Οταν η Αρσεναλ άλλαξε το παιχνίδι!

Την προπονητική την είχε στο αίμα του. Ωστόσο, ως επάγγελμα του προέκυψε αναγκαστικά, όταν τα Χριστούγεννα του 1920 έκλεισε η εταιρεία όπου εργαζόταν. Τότε αποφάσισε ότι θα ζούσε αποκλειστικά από το ποδόσφαιρο, στο οποίο θα αφοσιωνόταν και θα εξελισσόταν τελικά σε έναν από τους σημαντικότερους «πατέρες» του. Το καλοκαίρι που ακολούθησε βρέθηκε στον πάγκο της Χάντερσφιλντ. Εκεί όχι απλά θα άφηνε έργο, μα θα την οδηγούσε σε δύο διαδοχικούς τίτλους (2004, 2005) ενώ θα έβαζε και τις βάσεις για τον τρίτο στη σειρά, κάτι που ουδέποτε είχε συμβεί μέχρι τότε. Τον τελευταίο βέβαια ο Χέρμπερτ Τσάπμαν δεν θα τον πανηγύριζε, μιας και το 1925 θα έπαιρνε μία περίεργη απόφαση που θα σόκαρε τον Τύπο της εποχής: θα αναλάμβανε την Αρσεναλ και θα άλλαζε μία για πάντα τον τρόπο που θα κυλούσε το τόπι στο χορτάρι.

Το να αφήσει τους πρωταθλητές, για να κοουτσάρει μία μικρομεσαία ομάδα, όπως ήταν τότε οι Κανονιέρηδες, προκάλεσε τεράστια έκπληξη αν και ο ίδιος κάποια χρόνια αργότερα εξήγησε πως: «Εβλεπα τη δυναμική που υπήρχε σε αυτό το club και ακολούθησα το ένστικτο μου». Οπως κατέγραψε η ιστορία, τελικά δικαιώθηκε και δικαίωσε αν και αρχικά υπήρξαν τρομερά προβλήματα. Ο 47χρονος τεχνικός βέβαια φρόντισε να ενημερώσει τον αμφιλεγόμενο ιδιοκτήτη, Λέσλι Νάιτον πως: «Τίτλο να περιμένεις μετά από πέντε χρόνια!» Και το φοβερό ήταν πως έτσι ακριβώς συνέβη!

Ο Χέρμπερτ Τσάπμαν στη μέση μιλάει με δύο παίκτες του λίγο πριν ξεκινήσει ο τελικός Κυπέλλου του 1930

Το πρώτο που έπρεπε να κάνει ήταν να ξεπεράσει τον μεγαλύτερο σκόπελο, που ήταν ο ίδιος ο Νάιτον. Ο εν λόγω πρόεδρος είχε πολλά «κολλήματα», με μεγαλύτερο όλων ότι δεν ήθελε στην ομάδα παίκτες πιο κοντούς από 1,85. Αμέσως απέκτησε τον κοντούλη Τζακ Μπάτλερ, ο οποίος ανέλαβε να κάνει παιχνίδι σε αυτό το καινούργιο που σκόπευε να παρουσιάσει. Ο Τσάπμαν σκεφτόταν να πάει κόντρα στο ρεύμα της εποχής από τότε που καθοδηγούσε τη Χάντερσφιλντ. Η αφορμή όμως του δόθηκε το καλοκαίρι του 1925, όταν και αποφασίστηκε η αλλαγή του οφσάιντ. Μέχρι τότε ο κανονισμός απαιτούσε ο επιθετικός να καλύπτεται από τρεις (σ.σ.: μαζί με τον τερματοφύλακα), ενώ πλέον το νούμερο θα μειωνόταν κατά έναν παίκτη (αυτό που ισχύει τώρα δηλαδή).

Αυτομάτως αυξήθηκε εντυπωσιακά ο αριθμός των γκολ που έμπαιναν σε κάθε αγώνα. Ο Τσάπμαν λοιπόν ήταν ο πρώτος που κατανόησε ποιο ήταν το πρόβλημα που προέκυπτε και το πως θα μπορούσε να το μετατρέψει σε πλεονέκτημα. Μέχρι τότε όλος ο κόσμος εφάρμοζε το 2-3-5 που ήταν άκρως επιθετικό σύστημα. Ειδικά οι Αγγλοι και οι Σκωτσέζοι το θεωρούσαν αδιαπραγμάτευτο. Ο ευρηματικός προπονητής όμως ζήτησε από τον έναν κεντρικό μέσο του να μετατραπεί σε τρίτο αμυντικό. Τούτο οδήγησε αλυσιδωτά σε αλλαγές θέσεων και εκείνο που προέκυψε ήταν το περίφημο WM. Εκείνος έκρινε πως δεν χρειαζόταν να έχει πέντε επιθετικούς, καθώς με τον νέο κανονισμό του οφσάιντ, εκείνο που μετρούσε περισσότερο από την επίθεση, ήταν η αντεπίθεση.

Το WM και η αγαπημένη 11άδα του Τσάπμαν

Με τον παλιό κανονισμό, άπαντες προσπαθούσαν να βρουν με βαθιές μπαλιές τους πέντε επιθετικούς. Η Αρσεναλ όμως προσπαθούσε να παίξει κάτι διαφορετικό. Οι τρεις πίσω της επέτρεπαν να μπορεί να μαρκάρει τους εξτρέμ και μετά να εκμεταλλεύεται τους τέσσερις μέσους της, ώστε να βγαίνει γρήγορα μπροστά. Με κάποιον μαγικό τρόπο σταδιακά οι αντίπαλοι της ανακάλυπταν έκπληκτοι ότι η Αρσεναλ την ίδια στιγμή που είχε περισσότερους παίκτες όταν αμυνόταν, αυτομάτως είχε και πιο πολλούς όταν έβγαινε μπροστά. Βέβαια και η ίδια η ομάδα του Τσάπμαν δυσκολευόταν να κατανοήσει και να εφαρμόσει απόλυτα τις οδηγίες του. Γι αυτό άλλωστε και εκείνος είχε δώσει στον εαυτό του εκείνη την πενταετή διορία, όταν αναλάμβανε τις τύχες της.

Το τέλος της σεζόν 1925-'26 θα την έβρισκε για πρώτη φορά στην ιστορία της στη 2η θέση του πρωταθλήματος αν και μέχρι το 1930 και την κατάκτηση του FA Cup, θα υπήρχαν αρκετά σκαμπανεβάσματα απόρροια της δυσκολίας στην εφαρμογή του WM. Εκείνο το Κύπελλο Αγγλίας (κόντρα στην παλιά ομάδα του Τσάπμαν μάλιστα) θα ήταν και ο παρθενικός τίτλος που θα έμπαινε στην τροπαιοθήκη της, με τα καλύτερα να έπονται. Το 1931 οι Κανονιέρηδες πανηγύρισαν το πρώτο πρωτάθλημα που σήκωσε ποτέ ομάδα του Λονδίνου και επανέλαβαν την επιτυχία τους δύο χρόνια αργότερα. Πλέον είχαν γίνει παντοδύναμοι και κάποιοι αντίπαλοι επιχειρούσαν να τους αντιγράψουν.

Ωστόσο, θα χρειάζονταν με τη σειρά τους κάποια χρόνια, ώστε να αφομοιώσουν όσες καινοτομίες είχε περάσει στην Αρσεναλ ο Τσάπμαν από τότε που την είχε αναλάβει. Η μεγαλύτερη δυσκολία για να αντιγραφούν όσα εκείνος δίδασκε, ήταν ότι ακόμα και εάν παρακολουθούσαν αυτό που συνέβαινε, δεν μπορούσαν να το κατανοήσουν. Πόσο μάλλον όταν έβλεπαν ακόμα και πιο ταλαντούχους παίκτες των Λονδρέζων να μένουν στον πάγκο, ώστε να παίξουν εκείνοι που υπηρετούσαν πιο πιστά το πλάνο. Για τον Τσάπμαν τούτο το τελευταίο ήταν πάντα το σημαντικότερο και το μοναδικό κριτήριο επιλογής της 11άδας του.

Αυτός ο εφευρέτης του ποδοσφαίρου τρέλαινε ακόμα και τους ίδιους τους παίκτες του, αλλάζοντας τους θέσεις και μοιράζοντας νέους ρόλους, όπως επίτασσε το WM. Κάπως έτσι πήρε τον καλό Σκωτσέζο σέντερ φορ, Αλεξ Τζέιμς και τον μεταμόρφωσε στον κορυφαίο playmaker (μέσα δεξιά) στην προπολεμική Μεγάλη Βρετανία. Ή ακόμα και τον παγκίτη Ουαλό επιθετικό Μπομπ Τζον, ο οποίος εξελίχτηκε στο κορυφαίο ανασταλτικό μηχανάκι της εποχής. Επίσης, κανείς δεν μπορούσε τότε να ζήσει με τον τόσο αφοσιωμένο τρόπο που βίωνε εκείνος τη μπάλα. Ακόμα και όταν άρπαξε ένα κρυολόγημα (Γενάρης του 1934) και ο γιατρός του είπε να παραμείνει στο σπίτι, τον παράκουσε και πήγε να παρακολουθήσει τους αναπληρωματικούς του. Δεν μπορούσε να μείνει στιγμή μακριά τους.

Επιστρέφοντας έπεσε στο κρεβάτι. Το κρύωμα εξελίχτηκε δραματικά σε πνευμονία και λίγες μέρες πριν τα 56α γενέθλια του, πέρασε στον άλλον κόσμο. Ωστόσο, άφησε παρακαταθήκη μία ομάδα που θα κατακτούσε τρία ακόμα πρωταθλήματα (1934, 1935, 1938), ζώντας ίσως την κορυφαία περίοδο της ιστορία της. Πάνω απ' όλα όμως ο Χέρμπερτ Τσάπμαν και εκείνη η Αρσεναλ άλλαξαν τον τρόπο που αντιλαμβανόταν ο κόσμος το παιχνίδι...

Follow me: @jorgekaraman


Το άγαλμα του δεσπόζει έξω από το «Εμιρεϊτς»