«Κάντε τους ρατσιστές να νιώθουν ανεπιθύμητοι!»

Ο dr Πίρσον είναι καθηγητής νομικής στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ και τα τελευταία 15 χρόνια «τρέχει» μια εθνογραφική έρευνα για τον ρατσισμό στις κερκίδες των γηπέδων. Όλα αυτά τα χρόνια, βρίσκεται στους αγώνες της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, της Μπλάκπουλ και της Εθνικής Αγγλίας για ακαδημαϊκούς λόγους και καταγράφει λεπτομερώς όλα τα ρατσιστικά κρούσματα. Αυτά που αφορούν τον κόσμο που βρίσκεται στις κερκίδες, όχι τα περιστατικά μεταξύ ποδοσφαιριστών. Συνολικά, έχει «γράψει» πάνω από 2.000 ώρες στις κερκίδες!

Το δεύτερο βιβλίο του με τίτλο «An Ethnography of English Football Fans: Cans, Cops and Carnivals’» θα κυκλοφορήσει τον Ιούνιο. Με συνέντευξή του στο gazzetta.gr, μιλάει για την εμφάνιση του ρατσισμού στο Euro 2012 με θύματα Ολλανδούς διεθνείς, αναφέρεται στα διαφορετικά πλαίσια που ευδοκιμούν τέτοια φαινόμενα και προτείνει τρόπους αντιμετώπισης.

Περισσότερο ή λιγότερο, ήταν αναμενόμενο να υπάρξουν ρατσιστικά κρούσματα στο Euro 2012. Εσείς το περιμένατε;

«Δεν περίμενα ευρείας κλίμακας ρατσιστική συνθηματολογία, όπως μερικές φορές εκφράζεται στην Πολωνία και την Ουκρανία. Δεν με εξέπληξε η απουσία σοβαρών περιστατικών. Τα συμβάντα που συνέβησαν ήταν μεμονωμένα και έλαβαν χώρα μακριά από τις κάμερες, αλλά ήταν απογοητευτικό που είδα ότι υπήρξαν ακόμα και αυτά».

Με βάση την έρευνα και την εμπειρία σας, θεωρείτε ότι τέτοιου είδους περιστατικά είναι περισσότερο συχνά στην Ανατολική Ευρώπη;

«Τα καταγεγραμμένα επεισόδια στα γήπεδα δείχνουν ότι τελευταία, πολλά ανατολικοευρωπαϊκά ποδοσφαιρικά πρωταθλήματα έχουν πολύ μεγαλύτερα προβλήματα από τα δυτικοευρωπαϊκά».

Έχετε μελετήσει ενδελεχώς τις σχέσεις ρατσισμού και ποδοσφαίρου στην Αγγλία. Θεωρείτε ότι κάθε χώρα αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση, με τα δικά της χαρακτηριστικά;

«Ναι, πιστεύω ότι είναι ξεκάθαρο ότι οι διαφορετικές χώρες έχουν διαφορετικές οπαδικές κουλτούρες και προσδοκίες για το ποιες συμπεριφορές είναι αποδεκτές και 'κανονικές' σε ένα ποδοσφαιρικό γήπεδο. Επιπρόσθετα, αυτές οι προσδοκίες δεν είναι στατικές και αλλάζουν με τον πάροδο του χρόνου. Για παράδειγμα, το ότι οι ρατσιστικές συμπεριφορές είναι μη αποδεκτές στα αγγλικά γήπεδα αυτή τη στιγμή, δεν σημαίνει ότι θα ισχύει για πάντα. Υπό αυτό το πρίσμα, είναι πιθανόν τα εμφανώς εδραιωμένα ρατσιστικά προβλήματα σε κάποια γήπεδα της Ανατολικής Ευρώπης να αλλάξουν με τον καιρό».

Θεωρείτε ότι η άνοδος ακροδεξιών κινημάτων και κομμάτων στην Ευρώπη είναι ένας σημαντικός παράγοντας πίσω από τις ρατσιστικές καταχρήσεις στα ποδοσφαιρικά γήπεδα;

«Δεν γνωρίζω συγκεκριμένα για την Πολωνία και την Ουκρανία, αλλά δεν έχω δει κάποια απόδειξη ότι αυτά τα κινήματα βρίσκονται πίσω από την άνοδο ή την πτώση των ρατσιστικών συνθημάτων και περιστατικών στο Ηνωμένο Βασίλειο».

Ενστερνίζεστε την άποψη ότι η UEFA είναι ελαστική στις τιμωρίες για ρατσιστικά περιστατικά, ενώ, για παράδειγμα, τιμώρησε με 100.000 ευρώ τον Νίκλας Μπέντνερ επειδή αποκάλυψε διαφήμιση στο εσώρουχό του;

«Μπορώ να καταλάβω ότι είναι δύσκολο να τιμωρήσεις τις Ομοσπονδίες για την συμπεριφορά μιας μειοψηφίας των οπαδών τους. Κυρίως όταν δεν μπορούν να ελέγξουν της συμπεριφορά τους. Από την άλλη, η UEFA προφανώς και θα δεχτεί κριτική για την ασυμφωνία μεταξύ των προστίμων για τέτοια θέματα σε σύγκριση με τα κρούσματα ρατσισμού, αφού τα δεύτερα εκλαμβάνονται ως σαφώς πιο σοβαρά».

Από την εμπειρία σας, ποια μειονότητα είναι συνήθως πιο εύκολος στόχος ρατσιστικών επιθέσεων;

«Στην Αγγλία οι ρατσιστικές επιθέσεις που συνδέονται με το ποδόσφαιρο σχεδόν δεν ακούγονται. Τα ρατσιστικά συνθήματα είναι σπάνια, αλλά τις περισσότερες φορές κατευθύνονται προς τους Μουσουλμάνους, τους Ασιάτες και άλλες μειονότητες, ανάλογα με την περίσταση».

Έχετε κάνει λόγο για ρατσιστική συνθηματολογία σε συγκεκριμένα πλαίσια. Μπορείτε να μας πείτε περισσότερα;

«Από τις παρατηρήσεις μου, ακόμα και όταν αναγνωρίζονται γκρουπ οπαδών που φωνάζουν ρατσιστικά συνθήματα, αυτό δεν συμβαίνει ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Για παράδειγμα, στα χειρότερα γκρουπ, οι ρατσιστικές συμπεριφορές λαμβάνουν χώρα εναντίον μίας μόνο εθνικής ομάδας και σε 2-3 ματς σε όλη τη σεζόν, σχεδόν πάντα σε τοπικά ντέρμπι. Την υπόλοιπη χρονιά, θεωρείται μη αποδεκτή συμπεριφορά στην ευρύτερη οπαδική βάση».

Στη διάρκεια της 15ετούς σας έρευνας συναντήσατε εμπόδια;

«Πάντα υπάρχουν φυσικά, οικονομικά, ηθικά, κοινωνικά, ακαδημαϊκά και φιλοσοφικά εμπόδια και προβλήματα που χρειάζεται να ξεπεραστούν όταν διεξάγεις τέτοιες έρευνες, σε σύνθετα περιβάλλοντα όπως αυτά των ποδοσφαιρικών οπαδών».

Ποιος είναι τελικά ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπιστεί ο ρατσισμός στο ποδόσφαιρο;

«Οι κανονισμοί από τις ποδοσφαιρικές αρχές δεν είναι ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα. Ο ρατσισμός είναι κοινωνικό πρόβλημα και πρέπει να αντιμετωπίζεται από το κράτος (για παράδειγμα μέσω κυβερνητικής νομοθεσίας και αστυνόμευσης). Ωστόσο, η αγγλική εμπειρία δείχνει ότι στην πραγματικότητα, περισσότερα μπορούν να επιτευχθούν μέσω τις οπαδικής παιδείας και της αυτο-αστυνόμευσης. Από την στιγμή που υπάρχουν ρατσιστές, θα υπάρχουν και ρατσιστές οπαδοί. Η πραγματική πρόκληση είναι να φτάσουμε σε μία κατάσταση όπου αυτοί οι ρατσιστές οπαδοί δεν θα νιώθουν πια άνετα να εκφράζουν τις ρατσιστικές απόψεις τους στο πλαίσιο ενός ποδοσφαιρικού αγώνα».