Το μάτι του Μεγάλου Αδελφού

Στο ποδόσφαιρο μιλούν για "goal-line technology", στο μπάσκετ για "instant replay". Ο κοινός παρονομαστής είναι η χρήση της τεχνολογίας για την εξιχνίαση αμφισβητούμενων φάσεων. Το αλάθητο, υποτίθεται, βλέμμα του Μεγάλου Αδελφού.

Το ποδόσφαιρο διστάζει, για πολλούς και διάφορους λόγους, με σημαντικότερο όλων το οικονομικό: θα κόστιζε μία περιουσία να τοποθετηθούν ηλεκτρονικά "μάτια" σε όλα τα γήπεδα, από Μουντιάλ και Τσάμπιονς Ληγκ μέχρι τοπικά και ερασιτεχνικά πρωταθλήματα. Οι αρμόδιες αρχές προτίμησαν τη μεσοβέζικη λύση του εγκατεστημένου στην επανορθωτική γραμμή "πέμπτου" (και "έκτου") διαιτητή, παρά τους ηλεκτρονικούς αισθητήρες και τις τρισδιάστατες κάμερες.

Στο μπάσκετ, το "instant replay" εισάγει άλλου είδους δαιμόνια. Εάν θεσμοθετηθεί η "βοήθεια του βίντεο", οι αγώνες θα εξελιχθούν σε μία ατέρμονη διαδικασία διακοπών, ελέγχων και επανελέγχων μέσα από τα μόνιτορ της τηλεόρασης που καλύπτει κάθε αγώνα.

Εάν υπάρχει τέτοια.
Εάν κάνει σωστά τη δουλειά της.
Εάν πιάσει σωστά την επίμαχη φάση.
Εάν αποδειχθεί ικανός ο διαιτητής να ερμηνεύσει τη, συχνά απατηλή, τηλεοπτική εικόνα.

Παραείναι πολλά τα "εάν". Το ΝΒΑ και κατόπιν η FIBA υιοθέτησαν με τη σειρά τους μία μέθοδο ήξεις-αφίξεις. Το "instant replay" θα χρησιμοποιείται μεν, αλλά μόνο για ζητήματα που έχουν σχέση με τη χρονομέτρηση του αγώνα. Ήταν εμπρόθεσμο το καλάθι ή εκπρόθεσμο; Το φάουλ σφυρίχτηκε πριν ακουστεί η κόρνα ή κατόπιν; Είχε λήξει το 24άρι όταν έγινε το σουτ ή όχι;

Επικουρικά, το τηλεοπτικό μάτι επιστρατεύεται σε περιπτώσεις σύρραξης, ώστε να αποδεικνύεται η ταυτότητα των ταραξιών (και αυτών που σηκώθηκαν από τον πάγκο για να συμμετάσχουν στον καυγά), αφού είναι σχεδόν αδύνατο να φορέσουν ταυτόχρονα οι διαιτητές στολή αστυνομικού και πυροσβέστη.

Στον κανονισμό του ΕΣΑΚΕ για την περίοδο 2011-12, προβλέπεται από το άρθρο 20 η πιλοτική εφαρμογή του μέτρου, "για αμφισβητούμενη φάση που αφορά το χρονόμετρο και όχι μόνο". Αυτό το "όχι μόνο" περιγράφεται με σαφήνεια στις παραγράφους που ακολουθούν, ώστε να προλάβει εκείνους που θα προσπαθήσουν να εντάξουν στις αγκύλες του συζητήσιμα φάουλ, βήματα κ.ο.κ. Οι μοναδικές περιπτώσεις που δεν έχουν άμεση σχέση με τη χρονομέτρηση του αγώνα έχουν να κάνουν με:

α. Ατομα που εμπλέκονται σε τσακωμό.
β. Παίκτη που κάνει φάουλ ενώ σουτάρει για καλάθι.
γ. Οι διαιτητές δεν είναι σίγουροι ποιος πρέπει να σουτάρει τις ελεύθερες βολές.

Το κατεβατό που ακολουθεί μπορείτε να το διαβάσετε και μόνοι σας εδώ (www.esake.gr/upload_files/file8gr.pdf), αλλά δεν χρειάζεται να χάσετε τον πολύτιμο χρόνο σας. Τα λοιπά εδάφια του κανονισμού μιλούν για τα χρονόμετρα και για τον τρόπο ελέγχου του βίντεο από τους διαιτητές.

Τυπικά, ο Χρήστος Χριστοδούλου υπέπεσε σε παράβαση κανονισμού όταν αποφάσισε να ενστερνιστεί την τηλεοπτική ετυμηγορία για την τελευταία φάση του αγώνα Άρη-Ολυμπιακού. Το "μετράει" (ή "δεν μετράει") στην προσπάθεια του Τζέιμς αφορά όχι τα χρονόμετρα, αλλά τον "κανόνα Βράνκοβιτς": βρήκε η μπάλα στο ταμπλό πριν μπλοκάρουν την τροχιά της οι Χάινς-Πελεκάνος ή όχι;

Ο διεθνής ρέφερι είδε το ίδιο ριπλέι που παρακολουθούσαν οι τηλεθεατές 5-6 φορές. Ήταν πολύ δύσκολη η φάση, βασανιστική για το γυμνό μάτι. Εν τέλει, πήρε τη σωστή απόφαση: "No basket". Ο Άρης δέχεται ότι η μπάλα βρήκε πρώτα στο χέρι του Χάινς και κατόπιν στο ταμπλό, αλλά ισχυρίζεται ότι κάποιος παίκτης του Ολυμπιακού τράβηξε το διχτάκι. Ή ότι έγινε φάουλ στον Τζέιμς.

Καταλαβαίνετε τώρα ποια είναι η παγίδα; Στο μπάσκετ, ένα στιγμιότυπο ερμηνεύεται με πολλούς διαφορετικούς τρόπους και εμπίπτει στην υποκειμενική κρίση του διαιτητή. Όσα ριπλέι και αν επιστρατευτούν, είναι αδύνατο να πέσει άπλετο φως. Μόνο το χρονόμετρο είναι αντικειμενικός και αδιάψευστος μάρτυρας. Να γιατί συνδέθηκε με αυτό -και μόνο με αυτό- ο κανονισμός του "instant replay".

Υποθέτω ότι ο Χριστοδούλου θα επικαλεστεί το πιθανό εκπρόθεσμο του τελευταίου λέι-απ εάν κληθεί να λογοδοτήσει για την παράβαση του κανονισμού: "Μα, κύριε δικαστά μου, φοβήθηκα ότι το σουτ του Τζέιμς έγινε μετά την κόρνα. Είχα κάθε δικαίωμα να το εξετάσω στο βίντεο. Αυτό ήθελα να εξακριβώσω και όχι αν ήταν σε σωστό timing η τάπα του Πελεκάνου". Δεν είναι χαζός ο κορυφαίος ρέφερι για να πέσει σε παγίδα on the record, ούτε πρωτάρης.

Μακριά από τα μικρόφωνα, βέβαια, θα παραδεχθεί ότι θέλησε να κάνει το σωστό, ντριμπλάροντας το γράμμα του νόμου. Θα ήταν άδικο να κριθεί ένας αγώνας από λάθος σφύριγμα σε φάση που καλά καλά δεν την πιάνουν ούτε τα ριπλέι.

Φαίνεται, πάντως, ότι και η αρχική "απόφαση" των διαιτητών ήταν ίδια με την τελική. Ουδείς από τους τρεις έκανε κίνηση "μετράει" αμέσως μετά την εναέρια μονομαχία των τριών. Ο Χριστοδούλου επιβεβαίωσε μέσω του "instant replay" αυτό που εξαρχής υποψιάστηκε. Η τάπα του Πελεκάνου ήταν σύννομη.

Ο Άρης, βέβαια, γκρινιάζει για άλλες φάσεις, που έγιναν νωρίτερα, ακόμα και στο α' ημίχρονο. Μπορεί να έχει δίκαιο, μπορεί να έχει άδικο. Δεν πρόκειται να πέσω στην παγίδα της διαιτητολαγνείας, μετά από 25 χρόνια στο χώρο. Αντιλαμβάνομαι όμως ότι θα ήταν τεράστιο ολίσθημα εάν κάποια αρχή αποφάσιζε την προβολή τηλεοπτικών ριπλέι για φάσεις, ας πούμε, του πρώτου ημιχρόνου. Οι διαμαρτυρίες θα γίνονταν καθεστώς και κάθε αγώνας θα διαρκούσε 4 ώρες. Το ίδιο το άθλημα θα έπαιρνε διαστάσεις ιλαροτραγωδίας.

Πιστεύω ότι οι κορυφαίοι δικαστές είναι αυτοί που εφαρμόζουν το νόμο με το μάτι στο γράμμα του νόμου και με το μυαλό στο πνεύμα του. Ο Χριστοδούλου κέρδισε πολλούς πόντους με την πρωτοβουλία που πήρε στο Αλεξάνδρειο, μολονότι παραβίασε αρκετά "πρέπει" του γραπτού κώδικα του ΕΣΑΚΕ. Και κέρδισε ακόμα περισσότερους, όταν έδωσε -επαναλαμβάνω, σωστά- τη νίκη στην ομάδα του προπονητή με τον οποίο είχε πικρό καυγά πριν από 16 μήνες στο ΟΑΚΑ.

Σε εκείνο το αλήστου μνήμης φιλικό Ελλάδας-Σερβίας τον Αύγουστο του 2010, ορισμένοι κακοθελητές χρησιμοποίησαν την κόντρα Χριστοδούλου-Ίβκοβιτς για να τοποθετήσουν δυναμίτες στα θεμέλια της Εθνικής ομάδας, μετατρέποντάς τη σε πεδίο "πρασινοκόκκινης" κοκορομαχίας. Χθες, αποδείχθηκε ότι δεν υπάρχει πραγματική κόντρα. Εάν ο Χριστοδούλου την είχε φυλαγμένη στον Ίβκοβιτς, θα έλεγε "Άρης" και θα γλίτωνε και τα βρισίδια της κερκίδας.