Ένα υστερόγραφο για τον Σωκράτη μας…

Στα ξένα (όπου βρίσκομαι εδώ και μέρες) έχω την αίσθηση ότι τα καλά νέα σε χαροποιούν περισσότερο και τα άσχημα σε θλίβουν πιο πολύ, απ’ όσο συμβαίνει συνήθως. Το ήξερα από παλιά αυτό και βεβαιώθηκα σήμερα το πρωί, που διάβασα για τον θάνατο του Σωκράτη…

Του Σωκράτη, το εννοώ και επιμένω σε αυτή την εξελληνισμένη εκφορά του ονόματος του Σόκρατες Μπραζιλέιρο Σαμπάιο ντε Σούζα Βιέιρα ντε Ολιβέιρα, διότι αν και Βραζιλιάνος ο συχωρεμένος αρτίστας της μπάλας, θεωρούσε ανέκαθεν τον εαυτό του Έλληνα. Ελληναρά κιόλας, από τους αρχαίους, όπως δήλωνε το όνομα του, αλλά και τα ονόματα τα οποία έδωσε στα τρία από τα τέσσερα παιδιά του, που τα βάφτισε Σωκράτη, Σοφοκλή και Σωσθένη. Λυπόταν μάλιστα (και το έλεγε τιμίως και ειλικρινώς όχι για να μας καλοπιάσει) που δεν είχε γεννηθεί στην Ελλάδα, που δεν την είχε επισκεφθεί νωρίτερα από το 2005, που δεν είχε τριφτεί με τους ανθρώπους της τόσα χρόνια…

«Τόσα μάταια χρόνια…», όπως μου είχε εξομολογηθεί ένα βράδυ, που (τι άλλο θα έκανα μαζί του…) τα κουτσοπίναμε σε μια ταβέρνα της Πλάκας. Ήταν Δευτέρα, 18 Δεκεμβρίου του 2005, μετά την ετήσια γιορτή των κορυφαίων του ελληνικού αθλητισμού που διοργανώνει ο Πανελλήνιος σύνδεσμος αθλητικών Συντακτών και την οποία λάμπρυνε με την αρχοντική παρουσία του. Έλαμπε εκείνο το βράδυ ο «Dr Soc», διότι επιτέλους , μετά από περιπλάνηση 52 ετών, είχε καταπλεύσει σαν τον Οδυσσέα, στην Ιθάκη του: ικανοποιούσε, διάβολε, τον πόθο του και εκπλήρωνε το βιωματικό απωθημένο του να επισκεφθεί την Ελλάδα, που ήταν η πηγή της έμπνευσης του.

Ευτυχώς εκείνο το βράδυ, οι Αθηναίοι, δεν τον έβαλαν να πιει με το ζόρι το κώνειο, όπως είχε συμβεί με τον αρχαίο Σωκράτη, αλλά τον κέρασαν ωραίο λευκό κρασί που το απολάμβανε όλη τη νύχτα, μαζί με τη λατρεία των συνδαιτυμόνων του, συμπεριλαμβανομένης της ταπεινότητος μου, όπως το μαρτυρά και η φωτογραφία που συνοδεύει το άρθρο…

Εδώ θέλω να ανοίξω μια παρένθεση, διότι ο Σόκρατες και η καλύτερη ομάδα που έπαιξε ποτέ σε Μουντιάλ, χωρίς να κατακτήσει το τρόπαιο σημάδεψαν την εφηβεία και τα δημοσιογραφικά πρωτόλεια μου: αναφέρομαι σε εκείνη την υπέροχη στο παιχνίδι της, πλην… αγαθιάρα Βραζιλία του Σόκρατες, του Ζίκο, του Φαλκάρο, του Σερέζο, του Εντερ, του Ζούνιορ, του Εντίνιο, του Λεάντρο, του Ντιρσέου, αλλά και του… καταραμένου Βαλντίρ Περέζ, που πάντως η τύχη και οι συνάνθρωποι του του φέρθηκαν καλύτερα απ’ ό,τι στον ομόλογό του της ομάδας του ’50 και αρνητικό πρωταγωνιστή του περιβόητου «Maracanazo», Μοασίρ Μπαρμπόσα. Αυτόν τον καταδίκασαν για ένα έγκλημα που δεν το έκανε μόνος του και επί πενήντα συναπτά έτη (μέχρι το 2000, που εγκατέλειψε τον μάταιο τούτο κόσμο) δεν τον άφηναν όχι σε γήπεδο να μπει, αλλά ούτε απ’ έξω να περάσει…

Εκείνη η φοβερή και τρομερή Βραζιλία του Τέλε Σαντάνα πήγε στην Ισπανία και πετούσε φωτιές: στην πρεμιέρα νίκησε 2-1 τη Σοβιετική Ένωση και στη συνέχεια διέλυσε με 4-1 τη Σκωτία, με 4-0 τη Νέα Ζηλανδία, με 3-1 την Αργεντινή και ήταν έτοιμη να ξεπετάξει και την Ιταλία, αλλά τζίφος: το ρολόι στον πίνακα του «Σαρία» της Βαρκελώνης σταμάτησε στο 74ο λεπτό του αγώνα της δεύτερης φάσης, όταν με το σκορ στο 2-2 (κι ενώ ο Σόκρατες είχε ισοφαρίσει σε 1-1), ο Πάολο Ρόσι πέτυχε το τρίτο γκολ του και πέταξε τη Βραζιλία έξω από το Μουντιάλ…

Clamoroso, που λένε και οι Ιταλοί, μόνο που αυτός δεν ήταν απλώς θόρυβος, αλλά ο μεγαλύτερος ποδοσφαιρικός πάταγος!

Σε εκείνη την καλπάζουσα ομάδα που ωστόσο εκτροχιάστηκε, ο Σόκρατες ήταν το άλογο που πήγαινε μπροστά: έπαιρνε την μπάλα από τον τερματοφύλακα και με περίσσια (παρά το μπόι του) τέχνη και επιδεξιότητα την κατέβαζε ως την αντίπαλη περιοχή και την έκανε να μοιάζει δούλα του!

Τα κουβεντιάζαμε όλα αυτά εκείνο το βράδυ στην Πλάκα, που τον πέτυχα στα κέφια του και πήρα την εκδίκηση μου για το στήσιμο που μου έκανε δυο μέρες νωρίτερα: το Σάββατο είχαμε συμφωνήσει να βγει live από τη Θεσσαλονίκη, όπου βρισκόταν, στην (εκπομπή που παρουσίαζα τότε) «Κερκίδα του Σαββάτου», αλλά ξαφνικά αρρώστησε και κρεβατώθηκε στο δωμάτιο του ξενοδοχείου. Συγκινούμαι στ’ αλήθεια, τώρα που θυμάμαι με πόση συστολή, αυτός ο άντρακλας και παικταράς, μου τηλεφώνησε μαζί με τον άνθρωπο ο οποίος τον συνόδευε, τον Αλέκο Τεκτονίδη και μου ζήτησε συγνώμη!!!

Κοτζάμ Σόκρατες ζήτησε συγνώμη από κάποιον Σκουντή, πού να το πω ή να το γράψω ο δόλιος και να με πιστέψουν…

Όχι επειδή σώνει και καλά ο νεκρός δεδικαίωται, αλλά ο (Βραζιλιάνος, ο δικός μας και εντέλει ο οικουμενικός) Σόκρατες υπήρξε μια ποδοσφαιρική ιδιοφυία, που απλώς δεν αξιώθηκε να γίνει βασιλιάς χωρίς στέμμα. Μέγας, μέγιστος παίκτης που δεν εξάντλησε τη φαντασία του εντός των τεσσάρων γραμμών: μια κλασική περίπτωση homo universalis, καθότι σπούδασε παιδίατρος, έγραψε λογοτεχνικά έργα, σκηνοθέτησε και έπαιξε ο ίδιος σε θεατρικές παραστάσεις, ανέπτυξε πλούσια ανθρωπιστική δράση και δεν φυλάκισε ποτέ το επαναστατικό πνεύμα του: ήταν εκείνος, άλλωστε, στο Μουντιάλ του 1986 φόρεσε πρώτος (και αποδείχτηκε ότι πήγαινε μπροστά από την εποχή του) στο κεφάλι του κορδέλες, πάνω στις οποίες έγραφε διάφορα πολιτικά και κοινωνικά συνθήματα, όπως «δικαιοσύνη», «ισότητα» κοκ…

Ο Σόκρατες έπαιξε μπάλα (γοητευτική μπάλα και όχι απλώς συντεταγμένο ποδόσφαιρο) μέχρι το 2004, όταν πενηντάρης πια, πήγε για ένα φεγγάρι στην ερασιτεχνική Γκάρφορθ στην οποία έκανε και τον προπονητή. Έναν χρόνο αργότερα, ήρθε στην Ελλάδα και τον χορτάσαμε δεόντως: στο πρώτο σκέλος της επίσκεψης του συμμετείχε σε έναν αγώνα φιλανθρωπικού χαρακτήρα (για την ενίσχυση της οργάνωσης «Γιατροί χωρίς σύνορα») στο γήπεδο των Συκεών, στη Θεσσαλονίκη και εκεί τιμήθηκε από τη διοίκηση του Αγροτικού Αστέρα, ενώ παρακολούθησε και το ματς Ηρακλής-Άρης. Στη συνέχεια κατέβηκε στην Αθήνα, είδε τον αγώνα Ολυμπιακός-Απόλλων Καλαμαριάς, ανακηρύχθηκε τιμής ένεκεν (όπως ο Πελέ και ο Μαραντόνα) μέλος των «ερυθρολεύκων» και τιμήθηκε ως προσωπικότητα παγκόσμιου βεληνεκούς, στη γιορτή του ΠΣΑΤ…

Έξι χρόνια αργότερα, ο ταλαιπωρημένος τον τελευταίο καιρό (από σοβαρά προβλήματα υγείας) Σόκρατες έφυγε από τη ζωή, αφήνοντας μας μια ανεκτίμητη κληρονομιά ποδοσφαιρικής καλλιτεχνίας, αλλά και μια στάση ζωής που την υπερασπίστηκε ως την τελευταία στιγμή…

· ΥΓ: Κοινότυπο, αλλά του ταιριάζει να τον αποχαιρετήσουμε όπως συνηθίζεται σε τέτοιες απώλειες και το γράφω στη γλώσσα του, γιατί ενώ λάτρευε την Ελλάδα, δεν πρόλαβε κιόλας να μάθει τη γλώσσα του Σωκράτη: οbrigado pelas memórias, σε ευχαριστούμε για τις αναμνήσεις…