Η χαμένη... ψυχή της Σελεσάο

Σε μία από τις πάμπολλες αναλαμπές του κοφτερού μυαλού του, ο Κάρλος Ντρουμόντ ντε Αντράντε ξεστόμισε την ατάκα που έμελλε να ριζωθεί βαθιά στη συνείδηση των συμπατριωτών του. Σύμφωνα με έναν αστικό μύθο που αιωρείται πάνω από τις φαβέλες του Ρίο, ο διασημότερος ποιητής της Βραζιλίας χάζευε από το παράθυρο του δύο παρέες να διασκεδάζουν η μία δίπλα στην άλλη. Στην πρώτη χόρευαν σάμπα. Στη δεύτερη έπαιζαν ποδόσφαιρο. Οσο παρακολουθούσε, τόσο μαγευόταν. Οσο και να προσπαθούσε, δεν μπορούσε να διακρίνει την παραμικρή διαφορά. Οι κινήσεις ήταν ολόιδιες. «Οι λαοί παίζουν μπάλα όπως χορεύουν», συμπέρανε!

Τότε λοιπόν ο Αντράντε δεν έκανε λανθασμένη μήτε υπερβολική διαπίστωση (μόνο τυχαίο δεν είναι άλλωστε ότι οι Ελληνες ενίοτε ρίχνουν και καμία… ζεϊμπεκιά στο γήπεδο). Με αυτή την έννοια περί του μαγικού βραζιλιάνικου «φουτσεμπόλ», όπως το αποκαλούν οι ίδιοι, δεν μεγαλώσαμε άλλωστε οι 30άρηδες και άνω; Εκλεπτυσμένα σπασίματα της μέσης, χορευτικός συνδυασμός της σάμπα με τον δικό τους πολεμικό χορό, το περίφημο καποέιρα και πάντα η ίδια σκέψη, ο μόνιμος στόχος: η αντίπαλη εστία, το γκολ!

Το φάντασμα του 1950
Για κάποιους λόγους όμως σήμερα οι Βραζιλιάνοι μοιάζουν να αυτοαναιρούνται. Ισως να είναι αυτός ο αέναος φόβος για ένα νέο «Μαρακανάσο» (έτσι έχουν ονομάσει την απώλεια του Μουντιάλ του 1950 στο «Μαρακανά» από την Ουρουγουάη) που τους κάνει να μαζεύονται και να φυλάνε τα νώτα τους. Ναι η Σελεσάο παίζει πρωτίστως άμυνα. Και δεν το κάνει τώρα τελευταία. Η ντροπιαστική –για την ψυχοσύνθεση τους- υιοθέτηση του «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα» έχει ξεκινήσει από το Μουντιάλ του 1994.

Μόνο που όσο πάει και χειροτερεύει. Το κακό δεν περιορίζεται στη φιλοσοφία που διέπει έκτοτε τους ομοσπονδιακούς από τον Κάρλος Αλμπέρτο Παρέιρα, τον Λουίς Φελίπε Σκολάρι ως τον Κάρλος Ντούνγκα, τον Μάνο Μενέζες και ξανά μανά στον Φελιπάο. Πρόκειται για κάτι χειρότερο. Από την εποχή του πρώτου θρύλου, Λεονίντας, οι φουρνιές των ζογκλέρ γέμιζαν ευτυχία τα κουρασμένα και φτωχά μάτια των Βραζιλιάνων. Πλέον οι δρόμοι στις φτωχογειτονιές δεν γεννούν αντίστοιχα φωτεινά αστέρια. Αντιθέτως, τα μάτια πονάνε από τα καμώματα των διαφόρων Φελίπε Μέλο, Γκραφίτε που καλούνται κατά καιρούς στην Εθνική ή ακόμα και από τις «μονοκόμματες» κινήσεις του Φρεντ που μπορεί να βρίσκει δίχτυα, αλλά μέχρι το πρόσφατο παρελθόν δεν θα τον έπαιρναν ούτε για προπόνηση με τους διεθνείς.

Πέραν της εξαιρετικής αμυντικής γραμμή που επιβεβαιώνει όσα υποστηρίζει αυτό το κείμενο, Σήμερα στη Σελεσάο πρωταγωνιστούν παίκτες που κάποτε οι παρέες των Πελέ, Γκαρίντσα, Ζαγκάλο, των Ριβελίνο, Ζαϊρζίνιο, Τοστάο και των Ζίκο, Φαλκάο, Σόκρατες θα τους είχαν για να μαζεύουν τις μπάλες. Ακόμα και η τελευταία μεγάλη τριπλέτα, αυτή των Ρονάλντο, Ριβάλντο, Ροναλντίνιο της πέμπτης και τελευταίας κούπας του 2002, θα τους έκανε πλακίτσα.

Ενόψει του δικού της Μουντιάλ, η Βραζιλία εξακολουθεί να μην βρίσκει τον χαμένο εαυτό της. Σε αυτή την περίεργη αναζήτηση αρχικά είχε ξεμείνει με το σμπαραλιασμένο γόνατο του Κακά και τους παρηκμασμένους Ρομπίνιο και Πάτο, ενώ τώρα έχει εναποθέσει τις ελπίδες της σε κάποια μαγική ενέργεια του Νεϊμάρ και ένα καλό τάκλιν του Παουλίνιο που παίζει στην Τότεναμ. Μα καλά, για τη Βραζιλία μιλάμε. Είναι δυνατόν οι καλύτεροι παίκτες της να είναι οι αμυντικοί; Οι αισιόδοξοι στην χώρα επαναφέρουν πάντοτε την κουβέντα γύρω από τον πιτσιρικά με τη μοϊκάνα. Μπορεί και να έχουν δίκιο και ο επιθετικός της Μπαρτσελόνα να αποδειχτεί στην πορεία καλύτερος ακόμα και από τον Λιονέλ Μέσι, όπως δήλωσε πριν από καιρό και ο Πελέ. Ακόμα και εάν ο Νεϊμάρ όμως ξεπεταχτεί όπως κάποτε ο Βασιλιάς το 1958, όλα τα παραπάνω δεν αναιρούνται.

Από τον Τζίτζια στον Φελιπάο
Σίγουρα δεν θα αναιρεθούν από τη στιγμή που στο τιμόνι βρίσκεται και πάλι ο Σκολάρι. Ο άνθρωπος που οδήγησε την χώρα στην 5η και τελευταία κούπα, δεν θα κάνει κάτι διαφορετικό απ’ ότι το 2002, όταν κατέκτησε το Μουντιάλ με δύο αμυντικούς χαφ: θα παίξει σφικτά για να πάρει τα ματς στο γκολ. Αυτό δεν συνέβη άλλωστε στο φιλικό της Παρασκευής κόντρα στη Σερβία (1-0); Το παιχνίδι είχε φουλ σκοπιμότητα και αυτό είχε ως αποτέλεσμα το κοινό στο «Μορουμπί» να αρχίσει τα έντονα σφυρίγματα κατά της στρατηγικής του Φελιπάο που δεν ξέρει να κάνει κάτι διαφορετικό. Που δεν έχει στήσει ποτέ επιθετική ομάδα. Το διανοήστε; Οι Βραζιλιάνοι λίγες μέρες πριν το δικό τους Παγκόσμιο Κύπελλο να αποδοκιμάζουν την Εθνική τους που μάλιστα νίκησε!

Υπάρχει βέβαια και η Ομοσπονδία που προτιμάει αυτή την αμυντική προσέγγιση του Σκολάρι, όπως την επιζητά και μία πιο συντηρητική ποδοσφαιρική μειονότητα στην χώρα. Βλέπετε οι Βραζιλιάνοι φοβούνται. Ακόμα τρέμουν πως θα εμφανιστεί το φάντασμα του Χουάν Αλμπέρτο Σκιαφίνο και τους Αλσίδες Τζίτζια και θα τους κάνει το 2-1 για να τους στείλει ξανά σε ομαδικές αυτοκτονίες και τούτο δεν το αντέχουν. Οπότε, αποδέχονται το να πάνε στα σίγουρα. Γι αυτό και πριν λίγο καιρό απέλυσαν τον Μάνο Μενέζες και παράτησαν το αρχικό πλάνο τους για αναδιάρθρωση και επιστροφή στις ποδοσφαιρικές ρίζες. Και κάπως έτσι φαίνεται να παραμένει μακρινή η επαφή με τα όσα από γεννησιμιού τους πρεσβεύει γι δαύτους το τόπι.

Εάν ζούσε σήμερα ο μεγάλος ποιητής τους, Αντράντε, δεν θα χρειαζόταν να ακούσει τις αποδοκιμασίες στο ματς ούτε να διαβάσει τα αρνητικά και ανησυχητικά σχόλια που γέμησαν το Σάββατο τον Τύπο της χώρας. Θα του αρκούσε να ρίξει και πάλι εκείνη την κρυφή ματιά από το παράθυρο του. Αυτομάτως θα διαπίστωνε το πρόβλημα από το πρώτο κιόλας πετάρισμα των βλεφάρων. Η παρέα της σάμπα και εκείνη του ποδοσφαίρου θα είχαν πλέον διαφορετικές… ασχολίες. Οι κινήσεις τους δεν θα ήταν συγχρονισμένες όπως κάποτε. Και κάπως έτσι θα έβρισκε δικαίωση και ο πρώτος στίχος από τον ύμνο της Σελεσάο: «Χωρίς σάμπα δεν υπάρχει ποδόσφαιρο», γιατί όσον αφορά τη δεύτερη στροφή του ύμνου: «Κανείς δεν μπορεί να μας μιμηθεί», μάλλον αποτελεί διακαή πόθο και ανάμνηση μία άλλης εποχής: της ατέρμονης αλεγκρίας του πιο όμορφου παιχνιδιού του δικού τους joga bonito που τόσο τους έχει και μας έχει λείψει. Ακόμα και σε εμάς που πάντα συνδέαμε το ποδόσφαιρο με το ταγκό του Μαραντόνα…

Follow me: @jorgekaraman