Ηρθε η ώρα να μάθεις πώς έγινε

Ηρθε η στιγμή να σας μιλήσω για το καλοκαίρι που πέρασε, το οποίο ήταν παραπάνω από ιδιαίτερο για μένα. Ηταν ο καιρός της ολοκλήρωσης μιας πολύμηνης έρευνας που έκανα, στον “ελεύθερο” χρόνο μου, προκειμένου να προετοιμαστώ για την πιο σημαντική συγγραφή της ζωής μου. Το τελευταίο στάδιο μιας διαδικασίας εσωτερικής, η οποία νόμιζα ότι είχε αρχίσει περίπου το 2002, τον καιρό που, ως ρεπόρτερ της Εθνικής για “Το Βήμα”, αντιλαμβανόμουν και συνειδητοποιούσα ότι αλλάζει η μορφή της Εθνικής και μεταμορφώνεται σε Ομάδα. Στην πραγματικότητα όμως ήταν το τελικό στάδιο μιας διαδικασίας που είχε αρχίσει από τα παιδικά μου χρόνια, από τον καιρό που ο πατέρας μου έβρισκε νόημα να με πηγαίνει στους αγώνες της Εθνικής και να μου δίνει παραστάσεις που με έκαναν να αγαπώ την Εθνική από παιδί. Ο τελικός στόχος ήταν η συγγραφή ενός βιβλίου που θα διηγείται και θα αναλύει το χρονικό μετατροπής της Εθνικής, δηλαδή ενός απαξιωμένου συνόλου που λειτουργούσε ερασιτεχνικά και συμπεριφερόταν – εντός και εκτός τερέν – σαν “καφενείο”, όπως ήταν το προσωνύμιό της, σε Ομάδα. Ενός βιβλίου ιστορικής αναφοράς και ανάλυσης, το οποίο θα μεταφραστεί στα αγγλικά και θα κυκλοφορήσει, σε λίγους μήνες, στην Αγγλία για να αρχίσει από εκεί το ταξίδι του σε όλα τα σημεία του πλανήτη.

Προτού βάλω απέναντί μου την οθόνη για να αρχίσω να της διηγούμαι την ιστορία με το πληκτρολόγιό μου, είχα την τύχη να ζήσω τις συναντήσεις μου με 11 Πρωταθλητές Ευρώπης, με τον Γιάννη Τοπαλίδη, με τον team manager της Εθνικής από το 2001 έως το 2004 Γιώργο Παπαλάνη, με τον τότε πρόεδρο της Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας Βασίλη Γκαγκάτση. Και με τον Οτο Ρεχάγκελ. Στον καιρό της συλλογής όλων αυτών των συνεντεύξεων ένας διακεκριμένος προπονητής στην ανάλυση αγώνων και προπονητικών μεθόδων, ο Αθανάσιος Τερζής μου έκανε το δώρο να μελετήσει όλους τους αγώνες της τελικής φάσης του Euro 2004 αλλά και δύο από τα πιο σημαντικά βήματα που είχε κάνει η Εθνική στο προηγούμενο διάστημα – τα ματς με την Αγγλία στο “Ολντ Τράφορντ” και στη Σαραγόσα με την Ισπανία και να τα αναλύσει. Στο ίδιο διάστημα έφταναν στα χέρια μου οι εκθέσεις της Τεχνικής Επιτροπής της UEFA, με την άδεια να δημοσιοποιήσω για πρώτη φορά τα σχόλια και τις αναλύσεις των 8 προπονητών που εργάστηκαν στην ανάλυση των αγώνων του Euro, και μαζί η μελέτη δύο αγγλικών πανεπιστημίων πάνω στα στατιστικά δεδομένα που δημιούργησαν οι αγώνες, μια μελέτη ενός καθηγητή του Harvard στο man management πάνω στον τρόπο που διηύθυνε και διαχειρίστηκε το ανθρώπινο δυναμικό του ο Ρεχάγκελ, η έκθεση δύο επιστημόνων της Ψυχιατρικής και της Νευρολογίας που επιχείρησαν ψυχολογική προσέγγιση στο επίτευγμα της Ελλάδας. Κοντά σε αυτά ήρθαν να προστεθούν οι συνεντεύξεις με μια σειρά από ποδοσφαιριστές που τέθηκαν αντίπαλοι της Ελλάδας μέχρι την κατάκτηση του Euro, κι ένας σωρός από στοιχεία και ευρήματα μιας ενδελεχούς έρευνας της ζωής που έκανε η Εθνική μέχρι το βράδυ της 4ης Ιουλίου 2004. Το τελευταίο στάδιο, προτού αρχίσω τη συγγραφή ήταν η προβολή όλων των αγώνων με αγγλικό σχολιασμό και η παρακολούθηση μιας σειράς από ντοκιμαντέρ που πρόβαλαν την ζωή που έκαναν η Γαλλία, η Τσεχία, και η Πορτογαλία το καλοκαίρι του 2004.

Πριν από αυτό το καλοκαίρι, που θα το θυμάμαι για πάντα ως ένα από τα καλύτερα της ζωής μου, νόμιζα ότι τα είχα ζήσει όλα, τα ήξερα όλα και τα είχα κατανοήσει όλα σχετικά με τα πώς και τα γιατί της δημιουργίας της ομάδας που ένωσε όλους τους Ελληνες με το θαύμα της Πορτογαλίας. Κι ύστερα ήρθε η μαγική στιγμή της συγγραφής. Η διαδικασία της σύνθεσης όλων των κομματιών που είχα μαζέψει σε μια διάρκεια τουλάχιστον 25ετίας, δηλαδή από τις πρώτες μου επαγγελματικές ημέρες ως παρατηρητή της Εθνικής για να συμπληρώσω το παζλ της εικόνας που απαντά στην “πώς γίνεται μια ομάδα που δεν είχε κάνει ποτέ νίκη σε τελική φάση διοργάνωσης να κατακτά το Euro;” ερώτηση. Τούτες τις μέρες που το “Εξηγώντας το Θαύμα”, ένα βιβλίο 304 σελίδων που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις “Τόπος”, αρχίζει να τοποθετείται στα σημεία διάθεσης σε όλη την Ελλάδα η στιγμή με βρίσκει να δέχομαι τα πρώτα σχόλια από τους πρώτους αναγνώστες του, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι αυτοί που έζησαν και έγραψαν την Ιστορία. Δυσκολεύομαι πολύ να εκφράσω τα συναισθήματα που μου δημιουργεί η εμπιστοσύνη των Πρωταθλητών στη διήγηση της καλύτερης ιστορίας της ζωής τους. Ηταν ένα δώρο ζωής αυτό το ταξίδι που μου έδωσαν την ευκαιρία να κάνω. Κι είναι ακριβώς αυτή η δική μου ευχή: να φτάσει αυτό το βιβλίο στα χέρια κάθε ανθρώπου που ασχολείται με τον ομαδικό αθλητισμό, κάθε μεγάλου ή μικρού παιδιού που αγαπά το ποδόσφαιρο, κάθε παιδιού που θέλει να γίνει ποδοσφαιριστής ή αθλητής σε ομαδικό άθλημα, κάθε ανθρώπου που γίνεται προπονητής ή βρίσκεται στη θέση να διευθύνει και να διαχειρίζεται ανθρώπους. Διότι αυτό το βιβλίο είναι ένα σημαντικό μέρος της κληρονομιάς που άφησαν πίσω τους, ως τεράστιο αποτύπωμα στην Ιστορία του ποδοσφαίρου, οι λιγότεροι από 50 άνθρωποι που έφτασαν το βράδυ της 4ης Ιουλίου 2004 στην κορυφή της Ευρώπης. Κρατά κλεισμένες στις σελίδες του τη νοοτροπία, τις αξίες, τις αρχές, τη μέθοδο, τα ιδανικά που τους έκαναν Πρωταθλητές.

Εκπλήρωσα το χρέος μου, σε μια διαδικασία εσωτερική, σε μια υπόσχεση που είχα δώσει στον εαυτό μου ότι θα καταφέρω να διηγηθώ αυτή την ιστορία στα ανίψια μου, που μόλις ενηλικιώθηκαν και δεν είχαν ακούσει/δει/διαβάσει ποτέ ολοκληρωμένα, με επιστημονική τεκμηρίωση, εμπεριστατωμένα μια ιστορία που θα εύχονταν, όπως συχνά μου λένε στις κουβέντες μας, να έχουν ζήσει. Εγώ, που το είχα ζήσει προνομιακά, σε Ελλάδα και Πορτογαλία, καμαρώνω σήμερα ότι το “Εξηγώντας το Θαύμα” είναι η πλησιέστερη εμπειρία που θα μπορούσα να προσφέρω σε κάποιον, είτε το είχε ζήσει είτε όχι, για να το ζήσει ή να το κατανοήσει καλύτερα και βαθύτερα. Και με συγκινεί ότι λαμβάνω το ίδιο σχόλιο από τους πρώτους εκ των Πρωταθλητών που πρόλαβαν να το διαβάσουν.

Είναι μια Ιστορία, της οποίας η αξία είναι βαθιά και έντονα συναισθηματική. Κυρίως όμως είναι μια ιστορία διδακτική. Κι από αυτή την πλευρά η αξία της είναι ανεκτίμητη. Είναι βέβαιο ότι η μελέτη της σου δίνει εφόδια για να φτιάξεις καλύτερο αθλητισμό, όχι μόνο καλύτερο ποδόσφαιρο. Σε κάνει καλύτερο άνθρωπο, και σου δείχνει να δεις πώς θα ήταν η Ελλάδα αν όλα στον τόπο της λειτουργούσαν με την νοοτροπία μιας μικρής κοινωνίας που έβαλε κανόνες και αξίες στην ζωή της και κατάφερε να δημιουργήσει γόνιμο έδαφος για να καλλιεργηθεί το ταλέντο της. Σε όσους βρουν νόημα να αποκτήσουν το “Εξηγώντας το Θαύμα” έχω να πω μόνο αυτό: ανυπομονώ για τα σχόλια και τις εντυπώσεις σας!