Ολυμπιακός και Πανιώνιος ξεπερνούν τις προσδοκίες

Στο πρώτο μέρος της ανάλυσης της απόδοσης των ομάδων της Superleague στον α' γύρο από την ελληνική εταιρεία Smart Physio, σας παρουσιάσαμε χθες τις επιδόσεις τους στην κυκλοφορία της μπάλας και την ανάπτυξη της επίθεσης. Στο δεύτερο μέρος αυτής της μελέτης που βασίζεται στα football analytics, η εταιρεία παρουσιάζει μέσα από το gazzetta και αυτό το blog τις επιδόσεις των ομάδων στην αμυντική λειτουργία.

Μέσα από την ανάλυση των ευρημάτων τους, ο Περικλής Βλαχάκης και ο Θανάσης Τράμπας καταλήγουν σε σημαντικές διαπιστώσεις για την ανασταλτική συμπεριφορά των ομάδων, αλλά και για την ικανότητά τους να δημιουργούν ευκαιρίες και να τις μετουσιώνουν σε γκολ.

Οταν επεξεργάζεται τα ευρήματα, ο παρατηρητής καταλήγει σε συμπεράσματα ή/και επιβεβαιώνει την αίσθηση που είχε αποκτήσει παρακολουθώντας τις ομάδες στους αγώνες του α' γύρου. Αυτή είναι άλλωστε και η βασική χρησιμότητα όλων αυτών των εργαλείων, όπως μου εξηγούσε ένας προπονητής με εμπειρία συνεργασίας με μια ομάδα αναλυτών που τον βοηθούσε στην προετοιμασία των αγώνων. Μέσα από την ανάλυση των στατιστικών δεδομένων ο προπονητής, όπως και εμείς οι θεατές, αντιλαμβάνεται καλύτερα αυτό που παρακολουθεί, επιβεβαιώνει ή ακυρώνει τις εντυπώσεις, τις σκέψεις και τα συμπεράσματα που βγάζει κατά τη διάρκεια των αγώνων και συνεπώς γνωρίζει καλύτερα τα δυνατά σημεία και τις αδυναμίες της ομάδας του.

Μελετώντας τα ευρήματα που παρουσιάζονται παρακάτω, ο παρατηρητής διαπιστώνει ή επιβεβαιώνει ότι ο ΠΑΟΚ του Τούντορ είναι η ομάδα που αποδίδει την πιο επιθετική άμυνα, ο Πανιώνιος είναι η πιο συμπαγής ομάδα από αυτές που προτιμούν ή αναγκάζονται να αρχίζουν την άμυνα στην δική τους αμυντική περιοχή. Επιδόσεις που εξηγούν την καλή πορεία τους έχουν σε αυτό το κομμάτι, της καλής εφαρμογής του σχεδίου ανασταλτικής συμπεριφοράς ο Ολυμπιακός, που πιέζει ψηλά, και ο Λεβαδειακός που, σαν τον Πανιώνιο, προτιμά την “παθητική” στάση άμυνας κλεισμένος μπροστά από την περιοχή του.

Πολύ διαφωτιστικά όμως είναι και τα στοιχεία που προκύπτουν από την μελέτη της επιθετικής αποτελεσματικότητας των ομάδων. Εχοντας αναλύσει την κατάληξη περίπου 8.000 επιθετικών προσπαθειών λαμβάνοντας υπόψιν τις συντεταγμένες, τη γωνία και την απόσταση του κάθε σουτ από την εστία, την τελική πάσα, το σκορ τη συγκεκριμένη στιγμή, την ισαριθμία των ομάδων και λοιπές μεταβλητές προκειμένου να βρει την πιθανότητα γκολ από κάθε προσπάθεια ενός ποδοσφαιριστή , οι αναλυτές ανέπτυξαν μια μέθοδο με τόση ακρίβεια μοντελοποίησης που τους έφερε στη θέση να κάνουν την εξής πρόβλεψη – εκτίμηση: “Από τα 2363 σουτ που έχουν γίνει έως στιγμής στη Superleague, προβλέψαμε ότι θα επιτευχθούν 282 γκολ, έναντι των 275 τερμάτων που επιτεύχθηκαν στην πραγματικότητα”.

Μελετώντας τα συγκεκριμένα ευρήματα, ο παρατηρητής διαπιστώνει ότι ο Πανιώνιος είναι η δεύτερη πιο αποτελεσματική, επιθετικά, ομάδα πίσω από τον Ολυμπιακό. Και παρατηρεί ότι ΑΕΚ, Παναθηναϊκός και – ειδικά αυτός – ΠΑΟΚ χαρακτηρίζονται από σκορ μεσαίας βαθμολογικά ομάδας, δηλαδή πετυχαίνουν λιγότερα γκολ από όσα θα έπρεπε να βάζουν βάσει της ποιότητας των ευκαιριών που δημιουργούν ανά παιχνίδι.

Η μελέτη αυτών των στοιχείων βοηθά τον παρατηρητή να αντιληφθεί ποιες είναι οι αποτελεσματικές ή τυχερές ομάδες και ποιες οι καλοδουλεμένες, δηλαδή αυτές που αποδίδουν με αποτελεσματικότητα και μεθοδικότητα το σχέδιο του προπονητή τους. Τόσο τα ευρήματα που παρουσιάστηκαν χθες όσο και τα σημερινά πιστοποιούν ότι, μετά τον Μάρκο Σίλβα, ο Μαρίνος Ουζουνίδης και ο Ακης Μάντζιος έχουν παρουσιάσει την πιο καλή δουλειά στη Superleague.

Ακολουθεί η επεξηγηματική ανάλυση των football analytics της Superleague από την Smart Physio:

“Σε συνέχεια της προηγούμενης αναφοράς, όπου είδαμε πόσες επιθετικές πάσες χρείαζεται μια ομάδα για να δημιουργήσει ή να δεχθεί ευκαιρία για γκολ, αυτή τη φορά θα αναλύσουμε λίγο περισσότερο την αμυντική της λειτουργία. Πολλές φορές ακούμε ότι κάποιες ομάδες πρεσάρουν πολύ, ενώ άλλες είναι πιο παθητικές περιμένοντας τον αντίπαλο και κλείνοντας χώρους και διαδρόμους, παρά να μαρκάρoυν πάνω στη μπάλα ή τους αντιπάλους. Δημιουργήσαμε, λοιπόν, ένα δείκτη που μετράει την πίεση και συνυπολογίζει τις αμυντικές ενέργειες μιας ομάδος ως προς τις πάσες που έκανε ο αντίπαλος. Όσο μικρότερο το κλάσμα, τόση περισσότερη πίεση ασκεί η ομάδα στον αντίπαλό της.

Για να γίνουμε όμως πιο ακριβείς, εξαιρέσαμε τις πάσες που κάνει ο αντίπαλος στο 3ο επιθετικό τμήμα του, καθώς και όλες τις αμυντικές ενέργειες της εξεταζόμενης ομάδος (γράφημα 4) που έγιναν από τη γραμμή της αμυνόμενης εστίας έως και 10μ. πριν το κέντρο του γηπέδου. Συνεπώς, περιλήφθηκαν οι αμυντικές ενέργειες ψηλά στο γήπεδο της αμυνόμενης ομάδος και οι πάσες της αντιπάλου μέχρι και 60μ από τη γραμμή του τέρματος της επιτιθέμενης ομάδος (ή 40μ της αμυνόμενης).

Το γράφημα 4 απεικονίζει τις ομάδες από αυτή με την μεγαλύτερη πίεση προς αυτή με τη μικρότερη. Όπως και στο προηγούμενο άρθρο, ο Μ. Ουζουνίδης (Πανιώνιος) και ο Α. Μάντζιος (Λεβαδειακός) δείχνουν να προτιμάvε το closing down (“κλεινόμαστε πίσω”) και την άμυνα με high compactness (“μεγάλη συνοχή”), παρά μια πιεστική και επιθετική άμυνα που θα καταφέρει να επανακτήσει την κατοχή στο επιθετικό μισό του γηπέδου. Οι πρώτες στη βαθμολογία ομάδες φαίνεται να έχουν θετική συσχέτιση με την υψηλή πιεστική άμυνα, αφενός ως στρατηγική του defensive transition που υιοθετούν, αφετέρου διότι οι πιο αδύναμες τείνουν να επιτίθονται με μακρινές μπαλιές που έχουν ως αφετηρία το δικό τους μισό τμήμα του γηπέδου δημιουργώντας ευκαιρίες για fast breaks.

Δημιουργία ευκαιριών και αποτελεσματικότητα

Το επόμενο θέμα αφορά την ικανότητα μιας ομάδος να δημιουργεί ευκαιρίες. Είναι συχνό φαινόμενο οι προπονητές στη συνέντευξη Τύπου να κάνουν θέμα την τύχη ή την ατυχία της ομάδος τους, ή να αναφέρονται σε σουτ εντός και εκτός εστίας. Πέρα από τον ευδιάκριτο ορισμό της κατάληξης ενός σουτ (εντός, εκτός, γκολ κλπ), υπάρχει και η επικινδυνότητά του, η οποία δεν αντικατοπτρίζεται από την κατάληξή του. Μπορεί λοιπόν μια ομάδα να κάνει 10 σουτ από τα 30μ. και όλα να καταλήξουν στα χέρια του αντίπαλου τερματοφύλακα, μπορεί όμως να υπάρχουν αλλες ομάδες που δημιουργούν 3 ευκαιρίες από απόσταση 10μ., αλλά καταλήγουν άουτ. Ποιά ομάδα ήταν πιο επικίνδυνη να σκοράρει; Ποια θα έπρεπε να πάρει τους 3 βαθμούς και ποια θα πρέπει να τα βάλει με την τύχη της;

Προκειμένου οι υπεύθυνοι ανάλυσης να βρουν μια πιο ποδοσφαιρική λύση στο πρόβλημα, τα τελευταία χρόνια, έχουν αναπτύξει μοντέλα προσδοκόμενων γκολ. Έχοντας αναλύσει δεκάδες χιλιάδες σουτ, βρήκαν τις πιθανότητες που αντιστοιχούν για κάθε σουτ να καταλήξει σε γκολ. Έαν ένας επιθετικός κάνει προσπάθεια για να σκοράρει από 5μ. απόσταση, τότε αυτό αντιστοιχεί περίπου σε 0.5 γκολ, ενώ αυτός που σουτάρει από απόσταση 25μ. περίπου σε 0.05 γκολ.

Η Εταιρεία μας (smartphysio.gr), ανέλυσε περίπου 8.000 σουτ λαμβάνοντας υπόψιν τις συντεταγμένες, τη γωνία και την απόσταση κάθε σουτ, την τελική πάσα, το σκορ τη συγκεκριμένη στιγμή, την ισαριθμία των ομάδων και λοιπές μεταβλητές προκειμένου να βρει την πιθανότητα γκολ από κάθε προσπάθεια ενός ποδοσφαιριστή. Η ακρίβεια της μοντελοποίησης είναι αρκετά υψηλή μέχρι στιγμής: Από τα 2363 σουτ που έχουν γίνει έως στιγμής στη Superleague, προβλέψαμε ότι θα επιτευχθούν 282 έναντι 275 τερμάτων στην πραγματικότητα. Η μέθοδος αυτή επιτρέπει στα τεχνικά επιτελεία να εκτιμούν πότε μια ομάδα είναι αρκετά ικανή ή αδύναμη, πότε είναι τυχερή ή άτυχη και με μια σειρά από εξισώσεις προβλέπουν ποια η τελική θέση της ομάδας πριν ολοκληρωθεί ο πρωτος γύρος ή αρχίσει το φαινόμενο "παρέλασης 28ης Οκτωβρίου" , ημερομηνία ορόσημο για τους προέδρους των ελληνικών ομάδων να κρίνουν αρνητικά ή θετικά το έργο ενός προπονητή.

Οι ομάδες με υψηλή θετική διαφορά πραγματικών μείον προσδοκόμενων γκολ, τείνουν όπως είναι λογικό να βρίσκονται ψηλά στο βαθμολογικό πίνακα, καθώς έχουν περισσότερη ικανότητα από μια μέση ομάδα να μετουσιώνουν τις ευκαιρίες σε γκολ. Οι ομάδες στη μέση του βαθμολογικού πίνακα συνήθως ακολουθούν. Εχουν μηδενική διαφορά από τα προσδοκόμενα γκολ. Ενώ αυτές που βρίσκονται χαμηλά στο βαθμολογικό πίνακα, είναι λογικό να έχουν αρνητική διαφορά, δηλαδή τα προσδοκόμενα γκολ να είναι πολύ περισσότερα από τα τέρματα που έχουν επιτευχθεί στην πραγματικότητα, υποδεικνύοντας και μια έλλειψη ικάνοτητας στο goal conversion.

Παρακάτω λοιπόν παραθέτουμε τον πίνακα 5 με τα προσδοκόμενα και πραγματικά τέρματα κάθε ομάδος. Οι τοπ 4 ομάδες οφείλουν να έχουν θετική διαφορά (απόδειξη ποιοτικής διαφοράς απο μια μέση ομάδα). Ωστόσο, πέρα του Ολυμπιακού που εμφανώς υπερτερεί με περίπου 11 γκολ πιο πάνω από τα προσδοκόμενα,ΑΕΚ, ΠΑΟΚ και Παναθηναϊκός χαρακτηρίζονται από σκορ μεσαίας βαθμολογικά ομάδος. Ο Πανιώνιος ως 5ος της βαθμολογίας έχει 6 γκολ περισσότερα από αυτά που προβλεπόταν να επιτύχει.

Λογικό είναι κάποιοι να σκεφτούν ότι λόγω του αριθμού πέναλτι που έχει κερδίσει ο Ολυμπιακός, να έχει και μεγαλύτερη θετική διαφορά.Στο πίνακα 6, έχουμε αφαιρέσει τα πέναλτυ που πράγματι ίσως αλλοιώνουν την πραγματική ικανότητα μιας ομαδος. Ωστόσο, πάλι ο Ολυμπιακός υπερτερεί κατά πολύ περισσότερο έναντι των ανταγωνιστών του και τεκμηριώνει σε μεγάλο βαθμό τη μεγάλη βαθμολογική διαφορά που έχτισε στον πρώτο γύρο.

Ικανότητα, τύχη ή και τα 2 μαζί;”.

Οσοι έχετε ήδη εθιστεί και έχετε αρχίσει να αγαπάτε τη μελέτη των football analytics του ελληνικού πρωταθλήματος, να αναμένετε και συνέχεια.