Η δική μας Πρωτομαγιά

Ειλικρινά, πλέον το πιστεύω. Ζούμε στη χώρα των πιο ανίκανων κυβερνώντων επί γης. Μπορούν να αξιοποιηθούν πολλοί χαρακτηρισμοί. Μένω στο «ανίκανοι». Ζούμε στη χώρα που καταγεγραμμένα είναι πρώτη στην Ευρώπη στα ποσοστά ανεργίας και τελευταία στα ποσοστά απορροφητικότητας κοινοτικών κονδυλίων. Τα οποία (υποτίθεται ότι) καταπολεμούν την ανεργία, την ίδια στιγμή που όλοι οι «πάνω» θεωρητικά δίνουν μάχες για να μείνουμε στην κοινότητα (Ευρώ) που μας παράσχει τα κονδύλια για τη μείωση της ανεργίας και μας έσωσε από την «καταστροφή» η οποία προήλθε από τον ωχαδερφισμό, τη λαμογιά, τη σπατάλη και την κακοδιαχείριση των ίδιων κονδυλίων, όταν είχαμε όλοι δουλειά.

Σήμερα δεν έχουμε όλοι δουλειά. Και, ναι πιστεύω ότι υπάρχουν πολλοί «εκεί έξω» που δεν θέλουν να γίνουν αγρότες και σερβιτόροι, ντελιβεράδες και χτίστες, οδοκαθαριστές και πωλητές, μα υπάρχουν και χιλιάδες άλλοι που το παλεύουν. Όπως υπάρχουν και εκατομμύρια άλλοι που τα τελευταία τέσσερα χρόνια αμείβονται με «μαύρα». Παίρνουν μισούς μισθούς. Κάνουν καθημερινούς συμβιβασμούς ενώ είναι «κύριοι» στις υποχρεώσεις τους τις επαγγελματικές. Εργάζονται με οφειλόμενα τεσσάρων και πέντε και επτά και δέκα μηνών. Που ξέχασαν τα δώρα του Πάσχα και των Χριστουγέννων. Που δεν ξέρουν σε ποια… «συλλογική σύμβαση» να ανατρέξουν και τι να διεκδικήσουν όταν το καθημερινό δίλημμα είναι «δουλειά με λίγα, δουλειά με οφειλόμενα, ή ανεργία;». Αντί να είναι «δουλειά με αξιοπρέπεια ή απεργία»;

Είμαι βέβαιος ότι πολλοί πιτσιρικάδες δεν ξέρουν τι έγινε στο Σικάγο, τα προεόρτια και τα μεθεόρτια εκείνης της Πρωτομαγιάς, το αίμα, τις συγκρούσεις επιχειρηματιών + αστυνομικών εναντίον εργατών, την ιστορία του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα και πώς κατοχυρώθηκαν σχεδόν όλα τα σημερινά «κεκτημένα» με ανθρώπινο αίμα καιν στη χώρα μας. Δεν τους κακίζω. Και για μένα η Πρωτομαγιά αργία ήταν μέχρι τα 25. Σήμερα, όμως, είναι άλλα πράγματα. Σήμερα, πιο έντονα παρά ποτέ. Σήμερα είναι η Πρωτομαγιά για μένα…

- Η Ελεάνα που στα 25 της με το πτυχίο στο χέρι, ψάχνει μετά μανίας τα ιδιαίτερα (των 8-10 ευρώ την ώρα πλέον!) μπας και βγάλει τα έξοδά της. Διαγωνισμός του ΑΣΕΠ (λένε) το 2014. Βιογραφικά σε 30 ιδιωτικά σχολεία τρέχοντας από δω και από κει (δεν είναι απ’ αυτές που κάθονται και περιμένουν από τον μπαμπά και τη μαμά μέχρι να παντρευτούν) - απαντήσεις στερεότυπες του στυλ «ευχαριστούμε πολύ, θα σας ειδοποιήσουμε» - ελάχιστες οι ευκαιρίες σε φροντιστήρια. Θεριεύει η ανασφάλεια μέσα της. Συνεχίζει, πολεμάει, πάει και σε σεμινάρια, εκπαιδεύεται, δεν έχει «κονέ», κλονίζεται η αυτοπεποίθηση, περνούν οι μέρες και τα χρόνια. Η δική μου δεκαετία 20 – 30 ήταν ίσως η καλύτερη της ζωής μου. Της Ελεάνας;

- Ο Γιώργος και ο Κυριάκος, 35άρηδες πια. Με ένα παιδάκι έκαστος. Οι γυναίκες τους εργάζονται, εκείνοι όχι. Ψάχνουν εδώ και ενάμιση – δυο χρόνια. Από την τεράστια φάμπρικα των άνεργων δημοσιογράφων. Εληξε και το ταμείο ανεργίας. Εψαξαν παντού. Κάτι… δουλίτσες του 300άρικου και του 400άρικου, σποραδικά. Ο ένας σκέφτεται τη μετανάστευση. Να του χρησιμεύσει σε κάτι και η αναθεματισμένη ξένη γλώσσα που έμαθε πιτσιρικάς, μετά την εφημερίδα. Ο έτερος το ψάχνει ακόμη. Πόσο θα αντέξει άραγε; Μαμά, μπαμπάς, πεθερός, πεθερά, όλοι κοντά. Μα, για πόσο; Πιο φθοροποιός από την ανέχεια είναι η ίδια η ανεργία. Τα «ψυχολογικά». Η αυτοκτονική πίεση στον εαυτό τους. Οι τύψεις. Τα άηχα λόγια των «γύρω γύρω». Φάρμακο - ψυχοθεραπεία τα παιδιά. Το χάδι, το άγγιγμα, το παιχνίδι, η αγκαλιά, το τάισμα, όλα τους. Εχουν ανοιχτά τα αυτιά τους, αλλά δεν χτυπούν πόρτες στον βρόντο. Δεν έχουν το κεφάλαιο να ανοίξουν δική τους δουλειά, αν και ιδέες υπάρχουν αρκετές. Μέσα στο καλοκαίρι σκέφτονται και οι δύο για σοβαρές αποφάσεις.

- Η Εύα, στα 32 της, νοσοκόμα. Μαμά εδώ και ένα χρόνο. Πέρασε σαν νερό η άδεια για τον μπέμπη. Επέστρεψε. Με μειωμένο κατά 35% μισθό τα τελευταία τρία χρόνια. Με βάρδιες. Πρωί – μεσημέρι – βράδυ, Σαββατοκύριακα, όλα μαζί. Δουλεύει και ο σύζυγος. Το παιδί στη γιαγιά. Πήγαινε – έλα κάθε μέρα, πότε ο ένας, πότε ο άλλος. Πότε βρίσκονται; Σχεδόν ποτέ. Συνήθως τους μένει η Κυριακή: δέκα ώρες για όλη την εβδομάδα: καταπληκτική ζωή. Καλύτερα από άλλους, ναι. Σκέφτεται από τώρα τι θα γίνει όταν το παιδί πάει σχολείο και πρέπει να το «διαβάζει»: ποιος θα το κάνει; Το άγχος πολλών μαμάδων όταν τελειώσει το babysitting των γιαγιάδων και ο «παιδικός» αργότερα. Προχωράμε με το κεφάλι ψηλά και βλέπουμε μέχρι τότε Ευάκι…

- Ο Θανάσης, 50άρης πια. Με δυο κόρες. Τα κάνει όλα και συμφέρει. Οικοδόμος, αλλά και βαφέας, και υδραυλικός και ξυλουργός και ηλεκτρολόγος και όλα! Και είναι σούπερ ο μπαγάσας! Με το χαμόγελο στα χείλη. Τα τελευταία δυο χρόνια κάνει κατά μέσο όρο 1-2 μεροκάματα την εβδομάδα. Περίπου 8-10 το μήνα. Με δυο κόρες, η μια στα 19, η άλλη στα 16. Ετοιμάζεται για δεύτερες «Πανελλήνιες» η μεγάλη και ψάχνει για δουλειά ταυτόχρονα. Χωρίς αυτοκίνητο βεβαίως. Η ηρωίδα μαμά σώζει την κατάσταση και την οικογένεια καθαρίζοντας και σιδερώνοντας σε τεράστια – και συνήθως άδεια – σπίτια. Κάτι πάει να γίνει: ο Θανάσης έφυγε για τα Γιάννενα πριν από ένα μήνα. «Βρήκε οικοδομή»: μάλλον θα «βγει» και η εφορία αυτού του χρόνου…

- Ο Κώστας, 40άρης. Παλεύει σαν σκυλί να κρατήσει όρθια την επιχείρηση. Πάει στις 7, φεύγει στις 6. Του χρωστάνε πάνω από 600.000 ευρώ εδώ και τρία χρόνια. Χρωστάει και εκείνος. «Ετσι είναι φίλε. Οι επιταγές πάνε και έρχονται. Περισσότερο χρόνο σπαταλάμε στις τράπεζες παρά στη δουλειά». Στενοχωριέται που χρωστά. Δεν γουστάρει. Δεν όφειλε ποτέ σε κανέναν προσωπικά. Οπως και η συντριπτική πλειονότητα της μέσης ελληνικής οικογένειας. Sorry, αλλά εγώ ένα «στεγαστικό» δεν το αποκαλώ «ρίσκο», ούτε σπατάλη, ούτε «πολυτέλεια». Αλλου τύπου δάνεια, ναι. Πιέζεται ο Κώστας και για τις περικοπές που έκανε. Είναι… υπερήφανος που δεν έχει απολύσει και που δίνει τους μισθούς κάθε μήνα στην ώρα του και βάζει τις εισφορές στα ταμεία και δίνει και δώρα Χριστούγεννα και Πάσχα. Και δικαιούται να είναι υπερήφανος! Γιατί βάζει τους εργαζόμενους πάνω από τον εαυτό του, αν και δεν είναι ιδιοκτήτης, αλλά συμμέτοχος. Δυο δάνεια έχει στο κεφάλι του. Ένα για το οικόπεδο, ένα για το σπίτι. Πήγε, διακανόνισε, τις μείωσε τις δόσεις στην τράπεζα. Και είναι συνεπής. Το παλεύει μέρα με τη μέρα. Αλλά δεν ξεχρεώνει. Και δεν πιστεύει ότι θα πάρει ούτε τα μισά από όσα του χρωστούν. Δεν είναι από τους τύπους που θα βάλει μπράβους, θα σπάσει αυτοκίνητο ή κάνα χέρι ή θα στείλει «μηνύματα». Είναι κύριος. Και η αξιοπρέπεια στις μέρες μας μεταφράζεται πολλάκις ως μαλακία, αδυναμία, μαλθακότητα. Να τα έχεις καλά με τον εαυτό σου και την ψυχή σου, του λέω. Όλα τα άλλα έπονται…

- Ο κυρ Ανδρέας πλησιάζει τα 70. Συνταξιούχος, κοτσονάτος, υγιής. Δυο παιδιά, ένα εγγόνι. Στα 1.100 – 1.200 η σύνταξη, πετσοκομμένη. Πολύ καλύτερη από πολλών άλλων. Μα, περισσότερα πλήρωσε πέρυσι στην εφορία, παρά ο γιος του που έβγαζε περισσότερα (πώς τα καταφέρνει αυτά το Υπουργείο Οικονομικών, να πληρώνει μεγαλύτερο φόρο ο συνταξιούχος - πρώην μισθωτός από τον εν ενεργεία ελεύθερο επαγγελματία, ακόμη κι όταν δηλώνει όλα όσα βγάζει, ας το ψάξουν οι «φωστήρες»!!!). Σχεδόν τα 400 από την σύνταξη πάνε κάθε μήνα στα δυο παιδιά. Αμεσα ή έμμεσα. Και η γυναίκα άρρωστη βαριά. Στα 70 του, να φροντίζει τρεις οικογένειες με μια σύνταξη. Να΄ ναι καλά ο άνθρωπος.

Κι άλλες, αμέτρητες προσωπικές ιστορίες μπορώ να διηγηθώ. «Δικές» μου ιστορίες, στο δικό μου περιβάλλον, στον δικό μου κύκλο. Ο καθένας έχει δεκάδες. Διάλεξα 4-5 χαρακτηριστικές, διότι πιστεύω ότι απεικονίζουν πάνω – κάτω την κατάσταση πολλών σε διαφορετικές ηλικίες. Είμαστε οι 40άρηδες παιδιά που έχουν γνωστούς και πιτσιρίκια και μεγαλύτερους εκτός από τη γενιά μας. Έναν κοινό παρονομαστή έχουν αυτές οι ιστορίες: ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν έκαναν τίποτα στην προσωπική και επαγγελματική ζωή τους που να οδήγησε έστω και στο 1/1.000.000 τη χώρα εκεί που πήγε. Δεν πήραν αλόγιστα δάνεια, δεν έκλεψαν την εφορία, δεν λάδωσαν, δεν αγόρασαν αυτοκινητάρες, δεν έκαναν δέκα ταξίδια το χρόνο, δεν έγιναν μεγαλοαστοί του κώλου. Και δεν αμείβονταν ποτέ για περισσότερα απ΄ όσα άξιζε η εργασία τους!

Είναι η σιωπηρή πλειονότητα. Οι «νοικοκυραίοι» που λέμε χοντρά – χοντρά. Που σταδιακά ξυπνούν σε ένα κράτος όπου όλα – ακόμη και τώρα - αρχίζουν και τελειώνουν στο ρουσφέτι, στην αναξιοκρατία και περισσότερο απ’ όλα στον βιασμό της έννοιας «δικαιοσύνη». Διάβαζα προχθές στις κυριακάτικες εφημερίδες όλο το «δεμένο» από χίλιες πλευρές κατηγορητήριο και την τεράστια λίστα των μαρτύρων υπεράσπισης του Ακη Τσοχατζόπουλου. Και έφριξα και ένιωσα για πολλοστή φορά ντροπή.

Ισως να έκαναν και ένα λάθος όλοι οι πρωταγωνιστές των ιστοριών μας. Δεν «ενώθηκαν» ποτέ. Πώς και υπό ποιες συνθήκες, θα μου πείτε. Σωστό. Ακόμη και σήμερα ο Ελληνας δεν βρίσκει φορέα κομματικό που να τον εκφράζει ούτε στο 50%. Υπάρχουν, όμως, κοινά ζητούμενα χωρίς να χρειάζεται να φτάσεις στο… κόμμα. Και αν ψαχτείς, φίλε, θα βρεις πώς θα εκφράσεις συλλογικά τη οργή σου και πώς θα υπερασπιστείς αυτά που δικαιούσαι. Ψάξου όμως! Ναι, σε παίρνει η καθημερινότητα «από κάτω», αλλά ψάξου. Θα τη βρεις την κατεύθυνση. Εσύ, που είσαι ανοιχτός σε κάθε μικρή ή μεγαλύτερη βοήθεια μπορεί να σου ζητήσει κάποιος.

Διότι, δυστυχώς, εξακολουθούμε να ζούμε σε μια χώρα που νοιάζεται περισσότερο για τους ολίγους, ενώ ταυτόχρονα μοιάζει ανίκανη να «βγάλει» στο γήπεδο παίκτες που θα συγκρουστούν με το κατεστημένο. Κι αν δεν κάνεις κάτι εσύ κάτι, εσύ ο καλός και τίμιος άνθρωπος, δεν θα αλλάξει αυτό που ζεις στην καθημερινότητά σου. Ισως να βελτιωθεί μόνο για σένα. Μα, αφού, σε νιώθω, θες κάτι να κάνεις για όλους. Καν’ το λοιπόν, στο μέτρο του δικού σου «δυνατού».

Θυμάμαι, στα 17-18 μου, όταν έγραφα εκθέσεις για τον «ατομικισμό». Ηταν και από τα… S.O.S. θέματα, «δασκάλα» θεία Αννα. Πριν από 20 χρόνια. Πού να φανταζόμουν ότι αυτός, εκεί στις αρχές της δεκαετίας του ’90, θα ήταν ο βασικός λόγος που φτάσαμε εδώ που φτάσαμε το 2010… Κι αν σας γεννήθηκαν ερωτήματα από το κείμενο, κι αν κοιτάζουμε ο καθένας μέσα μας και στον καθρέφτη μας, «όποια και αν είναι η ερώτηση, ο άνθρωπος και η αλληλεγγύη είναι η απάντηση»: παλιό, μα τόσο σημερινό. «Τσιτάτο», ναι. Μα ο καθένας έχει απάντηση. Θα την βρει μέσα του.