Στον κύριο μας με αγάπη (4)

Θα το ομολογήσω τώρα που ολοκληρώνεται αυτό το αφιέρωμα: η φιλοδοξία μου όταν άρχισα να το συνθέτω ήταν να φτάσω τις στιγμές, τις ατάκες, τις πλάκες και τα ανέκδοτα του Ματθαίου μέχρι τα χρόνια που έζησε: έως το Νο 87! Ο φόρος τιμής στη μνήμη του «Πατριάρχη» ολοκληρώνεται σήμερα με τις καλύτερες ατάκες, οι οποιες αντλήθηκαν από συνεντεύξεις, από σεμινάρια και από αποσπάσματα από το βιβλίο του, όπως επίσης και κάποια αποφθέγματα τα οποία o «μεγάλος βαρόνος του ελληνικού μπάσκετ» χρησιμοποιούσε κατά κόρον και τεκμηρίωσαν τη διαδρομή του στα γήπεδα, αλλά και ολόκληρη τη ζωή του...

46. «Στο μπάσκετ, στον αθλητισμό, στη ζωή δεν μπορεί να γίνει τίποτε, εάν δεν υπάρχει λίγη αγάπη. Το έλεγε και ο φίλος μου, ο Γάλλος πρόεδρος της FIBA, Ρομπέρ Μπισνέλ: “Rien de faire sans un peu d' amour”».

47. «Η άμυνα είναι η αρχή της επίθεσης και η επίθεση είναι η αρχή της επόμενης άμυνας».

48. «Η προπόνηση είναι εύκολη, μόνο όταν δεν ξέρεις να την κάνεις. Εννοώ ότι η προπόνηση είναι πάντοτε δύσκολη, δυσκολότερη κι από τον αγώνα».

49. «Η τύχη είναι ένας χαμάλης που του φορτώνουμε τις βλακείες και την ανικανότητά μας».

50. «Προτιμώ να έχω την αμφιβολία ενός γνωστικού παρά τη βεβαιότητα ενός βλάκα».

51. «Το μπάσκετ δεν είναι σαν το Ευαγγέλιο, που το ψέλνουν το ίδιο είτε στη Μητρόπολη Αθηνών είτε στον Άγιο Παντελεήμονα. Το μπάσκετ δέχεται παρεμβάσεις, νέες ιδέες, αναπροσαρμόζεται και εξελίσσεται διαρκώς. Οι Ευρωπαίοι και οι Έλληνες είναι παπαγάλοι: ακούνε ή βλέπουν κάτι και αμέσως το ενστερνίζονται. Είναι δηλαδή σαν την κυρα-Κατίνα στη γειτονιά που αντιγράφει την “Creation” του Κριστιάν Ντιορ και ράβει το φόρεμα στη μοδίστρα της γειτονιάς της. Ο συχωρεμένος ο θείος μου έλεγε πάντοτε και από αυτόν το αντέγραψα και το λέω κι εγώ ότι ο σεφ της “Μεγάλης Βρετανίας”, όσο καλός και αν είναι δεν μπορεί να φτιάξει κοκορέτσι σαν τον ψήστη στα Βλάχικα και επίσης ο φον Κάραγιαν δεν μπορεί να διευθύνει την ορχήστρα στα μπουζούκια».

52. «Το ελληνικό μπάσκετ είναι δημιούργημα των Ελλήνων προπονητών, οι οποίοι μοχθούν καθημερινά σε αντίξοες συνθήκες και συνήθως πληρώνουν κι από την τσέπη τους. Μπάσκετ είναι ρε, το παίζουμε τόσες δεκαετίες, δεν είναι κρίκετ που μας το εισήγαγαν οι Εγγλέζοι και πρέπει σώνει και καλά να φέρουμε Εγγλέζους προπονητές για να μας το μάθουν».

53. «Τις μεγάλες ομάδες τις κάνουν οι μεγάλοι παίκτες, αλλά τις πρωταθλήτριες τις κάνουν οι μεγάλοι προπονητές».

54. «Ο προπονητής στα παιδικοεφηβικά πρέπει να είναι πατέρας. Ο προπονητής στις ερασιτεχνικές ομάδες πρέπει να είναι φίλος. Και ο προπονητής στις επαγγελματικές ομάδες πρέπει να είναι σατράπης»!

55. «Στην καριέρα μου νταλαβερίστηκα με πολύ έξυπνους, αλλά και με χαζούς παίκτες. Κάποτε αφιέρωσα μια ολόκληρη προπόνηση στην άμυνα στη weak side κι όταν τελειώσαμε ρώτησα έναν παίκτη που δεν φημιζόταν για την εξυπνάδα του, τι συγκράτησε. Με κοίταξε σαν χάνος και μου είπε: “Τίποτε κόουτς. Να ’ρθω από το σπίτι σου να μου κάνεις ιδιαίτερο;”»

56. «Ο Γιώργος Κολοκυθάς είχε ένα μοναδικό χάρισμα: του έλεγες ένα πράγμα και καταλάβαινε άλλα πέντε μαζί. Γι αυτό κιόλας ερχόταν μόνο σε μια προπόνηση»!

57. «Από όλους τους παίκτες που κοουτσάρισα, αυτός που με έκανε να λυπηθώ γιατί πήγαν στράφι τα προσόντα του, λόγω αδιαφορίας ήταν ο Θανάσης Πέππας (σ.σ. Παναθηναϊκός, Πανιώνιος)».
58. «Γιατί πήγα στα γεράματα να δουλέψω στην Παναχαΐκή; Και τι να κάνω ρε; Να κάθομαι στο σπίτι μου, να καπνίζω, να βλέπω το σκρίνιο που είναι γεμάτο κύπελλα και διπλώματα και να λύνω σταυρόλεξα;»

59. «Νομίζω ότι ο Σεργκέι Μπέλοφ είναι ο πληρέστερος Ευρωπαίος παίκτης που είδα ποτέ μου και δεν αντιμετωπιζόταν με τίποτε, διότι έπαιρνε άριστα στα πέντε στοιχεία που είναι απαραίτητα για να ξεχωρίσει κάποιος σε πολύ υψηλό επίπεδο: γνώση των βασικών -φυσική κατάσταση-ομαδικό πνεύμα- επιθυμία νίκης- ικανότητα επιλογής τελικής προσπάθειας».

60. «Όταν με ρωτάνε πότε εκστασιάστηκα περισσότερο, ανατρέχω στο Ολυμπιακό Τουρνουά του 1960 στη Ρώμη, όπου μείναμε με το στόμα ανοικτό βλέποντας την εθνική ομάδα των ΗΠΑ, που είχε τον Όσκαρ Ρόμπερτσον, τον Τζέρι Γουέστ και τον Γουόλτ Μπέλαμι».

61. «Τα σωματικά προσόντα είναι σπουδαία, αλλά μόνο με αυτά δεν μπορεί να προχωρήσει κάποιος. Θυμάμαι ότι κάποτε μου έφεραν έναν ψηλέα, που μάλιστα φορούσε 50 νούμερο παπούτσι και μου έλεγαν ότι θα γίνει παικταράς. Τον δοκίμασα σε μια προπόνηση και ξέρεις τι κατάλαβα; Ότι η μόνη δουλειά που θα μπορούσε να κάνει, επειδή είχε μεγάλη πατούσα, ήταν να πατάει τα σταφύλια στα πατητήρια»!
62. «Δυστυχώς, ενώ προσπαθούσαμε επί δεκαετίες, δεν καταφέραμε να τυποποιήσουμε μια ελληνική σχολή μπάσκετ. Παραδοσιακά, λόγω έλλειψης δεινών σουτέρ και ψηλών, εμείς στηριζόμασταν στα μπασίματα και αναδεικνύαμε σπουδαίους drivers και παίκτες με ικανότητα στο baby jump shot. Ακόμη και ο Γκάλης που έμαθε το μπάσκετ στην Αμερική, τέτοιος παίκτης ήταν. Ρίχνω την ευθύνη σε εμάς τους προπονητές, διότι δεν καθίσαμε ποτέ όλοι μαζί γύρω από ένα τραπέζι να χαράξουμε μια εθνική πολιτική και να καταλήξουμε σε μια ενιαία αγωνιστική ταυτότητα».

63. «Όποιος έχει διάστρεμμα και δεν παίζει σε έναν αγώνα είναι αδερφή»!

64. Οι ψηλοί είναι η ναυαρχίδα σε μια ομάδα και οι κοντοί τα αντιτορπιλικά και τα υποβρύχια. Όταν η περιφερειακή άμυνα δεν λειτουργεί καλά, τότε αφήνει εκτεθειμένους και τους ψηλούς και τους αναγκάζει να χρεώνονται με φάουλ. Εάν ναυαγήσει η ναυαρχίδα, τότε βουλιάζει όλος ο στόλος».

65. «Η πεντάδα στο μπάσκετ είναι σαν τα πέντε δάχτυλα ενός χεριού. Μπορεί ο πλέι μέικερ και ο πίβοτ να είναι οι βασικοί άξονες, αλλά όλα τα δάχτυλα έχουν την αξία τους και αν σου λείπει ένα, τότε είσαι κουλός!»

66. «Παλιά λέγαμε ότι οι ενδεδειγμένοι τρόποι επίθεσης είναι ντρίμπλα εναντίον man to man και πάσα εναντίον ζώνης. Τώρα τα πράγματα άλλαξαν: πρέπει να ντριμπλάρεις εναντίον ζώνης, για να την παρασύρεις να πιέσει ώστε να κάνεις split πασάροντας έξω».

67. Τα fundamentals είναι όλο το μπάσκετ. Αν δεν ξέρεις τα βασικά, δεν πας πουθενά: πάσα, ντρίμπλα, σουτ, σκριν, ξεμαρκάρισμα. Παίκτης χωρίς γνώση των βασικών είναι σαν τη μουσική που δεν έχει νότες. Γίνεται αυτό; Πάρτε παράδειγμα τους Μπουλς με την τριγωνική επίθεση και τη δυνατότητα και των πέντε παικτών να κατεβάσουν την μπάλα».

68. «Τώρα το μπάσκετ είναι επαγγελματικό, αποτελεί την προτεραιότητα. Εμείς μεγαλώσαμε με τη λογική, να έχουμε μια καλή δουλειά στο Δημόσιο, να πηγαίνουμε στις ταβέρνες και στο σινεμά, να έχουμε μια όμορφη γκομενίτσα και όποτε αδειάζουμε απ’ όλα αυτά να παίζουμε και λίγο μπάσκετ».

69. «Πάντοτε έβαζα τον καλύτερο αμυντικό παίκτη μου στον χειρότερο επιθετικό των αντιπάλων, για να έχει λιγότερες ατομικές ευθύνες και να εξοικονομεί ενέργεια, ώστε να δίνει βοήθειες στους άλλους και να κάνει παγίδες».

70. «H καλύτερη αντίδραση κόντρα στο “delay basketball” είναι να ορμάς για να πάρεις την μπάλα, δηλαδή να παίζεις επιθετική άμυνα, ώστε να έχεις περισσότερες κατοχές και ευκαιρίες για να επιτεθείς».

71. «Γελώ καμιά φορά που ακούω για τρομερές, λέει, κομπίνες στα λεγόμενα special situations των τελευταίων δευτερολέπτων. Πίστευα κι εγώ σε αυτές μέχρι που άκουσα τον Ντένι Κραμ του Λούιβιλ, να αποκαλύπτει μετά τον τελικό του κολεγιακού πρωταθλήματος ότι το μόνο πράγμα που είπε στο τελευταίο τάιμ άουτ ήταν “έχουμε πέντε δευτερόλεπτα και κάποιος από εσάς πρέπει να κάνει κάτι, να το κάνει γρήγορα και να το κάνει καλά”»!

72. «Για να πας να παίξεις σε έναν αγώνα, πρέπει να κάνεις γενικό σέρβις, όπως στα αυτοκίνητα πριν από μεγάλα ταξίδια. Εάν κάνεις κακή προπόνηση, αφενός θα χάσεις κι αφετέρου θα φωνάζεις συχνά έναν παπά να κάνει ευχέλαιο»!

73. «Το μεγαλύτερο λάθος στην καριέρα μου ήταν ότι είχα μεγάλη εμπιστοσύνη στον εαυτό μου και δεν ζητούσα από τους προέδρους να μου αγοράσουν μεγάλους σταρ. Το ίδιο μού εξομολογήθηκε κάποτε ότι έκανε και ο Μπόμπι Νάιτ στην Ιντιάνα: πίστευε δηλαδή ότι αυτός είναι η αρχή και το τέλος των πάντων, μάλιστα το έλεγε κιόλας φωναχτά στους παίκτες του. Μάλιστα όταν ο Αϊζάια Τόμας σκεπτόταν να παρατήσει το πανεπιστήμιο για να παίξει στο ΝΒΑ, του είπε “μπάσταρδε, όταν φύγεις εσύ από την ομάδα, εγώ θα βρω άλλον πόιντ γκαρντ για να μου κάνει τη δουλειά, αλλά όταν θα φύγω εγώ, η ομάδα δεν θα βρει άλλον σαν εμένα”»!

74. «Εύχομαι ο Σούμποτιτς να είναι ο τελευταίος ξένος προπονητής που βραβεύει ΠΣΑΚ για την κατάκτηση του πρωταθλήματος. Τι λέτε, κύριε Κυρίτση, ότι έχει ελληνικές ρίζες; Α, μάλιστα, ο πατέρας του θα έχει σκοτώσει κανέναν Τουρκαλά»! (στην εκδήλωση του Συνδέσμου Ελλήνων Προπονητών, στις 23 Ιανουαρίου του 2000)

75. «Σήμερα δεν ήμασταν ομάδα μπάσκετ, αλλά θεατρικός θίασος που ανέβασε με μεγάλη επιτυχία μάλιστα, την παράσταση "Απόψε αυτοσχεδιάζουμε" του Λουίτζι Πιραντέλο, με τον Δημήτρη Μυράτ και τη Βούλα Ζουμπουλάκη. Δεν είδατε τι έγινε; Ο καθένας έκανε του κεφαλιού του, βάλαμε φουστανέλα, πήραμε τις ξιφολόγχες, φωνάζαμε "αέρα" κι όποιον πάρει ο χάρος!» (5 Ιανουαρίου 1985, αγανακτισμένος από την εντός έδρας ήττα του Ολυμπιακού από την ΑΕΚ, 61-68).

76. «Ο Γκέκος είναι όπως οι Μεξικάνοι! Ανεβαίνει στο άλογο, που χλιμιντρίζει, ρίχνει το λάσο του κι όποιον πιάσει»!
77. «Ο Βασιλακόπουλος είπε ότι η τέταρτη θέση στο Μουντομπάσκετ ήταν επιτυχία. Μα, όχι τον Γιαννάκη, αλλά τον Μπαλφούσια (σ.σ. ο συχωρεμένος διευθυντής της ΕΟΚ) να έβαζε προπονητή, πέμπτοι δεν μπορούσαμε να βγούμε»!

78. «Αυτό που έγινε με τον Γιαννάκη και την εθνική ομάδα είναι μεγάλο μυστήριο. Σαν την υπόθεση Οτσαλάν» (Μάρτιος 1999, μετά την αποχώρηση του «δράκου»).

79. «Το πίστευα πάντοτε και επιμένω: ο προπονητής στην εθνική ομάδα πρέπει να είναι part time, όπως το κάνουν οι Αμερικανοί. Να επιλέγονται οι παίκτες από μια επιτροπή και να ορίζεται προπονητής, αυτός που κάνει την καλύτερη δουλειά στο πρωτάθλημα. Με τόσες απαιτήσεις και τόσους πολλούς αγώνες που έχουν πλέον τα σωματεία, ο προπονητής της Εθνικής είναι διαχειριστής της δουλειάς των συναδέλφων του».

80. «Γιατί δεν έπαιξε ο Παπαχριστόπουλος; Μάλλον στραμπούληξε το χέρι του στην... πρέφα»!

81. «Ο Μάλκοβιτς παίρνει πολλά εκατομμύρια από τον Παναθηναϊκό , αλλά με την εικόνα που παρουσιάζει η ομάδα του αυτή την εποχή νομίζω ότι παίρνει τόσα λεφτά για να κάνει πράγματα, που δεν καταλαβαίνει κανείς»!

82. «Όταν τα παιδιά μου ήταν μικρά άκουγαν τους παίκτες μου να με φωνάζουν "κόουτς" και νόμιζαν ότι με λένε... Κώτσο. Τα μάλωνα τότε, αλλά τώρα καταλαβαίνω πόσο δίκιο είχαν. Κώτσους μάς πιάνανε τόσα χρόνια οι ομάδες που μας έδιναν μερικά χιλιάρικα κι αυτά συνήθως στο... μιλητό»!

83. «Το ελληνικό μπάσκετ είναι γεμάτο από... Μπόμπι Νάιτ! Έτσι αποκαλώ εγώ όλους αυτούς που ανεβαίνουν στο ρετιρέ με το ασανσέρ και δεν έχουν ιδέα πώς είναι τα πατώματα από το ισόγειο μέχρι τον τελευταίο όροφο»!

84. «Εγώ ξέρω ότι για να γίνεις καπετάνιος, ξεκινάς από μούτσος, γίνεσαι λοστρόμος, ανεβαίνεις σιγά σιγά. Πρώτα σε μια βάρκα, ύστερα σε μικρό καράβι, μετά στους 20.000 κόρους, στους 50 και πάει λέγοντας. Στην Ελλάδα όμως τι γίνεται; Κάνεις τη διαδρομή Παλούκια-Πειραιάς και μετά σε βάζουν πλοίαρχο σε υπερωκεάνιο»!

85. «Ο Γκάλης έκανε επανάσταση στο ελληνικό μπάσκετ και έφερε τα πάνω κάτω. Δεν με συμφέρει να το δηλώνω ως προπονητής, αλλά πιστεύω ότι όλοι οι προπονητές, οι παίκτες, οι παράγοντες, όλοι όσοι ασχολούμαστε με το μπάσκετ, πρέπει να πληρώνουμε... Γκαλόσημο» (σ.σ. απόσπασμα από συνέντευξή του στην εφημερίδα Μπάσκετ, στις 17 Ιουλίου του 1990. Τώρα αμφιβάλλω πραγματικά εάν όντως ο Φάνης Χριστοδούλου, όπως πίστευα τόσα χρόνια, είναι ο πρώτος που μίλησε για την επιβολή του Γκαλόσημου).

86. «Η σοβαρότερη κουβέντα που άκουσα ποτέ από παίκτη είναι αυτό που μου είπε κάποτε ο Κρις Κέφαλος: “Κόουτς, οι Έλληνες παίκτες είναι ταλαντούχοι, αλλά δεν ξέρουν να διαχειρίζονται τις δύσκολες καταστάσεις. Μπορεί μια ομάδα να προηγείται με είκοσι πόντους, αλλά οι παίκτες της δεν ξέρουν τι να κάνουν για να κρατήσουν τη νίκη και καταρρέουν από το φόβο και την ανασφάλεια”».

87. «Δεν μου αρέσει που με λένε Πατριάρχη και δεν με συμφέρει κιόλας. Να, τις προάλλες φλέρταρα μια κυρία και ενώ μου έκανε κι αυτή τα γλυκά μάτια, περνάει ξαφνικά κάποιος μου λέει “γεια σου Πατριάρχη” οπότε ξαφνικά η γκόμενα μαζεύεται και μου λέει: “Α παπαπα, εγώ, κύριε, με Πατριάρχη δεν πάω! Θα με αφορίσει η Εκκλησία”»!

ΥΓ. Τον ευγνωμονούμε για όλα όσα έκανε, όσα είπε, όσα σκέφτηκε και όσα εντέλει μας άφησε ως εθνική κληρονομιά στην ανεκτίμητη διαθήκη του.