούς, τα 'χα κάνει πάνω μου!

Σιγά σιγά η κατάσταση εκτονώθηκε, άλλωστε ο πανδαμάτωρ χρόνος γιατρεύει όλες τις πληγές, ακόμη κι εκείνες που έμεναν ανοικτές, διότι προέρχονταν από αδερφικά μαχαιρώματα. Αυτήν ακριβώς την παράνοια διεκτραγωδεί σε έναν βαθμό και το ακραιφνώς μπασκετικό ντοκιμαντέρ με τίτλο "Once brothers", που παρήγαγε πέρυσι το ESPN, παρουσιάζοντας τους παράλληλους, αλλά και τους αντίθετους βίους του (Σέρβου από το Κράλιεβο) Βλάντε Ντίβατς και του Κροάτη (αλλά από σερβική πατρική ρίζα) Ντράζεν Πέτροβιτς...

Σε αυτόν τον παρανοϊκό πόλεμο, κάποιοι πρόδωσαν τους φίλους τους και κάποιοι την πατρίδα τους: αυτό το δίλημμα, απαιτούσε όντως μια γενναία απόφαση , διότι όπως είχε πει κάποτε ο Αγγλος συγγραφέας Εντουαρντ Μόργκαν Φόρστερ, "αν είχα την επιλογή να προδώσω είτε την πατρίδα μου, είτε κάποιον φίλο μου, ελπίζω να είχα τα κότσια να προδώσω την πατρίδα μου"!!!

Στάχτη το όραμα του Τίτο

Ήταν κάποτε μια χώρα, λοιπόν. Μια χώρα, αλλά όχι ένας λαός. Ένα έθνος, που κρατιόταν επί δεκαετίες με το ζόρι κάτω από την ίδια σημαία, αλλά οι υπήκοοι του ασφυκτιούσαν και περίμεναν τη στιγμή για να χωρίσουν τα τσανάκια τους. Έτυχε (;) να συμβεί αυτό το καλοκαίρι του 1991 στον απόηχο των συγκλονιστικών κοινωνικών και πολιτικών εξελίξεων εκείνης της εποχής. Είχαν προηγηθεί το μακελειό της εξέγερσης των Κινέζων φοιτητών στην πλατεία Τιενανμέν (Ιούνιος 1989), ακολούθησαν το Νοέμβριο του '89 η πτώση του τείχους του Βερολίνου και η (υπό τον Βάτσλαβ Χάβελ) βελούδινη επανάσταση στην Τσεχοσλοβακία, τα Χριστούγεννα της ίδιας χρονιάς, μετά τις φασαρίες στην Τιμισοάρα εκτελέστηκε ο Τσαουσέσκου και το έδαφος έμοιαζε γόνιμο για να ανθίσουν κι άλλοι σπόροι. Ήδη είχαν αρχίσει οι ζυμώσεις στη Σοβιετική Ένωση, που πέρασε από τη φάση της περεστρόικα και της γκλάσνοστ και διαμελίστηκε οριστικά και αμετάκλητα τον Ιούνιο του 1991 (αφού προηγουμένως διήλθε το μεταβατικό στάδιο της Κοινοπολιτείας) και κατόπιν όλων αυτών έφτασε το πλήρωμα του χρόνου για να γίνει στάχτη και μπούλμπερη το όραμα του Τίτο.

Αποχαιρέτα την, τη Γιουγκοσλαβία, που φεύγει, όπως θα 'λεγε και ο (ούτως ή άλλως προφητικός) Καβάφης...

Τα δάκρυα του Γιούρε

Η μπασκετική Γιουγκοσλαβία έφυγε στις 29 Ιουνίου του 1991, στο Palaeur της Ρώμης: πέθανε στα χέρια του Ιβκοβιτς, που από καλή ή κακή (τούτο στ' αλήθεια δεν το ξέρει ούτε ο ίδιος) τύχη του 'λαχε ο κλήρος να κοουτσάρει την τελευταία εθνική ομάδα της χώρας, η οποία ήδη έπνεε τα λοίσθια. Μέσα στην ατμόσφαιρα της ιταλικής dolce vita, οι "Γιούγκοι" είδαν το trailer του εμφύλιου σπαραγμού που βρισκόταν επί θύραις. Το είδαν μάλιστα με... σλοβενικούς υπότιτλους, καθώς μετά τη δεύτερη αγωνιστική της τελικής φάσης του Ευρωμπάσκετ και ενώ είχε παίξει 25 λεπτά εναντίον της Ισπανίας και 29 με την Πολωνία, ο Γιούρε Ζντοβτς έλαβε εντολή (εν είδει τελεσιγράφου, αλλιώς θα χαρακτηριζόταν προδότης) από τις νεόκοπες αρχές της πατρίδας του, που εκείνες τις μέρες ανακήρυσσε την ανεξαρτησία της, να εγκαταλείψει επειγόντως την αποστολή και να επιστρέψει στη Λιουμπλιάνα, μαζί με τους συμπατριώτες του δημοσιογράφους!

Το "ξανθό σκυλί" (μετέπειτα παίκτης του Ηρακλή και του Πανιωνίου και προπονητής του Ηρακλή) ενημέρωσε τον Ιβκοβιτς για την εντολή που είχε λάβει, παρακολούθησε από την τηλεόραση του δωματίου του, όπου συγκατοικούσε με τον Πάσπαλι τον αγώνα με τη Βουλγαρία και το ίδιο βράδυ έφυγε από τη Ρώμη με δάκρυα στα μάτια και γύρισε στην (καινούργια) πατρίδα του...

Είχε φύγει από το σπίτι του ως Γιουγκοσλάβος και επέστρεφε Σλοβένος!

Παρεμπιπτόντως το χρυσό μετάλλιο που δεν πρόλαβε να φορέσει σε εκείνο το Ευρωμπάσκετ ο Ζντοβτς του δόθηκε ως δώρο το καλοκαίρι του 2006 από τους παλιούς συντρόφους του, στον (αποχαιρετιστήριο) αγώνα που διοργάνωσε με καθυστέρηση τριών ετών στη Λιουμπλιάνα. Εκεί γράφτηκε το "happy end" της παλιάς θλιβερής ιστορίας, εκεί έμελλε να ξαναμαζευτούν τον Αύγουστο του 2011 έξι εθνικές ομάδες, οι οποίες κάποτε ήταν μία!

Το Ευρωμπάσκετ του 1991, όπου οι (ακαταμάχητοι εκείνη την εποχή) πλάβι κατέκτησαν αήττητοι το χρυσό μετάλλιο, υπήρξε το κύκνειο άσμα της ενωμένης εθνικής Γιουγκοσλαβίας. Έλειπαν από εκείνον τον αποχαιρετισμό στα (κοινά) όπλα ο Ντράζεν Πέτροβιτς και ο Στόγιαν Βράνκοβιτς, αλλά ήταν παρόντες οι υπόλοιποι: οι Σέρβοι Ντανίλοβιτς, Ντίβατς, Τζόρτζεβιτς, Γιοβάνοβιτς, Σάβιτς και Σρετένοβιτς, οι Κροάτες Ράτζα, Κούκοτς, Κόμαζετς και Περάσοβιτς, ο Μαυροβούνιος Πάσπαλι και ο Σλοβένος Ζντοβς. Το υποψιάζονταν ότι αυτό (θα) ήταν το τελευταίο κοινό ραντεβού τους και στα μάτια όλων ήταν διάχυτη η μελαγχολία, που επιτάθηκε κιόλας από τη φιλολογία η οποία είχε αρχίσει από το προηγούμενο καλοκαίρι (στο Μουντομπάσκετ της Αργεντινής) για το τι θα μπορούσε να πετύχει αυτή η ομάδα εάν αγωνιζόταν στο ΝΒΑ...

Τα τύμπανα του πολέμου ήδη ηχούσαν και ο αθλητισμός δεν θα μπορούσε να ξεφύγει από τη μέγγενη του εμφύλιου σπαραγμού. Από τότε η Γιουγκοσλαβία δεν θα ήταν ποτέ πλέον η ίδια και τις επόμενες εβδομάδες οι ανεξαρτητοποιούμενες χώρες άρχισαν να συστήνουν τις δικές τους εθνικές ομάδες, οι οποίες (στο μπάσκετ) εμφανίστηκαν στο Προολυμπιακό Τουρνουά του 1992 στην Ισπανία, μάλιστα η Ελλάδα συνειδητοποίησε την αλλαγή των δεδομένων με την ήττα της από την πανίσχυρη Κροατία, η οποία έφτασε έως τον τελικό των Ολυμπιακών Αγώνων, με αντίπαλο τηDream Team.

Το εμπάργκο στη Σερβία

Κι οι Σέρβοι τι απέγιναν; Τον Μάιο του 1992 και ενώ (με προπονητή τον Ιβκοβιτς) η δική τους εθνική ομάδα, η οποία κουβαλούσε ακόμη (και θα συνέχιζε να το φέρει έως και το Μουντομπάσκετ του 2002 στην Ιντιανάπολις) το όνομα "Γιουγκοσλαβία", βρισκόταν για ένα τουρνουά προετοιμασίας στο Μονπελιέ της Γαλλίας, έσκασαν τα άσχημα χαμπέρια: το κατ' εντολήν του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών εμπάργκο της χώρας και η αποβολή όλων των σερβικών ομάδων από τις διεθνείς διοργανώσεις. Μια καραντίνα που διήρκεσε έως την άνοιξη του 1995, όταν οι Σέρβοι μέσω τουchallenge round επέστρεψαν στο Ευρωμπάσκετ, που διεξήχθη στην Αθήνα και στιγματίστηκε από την αποχώρηση της Κροατίας από το βάθρο μετά τον τελικό στο ΟΑΚΑ...

Οι Κροάτες ανέβηκαν στο τρίτο σκαλί (όπου-ειρήσθω εν παρόδω-τους χειροκρότησαν ιπποτικά ο Τζόρτζεβιτς, ο Ντίβατς και ο Πάσπαλι), έμειναν και για την απονομή των ασημένιων μεταλλίων στους Λιθουανούς και αμέσως (με τηλεφωνική εντολή του προέδρου Φράνιο Τούντζμαν) έφυγαν προς τα αποδυτήρια!
Κι όμως μερικές μέρες νωρίτερα, ένα πρωινό στην καφετέρια του ξενοδοχείου "Divani Caravel", όπου έμεναν οι αποστολές, ο Πάσπαλι, ο Βράνκοβιτς, ο Ντίβατς, ο Ράτζα, ο Κούκοτς, ο Σάβιτς και ο Τζόρτζεβιτς καθόντουσαν στο ίδιο τραπέζι, έπιναν τον καφέ τους, κάπνιζαν, θυμόντουσαν τα παλιά και τίποτε δεν φαινόταν να σκιάζει την παιδική φιλία τους, ούτε να προμηνύει τα επιγενόμενα της 2ας Ιουλίου...


Στο ΟΑΚΑ βρισκόταν, ως παίκτης της εθνικής Σλοβενίας ο (Μουσουλμάνος) Τέομαν Αλιμπέγκοβιτς, μετέπειτα παίκτης του Ιωνικού Νέας Φιλαδελφείας. Είχε φάει ψωμί κι αλάτι με τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά στην εκπληκτική εθνική εφήβων της Γιουγκοσλαβίας, που αναδείχθηκε πρωταθλήτρια κόσμου το 1987 στο Μπόρμιο, στην εφεξής καλούμενη "Κουκοτσιάδα". Θυμάμαι ότι πιάσαμε την κουβέντα κάποτε και μου εκμυστηρεύθηκε το εξής: "Ξέρεις, τότε στο Μπόρμιο δεν γνώριζα τι εθνικότητα έχει ο Ράτζα ή ο Ντίβατς. Τότε παίζαμε όλοι μαζί και δεν μας ένοιαζε τίποτε από όλα αυτά. Ούτε αυτοί ήξεραν τη δική μου εθνικότητα, αλλά μετά απ' όλα όσα έγιναν, μας ανάγκασαν να μάθουμε όλοι τι είναι ο καθένας μας..."

Η λάθος κασέτα του Ντίβατς

Ακόμη πιο συγκλονιστική υπήρξε μια κατοπινή ομολογία του Ντίβατς προς τον (συνάδελφο μου) Νίκο Παπαϊωάννου. Τον χειμώνα του 1996 ο Βλάντε έψαχνε στο σπίτι του στο Λος Αντζελες μια κασέτα από έναν αγώνα των Λέικερς και μόλις την έβαλε στο βίντεο κατάλαβε ότι είχε κάνει λάθος."Ήταν η κασέτα εκείνου του τελευταίου τελικού στον οποίο παίξαμε όλοι μαζί με την Ιταλία, στο Ευρωμπάσκετ της Ρώμης, το 1991" εξομολογήθηκε. "Κάθισα και είδα όλο το ματς, από την αρχή ως το τέλος και συγκινήθηκα, κάποια στιγμή βούρκωσα κιόλας. Ώρες ώρες ανατρέχω σε εκείνες τις μέρες, που ήμασταν όλοι μαζί και ευτυχισμένοι και νιώθω πολύ περίεργα: σαν ένας οργανισμός που είναι υγιής, αλλά ένα μέρος του πονάει και αργοπεθαίνει"...

Το φυτίλι θα άναβε ούτως ή άλλως και η πυριτιδαποθήκη θα τιναζόταν, τούτο είναι ιστορικώς εξακριβωμένο και μαθηματικώς βέβαιο. Υπήρξε όμως μια σπίθα -για την ακρίβεια μια ποδοσφαιρική σπίθα- από την οποία μπήκε η φωτιά και άρχισε ο εμφύλιος πόλεμος: το κλασικό ντέρμπι Ντιναμό Ζάγκρεμπ-Ερυθρός Αστέρας στο "Μάξιμιρ", όπου το απόγευμα της 13ης Μαΐου του 1990 περισσότερο από δυο ποδοσφαιρικές ομάδες, συγκρούστηκαν η "Μεγάλη Σερβία" του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς και η "Ελεύθερη Κροατία" του Φράνιο Τούντζμαν...

Η κλωτσιά του Μπόμπαν

Αρκετή ώρα πριν από τη σέντρα, ακούγονταν μονάχα πολιτικά συνθήματα, η παρουσία των 3.000 "Delije", του Ερυθρού Αστέρα που ταξίδεψαν από το Βελιγράδι, με αρχηγό τους τον περιβόητο "Αρκάν" ( Ζέλικο Ρασνάτοβιτς) μέσα στο άντρο των "Bad Blue Boys" της Ντιναμό φόρτισε επικίνδυνα την ατμόσφαιρα και προτού καν αρχίσει ο αγώνας, το γήπεδο θύμιζε σκηνικό της Κόλασης του Δάντη! Οι παίκτες του Ερυθρού Αστέρα (με παρότρυνση του Ντράγκαν Στόικοβιτς) επιστρέφουν και κλειδαμπαρώνονται στα αποδυτήρια, αλλά οι Κροάτες μένουν στο γήπεδο και πλακώνονται με τους αστυνομικούς. Κάποιος από αυτούς στη σέντρα του γηπέδου κτυπάει έναν οπαδό της Ντιναμό και δέχεται μια σπρωξιά από τον (22χρονο τότε, μετέπειτα σταρ της Μίλαν) Ζβόνιμιρ Μπόμπαν. Ο αστυνομικός (που δεν ήταν Σέρβος, αλλά Βόσνιος και Μουσουλμάνος) προσπαθεί να του επιτεθεί με το γκλομπ, αλλά ο Μπόμπαν αποφεύγει το κτύπημα και ενώ το μάτι του γυαλίζει παίρνει φόρα και με μια κίνηση ανάμεσα σε καράτε και κουνγκ φου τον σωριάζει κάτω και με αυτή την κίνηση του γίνεται το σύμβολο του εθνικισμού, αλλά και του ξεσηκωμού των Κροατών. Η ποδοσφαιρική ομοσπονδία της Γιουγκοσλαβίας τιμώρησε τον Μπόμπαν με εξάμηνο αποκλεισμό, που σήμαινε και την απουσία του από το Μουντιάλ της Ιταλίας, αλλά η ποινή δεν θα είχε αντίκρισμα, διότι την "έσβησε" ο εμφύλιος πόλεμος...

Εκείνο το ματς του μίσους δεν άρχισε ποτέ. Αντί για γκολ και φάσεις, το μέτρημα αφορούσε τους (πάνω από 60, οι περισσότεροι από μαχαιρώματα και πλαστικές σφαίρες) τραυματίες και τις καταστροφές στο γήπεδο. Έναν χρόνο αργότερα ο Ερυθρός Αστέρας (με ηγέτη τον Κροάτη Προσινέτσκι) θα κατακτούσε το Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης και έναν χρόνο αργότερα θα ερχόταν η σειρά της Παρτιζάν (με πρωτάρη προπονητή τον Ομπράντοβιτς) να βάλει στη συλλογή της το Κύπελλο Πρωταθλητριών του μπάσκετ αλλά ο κόσμος είχε αλλάξει με τρόπο θεαματικό και συνάμα δραματικό. Από τα τέλη του 1990 οι Κροάτες και οι Σλοβένοι είχαν είδη ξεσηκωθεί ζητώντας την απόσχισή τους, ενώ οι οι Σέρβοι της (κροατικής) Κράινα σήκωναν το δικό τους πολεμικό λάβαρο και ο Μιλόσεβιτς παραδεχόταν δημοσίως "η Γιουγκοσλαβία έχει πεθάνει"...

Είκοσι χρόνια μετά από εκείνη την ταραχώδη και αιματηρή περίοδο, ο κόσμος έχει αλλάξει πάλι θεαματικά... Ο Προσινέτσκι από τον περασμένο Δεκέμβριο είναι πλέον (και) προπονητής του Ερυθρού Αστέρα, ο Μπόμπαν (στα 42 του) παραδέχεται ότι "εκείνο το βράδυ ήμουν ένα δημόσιο πρόσωπο που ρίσκαρε όχι απλώς την καριέρα και τη δόξα, αλλά και τη ζωή του για το κροατικό ζήτημα" και οι μπασκετμπολίστες ξαναμαζεύονται όλοι μαζί (αλλά χώρια) και παίζουν σε ένα γιουγκοσλαβικό τουρνουά στη Λιουμπλιάνα...

Απλώς, τότε ήταν αδέρφια, τώρα έχουν γίνει μόνο φίλοι...