Ο τελικός του Europa League στο Μπακού ήταν αυτό που όλοι περίμεναν

Είτε με απορία, είτε με επικριτικό τόνο, λίγοι «χώνεψαν» το γεγονός πως το δεύτερο σημαντικότερο διασυλλογικό ποδοσφαιρικό τρόπαιο του 2019 κρίθηκε στο Ολυμπιακό Στάδιο του Μπακού. Η 29η Μαΐου συγκέντρωσε πολύ κόσμο μπροστά στους τηλεοπτικούς δέκτες, όχι αρκετό στις κερκίδες του γηπέδου και δεν άφησε πολλά για τον ιστορικό του μέλλοντος. Η τελευταία παράσταση του Αζάρ με τα χρώματα της Τσέλσι, η πρωτοφανής ήττα του Ουνάι Έμερι σε τελικό της διοργάνωσης μάλλον είναι τα σημαντικότερα που θα καταγράψει, ενώ στα ημέτερα αξιομνημόνευτη θα είναι και η «ελληνική» συμμετοχή του Σωκράτη Παπασταθόπουλου.

Και ως εκεί. Το παιχνίδι επιβεβαίωσε τις Κασσάνδρες και δεν ανέτρεψε τα προγνωστικά για χλιαρό θέαμα και κακή έξωθεν μαρτυρία. Ένα χαοτικό γήπεδο, με δεκάδες μέτρα να χωρίζουν τις αχρωμάτιστες κερκίδες από τον αγωνιστικό χώρο, κακή λήψη της δράσης από τις κάμερες, πολλά κενά καθίσματα. Η αγωνιστική μετριότητα του πρώτου ημιχρόνου και η έλλειψη συγκινήσεων ως το φινάλε δεν είναι κάτι για το οποίο θα πρέπει να… απολογηθεί κάποιος, ωστόσο συμπληρώνουν το κάδρο που η UEFA άφησε να σχηματιστεί τόσο πλημμελώς. Αν φυσικά δεχτούμε πως υπάρχει αφέλεια στον κερδοσκοπικό ποδοσφαιρικό κόσμο των ημερών μας.

Στις 20 Σεπτεμβρίου 2017 η ευρωπαϊκή ομοσπονδία ανακοίνωσε την ανάληψη της διεξαγωγής του τελικού από την πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν. Στο άκουσμα της είδησης πολλοί ξένισαν τα μούτρα τους ή και προβληματίστηκαν σοβαρά. Η χώρα αποτελεί τη νέα πηγή πετρελαίου που κάνει τον παγκόσμιο χάρτη να χορεύει στην «αυλή» της. Με «ισόβιο» πρόεδρο τον Ιλχάμ Αλίγιεφ από το 2003 και νικητή των πρόσφατων εκλογών του 2018 με ποσοστό 86% (!), οι Αζέροι διείδαν στο ποδόσφαιρο ευκαιρίες για πάσης φύσεως δραστηριότητες. Η UEFA έτεινε ευήκοα ώτα κι αποτέλεσε συνομιλιτή της οικονομικής ελίτ και των αρχών μιας χώρας, στην οποία πολλά «βρωμάνε».

Όλα αυτά μάλιστα μόλις λίγες εβδομάδες μετά το σκάνδαλο του «Azerbaijani Laundromat», που αφορούσε διαδρομές κεφαλαίων μεταξύ 2012 και 2014 από τράπεζες της χώρας μέσω παραρτημάτων τους στην Εσθονία σε διάφορους ευρωπαϊκούς οργανισμούς, πολιτικά πρόσωπα και λόμπι, ώστε να «ξεπλυθούν».

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΠΟΥ ΑΓΝΟΟΥΝΤΑΙ

Το Αζερμπαϊτζάν ήταν μια από τις 15 χώρες που προέκυψαν μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, δίχως όμως να γνωρίσει τα δημοκρατικά άνθη, όπως συνέβη έστω κατ’ επίφαση σε μερικές από τις υπόλοιπες.Ο πατέρας Χέινταρ Αλίγιεφ κληροδότησε την προεδρία της χώρας στον γιο του, που κυβερνά σημερα με τις ευλογίες της ελίτ. Αυτή έχει συνδέσει το όνομα της χώρας με «ξέπλυμα» κεφαλαίων ύψους 3 δις δολαρίων προς το Ηνωμένο Βασίλειο, με τα οποία εξαγοράστηκαν πολιτικοί, αρχές ελέγχου και ακριβά γούστα, όπως αυτοκίνητα, σπίτια και πολυτέλειες που δεν μπορούσαν να δικαιολογηθούν.

Την ίδια ώρα το Αζερμπαϊτζάν βρίσκεται στην 166η θέση στη λίστα των «Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα», αναφορικά με την ελευθερία του τύπου. Αυτή είναι η χαμηλότερη θέση για ευρωπαϊκή χώρα, μεταξύ του Μπαχρέιν και της Ισημερινής Γουινέας. ΜΜΕ και δημοσιογράφοι που κάνουν κριτική στο καθεστώς Αλίγιεφ δολοφονούνται, εξαφανίζονται ή φυλακίζονται, με τη δημοσιογράφο Xαντίγια Ισμαΐλοβα να εξηγεί αναλυτικά με άρθρο στον Guardian όσα συμβαίνουν στη χώρα της.

Η «ΠΛΗΓΗ» ΤΗΣ ΑΡΣΕΝΑΛ ΜΕ ΤΟΝ ΜΚΙΤΑΡΙΑΝ

«Τι σχέση έχουν αυτά με το ποδόσφαιρο», θα μπορούσε να αναρωτηθεί κάποιος. Εύλογα, μέχρι να ανακύψει θέμα με τον Χένρι Μκιταριάν και την παρουσία του στο Μπακού με την Άρσεναλ, για τον τελικό κόντρα στην Τσέλσι. Ατυχώς για την UEFA, οι «κανονιέρηδες» διαθέτουν Αρμένιο παίκτη στις τάξεις τους. Η χώρα του 30χρονου επιτελικού μέσου δεν έχει διπλωματικές σχέσεις με το Αζερμπαϊτζάν, λόγω της διαμάχης τους για τα εδάφη του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Η περιοχή αμφισβητείται από το 1988, διεθνώς αναγνωρίζεται ως κομμάτι του Αζερμπαϊτζάν και η ένταση διατηρείται αμείωτη.

Λόγω αυτής ο Μκιταριάν αποφάσισε να θέσει εαυτόν εκτός τελικού, μετά την κόντρα της Άρσεναλ με την UEFA, όταν η τελευταία δεν μπόρεσε να απαντήσει θετικά στο αίτημα των Λονδρέζων να εγγυηθούν την ασφάλειά του. Έτσι ο Αρμένιος δεν έπαιξε στον τελικό για μη αγωνιστικούς λόγους, σε μια πρωτοφανή κατάσταση που δεν τίμησε την ομοσπονδία και πρόσθεσε αστερίσκους στη διοργάνωση.

​

Δεδομένου μάλιστα ότι το γήπεδο του τελικού θα φιλοξενήσει τέσσερα παιχνίδια του EURO 2020, κανείς δεν θέλει να φανταστεί την Αρμενία να δίνει το «παρών» στα τελικά. Η σπαζοκεφαλιά σχετικά με το που θα αγωνιστεί θα αποτελέσει επίσης θέμα που μπορεί να λυθεί, όμως δεν είναι το ίδιο εύκολο να δικαιολογηθεί, όπως ο κλειδάριθμος που χρησιμοποιείται στις κληρώσεις ομάδων των δυο χωρών στα προκριματικά του Champions και του Europa League. Γενικώς, μπέρδεμα.

ΤΑ ΚΕΝΑ ΣΤΙΣ ΕΞΕΔΡΕΣ ΔΕΝ ΑΠΟΦΕΥΧΘΗΚΑΝ

Εξάλλου, πολλές ήταν οι ανησυχίες για την εικόνα που θα έδειχναν οι κερκίδες του Ολυμπιακού Σταδίου του Μπακού. Η UEFA θα διέθετε μόλις 13.000 εισιτήρια σε Τσέλσι και Άρσεναλ σε ένα στάδιο 69.000 θέσεων, κρατώντας τα υπόλοιπα για τις ανάγκες των χορηγών και των λοιπών. Η δικαιολογία ήταν ότι το αεροδρόμιο της πρωτεύουσας του Αζερμπαϊτζάν δεν μπορούσε να υποδεχθεί και να ελέγξει με ασφάλεια περισσότερους ταξιδιώτες. «Το να δώσουμε περισσότερα εισιτήρια στις δυο ομάδες […] δεν θα ήταν σοφή επιλογή», ήταν η επίσημη δήλωση.

Οι σύλλογοι διαμαρτυρήθηκαν, όμως τελικά και τα 6.000 εισιτήρια που είχε καθεμία ήταν πολλά. Οι οπαδοί δεν μπόρεσαν να ανταποκριθούν στο κόστος του ταξιδιού, ενώ οι επιλογές στην πόλη για διαμονή ήταν περιορισμένες και πανάκριβες. Έτσι περίπου οι μισοί κατάφεραν να ταξιδέψουν στο Αζερμπαϊτζάν.

Γι’ αυτούς της Άρσεναλ οι εκπλήξεις δεν σταμάτησαν εκεί. Όσοι φορούσαν φανέλες του Μκιταριάν στον δρόμο έβλεπαν τους αστυνομικούς να τους επιτηρούν ή και να τους σταματούν. Την ίδια ώρα η UEFA ανέστειλε τις σκέψεις του συλλόγου να αφιερώσει ή να στηρίξει τον Αρμένιο με μπλουζάκια ή άλλα μηνύματα στήριξης σε περίπτωση κατάκτησης του τροπαίου, ξεκαθαρίζοντας εκ προοιμίου πως τέτοιες ενέργειες δεν θα γίνουν ανεκτές.

Τα παραπάνω συνοδεύτηκαν από την «κρύα» εικόνα που προσφέρθηκε μέσω της τηλεόρασης, με πλάνα από ψηλά στο στάδιο και μακριά από τη δράση. Συνολικά ενώ η διοργάνωση ούτως ή άλλως δεν συγκεντρώνει το μέγιστο ενδιαφέρον ή τέλος πάντων αυτό που προσδοκούσε η UEFA όταν προχωρούσε στην αναβάθμισή του, με την επιλογή του Μπακού έκανε μάλλον βήμα προς τα πίσω.

Ο Άγγλος δημοσιογράφος του Guardian, Πολ Ντόιλ σημειώνει πως η λογική να διεξάγονται τέτοια σπουδαία events σε χώρες μακριά από τις καθιερωμένες, που δεν έχουν τις πιθανότητες με το μέρος τους να ζήσουν την ατμόσφαιρα μέσα από τις επιτυχίες των ομάδων τους, είναι σωστή. Αυτό αποδεικνύει και η υποψηφιότητα που έχει καταθέσει η Γεωργία για τον τελικό του Europa League για το 2021 και η επιλογή της Τουρκίας γι’ αυτόν του Champions League του 2020.

Λανθασμένη ωστόσο, επισημαίνει ο Ντόιλ, είναι η βεβιασμένη ανάθεση σε στάδια χωρίς δυνατότητα να «αγκαλιάσουν» το παιχνίδι, σε χώρες μακριά από τη λεζάντα του «σεβασμού στη διαφορετικότητα» και του «αντιρατσισμού», όπου επενδύει πολλά η UEFA και με παραμέτρους που απαγορεύουν τη συμμετοχή παικτών για οποιονδήποτε λόγο πλην των αγωνιστικών. Πράγματα τα οποία αποδείχθηκε εκ των υστέρων πως η ομοσπονδία γνώριζε ήδη από το 2017, άλλο που ο πρόεδρός της, Αλεξάντερ Τσεφερίν στήριξε με πάθος την επιλογή του Μπακού.

Φυσικά τίποτα από τα παραπάνω δεν θα άλλαζε ακόμα κι αν οι 13.000 οπαδοί των δυο ομάδων έδιναν το «παρών» στις εξέδρες. Η αίσθηση θα ήταν η ίδια με αυτή που φαίνεται να επικρατεί λιγότερο από δυο ημέρες μετά το παιχνίδι: σε λίγο καιρό κανείς δεν θα το θυμάται, ενώ υποτίθεται πως η UEFA επιδιώκει τρόπους για το αντίθετο. Έστω κι αν είναι πολύ δύσκολο να φτάσει τον αντίστοιχο του Champions League, που κάνει τη Μαδρίτη και όλη την Ευρώπη να «χορεύει» εδώ και μέρες στον ρυθμό του.