Tο πρωτάθλημα της ελίτ των προπονητών

Είναι ανάλογα το πώς το βλέπει κανείς. Για κάποιους, ο Πεπ Γκουαρδιόλα είναι ίσως αποτυχημένος επειδή δεν έχει καταφέρει να κατακτήσει το Champions League εκτός Βαρκελώνης. Για τη διοίκηση της Μπάγερν Μονάχου, μάλλον ισχύει το αντίθετο, καθώς του πρότεινε λίγο πριν μπει το 2016 να γίνει ο πιο ακριβοπληρωμένος προπονητής στον κόσμο. Ο ίδιος όμως ήταν σίγουρος ότι είχε κλείσει τον κύκλο του. Προ ημερών, στη συνέντευξη που μας παραχώρησε ο Ραϊμόντ Φερχάιγιεν, ένας εκ των γκουρού στον τομέα της φυσικής κατάστασης παγκοσμίως, τόνισε πως «νομίζω πως οι προπονητές που έχουν πολύ θετικό αντίκτυπο στον ποδοσφαιρικό κόσμο είναι άνθρωποι σαν τον Πεπ Γκουαρδιόλα. Γιατί πάντα αναζητά νέες ιδέες». Τις ιδέες του αυτές ο Πεπ τις εξέλιξε στη Σίτι, σε ένα πρότζεκτ που πήρε παγκόσμια διάσταση, επένδυσε στις ακαδημίες και κατέκτησε δύο σερί Premier League. Οι «Πολίτες» έδωσαν στον Καταλανό το χώρο και το χρήμα για να δώσει υπόσταση στο επόμενο κεφάλαιο του ποδοσφαιρικού του βιβλίου, να βάλει στην ίδια ομάδα ποδοσφαιριστές που ανεξαρτήτως κόστους, θεωρήθηκαν ικανοί για να υπηρετήσουν το πλάνο.

Πέρυσι κατέρριψαν μια σειρά από ρεκόρ και φέτος, όπου όλος ο ποδοσφαιρικός πλανήτης ασχολήθηκε με τη Λίβερπουλ, κατάφεραν να την ξεπεράσουν και να συγκεντρώσουν 98 βαθμούς. Έναν περισσότερο από τους Ρεντς, ο οποίος όμως ήταν αρκετός για να τους χαρίσει τον έκτο τίτλο της ιστορίας τους. Ναι, η Σίτι δεν κατέκτησε το Champions League, όμως ο Μαραθώνιος της Premier League απαιτεί πολλά περισσότερα, όπως άλλωστε έχει δηλώσει και ο ίδιος ο Καταλανός. Μια λεπτομέρεια, όπως το ακυρωθέν γκολ στη ρεβάνς με την Τότεναμ που κρίνει μια πρόκριση σε νοκ-άουτ τουρνουά, στο πρωτάθλημα δεν έχει τον ίδιο αντίκτυπο, ακόμα κι αν αυτό κριθεί τελικά στον πόντο. Η Σίτι έκανε «κοιλιά», κατάφερε όμως να την ξεπεράσει. Και ο Πεπ παρουσίασε ένα σύνολο ικανό όχι μόνο να κυριαρχήσει και να συντρίψει τα ρεκόρ, αλλά και να προσαρμοστεί στις συνθήκες των αντιπάλων, όπως στη νίκη της τρίτης Ιανουαρίου που ήρθε με σαφώς λιγότερη κατοχή και πάσες από τον μέσο όρο της ομάδας του. Να εξελίξει παίκτες, όπως ο κομβικός φέτος Μπερνάντο, να δώσει 13 συμμετοχές στον Φόντεν και 14 στον Ζιντσένκο, να πάρει 17 γκολ από τον Στέρλινγκ που οι Άγγλοι έσπευσαν να σταυρώσουν για τις χαμένες ευκαιρίες του με την Εθνική, να βελτιώσει ακόμα και τον Κουν Αγουέρο που έδειχνε ότι δεν έχει άλλα περιθώρια. Το έργο του Πεπ στο Νησί έφερε τους μπακ στον άξονα, έδωσε διαφορετική διάσταση στο χτίσιμο από την άμυνα και στον ρόλο του τερματοφύλακα και πάνω από όλα βάζει τον πήχη συνεχώς ψηλότερα.

Τα γκολ, ο αριθμός των νικών και γενικώς τα ρεκόρ που έχει καταρρίψει όλα αυτά τα χρόνια για κάποιους ίσως μοιάζουν φυσικό επακόλουθο, αλλά δεν είναι έτσι. Ο αγώνας του Γκουαρδιόλα είναι ένα συνεχές κυνήγι της τελειότητας σε όλους τους τομείς και δεν είναι αποκλειστικά δικός του. «Βάζει τόσο υψηλούς στόχους, που είναι σχεδόν αδύνατο να τους πετύχεις. Αυτό που δεν βλέπουν όσοι βρίσκονται απ' έξω είναι η πίεση που βάζει στον εαυτό του και τους άλλους στην προσπάθεια για να πετύχει την τελειότητα». Μπορεί να φτάσει ψηλότερα στην Αγγλία, όπως προειδοποίησε τον Γιούργκεν Κλοπ για του χρόνου; Ίσως, αν κατακτήσει το πρωτάθλημα «καλύτερα», όπως έλεγε και ο Μπράιαν Κλαφ. Όμως, είναι δεδομένο πως του χρόνου η πίεση θα είναι μεγαλύτερη στην Ευρώπη, όπως και είναι δεδομένο ότι θα δούμε ξανά νέα πράγματα στο παιχνίδι των πρωταθλητών, την ώρα που συνεχίζει τη διαδικασία γιγάντωσης στους υπόλοιπους τομείς.

Όσον αφορά τον Κλοπ, οι... αμερικανιές ότι ο πρώτος είναι πρώτος και ο δεύτερος τίποτα ευτυχώς δεν δείχνουν να τον επηρεάζουν. Η εξέλιξη της Λίβερπουλ με τον Γερμανό στο τιμόνι είναι απίστευτη και πέραν της τακτικής και πνευματικής βελτίωσης, ο «Κλόπο» έχει να υπερηφανεύεται για τον τρόπο που ανέδειξε αναπάντεχους πρωταγωνιστές. Ο Ρόμπερτσον κι ο Τρεντ Αλεξάντερ-Άρνολντ είναι τα δύο πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα αντίστασης στο δόγμα των τρελών μεταγραφών. Μια στιβαρή δήλωση ότι ακόμα και στις μέρες μας ο εντοπισμός του ταλέντου και η υψηλού επιπέδου δουλειά μπορούν να πλάσουν έναν πλάγιο μπακ από την υποβιβασμένη Χαλ και ένα ταλέντο από την ακαδημία σε συνθήκες πρωταθλητισμού. Ο Φερχάιγιεν, στον οποίο αναφερθήκαμε πριν, έχει συχνά στο παρελθόν επικρίνει δημόσια τον Κλοπ για την έλλειψη περιοδισμού σε βάθος χρόνου. Το periodisation έχει να κάνει τον μακχρονόνιο σχεδιασμό των προπονήσεων και των αγώνων, προκειμένου να μην υπάρχει συσσώρευση κόπωσης, τραυματισμοί και έλλειψη φρεσκάδας.

Ουσιαστικά, αφορά τον καταρτισμό ενός μακροχρόνιου προπονητικού πλάνου, ο οποίος λαμβάνει πλήρως υπόψιν του διαφορετικές αρχές και νόμους που διέπουν την προπονητική. Η ισορροπία στην προπονητική δομή βοηθάει τον αθλητή να εξελιχθεί περισσότερο και να αποδώσει καλύτερα. Όπως όμως αναγνώρισε ο Ολλανδός στη συνέντευξη που μας παραχώρησε, ο Κλοπ έμαθε από τα λάθη του, με αποτέλεσμα φέτος να παρουσιάσει μια ομάδα με τον υψηλότερο ρυθμό, σε βάθος χρόνου, πιθανότατα σε όλη την Ευρώπη. Μια ομάδα που εντυπωσίασε τους πάντες τον πρώτο καιρό του Ολλανδού με το πρέσινγκ και την ταχύτητα της, όμως δούλεψε στη συνέχεια στη νοοτροπία και τις αδυναμίες της.

Στην αμυντική συμπεριφορά και τις προσωπικότητες που την καθορίζουν, στο σχεδιασμό προκειμένου να μην κάνει τις «κοιλιές» του παρελθόντος, οι οποίες είχαν καθοριστική σημασία σε ένα γκρουπ μαθημένο να παίζει σε τόσο υψηλό ρυθμό, στο ρόστερ. Με επενδύσεις, αλλά και με εξέλιξη του υπάρχοντος ρόστερ, με προσθήκες που χλευάστηκαν, όπως ο Σακίρι, με εναλλακτικές που ελάχιστοι πίστεψαν, όπως ο Μάτιπ. Δεν θα της απονεμηθεί κάποιος τίτλος επειδή έφτασε τους 97 βαθμούς, φυσικά. Όμως κράτησε μέχρι τέλους τη μάχη απέναντι στη μηχανή από το Μάντσεστερ, η οποία για πολλούς παρατηρητές στο ξεκίνημα της σεζόν θεωρούταν αδιανόητο να χτυπηθεί. Το πάνω διάζωμα της φετινής Premier ήταν ξεκάθαρα σε άλλο επίπεδο από τους υπόλοιπους διώκτες και ο Κλοπ έχει καταφέρει με την προσωπικότητα και το έργο του να συσπειρώσει όλο το Λίβερπουλ. Σε μια ομάδα με τόσο μεγάλη ιστορία που απέχει για πολλά χρόνια από τα πρωταθλήματα, δεν είναι καθόλου εύκολο.

pic.twitter.com/ZjRBW6TDvy

— Liverpool FC (@LFC) May 12, 2019

Και ο Ποκετίνο; Παρότι η Τότεναμ τερμάτισε 27 ολόκληρους βαθμούς πίσω από την Μάντσεστερ Σίτι, ο τρόπος χτισίματός της και η εκτόξευσή της για πρώτη φορά στον τελικό του Champions League τον βάζουν στο βάθρο μαζί με τους άλλους δύο. Γιατί, κάποιος, πρέπει να συνυπολογίζει όλες τις παραμέτρους. Έχουμε πολλές φορές τα τελευταία χρόνια σταθεί στην εξελικτική διαδικασία της Τότεναμ, η οποία φέρει φαρδιά-πλατιά την υπογραφή του Αργεντινού. Το πρότζεκτ του χτίστηκε από τα χαμηλά, χωρίς φανφάρες και βεντέτες, παρουσιάζοντας διαρκή εξέλιξη. Ένας ζωντανός οργανισμός μπολιασμένος από τη φιλοσοφία του Αργεντινού, ο οποίος άλλαξε συθέμελα το White Hart Lane, ξηλώνοντας νοοτροπίες και τακτικές βαθιά ριζωμένες στα αποδυτήρια και τον αγωνιστικό του χώρο.

«Δεν είμαστε ένας σύλλογος που σήμερα μπορεί να χτυπηθεί με την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και τη Σίτι για έναν παίκτη. Δεν μπορούμε να δώσουμε μια τέτοια μάχη. Εμείς έχουμε διαφορετικό τρόπο», έλεγε το καλοκαίρι του 2017 ο Ποκετίνο. Ο δικός του τρόπος ήταν βασισμένος στην εξέλιξη με τους «πολεμιστές» που είχε ήδη δημιουργήσει, αφού η κατασκευή του νέου γηπέδου κράτησε την Τότεναμ χωρίς ενίσχυση για δύο σερί μεταγραφικές περιόδους, ενώ τις αμέσως προηγούμενες οι προσθήκες ήταν μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού. Ο Λούκας Μόουρα, μεγάλος πρωταγωνιστές με χατ-τρικ της ιστορικής ανατροπής επί του Άγιαξ τον Ιανουάριο του 2018, ο Ντάβιντσον Σάντσες, ο Οριέ, ο Γιορέντε και ο Φόιθ το καλοκαίρι. Μόνο ο Ισπανός φορ και ο Κολομβιανός κεντρικός αμυντικός έγραψαν πάνω από 20 εμφανίσεις φέτος.

Σε μια εποχή όπου τα χρήματα για μεταγραφές στην Premier League ξέφυγαν τελείως, ο τρόπος που πορεύτηκαν οι Σπερς αποτελεί κανονική ποδοσφαιρική επανάσταση. Επομένως, η όλη εκτόξευση των Λονδρέζων, που έβγαιναν σταθερά αυτά τα χρόνια στο Champions League, έχει να κάνει με τη διαδικασία εξέλιξης ποδοσφαιριστών, οι οποίοι συνεχώς έβαζαν νέα στοιχεία στο παιχνίδι τους και προσαρμόζονταν όλο και περισσότερο στους λεπτομερείς ρόλους του προπονητή τους. Ο Σισοκό, φαντάζει πραγματικά διαφορετικός παίκτης από τον μέσο της υποβιβασμένης κάποτε Νιούκαστλ. Δεν είναι τυχαίο ότι ο κορμός της Εθνικής Αγγλίας που σκόρπισε μετά από χρόνια ελπίδα, οικοδομήθηκε πάνω στους παίκτες του Ποκετίνο. Η δική του διαδικασία χτισίματος, είναι η περισσότερο εντυπωσιακή κι ας μην κατέκτησε κάποιο τίτλο.

Είτε ο Ποκετίνο, είτε ο Κλοπ θα μείνουν και φ έτος χωρίς τίτλο. Παρακολουθώντας όμως την εξέλιξη των ομάδων τους, την εικόνα που εμφανίζουν μέσα στον αγωνιστικό χώρο, το πού ήταν και το πού έφτασαν, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο πορεύονται, είναι δεδομένο πως τούτη τη στιγμή, αποτελούν μαζί με τον φετινό πρωταθλητή μια τριάδα μη Άγγλων προπονητών, που ηγούνται των εξελίξεων στο ποδόσφαιρο των ημερών μας. Άλλαξαν τον τρόπο αντίληψης του πρέσινγκ, της διαδικασίας επανάκτησης της μπάλας, του αιφνιδιασμού του αντιπάλου και της αντίληψης του χώρου, παρότι το έκαναν με διαφορετικό «δόγμα» ο καθένας. Ανέδειξαν πρωταγωνιστές, έκαναν ξανά ελκυστικό το ρίσκο στην μετά-Μουρίνιο και Λέστερ εποχή, έφεραν νέους τρόπους αντιμετώπισης των κλειστών αμυνών, διαμόρφωσαν νέους, υβριδικούς αγωνιστικούς ρόλους για τους παίκτες τους και τακτικές. Βοήθησαν στην άνοδο του αγγλικού ποδοσφαίρου τόσο σε συλλογικό, όσο και σε εθνικό επίπεδο.

Η Premier League έχει την τύχη να τους έχει στους κόλπους της την ίδια εποχή.