Ο Εμπεδότιμος αποκαλύπτει στο gazzetta.gr τα μυστικά της Αμφίπολης!

Η Αμφίπολη παραμένει στην επικαιρότητα εδώ σχεδόν τρεις μήνες, με το μυστήριο που την καλύπτει να μην έχει αποκαλυφθεί ακόμη. Το gazzetta.gr ρώτησε όμως και πήρε απαντήσεις από ένα πρόσωπο που κανείς δεν έχει δει, που δεν θέλει (και εξηγεί παρακάτω) να αποκαλύψει την ταυτότητά του ωστόσο δέχθηκε να μοιραστεί μαζί μας (και μαζί σας) τις σκέψεις του.

Ποιος είναι; Ο Εμπεδότιμος, blogger του ιστολογίου empedotimos.blogspot.gr ο οποίος ως τώρα έχει πέσει αρκετά... μέσα στις εκτιμήσεις του αναφορικά με την ανασκαφή στον τύμβο Καστά. Ήταν άλλωστε ο πρώτος που έγραψε ότι ο τάφος της Αμφίπολης δεν έχει συληθεί, ενώ από τις 10 Σεπτεμβρίου προέβλεψε ότι ο τάφος θα ήταν κάτω από το δάπεδο του τρίτου θαλάμου. Και, όπως ο ίδιος αναφέρει, δύναμή του είναι οι αναγνώστες του blog.

Κυρίως όμως ο Εμπεδότιμος δεν μένει στην απλή καταγραφή αλλά αναλύει τα δεδομένα... πίσω από τα δεδομένα! Ως εδώ η εισαγωγή αρκεί, για τα υπόλοιπα διαβάστε την πρώτη του, αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στο gazzetta.gr και στον Νίκο Μποζιονέλο.

«Το ιστολόγιο δημιουργήθηκε με βασικό αντικείμενο τη φιλοσοφία και το εμπνεύστηκα ως τρόπο καταγραφής κάποιων σκέψεων μου πάνω στην Ορφικοπυθαγόρεια Φιλοσοφία, μετά από μελέτη των κειμένων και αναλύσεων από τους μεγαλύτερους μελετητές της ελληνικής φιλοσοφίας, Έλληνες και ξένους.

Σκέφτηκα ότι θα ήταν καλό να καταγράψω έναν απλό και συστηματικό τρόπο προσέγγισης των εννοιών αυτών ώστε να δώσω, σε όποιον ενδιαφέρεται, την δυνατότητα να προσεγγίσει όσο το δυνατόν πιο εύκολα τα θέματα αυτά και να μπει στο πνεύμα ώστε να μπορέσει πλέον μόνος του να συνεχίσει τη μελέτη.

Τονίζω ότι η προσπάθεια αυτή είναι καθαρά ερασιτεχνική, μιας και το αντικείμενο των σπουδών μου και η επαγγελματική μου κατεύθυνση δεν είναι η φιλοσοφία αλλά προέρχομαι από τον κλάδο των θετικών επιστημών».

«Το ιστολόγιο το έστησα όχι για προσωπική προβολή αλλά για να παράσχω κάποια βοήθεια στην προσέγγιση της φιλοσοφίας, όπως προανέφερα, για αυτό και επέλεξα ένα ψευδώνυμο.

Με το ίδιο σκεπτικό, και στην περίπτωση της Αμφίπολης, απλώς θεώρησα ότι έπρεπε να παραθέσω τη δική μου άποψη για να δείξω ότι υπάρχει και ένας άλλος τρόπος προσέγγισης του θέματος. Τελικά βλέπω ότι το “nom de plume” που χρησιμοποιώ έχει πια καθιερωθεί και λέω να το κρατήσω έτσι».

«Προσωπικά ούτε η αρχαιολογία ούτε η ιστορία υπήρξε ποτέ αντικείμενο μελέτης μου και το θέμα της Αμφίπολης με έπιασε εξ απήνης. Άρχισα να ασχολούμαι με αυτές τις επιστήμες εδώ και ένα χρόνο περίπου, όταν πρωτοείδα σε κάποιο δελτίο ειδήσεων τον λόφο Καστά και τον περίβολο που μέρος του μόλις είχε ανασκαφεί, και ομολογώ ότι γοητεύτηκα και εξεπλάγην από τη μαγεία που αναδύουν.

Ειδικά η αρχαιολογία νομίζω ότι είναι ένα αντικείμενο που σου δίνει την αίσθηση ότι ανακαλύπτεις κάτι καινούργιο. Το ξέρω ότι αυτό αποτελεί θέμα οξύμωρο αλλά η ανάδυση του παρελθόντος μέσα από το έδαφος (ή τη θάλασσα) σίγουρα αποτελεί για εμάς κάτι το καινούργιο, που προκαλεί μεγάλες συγκινήσεις».

«Νομίζω ότι είναι προφανές ότι από το μέγεθος του τύμβου γενικά (περιφέρεια 497 μέτρα) και του ταφικού μνημείου που ανασκάφηκε ειδικά όπως επίσης και των πολυτελών ευρημάτων (μαρμάρινος περίβολος, Σφίγγες, Καρυάτιδες, μαρμαρωτό δάπεδο, ψηφιδωτό) συνάγεται ότι κατασκευάστηκε για ένα πολύ σημαντικό πρόσωπο.

Να σημειώσουμε ότι η τεχνοτροπία του περιβόλου, όπως και η ορθομαρμάρωση μέσα στον τάφο είναι οι ίδιες, πράγμα που επισημαίνει έτσι ότι ο κατασκευαστής του απέδωσε στον νεκρό όλον αυτόν τον χώρο που καταλαμβάνει έκταση 20 στρεμμάτων (!) άρα ο θαμμένος εκεί δεν μπορεί να είναι κανένας τυχαίος.

Το γεγονός ότι δεν βρέθηκαν κτερίσματα δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην ότι ο τάφος έχει συληθεί (αναπτύσσω το σκεπτικό σε μία από τις τελευταίες αναρτήσεις μου) και δεδομένου ότι όλος ο τύμβος αποδίδεται στον νεκρό, όπως προανέφερα, δεν αποκλείεται τα όποια κτερίσματα να βρεθούν σε άλλο χώρο, κάπου μέσα στον τύμβο.

Θεωρώ δύσκολο να υπάρχει και άλλος τάφος στον τύμβο, αλλά όπως μας έχει δείξει η ανασκαφή μέχρι τώρα, τα πάντα είναι ανοικτά.

Τολμώ να κάνω την πρόβλεψη ότι στον τάφο της Αμφίπολης είναι θαμμένος ο Μέγας Αλέξανδρος. Το σκεπτικό το έχω αναλύσει επαρκώς στο ιστολόγιο, τόσο με βάση την υπόθεση που κάνω από τα κείμενα όσο και από την ανάλυση των ευρημάτων της ανασκαφής. Γνωρίζω ότι είναι αντίθετο στην καθιερωμένη άποψη, όμως, παρά το γεγονός αυτό, είναι περίεργο ότι το όνομα του Αλεξάνδρου τώρα “παίζει” πολύ περισσότερο από πριν.

Σίγουρα η μελέτη και ανάλυση των ευρημάτων θα αποδείξει την ορθότητα ή μη της υποθέσεως, αλλά μέχρι τότε ας ελπίζουμε».

«Εδώ θέλω να τονίσω ότι δεν έχω καμία εμπειρία σε θέματα ιστορίας και αρχαιολογίας, αρχικά οι γνώσεις μου πάνω σε αυτά τα θέματα ήταν οι εγκυκλοπαιδικές γνώσεις όπως τις αποκτούμε στο σχολείο.

Εδώ και ένα χρόνο περίπου ξεκίνησα να μελετώ θέματα ιστορίας και αρχαιολογίας όταν πρωτοείδα σε κάποιο δελτίο ειδήσεων τον λόφο Καστά και τον περίβολο που μέρος του μόλις είχε ανασκαφεί, και αυθόρμητα είπα ότι αυτός ο τάφος αρμόζει είτε στον Φίλιππο είτε στον Μέγα Αλέξανδρο.

Επειδή για τον Φίλιππο έχουμε πια κατασταλάξει μιας και έχουν βρεθεί τα οστά του, άρχισα να ψάχνω αν ίσως τελικά αυτό που ξέραμε ότι ο Αλέξανδρος ετάφη στην Αλεξάνδρεια να μην είναι και τόσο σίγουρο.

Ομολογώ ότι μέχρι τότε ήμουν τελείως αδιάφορος γενικά σε θέματα περί του Αλεξάνδρου. Όμως ψάχνοντας εγώ ο ίδιος ομολογώ ότι συγκλονίστηκα από την προσωπικότητα του όπως την έβλεπα στα κείμενα, όπως επίσης και από τη διχόνοια και τον αλληλοσπαραγμό που ακολούθησε τον θάνατο του. Σίγουρα η ιστορία δεν θα ήταν αυτή που ξέρουμε αν δεν πέθαινε τόσο νωρίς.

Ετσι λοιπόν μετά από μελέτη κατέληξα στο συμπέρασμα ότι ίσως τα πράγματα να μην είναι ακριβώς όπως φαίνονται.

Όταν υφάρπαξε τη σορό του Αλεξάνδρου ο Πτολεμαίος Α’, την έθαψε στην Μέμφιδα, σύμφωνα με το Πάριο Χρονικό και τον Παυσανία. Αυτό που ξέρουμε, ότι ο Πτολεμαίος μετέφερε τη σορό στην Αλεξάνδρεια, αφορά στον Πτολεμαίο Β’ τον Φιλάδελφο και αυτό έγινε 40 χρόνια περίπου μετά την υφαρπαγή της σορού από τον Πτολεμαίο Α’.

Τίποτα δεν αποκλείει η σορός που μετεφέρθη στην Αλεξάνδρεια να μην είναι τελικά η σορός του Αλεξάνδρου αλλά μια τυχαία μούμια, την οποία χρησιμοποίησε ο Πτολεμαίος Β’ για να την εκμεταλλευτεί πολιτικά για εντυπωσιασμό και έλεγχο των ντόπιων, όπως επίσης και οι μετέπειτα Πτολεμαίοι για τον εντυπωσιασμό των Ρωμαίων.

Άλλωστε ο ίδιος δεν είχε καμία ψυχική σχέση με τον Αλέξανδρο που να τον αποτρέπει στο να εκμεταλλευτεί πολιτικά τη σορό του, σε αντίθεση με τον πατέρα του που ήταν ετεροθαλής αδελφός του Αλεξάνδρου και σωματοφύλακας του. Και επιπροσθέτως είχαν περάσει τόσα χρόνια μετά τα γεγονότα που η μνήμη για το τι συνέβη τελικά θα είχε ατονήσει, αν όχι θα είχε σβήσει, όπως επίσης και οι πρωταγωνιστές των γεγονότων θα είχαν αποβιώσει.

Τη χρησιμοποίηση τυχαίας μούμιας για παραπλάνηση είχε υιοθετήσει και ο Πτολεμαίος Α’ όταν τον κυνηγούσε ο Περδίκκας για να ξαναπάρει τη σορό. Κατά σύμπτωση, δύο με τρεις μήνες μετά την επικράτηση του Πτολεμαίου επί του Περδίκκα συνεκλήθη από τον Αντίπατρο σύσκεψη στον Τριπαράδεισο της Συρίας, όπου συγκεντρώθηκαν όλοι οι επίγονοι για να εξομαλύνουν τις διαφορές τους.

Κατά περίεργο τρόπο, δεν υπάρχει καμία αναφορά αν συζητήθηκε εκεί το θέμα της υφαρπαγής της σορού από τον Πτολεμαίο (το οποίο και ήταν και το κύριο γεγονός που προκάλεσε κλυδωνισμό στους επιγόνους αφού ο Περδίκκας εξεστράτευσε κατά του Πτολεμαίου όπου τελικά ενικήθη και εφονεύθη, και συνεπώς μάλλον ήταν και η κύρια αφορμή σύγκλισης της σύσκεψης στον Τριπαράδεισο) όπως επίσης φαίνεται ότι ο Πτολεμαίος επιβραβεύεται καθώς κρατά ως βασίλειο του την Αίγυπτο.

Και το σημαντικό είναι ότι αμέσως μετά την λήξη της σύσκεψης επιστρέφουν οι δύο βασιλείς (Φίλιππος Αρριδαίος και Αλέξανδρος Δ’ ) μαζί με τη Ρωξάνη για να “εγκατασταθούν οι βασιλείς στην Μακεδονία” όπως μας λέει ο Διόδωρος ο Σικελιώτης. Είναι νομίζω επιπροσθέτως περίεργο ότι η οικογένεια του Αλεξάνδρου φεύγει για τη Μακεδονία ενώ η σορός του Αλεξάνδρου παραμένει στη Μέμφιδα. Επίσης στο σημείο αυτό ακριβώς (της σύσκεψης στο Τριπαράδεισο) φαίνεται ότι υπάρχει περίεργη σιωπή και κενά στα κείμενα.

Κάνω συνεπώς την υπόθεση ότι ο Μέγας Αλέξανδρος μετεφέρθη μαζί με την οικογένεια του στην Μακεδονία και ετάφη εκεί. Με δεδομένη την ύπαρξη του Τάφου της Αμφίπολης και από τα χαρακτηριστικά του ανασκαφθέντος τάφου, φαίνεται ότι αυτός ίσως να είναι και η τελευταία κατοικία του μεγάλου στρατηλάτη.

Από διάφορα άλλα στοιχεία νομίζω συνάγεται ότι σημαντικό ρόλο στην κατασκευή του τάφου της Αμφίπολης παίζει ο Πτολεμαίος Α’ ο οποίος θεωρείται ότι κατέχει τη σορό του Αλεξάνδρου και ο οποίος αποδεικνύεται ότι αποτελεί πολύ ισχυρή προσωπικότητα την εποχή εκείνη. Όποιοι ενδιαφέρονται, μπορούν να διαβάσουν στο ιστολόγιο λεπτομέρειες με τις οποίες υποστηρίζω και τεκμαίρω αυτήν τη θέση».

«Περιμένω να υπάρξουν πολύ σημαντικές ανακοινώσεις. Και αυτό διότι σίγουρα υπάρχουν και ευρήματα, τα οποία δεν ανακοινώθηκαν και τα οποία ίσως να αποδειχθούν καταλυτικά στην ταυτοποίηση του τάφου και του νεκρού.

Δεν νομίζω να ανακοινωθεί κάποιο όνομα μιας και η διαδικασία ταυτοποίησης του νεκρού έχει ξεκινήσει και θα διαρκέσει από ό,τι φαίνεται αρκετά, όμως δεν είναι απίθανο μέσα από τις ανακοινώσεις να σκιαγραφηθεί η προσωπικότητα του νεκρού.

Υποθέτω ότι θα μας προϊδεάσει σχετικά η συνέντευξη τύπου του υπουργού κ. Τασούλα μια εβδομάδα πριν, στις 22 Νοεμβρίου».

«Ναι, τη θεωρώ πολύ σωστή. Και θέλω να συγχαρώ παρεμπιπτόντως το ΥΠΠΟ και την κα. Περιστέρη για αυτό. Ήταν η πρώτη φορά που μια ανασκαφή την παρακολουθούσε ο κόσμος on line και σχεδόν real time. Αυτή η πολιτική είχε το πολύ ευχάριστο ότι ο κόσμος άρχισε να ασχολείται με την ιστορία του, με θέματα πολιτισμού, μάλιστα άνοιξε και κάποιο σχετικό βιβλίο και έμαθε πράγματα που δεν τα ήξερε αλλά, το σπουδαιότερο, που δεν τα άκουγε καθόλου σε συζητήσεις ή στα ΜΜΕ».

«Δεν μπορώ να το κρίνω, δεν είμαι ειδικός αλλά δεν μου εδόθη η εντύπωση ότι έγιναν κάποια λάθη. Αν θέλετε το μόνο που θα μπορούσα να χρεώσω την ανασκαφική ομάδα είναι ότι στην αρχή θεώρησαν ότι υπήρχε θύρα στον τρίτο θάλαμο ενώ τελικά δεν υπήρχε.

Το αντίθετο θα έλεγα, μου έχει δοθεί η εντύπωση ότι η ανασκαφική ομάδα μαζί με τους διεπιστημονικούς συνεργάτες της έχει επιδείξει μεγάλο επαγγελματισμό τόσο ως προς την ανασκαφική πορεία που ακολούθησαν, όσο και με τα διάφορα έργα στήριξης και προστασίας του μνημείου και τα μέτρα συντήρησης των ευρημάτων.

Οι φωτογραφίες που δείχνουν τα μέτρα που πάρθηκαν μέσα στο μνημείο μας δίνουν την εντύπωση ότι μέσα έχει στηθεί ολόκληρο εργοτάξιο, πράγμα που προσωπικά εγώ δεν μπορούσα να προβλέψω.

Αν κάπου θα μπορούσα να επιρρίψω κάποια ευθύνη είναι σε εμάς τους ίδιους που ως απλοί παρατηρητές ήμασταν ανυπόμονοι και πιέζαμε τρόπον τινά την ανασκαφική ομάδα για αποκαλύψεις που εμείς θέλαμε να γίνουν, όπως επίσης και για τα διάφορα σενάρια συνομωσιολογίας που διέρρεαν».

«Είναι γεγονός ότι η λαϊκή παράδοση έχει διασώσει μέσα από τα παραμύθια, τα τραγούδια, τις ιστορίες και τις αφηγήσεις των παππούδων στοιχεία που δεν έχουν διασωθεί αλλιώς. Αν λοιπόν προστρέξουμε και σε αυτές τις πηγές θα βρούμε στοιχεία που θα μας κατευθύνουν.

Ο τύμβος Καστά αποκαλούνταν ως “ο τάφος της βασίλισσας” από την εποχή του Λαζαρίδη που ξεκίνησε τις ανασκαφές με όνειρο να βρει τον τάφο της Ρωξάνης του. Αν όμως έχω πληροφορηθεί σωστά, από πολύ παλιά υπήρχε η λαϊκή δοξασία ότι κάπου εκεί βρισκόταν θαμμένος ένας μεγάλος βασιλιάς που ίσως να προϊδέαζε για το εύρημα που τελικά ανασκάπτεται. Δεν υπάρχει καπνός χωρίς φωτιά.

Η Αμφίπολη τελικά έχει γίνει το κέντρο του αρχαιολογικού ενδιαφέροντος λόγω του εκπληκτικού σε μέγεθος και πολυτέλεια ταφικού μνημείου και του αρώματος μυστηρίου που αυτό αναδύει».

«Θα ήθελα, αν μου επιτρέπετε, να ευχαριστήσω όλους τους σχολιαστές του ιστολογίου που μέσα από τις παρατηρήσεις τους, τους “τσακωμούς” και την παράθεση των απόψεων τους (σημειωτέον ότι πάνω από το 90% αυτών δεν ασπάζονται την προσέγγιση μου) συνέβαλλαν και συμβάλλουν στην ποιοτική έρευνα για το θέμα αυτό.

Προσπάθησα αρκετές φορές να αναδείξω μέσα από τις κύριες αναρτήσεις του ιστολογίου κάποια σχόλια και παρατηρήσεις σχολιαστών που θεώρησα ότι θα έπρεπε να ακουστούν/διαβαστούν και έξω από τα όρια του ιστολογίου. Τελικά νομίζω ότι το ιστολόγιο έχει πάψει πια να είναι κάτι προσωπικό, αποτελεί μια κοινότητα όσων θέλουν να ερευνήσουν θέματα πολιτισμού που μας απασχολούν και ίσως αυτό το ιστολόγιο τους έδωσε την ευκαιρία.

Γνωρίζω ότι λόγω της ειδίκευσης του ιστολογίου, όταν πάψει πια το θέμα της Αμφίπολης να μας απασχολεί θα ερημώσει, αλλά επειδή η ελληνική γη κρύβει ακόμα πολλούς θησαυρούς ίσως να έχουμε και άλλες ευκαιρίες να ερευνήσουμε».