To Εuro και τα γήπεδα του ρατσισμού

Οι «καμπάνες» ενόψει του Euro στην Πολωνία και την Ουκρανία όσον αφορά τον ρατσισμό έχουν ηχήσει πολλάκις και είναι... εκκωφαντικές. Πρόσφατα, η εφημερίδα Sun παρείσφρησε σε στρατόπεδο νεοναζί στην Ουκρανία, οι οποίοι εκπαίδευαν... χούλιγκαν ενόψει της διοργάνωσης, ενώ στην Πολωνία, αν και όσον αφορά το αντισημιτικό μίσος έχει παρατηρηθεί σημαντική πρόοδος τα τελευταία χρόνια, τα πράγματα με τους μαύρους παραμένουν... περίεργα, παρότι τα κρούσματα έχουν μειωθεί σημαντικά.

Παράλληλα, η άνοδος ακροδεξιών πολιτικών σχηματισμών και οργανώσεων στην Ευρώπη στο τελευταίο διάστημα με «πάτημα» την οικονομική κρίση και την παρουσία μεταναστών, έχει προκαλέσει ανησυχία στους ανθρώπους της UEFΑ, καθώς μέσα στις ομάδες οπαδών είναι βέβαιο ότι θα υπάρχουν εξτρεμιστικά στοιχεία, τα οποία θα προσπαθήσουν να κάνουν την παρουσία τους αισθητή. Το δίκτυο FARE, το οποίο συνεργάζεται άμεσα με την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία έχει ως βασικό άξονα την καταπολέμηση του ρατσισμού και των διακρίσεων μέσω του ποδοσφαίρου. Έδωσε το παρών ως ξεχωριστή οργάνωση στα Euro του 2004 και του 2008, καθώς και στο Mundial του 2006 και πλέον ενώνει για τα καλά τις δυνάμεις του με την UEFA, στο πρόγραμμα Respect Diversity (σεβασμός στη διαφορετικότητα) ενόψει Euro 2012.

Ο ρόλος των παρατηρητών
Και κάπου εδώ μπαίνουν οι παρατηρητές ρατσισμού από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία. Στην ουσία, είναι η πρώτη φορά που η UEFA προχωράει με πιο επίσημο τρόπο στην -σε πρώτη φάση- παρακολούθηση και λεπτομερή καταγραφή των όσων θα διεξάγονται στις εξέδρες των γηπέδων. Έχει επιλεγεί ένας παρατηρητής από κάθε χώρα, ικανός να αντιλαμβάνεται τόσο τα άμεσα ρατσιστικά μηνύματα, όπως πανό, συνθήματα, μπλουζάκια και άλλα, αλλά και τα έμμεσα, όπως συμβολισμούς, παραπομπές, κωδικοποιημένα συνθήματα και άλλα. Παράλληλα, θα έχουν το νου τους σε fora οργανωμένων οπαδών Εθνικών ομάδων, καθώς είναι συχνό φαινόμενο μαζικές κινήσεις ή αντιδράσεις να...προαναγγέλλονται σε διαδικτυακούς τόπους. Μετά από κάθε ματς, οι παρατηρητές θα συντάσσουν μία σύντομη αναφορά, η οποία θα περιλαμβάνει λεπτομερή καταγραφή για κάθε είδους ρατσιστικό, νεοναζιστικό, εξτρεμιστικό λόγο. Στόχος είναι σε κάθε γήπεδο να υπάρχουν δύο άνθρωποι, ένας για κάθε ομάδα.

Οι αναφορές θα περνούν από τη συντονιστική επιτροπή της FARE και στη συνέχεια θα αποστέλλονται στην UEFA. Oι επικεφαλής, έχουν τονίσει στους παρατηρητές ότι δεν αρκεί η απλή αποστασιοποιημένη καταγραφή, αλλά θα χρειαστεί και η προσωπική τους εμπειρία από την οπαδική κουλτούρα του εκάστοτε κομματιού της εξέδρας, ενώ θα υπάρχει ένα κοινό πρωτόκολλο το οποίο θα πρέπει να ακολουθείται από όλους. Ουσιαστικά, θα έχουν τη δυνατότητα να κυκλοφορούν ελεύθερα σε όλες τις ζώνες του γηπέδου, να καταγράφουν και να φωτογραφίζουν. Αυτό που πρέπει να σημειωθεί, είναι ότι δεν τίθεται ζήτημα τιμωρίας. Είναι θέμα πρόληψης και ενημέρωσης και η UEFA, η οποία φοβάται πολύ το φετινό Euro που αποτελεί ένα τεράστιο στοίχημα για αυτήν, θέλει να έχει όλα τα δεδομένα προκειμένου να συντονίσει τη μελλοντική της δράση.

Ο Έλληνας παρατηρητής
Σκοπός της UEFA είναι κάθε χώρα να έχει έναν παρατηρητή που γνωρίζει πρόσωπα και καταστάσεις. Από ελληνικής πλευράς, επιλέχθηκε ο Αντώνης Δαλούκας, αδερφός του διαιτητή Γιώργου Δαλούκα και βοηθός διαιτητή στη Football League. Ο Βολιώτης ρέφερι, πέραν του ότι αποτελεί έναν πολύ αξιόπιστο συνομιλητή για την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία, πέραν της διαιτησίας αποτελεί εμπνευστή της ελληνικής οργάνωσης foul, η οποία ιδρύθηκε το 2007 και με μότο «μία μπάλα ενώνει», έχει ως στόχο την εναντίωση της στη βία και στο ρατσισμό στο ποδόσφαιρο. Με ημερίδες, διοργανώσεις ποδοσφαιρικών event και προσπάθεια ευαισθητοποίησης του κόσμου από μικρή ηλικία στην επαρχία, το foul αποτελεί μία οργάνωση που υπολογίζεται σοβαρά από τη FARE και συνεργάζεται με θεσμούς όπως η ΕΠΟ , το ΕΣΚΑΝ και ο ΠΣΑΠ.

Ο Δαλούκας, λοιπόν, αποτελούσε για τους ανθρώπους της Ομοσπονδίας τον ιδανικό παρατηρητή. Μέσα στο Μάιο, έδωσε το παρών στην στην Γενική συνέλευση της FARE στη Ρώμη μαζί με εκπροσώπους 37 χωρών, όπου έλαβαν και τις κατευθυντήριες γραμμές ενόψει Euro και τους δόθηκαν τα σχετικά εγχειρίδια για ρατσιστικά σύμβολα. Μέσα σε αυτά, περιλαμβάνεται και το σήμα της Χρυσής Αυγής και της Γαλάζιας Στρατιάς! Όπως έγινε γνωστό άλλωστε πρόσφατα από δημοσίευμα της εφημερίδας «Έθνος», η ελληνική νεοζαστική παρουσία έχει προκαλέσει και το ενδιαφέρον της ΕΛΑΣ, η οποία αναμένεται να δώσει... διακριτικό παρών στα γήπεδα.

Συντονισμένες προσπάθειες
Οι παρατηρητές, θα λειτουργούν σε πλήρη αρμονία με την καμπάνια Respect Diversity της UEFA, με τον άμεσο συνεργάτη της, το δίκτυο FARE, καθώς και την οργάνωση Never Again η οποία επικεντρώνεται στο ρατσισμό στη Ανατολική Ευρώπη. Με συντονισμένες κινήσεις που έχουν ξεκινήσει πριν το Euro, σκοπός της καμπάνιας είναι να «χτυπήσει» τον ρατσισμό και τις διακρίσεις μέσω της σωστής ενημέρωσης. Στις δύο χώρες διεξαγωγής έχουν γίνει διάφορα αντιρατσιστικά event και καμπάνιες ενημέρωσης, ενώ άνθρωποι των οργανώσεων θα υπάρχουν έξω από κάθε γήπεδο. «Δουλεύουμε δυναμικά στην Πολωνία και την Ουκρανία ώστε να διευθετήσουμε πιθανά προβλήματα από τις διακρίσεις και τους ακροδεξιούς εξτρεμιστές, με την στήριξη οπαδών, Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και ποδοσφαιρικών αρχών. Αποτέλεσμα είναι οι άνθρωποι πλέον να είναι περισσότερο ενημερωμένοι για τα θέματα και τα εκπαιδευτικά μέτρα έχουν αναπτυχθεί», δήλωνε ο εκτελεστικός διευθυντής της FARE, Πιάρα Πάουαρ.

Γραμμή οπαδών
Πέραν των παραπάνω, η Ομοσπονδία προσανατολίζεται να δώσει βήμα στον κόσμο που θα παρευρεθεί στα γήπεδα, κυρίως τις κοινωνικές ομάδες που συνήθως αποτελούν θύματα ρατσιστικών επιθέσεων. Ο κόσμος θα έχει τη δυνατότητα μέσω τηλεφώνου ή online φόρμας να καταγγείλει περιστατικά που αφορούν τον ρατσισμό. Η FARE μέσω των εντύπων της και των event που θα διοργανώνει έξω από τα γήπεδα έχει επωμιστεί τον ρόλο της ενημέρωσης όλων των φίλαθλων, δείχνοντάς τους ότι θα μπορούν και οι ίδιοι να αποτελέσουν ουσιαστικά παρατηρητές της UEFA και να καταγγείλουν άμεσα όποιο περιστατικό υποπέσει στην αντίληψή τους. Σε συνδυασμό με όλους τους παράγοντες του Respect Diversity, η οργάνωση καταβάλει προσπάθειες προώθησης της γραμμής οπαδών μέσω κάθε δυνατού τρόπου, προκειμένου να υπάρχει πλήρης ενημέρωση και ο κόσμος να μην φοβάται.

Η UEFA δεν λέει ξεκάθαρα ότι υπάρχουν φόβοι για ακραία ρατσιστικά φαινόμενα, ωστόσο η ανησυχία της είναι έκδηλη στα ρεπορτάζ. Κρατούν χαμηλούς τόνους και κινητοποιούνται σε όλα τα επίπεδα προκειμένου να προλάβουν κάθε πιθανό φαινόμενο. Είναι εμφανής η παραπάνω ευαισθητοποίηση και δεν είναι τυχαίο που η δράση της παίρνει για πρώτη φορά πιο επίσημη μορφή, με τον ρόλο των παρατηρητών και τη συντονισμένη δράση με τους υπόλοιπους φορείς. Σε χώρες με ιδιαίτερα ευαίσθητες ισορροπίες, που η διαδικασία του εκδημοκρατισμού συντελέστηκε σχετικά πρόσφατα, η ανησυχία είναι φυσικά μεγαλύτερη. Και όλοι ελπίζουν να παραμείνουν στην κινητοποίηση και την ενημέρωση και να μην χρειαστούν παραπάνω μέτρα.