Σκλαβοπάζαρο!

Το 1996 ο Ντζίκι, μόλις 16 ετών, ήταν ένα χαρισματικός σκόρερ, εγγεγραμμένος στο πρόγραμμα εκπαίδευσης νέων της Ολιμπίκ Μ’ Βολί, της μεγαλύτερης ομάδας της Γιαουντέ, της πρωτεύουσας της γενέτειράς του, του Καμερούν. Ονειρευόταν το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο, όπου τα «στάδια είναι όμορφα, οι στολές είναι πάντα ολοκαίνουργιες και τους παίκτες τούς φροντίζουν, τους κανακεύουν και τους προσέχουν. Αυτό θέλαμε όλοι».

Ξένοι ανιχνευτές ταλέντων επισκέπτονταν συχνά την ομάδα και κάθε αγόρι εκεί ευχόταν να έρθει η σειρά του. Η σειρά του Ντζίκι ήρθε γρήγορα: Του έκανε πρόταση η γαλλική ομάδα Μονπελιέ! Ο Ντζίκι δεν την είχε ακούσει ποτέ, πήρε όμως το αεροπορικό εισιτήριο που του πρόσφεραν. Τον έβαλαν σε ένα άνετο ξενοδοχείο, ξεκίνησε αμέσως τις προπονήσεις και συνέχισε το σχολείο, όπως απαιτούσε ο γαλλικός νόμος.

Δεν πληρωνόταν, όμως είχε ό,τι χρειαζόταν. Μέσα σε έναν μήνα είχε ήδη αρχίσει ο εφιάλτης. Αφού τον εντόπισε η βελγική Γάνδη, ομάδα Α’ κατηγορίας, του πρόσφερε δελεαστικό επαγγελματικό συμβόλαιο. Κάτι αδύνατο στην Γαλλία όπου απαγορεύεται να γίνει επαγγελματίας ένας ανήλικος ποδοσφαιριστής.

Ο Ντζίκι ταξίδεψε για την Γάνδη με τρίμηνη βίζα και συμμετείχε στις προπονήσεις για έναν μήνα χωρίς ποτέ να πληρωθεί γι’ αυτό.

«Μου είπαν ότι θα έπρεπε να περιμένω, να είμαι υπομονετικός και ότι υπήρχαν κάποια μικροπροβλήματα που έπρεπε να τακτοποιηθούν», λέει ο ίδιος: «Περίμενα, λοιπόν». Δυο μήνες μετά, η Μονπελιέ δεν μπορούσε πια να περιμένει άλλο και τον ενημέρωσαν ότι δεν χρειάζονταν πλέον τις υπηρεσίες του. Μια εβδομάδα αργότερα, το ίδιο έκανε και η Γάνδη!

Ο Ντζίκι, χωρίς να’ χει κλείσει ακόμα τα 17, βρέθηκε μόνος σε μια ξένη χώρα, χωρίς καν χρήματα για να πληρώσει το εισιτήριο της επιστροφής στην πατρίδα του. Μέσα σε λίγες εβδομάδες θα έληγε και η βίζα του. Σύντομα θα γινόταν ένας παράνομος μετανάστης στην χώρα.

Ευτυχώς, το ταλέντο του δεν πέρασε απαρατήρητο. Μια ομάδα Γ’ κατηγορίας ήταν παραπάνω από πρόθυμη να τον αποκτήσει. Υπέγραψε ένα χαρτί, γραμμένο στα ολλανδικά, το οποίο δεν καταλάβαινε τι έγραφε. Στην πραγματικότητα, τον δέσμευε με την ομάδα χωρίς να του εξασφαλίζει σταθερό μισθό. «Μου πάσαραν 100 με 150 ραντ όποτε το θυμόντουσαν από εδώ και από εκεί», λέει: «Έπαιξα έτσι σ’ αυτή την ομάδα όλη εκείνη τη σεζόν».

Σ’ αυτά τα δυστυχισμένα χρόνια πρέπει να προσθέσουμε μια ακόμα θολή φιγούρα. Ένας γλυκομίλητος ατζέντης έκανε την εμφάνισή του στο προσκήνιο τον Μάιο του 1997 και του υποσχέθηκε να τον σώσει. Η πρόταση ήταν δελεαστική: Μια άλλη ομάδα της Α’ εθνικής, η Μαλίν, ήταν διατεθειμένη να του προσφέρει διετές συμβόλαιο, πλήρη μισθό, όλα υπεράνω υποψίας.

Υπήρχε μόνο ένας όρος: Ο Ντζίκι πρώτα θα έπρεπε να υπογράψει με τον ατζέντη. Και το συμβόλαιο όριζε σαφώς και κατηγορηματικώς ότι θα έπαιρνε ο ατζέντης μια προμήθεια, η οποία θα ήταν το 5% των καθαρών εσόδων από τις δραστηριότητες του παίκτη, που θα είχαν κανονιστεί ή οργανωθεί από τον μάνατζερ.

Ο Ντζίκι ορκίζεται ότι το 5% έγινε ανεξήγητα 50%, αμέσως μετά την υπογραφή του συμβολαίου. «Σε κάθε περίπτωση, όμως, τι να έκανα;», αναρωτιέται: «Ήμουν απελπισμένος, παράνομος μετανάστης, χωρίς δεκάρα τσακιστή. Το μόνο που ήθελα ήταν να παίξω ποδόσφαιρο, να βρω σπίτι και φαγητό. Ο ατζέντης επωφελήθηκε από την κατάστασή μου. Ήμουν στο έλεός του. Με εκμεταλλευόταν. Ήμουν θύμα δουλεμπορίου. Αλλά μου πήρε καιρό για να το συνειδητοποιήσω».

Αναγκασμένος να μοιράζεται μια μίζερη γκαρσονιέρα με άλλους τέσσερις νεαρούς παίκτες από την Αφρική, βρήκε μια ομάδα Β’ κατηγορίας που τον ήθελε – όχι, όμως, με την τιμή που απαιτούσε ο ατζέντης του. Έτσι, τους προσέγγισε μόνος του, υπέγραψε το συμβόλαιο των ονείρων του και το μόνο που μπορούσε να κάνει ήταν να βλέπει τον ατζέντη του να απειλεί αυτόν και την ομάδα.

Ο ατζέντης χρησιμοποίησε και σωματική βία στον παίκτη, εκτός από νομικά μέσα, προκειμένου να λάβει την προμήθειά του. Η ομάδα, φυσικά, έδιωξε τον Ντζίκι αμέσως. Ο ίδιος κάνει ακόμα προσπάθειες να ανακάμψει από τις τραυματικές του εμπειρίες...

• Το συγκεκριμένο απόσπασμα δημοσιεύθηκε από την εφημερίδα Guardian τον Δεκέμβριο του 1998, ενώ περιλαμβάνεται και στο βιβλίο «Το ποδόσφαιρο στην Αφρική» (εκδόσεις Απρόβλεπτες).

• Την ιστορία αυτή θυμήθηκα και θέλησα να την αναδημοσιεύσω με αφορμή το Κόπα Άφρικα που διεξάγεται τούτες τις μέρες, με μερικά πραγματικά ωραία ματς… Η λάμψη τόσων αστεριών, με σημαντική ευρωπαϊκή καριέρα, δεν μπορεί να περάσει πια απαρατήρητη. Ωστόσο, πίσω από το παραβάν φαίνεται ότι γίνονται πολλά με φτωχά παιδιά που βλέπουν το όνειρό τους για μια καλύτερη ζωή να μετατρέπεται σε εφιάλτης…

• Για τους λόγου το αληθές, πολύ πρόσφατα, στις 6 Δεκεμβρίου 2012 η ΟΥΕΦΑ ανακοίνωσε την αποστολή αιτήματος προς τον ΦΙΦΑ για την έκδοση σχετικού κανονισμού που θα απαγορεύει οποιαδήποτε μορφή ιδιοκτησίας ποδοσφαιριστή από τρίτους, πέραν των συλλόγων. Πρόκειται για περιπτώσεις επιχειρηματιών ή -κυρίως- γραφείων ατζέντηδων που διατηρούσαν εξ’ ολοκλήρου τα δικαιώματα του ποδοσφαιριστή ή ένα ποσοστό. Τέτοια περιστατικά εκμετάλλευσης – πολλές φορές ανήλικων - παικτών έχουν, δυστυχώς, αυξητική τάση στο σύγχρονο ποδόσφαιρο…

• Συμπληρωματικά σ’ αυτό το γεγονός, ήρθε λίγες μέρες αργότερα, πάντα τον Δεκέμβριο 2012, ο βετεράνος – θρύλος του Καμερούν Ροζέ Μιλά για να δηλώσει: «Τις περισσότερες φορές οι ομάδες απευθύνονται σε φτωχούς ανθρώπους. Δεν είναι λίγα τα παιδιά που έφυγαν από το Καμερούν σε μικρή ηλικία, επειδή οι οικογένειές τους πίστεψαν πως θα βγάλουν χρήματα. Τελικά, όμως, τα παιδιά κατέληξαν στο δρόμο. Ο ανταγωνισμός στην Ευρώπη δεν είναι κάτι εύκολο. Οι αποικιοκρατικές τακτικές δεν έχουν σταματήσει. Και αυτό καταστρέφει τις ζωές πολλών παιδιών»...