Τα μαδέρια και τα έξι συστήματα!

Είναι όντως σπουδαία η εκδήλωση που διοργανώνουν απόψε (υπό την αιγίδα του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια) στο Μέγαρο Μουσικής η Σερβική πρεσβεία της Αθήνας και το Επιχειρηματικό Συμβούλιο Ελλάδας-Σερβίας. Σπουδαία διότι από τη σκηνή της αίθουσας "Νίκος Σκαλκώτας", από την έκθεση φωτογραφίας και από την ταινία που θα προβληθεί, θα παρελάσουν δια ζώσης ή από εικόνες μερικές από τις κορυφαίες φυσιογνωμίας της γείτονος, φίλης και ομόδοξης χώρας που κόσμησαν με την παρουσία τους, είτε ως παίκτες, είτε ως προπονητές, τα ελληνικά γήπεδα. Οι περισσότερες (για να μην πω όλες από) αυτές οι φιγούρες ξέφυγαν κατά πολύ από τα στενά όρια της χερσονήσου του Αίμου και έκαναν το... Βαλκανιζατέρ διάσημο σε ολόκληρο τον κόσμο!

Κάνε εγγραφή στην bwin και πάρε μπόνους 100%

Εάν τα μέτρησε σωστά ο φίλος μου (και συνάδελφος, μόνιμος κάτοικος Αθηνών) Σβόνκο Σίμουνετς όλοι αυτοί οι Σέρβοι παίκτες και προπονητές έχουν κατακτήσει 186 εγχώρια και διεθνή τρόπαια! Πέραν τούτου, όμως (και μολονότι κανείς τους δεν εργάστηκε για την.. ψυχή της μάνας του) ο ελληνικός αθλητισμός τους ευχαριστεί διότι πολλοί από δαύτους θα μείνουν για πάντα στην κορνίζα μας, έχοντας συμβάλει σε καταλυτικό βαθμό τόσο στην εξέλιξη του: όχι επειδή έπαιξαν , προπόνησαν και κοουτσάρησαν καλά, αλλά επειδή σε πολλές περιπτώσεις διαπαιδαγώγησαν γενιές και γενιές αθλητών, φιλτράρισαν το ταλέντο που βρήκαν με το δικό τους know-how , εμπέδωσαν ένα πολύ επιτυχημένο modus operandi, εμφύσησαν ένα διαφορετικό πνεύμα, τους μύησαν στη φιλοσοφία τους, τόνωσαν την αυτοπεποίθηση και τον εγωισμό τους κι όταν ήρθε το πλήρωμα του χρόνου και έφυγαν, ήξεραν ότι μας άφησαν μια σπουδαία κληρονομιά σαν πανάκριβο φυλαχτό...

Όπως άλλωστε έλεγε και ο Νίκολα Στάμενιτς (στις ομάδες γουότερ πόλο της Γλυφάδας και του Ολυμπιακού) και το θυμάται καλά ο διεθνής τερματοφύλακας Νίκος Δεληγιάννης. "υπάρχουν αυτοί που έμαθαν κι αυτοί που νομίζουν ότι έμαθαν"!

Δεν θέλω να αναλωθώ σε ονόματα, τίτλους και τα σχετικά, δεν ωφελεί κιόλας. Απλώς υπέκυψα στον πειρασμό να αναζητήσω τις (τότε γιουγκοσλαβικές, διότι ζούσε και τους κουλάντριζε ακόμη ο Τίτο) και πλέον σερβικές ρίζες στον ελληνικό αθλητισμό. Μια έρευνα η οποία έφτασε στις αρχές της δεκαετίας του ΄50, όταν η Ελλάδα (και όχι μόνο η αθλητική) προσπαθούσε ακόμη να κλείσει τις πληγές του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, της γερμανικής Κατοχής και του εμφυλίου πολέμου και σταθεί στα ποδάρια της...

"Κόκκινη κλωστή δεμένη, στην ανέμη τυλιγμένη", που λέγαμε παλιά, όταν άρχιζαν οι διηγήσεις των παραμυθιών. Απλώς εδώ η κλωστή είναι πράσινη, διότι οι πρώτοι Γιουγκοσλάβοι που ήρθαν στην Ελλάδα εργάστηκαν για λογαριασμό του Παναθηναϊκού: η πρωτιά ανήκει στο ποδόσφαιρο με τον Σβέτισλαβ Γκλίσοβιτς και μετά από δέκα χρόνια πήρε τη σκυτάλη το μπάσκετ με τον Μίο Στεφάνοβιτς...

Ο ποδοσφαιρικός Παναθηναϊκός αναδείχθηκε πρωταθλητής Ελλάδος το 1953 με προπονητή τον Χάρι Γκέιμ, που το ίδιο καλοκαίρι έφυγε και τότε ο (πρόεδρος) Σωτήρης Ασπρογέρακας επέλεξε στη θέση του έναν θρύλο του γιουγκοσλαβικού ποδοσφαίρου:ο (γεννημένος το 1913 και συχωρεμένος από τις 10 Μαρτίου του 1988) Γκλίσοβιτς έκανε μεγάλη καριέρα ως χαφ της ΒSK (μετέπειτα Ομλαντίνσκι) Βελιγραδίου (1931-1941) με συμπαίκτες τον Τίρνανιτς, τον Βουγιαντίνοβιτς, τον Μαριάνοβιτς και τον Μπόζοβιτς. Επί των ημερών αυτής της "αγίας τετράδας", στη δεκαετία του '30, η ΒSK κατέκτησε τέσσερα πρωταθλήματα, ενώ ο σεσημασμένος για την ταχύτητα και το δυνατό σουτ του, Γκλίσοβιτς αναδείχθηκε πρώτος τη σεζόν 1939-40 και κρέμασε τα παπούτσια του με την παριζιάνικη Σταντ Φρανσέ το 1947.

Με την εθνική ομάδα της Γιουγκοσλαβίας αγωνίσθηκε 21 φορές και σημείωσε 9 γκολ, ενώ ως προπονητής άρχισε τη σταδιοδρομία του στη SFR Βελιγραδίου και συνέχισε στην εθνική ενόπλων, στην εθνική ανδρών και στον Ερυθρό Αστέρα Βελιγραδίου. Το 1953 ήλθε στην Ελλάδα, όπου μακροημέρευσε πρώτα στον πάγκο του Παναθηναϊκού και εν συνεχεία του Αρη Θεσσαλονίκης.

Ο Γκλίσοβιτς έμεινε στον πάγκο του Παναθηναϊκού από το 1953 έως το 1958, αλλά έπεσε πάνω στη δυναστεία του Ολυμπιακού, που τότε απέκτησε το προσωνύμιο "θρύλος": οι ερυθρόλευκοι κατέκτησαν επτά πρωταθλήματα στη σειρά, αλλά ο Γκλίσοβιτς έβαλε τις βάσεις για να δημιουργηθεί η ομάδα που θα κατακτούσε τίτλους στη συνέχεια, με προπονητές, τον Αντώνη Μυγιάκη και ξανά τον Χάρυ Γκέιμ Μεταξύ άλλων εκείνη την εποχή αγωνίζονταν με το τριφύλλι, οι Κώστας Λινοξυλάκης, Βαγγέλης Πανάκης, Γιάννης Παπαντωνίου, Αντρέας Νεμπίδης, Αντρέας Απέργης, Λάκης Πετρόπουλος, Λώρης Θεοφάνης, Μιχάλης Βουτσαράς, Σωτήρης Αγγελόπουλος, Αλούπης, και κάποιος... Αλέφαντος, που ωστόσο δεν είναι ο γνωστός και μη εξαιρετέος Νίκος!

Αναζητώντας στοιχεία για το δόγμα του Γκλίσοβιτς μίλησα με τον παλαίμαχο ποδοσφαιριστή του Παναθηναϊκού Ανδρέα Απέργη, που διετέλεσε παίκτης του Γκλίσοβιτς εκείνη την εποχή. "Όταν μας τον έφερε ο Ασπρογέρακας, τον γνωρίζαμε από τη φήμη του ως ποδοσφαιριστή. Μαζί του δεν καταφέραμε να πάρουμε το πρωτάθλημα της Α' Εθνικής, αλλά το έργο του φάνηκε αργότερα. Η φιλοσοφία του στηριζόταν πολύ στην επιθετικότητα, άλλωστε υπήρξε και ο ίδιος μεγάλος σκόρερ και θυμάμαι ότι συν τοις άλλοις εισήγαγε και πρωτοποριακές μεθόδους στην προπόνηση μας. Μια από αυτές μας έκανε να μείνουμε με το στόμα ανοικτό, διότι πήγαμε στο γήπεδο ένα πρωί και είδαμε να κουβαλάει μαδέρια, να τα δένει γερά πάνω και να φτιάχνει άτι σαν τραμπάλα για να γυμναστούμε και, όπως μας εξήγησε, να βελτιώσουμε την αλτικότητα και την εκρηκτικότητα μας"!

Μετά τον Παναθηναϊκό ο Γκλίσοβιτς ανηφόρισε στη Θεσσαλονίκη και ανέλαβε τον Αρη, τον οποίο μάλιστα κοουτσάρισε στο παρθενικό πρωτάθλημα της Α' Εθνικής, τη σεζόν 1959-60, έχοντας ως παίκτες , μεταξύ άλλων, τον Αλκέτα Παναγούλια και τους Πασχαλίδη, Σισμανίδη, Κεμαλίδη, Καλλιοντζή

Δέκα χρόνια μετά την πρώτη παρουσία του Γκλίσοβιτς, εμφανίστηκε στον "Τάφο του Ινδού" ο Μίο (Μίοντραγκ) Στεφάνοβιτς. Ως παίκτης ο Στεφάνοβιτς είχε αγωνισθεί στην Παρτίζαν Βελιγραδίου και το 1947 συμμετείχε στην εθνική ομάδα της Γιουγκοσλαβίας, η οποία κατέλαβε τη 13η θέση στο Ευρωμπάσκετ, με συμπαίκτες, μεταξύ άλλων, τον (γκουρού του γιουγκοσλαβικού μπάσκετ) Νεμπόισα Πόποβιτς, τον Μίρκο Μαριάνοβιτς, τον Ζόρκο Τσβέτκοβιτς, τον Ζλάτκο Κοβλάτσεβιτς και τον Τούλιο Ρόκλιτσερ.

Ως προπονητής πλέον, ο Στεφάνοβιτς ήλθε στην Ελλάδα το 1963, διαδέχθηκε τον Νίκο Μήλα, παρέμεινε στον πάγκο επί δύο σεζόν (1963-65) και αποχώρησε, για να τον διαδεχθεί ο Κώστας Μουρούζης. Όπως ο Γκλίσοβιτς στο ποδόσφαιρο, ομοίως και ο συμπατριώτης του έπεσε πάνω στη μεγάλη ΑΕΚ και επί των ημερών του οι "πράσινοι" περιορίστηκαν στην τρίτη και τη δεύτερη χρονιά μόλις στην έκτη θέση. Στην ομάδα εκείνης της εποχής αγωνίζονταν ο Γιώργος Κολοκυθάς, ο Κώστας Πολίτης, ο Γιώργος Βασιλακόπουλος, ο Μιχάλης Κυρίτσης, ο Πέτρος Παναγιωταράκος, ο Αντρέας Χαϊκάλης, ο Θανάσης Πέππας, ο Στέλιος Ταβουλάρης, ο Μανώλης Λεκάκης, Γιώργος Λιαμής και ο Γιώργος Ζάννος. "Τον θυμάμαι ως έναν πολύ ευγενικό, καλοσυνάτο, μορφωμένο και πάντοτε χαμογελαστό άνθρωπο που σπανίως ανέβαζε τον τόνο της φωνής του" μου είπε ο Πολίτης, συμπληρώνοντας ότι "τότε η ΑΕΚ ήταν ακαταμάχητη και δεν μπορούσαμε να την κοντράρουμε".

Ο νυν διευθυντής της ΚΑΕ Παναθηναϊκός Τάσος Στεφάνου ήταν τότε αναπληρωματικός παίκτης της ομάδας, που ωστόσο δεν έβαλε το μπάσκετ σε προτεραιότητα, προτιμώντας να σπουδάσει στη Γαλλία. "Μιλούσα γαλλικά και γι αυτό έκανα κιόλας τον διερμηνέα του Μίο. Πράγματι ήταν πολύ ευγενής άνθρωπος και διέθετε σπουδαία κουλτούρα. Μιλούσε γαλλικά και αργότερα τον συνάντησα πολλές φορές ως κομισάριο της FIBA, σε αγώνες των Κυπέλλων Ευρώπης. Αυτό που θυμάμαι από προπονητικής πλευράς ήταν ότι τότε εμείς είχαμε δυο συστήματα όλα και με τον Μίο παίζαμε έξι"!