Κλείνω την τηλεόραση και παίρνω την ευθύνη που μου αναλογεί

Στη στιγμή που συζητάμε οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν, στο σύνολό τους, την πραγματικότητα της Παρασκευής: μια εβδομάδα μετά την προαναγγελία του δημοψηφίσματος, οι αποφασισμένοι είναι μοιρασμένοι. Και οι αναποφάσιστοι ένα σωρό. Αν το κοιτούσες από απόσταση, όπως ένας καλός μου φίλος από την Πορτογαλία, θα σου έμοιαζε φυσιολογικό. “Οταν δεν ξέρεις σε ποιο ερώτημα απαντάς, αφού σε αυτό το δημοψήφισμα καθένας κάνει μια διαφορετική, κατά το συμφέρον ή την αντίληψή του, ανάγνωση, πώς να μην μοιραστείτε οι αποφασισμένοι και να είστε πολλοί οι αναποφάσιστοι;”, με ρώτησε ρητορικά.

Ποιος φταίει που έχουμε μπερδευτεί; Φταίει κυρίως το ότι όλοι όσοι δεν ζούσαμε ή δεν ψηφίζαμε το 1974 δεν έχουμε προηγούμενη εμπειρία; Φταίει το εγχειρίδιο του πολιτεύματός μας (“Το πολίτευμα της Ελλάδας είναι Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Αυτό σημαίνει ότι ζούμε σε ένα δημοκρατικό κράτος με αρχηγό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Ο λαός ψηφίζει τους αντιπροσώπους του βουλευτές με δημοκρατικές διαδικασίες, ασκώντας την εξουσία μέσα από τους αντιπροσώπους του”), βάσει του οποίου οι κυβερνήσεις των τελευταίων 40 ετών αποφάσιζαν για όλα χωρίς δημοψήφισμα με συνέπεια να μην έχουμε εξοικειωθεί με τέτοιες ευθύνες; Φταίνε οι ξένοι που κάνουν την “ευρώ ή δραχμή;” ανάγνωση στην ερώτηση του δημοψηφίσματος; Φταίει ο Πρωθυπουργός που δεν είχε προβλέψει ότι οι ξένοι θα κάνουν αυτή την ανάγνωση στην ερώτηση του δημοψηφίσματος προκειμένου να χρησιμοποιήσει αλλιώς αυτό το όπλο στη διαπραγμάτευση; Φταίει ότι οι ξένοι θέλουν να ρίξουν έναν Πρωθυπουργό που δεν παίζει με τους όρους των προηγούμενων, με τους δικούς τους όρους σε αυτό το παιχνίδι; Φταίει ο συνασπισμός και η σαν συντονισμένη και ενορχηστρωμένη προσπάθεια της ιδιωτικής τηλεόρασης να τρομοκρατήσει τον Ελληνα και να του πλύνει το κεφάλι προκειμένου να τον στείλει κουρντισμένο στην κάλπη για να κάνει τη δουλειά όπως προστάζουν τα συμφέροντά τους; Φταίνε τα πολιτικά φαντάσματα που επανεμφανίζονται και σε τρομοκρατούν; Φταίει ότι δεν εμπιστευόμαστε στους ακραίους και τους φανατικούς αυτής της κυβέρνησης την διαχείριση του “όχι” αποτελέσματος στο δημοψήφισμα;

Για όλους τους παραπάνω και για ένα σωρό άλλους λόγους είναι πολύ φυσιολογικό αυτό που σήμερα μας συμβαίνει. Αλλωστε εκτός όλων των παραπάνω, στην συντριπτική πλειονότητά τους οι Ελληνες δεν έχουν σπουδάσει οικονομικές και πολιτικές επιστήμες, δεν έχουν ούτε τη γνώση ούτε την εμπειρία για την διαχείριση ενός ζωτικής σημασίας ζητήματος σαν την μεγαλύτερη οικονομική και κοινωνική κρίση στη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας. Βλέπεις οικονομολόγους με αντίθετες απόψεις, ακούς κοινωνιολόγους με αντίθετες απόψεις, διαβάζεις πολιτικούς επιστήμονες με αντίθετες απόψεις. Και άπαντες θεωρητικολογούν. Διότι αυτό που μας συμβαίνει δεν έχει ευρωπαϊκό προηγούμενο.

Γιατί στα λέω όλα αυτά; Προκειμένου να πείσω εσένα και τον εαυτό μου ότι είναι πολύ φυσιολογικό να έχουμε μπερδευτεί. Μπερδεύεσαι υπό κανονικές συνθήκες, πώς είναι δυνατόν να μην μπερδευτείς όταν βλέπεις τον μπροστινό σου στο σούπερ μάρκετ να ξεφορτώνει πολεμικές προμήθειες από το καρότσι του; Πώς να κρατήσεις καθαρό το μυαλό στις στιγμές που αυτό βομβαρδίζεται από αντικρουόμενες απόψεις, εκτιμήσεις και προβλέψεις για το τι θα σου συμβεί; Πώς να χτίσει ο νους έναν ψύχραιμο συλλογισμό τη στιγμή που δέχεται απανωτές τις μπουνιές των φανατικών του “ναι” και του “όχι” που επιχειρούν να σου επιβάλλουν την άποψη που υπηρετούν ή έχουν υιοθετήσει;

Στο δικό μου μυαλό τη μεγαλύτερη ζημιά κάνουν τα media, με πρώτη την ιδιωτική τηλεόραση. Οπως κι αν έρθουν τα πράγματα, ο ιστορικός του μέλλοντος είμαι βέβαιος ότι θα καταγράψει τη στιγμή ως το απόλυτο παράδειγμα στημένης, υπαγορευμένης, αγορασμένης δημοσιογραφίας. Κι είμαι το ίδιο βέβαιος ότι θα την αναφέρει στα πρώτα και βασικά αίτια διχασμού ενός έθνους, αν τελικώς δεν έχουμε την τύχη να τον αποφύγουμε.

Μοιράζομαι μαζί σου την συνειδητή επιλογή να κλείσω την τηλεόραση και να περιοριστώ σε μια αυστηρή ιντερνετική επιλογή για την ενημέρωσή μου μέχρι τη στιγμή που θα βρεθώ στην κάλπη. Αυξάνω με τον τρόπο αυτό τις πιθανότητές μου να αποφασίσω με καθαρό κεφάλι. Και αγοράζω για τον εαυτό μου το δικαίωμα να ζήσω ψύχραιμα και νηφάλια μέχρι τη στιγμή της πιο καθοριστικής ψήφου της μέχρι σήμερα ζωής μου.

Ετσι την αντιμετωπίζουμε οι περισσότεροι Ελληνες, ως την πιο καθοριστική ψήφο στη μέχρι σήμερα ζωή μας. Το ανησυχητικό όμως είναι ότι βάζουμε στην πλάτη μεγαλύτερη πίεση από αυτή που μας αναλογεί. “Αποφασίζουμε”, λέει, “για τα παιδιά μας και τα παιδιά τους”. Αν κρύβει μια ευθύνη αυτό που ακούς, είναι η ευθύνη που έχεις να ζυγίσεις την απόφασή σου και να ψηφίσεις με συνείδηση. Να ψηφίσεις βάζοντας το “εγώ” στην υπηρεσία του “εμείς”. Να βγεις από τον εγωισμό σου. Να μην ψηφίσεις για να πεθάνει η κατσίκα του γείτονα, αλλά ούτε να ρίξεις την ψήφο που αποκλείει στον γείτονα την πιθανότητα να αποκτήσει κι εκείνος κατσίκα. Να μην ψηφίσεις με βασικό κριτήριο το αν έχεις σήμερα δουλειά που πληρώνει καλά, αλλά το αν θα υπάρχει αύριο η προοπτική να έχει το παιδί σου και το παιδί του διπλανού σου μια δουλειά που θα του επιτρέπει να ζει καλά. Ολα αυτά και αρκετά άλλα παρόμοια είναι οι ευθύνες που βαραίνουν τον φάκελο και το ψηφοδέλτιο που θα πάρεις την Κυριακή. Αλλά μέχρις εκεί. Στην “τι ψήφισες τότε μπαμπά;” ερώτηση του παιδιού σου δεν θα χρειαστεί να αποδείξεις ότι ήσουν σοφός και αλάθητος. Αυτό που θα χρειαστεί είναι να τεκμηριώσεις με λογικά και πατριωτικά επιχειρήματα την επιλογή σου. Είτε έχει αποδειχθεί σωστή είτε λανθασμένη η επιλογή σου, θα έχεις κάνει το χρέος σου. Δεν είσαι ούτε σοφός, ούτε επιστήμονας, ούτε προφήτης, ούτε μελλοντολόγος. Και τελικά επηρεάζεις την εξέλιξη στον βαθμό που αυτή εξαρτάται από την ψήφο σου. Δεν αποφασίζεις εσύ, διότι δυστυχώς ή ευτυχώς δεν είναι τέτοια η δύναμή σου. Αν ήταν τέτοια, θα ήσουν η Μέρκελ ή ο Ομπάμα, όχι ο Σαμπράκος.

Η στιγμή καταγράφει τη φυσιολογική εξέλιξη της ιστορίας που γράφεται από το βράδυ της περασμένης Παρασκευής. Οι αποφασισμένοι Ελληνες μοιρασμένοι, οι μπερδεμένοι Ελληνες πολλοί. Η διαπίστωση οδηγεί στο συμπέρασμα: για ότι κι αν συμβεί από Δευτέρα, δεν θα έχεις λόγο να τα βάλεις με τον διπλανό σου. Την πατήσαμε, την πληρώνουμε εδώ και 5-6 χρόνια, θα συνεχίσουμε να πληρώνουμε, όπως και να 'χει, ακριβά, ακριβότερα. Χειρότερη από την πραγματική χρεοκοπία όμως θα είναι η χρεοκοπία της ελληνικής κοινωνίας. Τα λαϊκά δικαστήρια που θα στηθούν από Δευτέρα είναι ο μεγαλύτερος εχθρός της Ελλάδας. Αυτόν δεν τον νικά ούτε ο στρατός.