Η χώρα που μυρίζει μπάσκετ

Έφτασα στο Αλίτους απογευματάκι Δευτέρας ύστερα από ταξίδι 16 ωρών, πρώτος απ’ όλους νομίζω, και συνάντησα μια πόλη από εκείνες τις επαρχιακές που ακροβατούν μεταξύ παραδείσου και κόλασης.

Έχει όλα αυτά τα προσόντα που εμείς οι Ελληνες είμαστε καταδικασμένοι –καταραμένοι– να κρατάμε κλειδωμένα στο χρονοντούλαπο μιας βουκολικής μνήμης: πράσινο, ηρεμία, ποτάμι, λίμνη, ποδήλατα, ψαράδες, νέους που κάνουν πικνίκ, καθαρό αέρα, άκαπνα εστιατόρια, μονοκατοικίες με κήπους, χωράφια με ξένοιαστα ζωάκια.

Όταν όμως βραδιάζει, είναι καταδικασμένη –καταραμένη– να μην αποκτήσει ποτέ τα στοιχεία που μας αρέσουν στην Ελλάδα: ζωντάνια, γέλια, νυχτερινή ζωή, ανεμελιά, ήπιο κλίμα το χειμώνα, ρολόι που δεν σταματάει. Η κουζίνα στα εστιατόρια του Αλίτους σχολάει κλείνει στις 22.00. Οι Κροάτες φίλοι που κατέφτασαν χθες το βράδυ έμειναν νηστικοί.

Στους καλομαθημένους της ντόλτσε βίτα, η πόλη θα θυμίσει κόλαση. Όσοι έχουν μπουχτίσει από το θόρυβο και το καυσαέριο θα τη νιώσουν παράδεισο. Η αλήθεια κρύβεται φυσικά κάπου ενδιάμεσα ή στο μυαλό του καθενός. Για μένα, δεν είναι παρά μια ακόμα κουκκίδα στο χάρτη, εξίσου ανώνυμη αρχικά με το Μπόρας, την Ντιζόν, το Πόζναν, την Αττάλεια, την Καρλσρούε, την Άγκυρα, το Χαμαμάτσου, την Τζιρόνα.

Σαν λευκός, ή μάλλον γαλανόλευκος, καμβάς.

Σε επτά ημέρες από σήμερα θα έχει αποκτήσει τα δικά της χρώματα. Εφόσον πέσει στα κεφάλια μας καμιά καταστροφή σαν εκείνη την αλήστου μνήμης του 1999 στην Ντιζόν, το φόντο θα είναι γκρίζο ή και μαύρο. Εάν όμως το παθητικό μείνει μηδενικό, όπως το ’97 στην Τζιρόνα ή το '03 στο Μπόρας ή το ’06 στο Χαμαμάτσου ή το ’09 στο Πόζναν, θα θυμάμαι το βουκολικό Αλίτους με παλ νοσταλγία και μπλε έπαρση.

Σε κάτι τέτοιες επαρχιακές πόλεις τοποθετήθηκαν τα θεμέλια για την επιστροφή της Εθνικής ομάδας στην κορυφογραμμή. Χρυσάφι, βέβαια, κερδίσαμε όταν αποφύγαμε τις εσωτερικές μετακινήσεις: 1987 Αθήνα, 2005 Βελιγράδι.

Οι 65-70 Ελληνες που θα ταξιδέψουν τις επόμενες μέρες στη Λιθουανία θα εκπλαγούν, ειδικά όσοι φαντάζονται μια χώρα μισοκακόμοιρη που ακόμα αισθάνεται γαντζωμένα πάνω της τα νύχια της «αρκούδας». Οι περισσότεροι Λιθουανοί ουδέποτε ένιωσαν Σοβιετικοί. Τον Ρώσο τον θεωρούσαν κατακτητή και τον κοιτούσαν με μισό μάτι, μέχρι που τον ξεφορτώθηκαν.

Αναζητήστε τα πλάνα από την απονομή του χρυσού Ολυμπιακού μεταλλίου το 1988 στη Σεούλ. Ο Σαμπόνις, ο Κουρτινάιτις, ο Γιοβάισα και οι υπόλοιποι Λιθουανοί ακούνε τον ύμνο της ΕΣΣΔ με ύφος περιφρονητικό. Η αυτοκρατορία, άλλωστε, έπνεε τα λοίσθια. Τέσσερα χρόνια αργότερα, στη Βαρκελώνη, οι Λιθουανοί πανηγύρισαν το μετάλλιό τους με πολύχρωμη τρέλα, όψιμη υπερηφάνεια για τη νεαρή τους πατρίδα και μπλουζάκια σχεδιασμένα από τους Grateful Dead, τους οποίους είχε προσηλυτίσει ο –κάτοικος Σαν Φρανσίσκο– Σαρούνας Μαρτσουλιόνις.

Το «Μουσείο της Γενοκτονίας», που στεγάζεται στο παλαιό κολαστήριο της KGB στο Βίλνιους, αποτελεί ουσιαστικά την ανατριχιαστική μαρτυρία ενός λαού που βρέθηκε μεταξύ σφύρας και άκμονος τις μέρες του Πολέμου. Το ίδιο το Αλίτους ερειπώθηκε τότε. Η Λιθουανία βρισκόταν ακριβώς στις παρυφές του Ανατολικού μετώπου. Σήμερα, εβδομήντα χρόνια αργότερα, το βλέμμα της είναι σύγχρονο και δυτικότροπο, αλλά ποτισμένο και με τα κουσούρια που άφησε πίσω της η φτώχεια.

Οι Λιθουανοί μπορεί να βαυκαλίζονται ότι έφτιαξαν μια μινιατούρα των σκανδιναβικών χωρών, ταυτόχρονα όμως αντιμετωπίζουν το Ευρωμπάσκετ ως ευκαιρία για γερή αρπαχτή των είκοσι ημερών, με τις ευλογίες φυσικά της FIBA, που επιζητά πακτωλό χρημάτων για τα ραδιοτηλεοπτικά δικαιώματα και τα διαπιστευμένα ξενοδοχεία. Το δωμάτιο όπου μένω κοστίζει συνήθως 30 ευρώ. Αυτές τις μέρες ενοικιάζεται με 120. Μου έκαναν καλύτερη τιμή επειδή αγαπάνε, λέει, την Ελλάδα και έρχονται διακοπές στη χώρα μας.

Κάποτε πέρασαν τυχαία και από το χωριό μου, ο Στάσυς και η Λίνα. Λιθουανοί τουρίστες στην Κρήτη! Ποιος να το περίμενε πριν από 25 χρόνια...

Όπως τότε, έτσι και τώρα μυρίζει παντού μπάσκετ. Το Αλίτους, η Κλάιπεντα, το Πανεβεζίς, το Σιαουλιάι, το Βίλνιους, το Κάουνας, ολόκληρη η χώρα. Καμία άλλη στην Ευρώπη δεν έχει τέτοιο έρωτα με την πορτοκαλί μπάλα. Το Ευρωμπάσκετ θα είναι μια μεγάλη, απολαυστική γιορτή. Ελπίζω ότι η απόδοση της νέας Εθνικής ομάδας θα μας επιτρέψει να την απολαύσουμε με χαμόγελο.

Για την αφεντιά μου αυτό θα είναι το 11ο Ευρωμπάσκετ. Έχασα μόνο τη Ρώμη και το Μόναχο. Ταξίδεψα στη Λιθουανία απεσταλμένος της Sportday και του NovaSport FM, ο οποίος έχει βοηθήσει ώστε να παρακολουθήσω από κοντά πολλές μεγάλες διοργανώσεις χωρίς να χρειαστεί να περιμένω πρόσκληση από την Ομοσπονδία ή άλλο φιλόπτωχο ταμείο. Όπως γνωρίζουν πολύ καλά εδώ στη Λιθουανία, η ανεξαρτησία είναι το ήμισυ του παντός!

Ύστερα από κάθε αγώνα της ελληνικής ομάδας, θα σας μεταφέρω τις εντυπώσεις μου μέσα από αυτό το blog και θα περιμένω τα σχόλιά σας, χωρίς –παρακαλώ– οπαδικές πινελιές. Η Εθνική ομάδα είναι από τα ελάχιστα αποκούμπια που απέμειναν να παρηγορούν τον Έλληνα φίλαθλο, παρά τις παλινωδίες και τις ανορθογραφίες της τελευταίας διετίας.

Ακόμα και ποτισμένη με αυτές, παραμένει ένα μόρφωμα που αντιστέκεται στην παρακμή της νέας Ελλάδας. Στημένη στις επάλξεις του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος, ανανεωμένη αλλά ακόμα περήφανη και καμαρωτή, στολισμένη με το απροσδόκητο μετάλλιο που κατέκτησε το 2009 στο Κατοβίτσε, υπόσχεται να κρατήσει και φέτος τη σημαία ψηλά.