Aλήθεια, θυμάστε τον Γκάλη;

Tις μέρες που ακολούθησαν τον αποκλεισμό της Εθνικής μας από τα προημιτελικά του Ευρωμπάσκετ, πήγαινα καθημερινά στην Αρένα Στόζιτσε αλλά δεν είχα όρεξη να μιλώ για την πορτοκαλί μπάλα.

Η αποτυχία της ελληνικής ομάδας ήταν το έλασσον. Άλλο ήταν που μου έτρωγε τα σωθικά.

Η επικείμενη επιστροφή στην Ελλάδα. Τη χώρα της Χρυσής Αυγής, του νεοφασισμού, της μιζέριας, της ασυδοσίας και του ατιμώρητου εγκλήματος. Εβλεπα το διαβατήριο ακουμπισμένο στο τραπέζι και μου ερχόταν να το πιάσω και να το κάψω. Συγγνώμην, αλλά δεν μπορώ να αισθανθώ υπερήφανος για αυτή τη χώρα. Κάθε άλλο.

Το τραγικό μαντάτο για τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα έφτασε στη Σλοβενία Τετάρτη πρωί, την ημέρα των προημιτελικών. Πριν βραδιάσει, το ήξεραν όλοι στη Λιουμπλιάνα.

«Οι Ελληνες έχετε χάσει το μυαλό σας», μου είπε ο Τσέχος φίλος που έχει το βιβλιοπωλείο Behemot, στο κέντρο της πόλης. Συμφώνησα απόλυτα. Με τι επιχείρημα να ισχυριζόμουν το αντίθετο;

Το υπέροχο, μικρούλι Βehemot (http://www.behemot.si) ήταν, εδώ και χρόνια, ένα από τα αγαπημένα μου μικρά μαγαζάκια στα ταξίδια μου ανά την Ευρώπη. Το έφτιαξε με μεράκι το 2005 ένας Τσέχος που άφησε πίσω του την Πράγα των μεθυσμένων Αγγλων για να ζήσει στον εκκολαπτόμενο παράδεισο της Σλοβενίας.

Και πουλούσε τα αγγλόφωνα βιβλία του ανεξάρτητα, χωρίς την παραμικρή στήριξη από πολυεθνικούς κολοσσούς. Το στέκι του μύριζε χαρτί και είχε την αύρα μικρού μουσείου. Το ανακάλυψα τυχαία περπατώντας στα σοκάκια της παλιάς Λιουμπλιάνα και το τιμούσα σε κάθε μου επίσκεψη.

Αυτή τη φορά το βρήκα κλειστό. «Δυστυχώς, μας κατάπιε το Kindle, το Amazon και οι μεγάλες αλυσίδες», έγραψε στην ιστοσελίδα του. Κρέμασε και ένα ταμπελάκι στην εξώπορτα: «Δεν έχουμε εδώ τουαλέτες, δοκιμάστε στο Amazon».

Εκρυψα προσεκτικά το Κindle μου στην τσάντα και τον αναζήτησα μέσα σε μία γκαλερί, όπου στεγάζεται, σε μια γωνιά ό,τι απέμεινε από το όνειρό του: «Βιβλία από δεύτερο χέρι», πουλάει πια. Ο τζίρος κατακρημνίστηκε και τα χρέη τον έπνιξαν. Αλλά το ανήσυχο πνεύμα του παραμένει ζωντανό.

Όταν άκουσε Ελλάδα, τα μάτια του έλαμψαν. «Τη λατρεύω τη χώρα σου», μου είπε. «Αλλά τι συμβαίνει τα τελευταία χρόνια; Πώς είναι δυνατόν να ανέχεστε τους φασίστες, εσείς, οι Ελληνες; Είχαμε τις προάλλες εδώ τον Σλαβόι Ζίζεκ, που ταξίδεψε δύο φορά στην Ελλάδα. Μου διηγήθηκε την περιπέτειά του και δεν πίστευα στα αυτιά μου».

Ο Σλαβόι Ζίζεκ είναι Σλοβένος φιλόσοφος και διανοούμενος. Ξέρω, ξέρω, κάτι σας θυμίζει αυτό το όνομα. Είναι ο ίδιος που πέταξε έναν αστεϊσμό προς τον Αλέξη Τσίπρα («σου εύχομαι να κερδίσεις και να στείλεις τους αντιπάλους του στα γκουλάγκ») και είδε να του κρεμάνε κουδούνια.

Ο άνθρωπος δεν πίστευε ότι υπάρχει τον 21^ο αιώνα πολιτισμένο κράτος που ασπάζεται –και μάλιστα με κυβερνητική αιγίδα- τη γελοιότητα των «δύο άκρων». Ούτε φανταζόταν ότι μπορεί να υπάρχει στην Ελλάδ κύμα αντικομμουνισμού, από τη στιγμή που έχει πεθάνει ο ίδιος ο κομμουνισμός.

«Στη δεκαετία του ’50, έλεγαν οι παππούδες μας ότι θα έρθουν ‘οι κουμουνισταί’ και θα μας πάρουν τα σπίτια», αστειεύτηκα προς τον Τσέχο φίλο μου.

Αλλά …το 2013; Υπάρχουν μωρέ γκουλάγκ εν έτει 2013, αλλού εκτός της Βόρειας Κορέας; Αρχισα να του εξηγώ ότι ο Τσίπρας παριστάνει τον Τσε αλλά κατά βάθος ονειρεύεται να γίνει νέος Παπανδρέου και έβαλε τα γέλια. Αυτό είναι το …άκρο, λοιπόν;

«Μάλλον τα βιβλία αυτής της πτέρυγας θα έπιαναν τόπο στην Ελλάδα», μου είπε, δείχνοντας το ράφι «Ιστορία – Πολιτική Επιστήμη». Ντράπηκα. Πώς να του πω ότι ο Ελληνας διαβάζει μόνο αθλητικές εφημερίδες και troktiko; Και ότι έχουμε γκρεμίσει όλα τα ρεκόρ της αγραμματοσύνης;

Το ίδιο βράδυ, έμελλε να ντραπώ ακόμη περισσότερο. Βρέθηκα τυχαία σε μία παρέα Κροατών, Αυστριακών και Σέρβων, αντιμέτωπος με μπαράζ ερωτημάτων. «Είναι τόσο χάλια η κατάσταση όσο γράφουν οι εφημερίδες;»

Ετσι και χειρότερα, τους είπα. Την αφήγησή μου για τα ξενοίκιαστα καταστήματα και την έκρηξη της ανεργίας την άκουγαν με γουρλωμένα μάτια. Ωσπου, με ρώτησαν αυτό που φοβόμουν. «Και πώς αντιμετωπίζει η κοινωνία αυτή την Αυγή, πώς τη λένε; Δεν είναι δικαιολογία η κρίση για να γίνετε ναζιστές».

Τόμπολα. «Πολλοί Ελληνες πιστεύουν ότι οι δολοφόνοι είναι προτιμότεροι από τους κλέφτες», είπα. Με κοιτούσαν καλά καλά. «Ο ρατσισμός έχει ριζώσει βαθιά στη νοοτροπία των συμπατριωτών μου», συνέχισα. Δεν πίστευαν στα αυτιά τους. "Η μισή Αθήνα θα ψηφίσει για δήμαρχο έναν με τατουάζ σβάστικα". Νόμιζαν ότι τους κοροϊδεύω. «Τα βράδια βγαίνουν τραμπούκοι στους δρόμους και μαχαιρώνουν μετανάστες, ενώ η αστυνομία τους ανέχεται», τόλμησα να ψελλίσω. Εφριξαν.

«Χθες μάλιστα σκότωσαν και έναν Ελληνα, επειδή ήταν αριστερός και τους πήγαινε κόντρα». Χαμηλόφωνα.

Κάποιος από την παρέα προφήτευσε, σωστά, ότι αυτή η σταγόνα θα ξεχείλιζε το ποτήρι. Εκεί ντράπηκα ακόμα περισσότερο. Επρεπε δηλαδή να δολοφονηθεί Ελληνας για να ξεχειλίσει το γαμωπότηρο;

Είχαν ακουστά, και αυτοί, τον Τσίπρα: «Εχετε και έναν νεαρό πολιτικό, που λέει στον κοσμάκη αυτά που ο κοσμάκης θέλει ν’ακούσει». Πάλι γέλια. «Ναι, αλλά δικαιολογεί την ταξική βία και δίνει πάτημα για να τον θεωρούν ακραίο». Καθόλου γέλια. «Η δε κυβέρνηση θα συμμαχήσει ευχαρίστως με τους ναζιστές, προκειμένου να κρατηθεί στην εξουσία». Καθόλου, μα καθόλου γέλια.

Μόνο ντροπή.

Οι Κροάτες με πήραν στο ψιλό και φυσικά είχαν δίκιο. Όταν σε παίρνουν στο ψιλό οι Κροάτες, σε πολιτική συζήτηση, οι Κροάτες που έθρεψαν στον κόρφο τους τους γερμανοτσολιάδες και τον νεοναζισμό, κάτι δεν πάει καλά. Καθόλου, μα καθόλου καλά.

Αφησα μισοτελειωμένη τη ρακή μου και σηκώθηκα να φύγω: «Εχω δουλειά το πρωί». Και τότε ήρθε η χαριστική βολή. «Ξέρεις, αυτή η Χρυσή Αυγή έχει δράση και στον εμφύλιο της Γιουγκοσλαβίας. Είχε στείλει τάγμα εθελοντών στη Σρεμπρένιτσα και βοήθησε στη σφαγή, στο πλευρό των Σέρβων».

Των αδελφών μας των Σέρβων, σπεύδω να συμπληρώσω.

Όχι, αυτό δεν το θυμόμουν. Το έψαξα το ίδιο βράδυ κιόλας, στο διαδίκτυο. Και βρήκα ότι ο ισχυρισμός είναι αληθινός. Η ίδια η εφημερίδα της οργάνωσης επαίρεται και διαφημίζει το θεάρεστο έργο της στο πλευρό των Τσέτνικ και του πολέμαρχου Αρκάν.

Και, ναι, πολλοί από αυτούς τους λεβέντες συμμετείχαν στην πολιορκία και τη γενοκτονία της Σρεμπρένιτσα, που ακόμα και σήμερα είναι καυτή πατάτα για τα εμπλεκόμενα έθνη και τη διεθνή κοινότητα. Διαβάστε και το σχετικό αφιέρωμα στην παλιά Ελευθεροτυπία, για να μη σας κουράζω: http://www.iospress.gr/mikro2005/mikro20050716.htm .

Κάθισα στην καρέκλα μου μουδιασμένος. Αν υποψιαζόμουν ότι θα ακολουθούσε το μπαράζ των συλλήψεων, θα είχα, τουλάχιστον, ένα αποκούμπι στη συζήτηση. Αλλά δεν πίστευα ότι θα έκανε τέτοιο βήμα η -ανίκανη και στα όρια της ακροδεξιάς- κυβέρνηση των Φαήλων, των Χρύσανθων και των Βορίδηδων.

Εν τέλει, βρήκα διέξοδο και βγήκα στον αιφνιδιασμό με επιδέξιες, ή μάλλον αδέξιες, ντρίμπλες.

«Ας μιλήσουμε, βρε παιδιά, για μπάσκετ καλύτερα. Αλήθεια, τον θυμάστε τον Γκάλη;»