Οι φαβέλες της εξαθλίωσης αλλά και της αξιοπρέπειας! (pics)

Πριν μπω στο αεροπλάνο για το Ρίο ντε Ζανέιρο διάβαζα ότι οι φαβέλες συγκεντρώνουν το 10% του πληθυσμού της πόλης. Φτάνοντας, όμως, στη Βραζιλία διαπίστωσα ότι η θλιβερή πραγματικότητα δεν είναι αυτή που παρουσιάζεται στο διαδίκτυο, αλλά θα έβαζα στοίχημα ότι το ποσοστό είναι αρκετά μεγαλύτερο και θα έλεγα τουλάχιστον το 30%

Το θέμα δεν είναι βέβαια οι αριθμοί αλλά η ζωή που κάνει αυτή η κατηγορία των πάμφτωχων ανθρώπων. Και εκμεταλλευόμενος ένα πρωϊνό που δεν είχαμε Ελληνες αθλητές στο πρόγραμμα καθώς οι Ολυμπιακοί Αγώνες φτάνουν στο τέλος τους, αποφάσισα να πάω να δω από κοντά τις συνθήκες διαβίωσης αυτών των ανθρώπων, για τους οποίους οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι σα να γίνονται σε άλλη χώρα.

Επειδή πάντα είμαι ειλικρινής, να τονίσω ότι επέλεξα μία από τις πιο ασφαλείς φαβέλες (έτσι τουλάχιστον μου είπαν) για προφανείς λόγους. Δεν είχα και άλλη επιλογή, μετά το θάνατο ενός Βραζιλιάνου στρατιώτη που έκανε το λάθος να μπει σε... αχαρτογράφητη φαβέλα και δέχθηκε καταιγισμό από σφαίρες! Ψάχνοντας λοιπόν το θέμα μου είπα για τη φαβέλα Rochina (Ροσίνια) που βρίσκεται μετά την παραλία Leblon και πριν φτάσουμε στην αριστοκρατική Barra στην οποία έχει ημιουργηθεί το Ολυμπιακό Πάρκο και είναι η μεγαλύτερη στο Ρίο.

Το 2011 έγινε μία μεγάλη επιχείρηση της αστυνομίας και του στρατού και από τότε έχουν φύγει οι έμποροι ναρκωτικών και οι συμμορίες ή έτσι τέλος πάντων νομίζουν οι αρχές. Πάντως η αστυνόμευση ήταν έντονη, από την είσοδο κιόλας της φαβέλας...

Η Rochina eίναι χτισμένη γεωγραφικά στην πλαγιά ενός λόφου, όπως άλλωστε και οι περισσότερες φαβέλες στο Ρίο ντε Ζανέιρο. Μην νομίζετε ότι πήραν την απόφαση να φτιάξουν εκεί τα σπίτια τους, για λόγους θέας! Απλώς όλες οι περιοχές κοντά στις διάσημες παραλίες της πόλης ήταν κατειλημμένες και μοναδική γη για τους φτωχούς, απέμενε αυτή στο περιθώριο της πόλης, κοντά στα δάση.

Η Rochina είναι χωνευτήρι 70.000 ψυχών, μία πόλη μέσα στην πόλη, χωρίς όμως καμία από τις βασικές υποδομές που παρέχει η Βραζιλία στους υπόλοιπους - εκτός φαβέλων - πολίτες της. Η πρώτη εικόνα που μου προκάλεσε μεγάλη εντύπωση είναι τα εκατοντάδες καλώδια που καλύπτουν τον ουρανό και κατευθύνονται από τα σπίτια στους κεντρικούς στήλους. Ρωτώντας μετά έναν Βραζιλιάνο μου είπε ότι τα σπίτια των φτωχών δεν έχουν ρεύμα και κάνουν μόνοι τους τις συνδέσεις τραβώντας ρεύμα από τις κολώνες της ηλεκτρικής εταιρείας! Αδιανόητο...

Κι ως εκ θαύματος, εκεί που αναρωτιόμουν τι συμβαίνει, είδα έναν μεσήλικα να έχει σκαρφαλώσει στον τοίχο δίπλα σε μία τέτοια κολώνα και να μαστορεύει με γυμνά χέρια, πειράζοντας τα καλώδια!

Το ηλεκτρικό ρεύμα δεν είναι η μοναδική υποδομή που απουσιάζει. Σταθερά τηλέφωνα δεν υπάρχουν, ενώ χειρότερο απ' όλα είναι η έλλειψη αποχέτευσης.Οι ακαθαρσίες τους πηγαίνουν σε αυτοσχέδιους βόθρους ενώ τα ακάθαρτα νερά κυλούν από την κορυφή του λόφου ως κάτω, όπου πλέον διοχετεύονται σε αποχέτευση. Ωστόσο μέχρι να φτάσουν εκεί, διασχίζουν τις αποστάσεις κυλώντας ανάμεσα στα σπίτια, ως ανοιχτές εστίες μόλυνσης και τη δυσοσμία να είναι κάτι παραπάνω από έντονη.

Οσον αφορά στα σκουπίδια, στιβάζονται σε λόφους μέχρι να κάνουν την εμφάνιση τους, τα οχήματα αποκομιδής απορριμάτων του Ρίο, μία φορά την εβδομάδα. Πάντως, τώρα λόγω Ολυμπιακών, η εμφάνιση τους ήταν πιο συχνή!

Φυσικά, οι ανύπαρκτες ή οι πρωτόγονες υποδομές δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα στις φαβέλες. Μία ματιά στα σπίτια τους, αντιλαμβάνεσαι τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης. Τετράγωνα κουτιά, κατασκευασμένα συνήθως από τούβλα ή τσιμεντόλιθους, είναι στην πλειοψηφία τους ασοβάτιστα, τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά.

Κανένα από αυτά δεν έχει παντζούρια στα παράθυρα, ενώ δεν είναι και λίγες οι κατοικίες χωρίς τζάμια στα παράθυρα, συνήθως σε βοηθητικούς χώρους. Είδα σπίτι με αλουμινόχαρτο στο παράθυρο σε ρόλο... κουρτίνας, είδα σπασμένα παράθυρα, είδα σπασμένες πόρτες!

Πλέον, αυτά τα «κουτιά» έχουν μεταβληθεί σε τριόροφα και τετραόροφα κτίρια καθώς, είθισται τα παιδιά της οικογένειας, όταν μεγαλώνουν και κάνουν τις δικές τους οικογένειες, να χτίζουν σπίτι επάνω από το πατρικό. Κι όταν λέω να χτίζουν σπίτι, κυριολεκτώ, καθώς στις φαβέλες, δεν υπάρχουν κατασκευαστικές εταιρείες και πολιτικοί μηχανικοί. Ο καθένας χτίζει το δικό του σπίτι με τη βοήθεια των φίλων με αποτέλεσμα να βρίσκεις παντού αποθήκες να πουλάνε τούβλα!

Τα σπίτια για λόγους στήριξης, συνήθως κολλάνε το έπανω πάνω σε όλα και μετά από τρία ή τέσσερα, έχουν αφήσει ένα μικροσκοπικό σοκάκι ως δίοδο για τα επόμενα σπίτια. Σοκάκι που μετά βίας μπορεί να χωρέσει ένας άνθρωπος.

Στις φαβέλες λόγω στενότητας του χώρου αλλά και λόγω κόστους, δεν κυκλοφορούν πολλά αυτοκίνητα, με αποτέλεσμα να είναι κυριολεκτικά το βασίλειο της μοτοσυκλέτας, Μάλιστα υπάρχουν και ταξιτζήδες - μοτοσυκλετιστές με ειδικά κίτρινα γιλέκα, για να μεταφέρουν τον κόσμο στις ανηφόρες. Οι ταξιτζήδες με τις μοτοσυκλέτες ίσως να είναι από τους λίγους που έχουν και δουλειά, καθώς παρότι πήγα στη Rochina το πρωϊ της Παρασκευής, εργάσιμη δηλαδή μέρα και ώρα, οι άνδρες που ήταν σπίτια τους ή απλώς κάθονταν στο δρόμο ήταν πάρα πολλοί. Το αποτέλεσμα της ανεργίας που τα τελευταία χρόνια στη Βραζιλία αυξάνεται με ραγδαίους ρυθμούς προκαλώντας εστίες κοινωνικής αναταραχής, όπως υποδηλώνει και το σύνθημα «Η ώρα της εργατιάς» που είδα ζωγραφισμένο σε τοίχο πάνω από οργισμένα πρόσωπα ανθρώπων, έτοιμους να κάνουν την επανάσταση.

Φτώχεια, άθλιες συνθήκες διαβίωσης, αλλά και χαμένες ζωές. Οπως του 20χρονου που έχει εξαφανιστεί και αναζητούσε η οικογένεια του γεμίζοντας αφίσες τους άδειους τείχους και τις κολώνες. Και πραγματικά σφίχτηκε η καρδιά μου, όταν προχωρώντας παρακάτω διαπίστωσα ότι δεν ήταν ο μοναδικός, καθώς παρόμοιες αφίσες υπήρχαν και για άλλα νεαρά άτομα, θύματα ενδεχομένως από τον αδυσώπητο πόλεμο των συμμοριών για το ποιος θα επικρατήσει στο εμπόριο ναρκωτικών και όπλων...

Αντικρύζοντας όλα αυτά, περιμένεις ότι θα συναντήσεις σκυνθρωπούς ανθρώπους με αγέλαστα πρόσωπα και εχθρική συμπεριφορά. Συμβαίνει, όμως, το αντίθετο καθώς όσους είδα στη Rochina, έμοιαζαν με τους ανθρώπους της διπλανής πόρτας. Χαμογελαστοί, φλύαροι και αρκετά σαματζήδες, ζούσαν τη δική τους ζωή σα να μην τρέχει τίποτα, σα να μην έχουν να ζηλέψουν κάτι. Τα παιδιά να παίζουν στα στενάκια και τους μεγαλύτερους να έχουν ανακαλύψει κάθε διέξοδο διασκέδασης για να παιρνούν την ώρα τους, όπως η τσιμεντένια βάση για ντάμα ή σκάκι.

Σίγουρα όλοι αυτοί θα επιθυμούσαν κάτι καλύτερο για αυτούς και τα παιδιά τους, αλλά ζουν αξιοπρεπώς τη ζωή που τους έφερε η μοίρα. Τώρα, το αν μπορούν να αλλάξουν τη μοίρα τους, είναι θέμα που σηκώνει μεγάλη συζήτηση και δεν μπορεί να αναλυθεί σε λίγες γραμμές. Πάντως την αισιοδοξία δεν τη χάνουν, όπως φαίνεται και από το σύνθημα never give up που είδα σε έναν τοίχο!

Το τραγικό είναι ότι όσοι ζουν στις φαβέλες, δεν ωφελήθηκαν ούτε στο ελάχιστο από τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Αυτοί οι αγώνες, απλά δεν έγιναν για αυτούς...

Υ.Γ. Αρκετοί με ρώτησαν εάν κινδύνεψα ή ένιωθα να κινδυνεύω. Σε καμία στιγμή της περιήγησης μου δεν βίωσα κάτι τέτοιο. Ούτε κι όταν ένας Βραζιλιάνος άρχισε να μου λέει κάτι στη γλώσσα του και να δείχνει τα αθλητικά παπούτσια μου. Αργότερα διαπίστωσα ότι οι εννέα στους 10 φορούσαν σαγιονάρες...