Ο αθλητισμός της Χώρας χρειάζεται νέο «παράδειγμα» λειτουργίας και ανάπτυξης: Την εκπαίδευση

Σε σχετική μελέτη του το Κέντρο Δεοντολογίας στον Αθλητισμό του Καναδά (2008) περιγράφει λεπτομερώς τα προσωπικά, κοινωνικά, οικονομικά, εκπαιδευτικά, περιβαλλοντικά, διεθνή και άλλα οφέλη που προκύπτουν από την αθλητική δραστηριότητα, τα οποία ενθαρρύνουν όλο και περισσότερους ανθρώπους να ασχοληθούν με όλο το φάσμα της άσκησης και του αθλητισμού (από τις ακαδημίες και τα αθλητικά προγράμματα των Δήμων μέχρι την εθνική ομάδα), με διάφορες ιδιότητες (αθλητής, προπονητής, διαιτητής, διοικητικό στέλεχος κ.λπ.).

Το γεγονός αυτό (πρέπει να) υποχρεώνει τους αθλητικούς οργανισμούς να οργανωθούν όσο καλύτερα γίνεται, ώστε να προσφέρουν περισσότερες και ποιοτικότερες υπηρεσίες. Καθώς η εξέλιξη της τεχνολογίας πολλαπλασιάζει τη γνώση με ταχύτατους ρυθμούς σε όλα τα πεδία της ζωής τα διοικητικά στελέχη καλούνται όχι μόνο να ανταποκριθούν ικανοποιητικά στις εξελισσόμενες απαιτήσεις των πολιτών, αλλά και να οδηγούν τον αθλητισμό προς ένα καλύτερο μέλλον, επιλέγοντας και προετοιμάζοντας μεθοδικά τους διαδόχους τους. Για να το κάνουν αυτό χρειάζονται ένα κατάλληλα σχεδιασμένο σύστημα εκπαίδευσης που θα τους προσφέρει την απαραίτητη στήριξη.

Κατανοώντας την ανάγκη αυτή, η UNESCO, στο Διεθνή Χάρτη για την Φυσική Αγωγή και τον Αθλητισμό (1978) στο άρθρο 4.3 επιτάσσει: «…πρέπει να δημιουργηθούν κατάλληλες δομές για την εκπαίδευση του προσωπικού που ασχολείται με την φυσική αγωγή και το αθλητισμό». Το 1992, το Συμβούλιο της Ευρώπης, στον Ευρωπαϊκό Χάρτη για τον Αθλητισμό στο άρθρο 9.1 τονίζει πως «…. θα ενθαρρύνεται η ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων από κατάλληλους φορείς, τα οποία θα οδηγούν στην απόκτηση προσόντων και διπλωμάτων. Τα προγράμματα αυτά θα είναι κατάλληλα για να καλύψουν τις ανάγκες όλων όσοι συμμετέχουν σε όλα τα επίπεδα του αθλητισμού και της αναψυχής και σχεδιασμένα τόσο για εκείνους που προσφέρουν τις υπηρεσίες τους εθελοντικά, όσο και εκείνους που εργάζονται επαγγελματικά (ηγέτες, προπονητές, διοικητικά στελέχη, γιατροί, αρχιτέκτονες, μηχανικοί κ.λπ.)». Αλλά και η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή διαχρονικά αναγνωρίζει τη σπουδαιότητα της εκπαίδευσης των διοικητικών στελεχών του αθλητισμού και την έχει εντάξει στη μέριμνα της Ολυμπιακής Αλληλεγγύης (Ολυμπιακός Χάρτης, Bye-Law to Rule 5, 2013).

Η Ελλάδα χρειάστηκε μερικά χρόνια ακόμα και το 2006, στο νόμο 3479 (Ίδρυση, οργάνωση και λειτουργία αθλητικών επαγγελματικών ενώσεων και άλλες διατάξεις), περιέλαβε την υποχρέωση για εκπαίδευση των στελεχών του επαγγελματικού αθλητισμού. Συγκεκριμένα, στο άρθρο 98 περιλαμβάνει στις υποχρεώσεις των επαγγελματικών ενώσεων «…την παροχή στα μέλη τους οικονομικής, τεχνικής, οργανωτικής, τεχνολογικής, ερευνητικής και επιστημονικής υποστήριξης για την αύξηση ή βελτίωση των προϊόντων του ποδοσφαίρου, καθώς και η διαχείριση των προϊόντων αυτών», όπως επίσης και «την οργάνωση και διεξαγωγή τακτικών

σεμιναρίων επιμόρφωσης των διοικητικών στελεχών του επαγγελματικού ποδοσφαίρου, την ίδρυση κέντρων επαγγελματικής κατάρτισης, καθώς και τη συνεργασία με τέτοια κέντρα για την μεταποδοσφαιρική επαγγελματική αποκατάσταση ποδοσφαιριστών αρμοδιότητάς τους». Δυστυχώς, αυτή η πρόβλεψη του νόμου δεν έχει ακόμα μετουσιωθεί σε πράξη.

Παρά την μέχρι σήμερα απροθυμία του «συστήματος» της χώρας να εκπαιδεύσει τα διοικητικά στελέχη του αθλητισμού, τα προηγούμενα χρόνια μεμονωμένα άτομα έκαναν πολλά και σημαντικά στο θέμα αυτό. Στη δεκαετία του 1980, αρκετοί Έλληνες, οι περισσότεροι από τους οποίους καθηγητές φυσικής αγωγής, κατανόησαν την συγκεκριμένη ανάγκη και σπούδασαν σε μεταπτυχιακό επίπεδο στο εξωτερικό το, άγνωστο τότε στην Ελλάδα, αντικείμενο της Οργάνωσης και Διοίκησης του Αθλητισμού.

Αυτοί που επέστρεψαν μέχρι το 1993 ήταν αρκετοί για να δημιουργήσουν τον επιστημονικό φορέα «Ελληνική Εταιρεία Διοίκησης Αθλητισμού» (www.elleda.gr), ο οποίος αργότερα μετονομάστηκε σε «Ελληνική Επιστημονική Εταιρεία Διοίκησης Αθλητισμού & Αναψυχής» και σήμερα αριθμεί περισσότερα από 300 μέλη. Τα μέλη αυτά συμβάλλουν τα μέγιστα στη δημιουργία εκπαιδευτικών δομών και με την οργάνωση ημερίδων, σεμιναρίων και συνεδρίων, καθώς και με τη συγγραφή επιστημονικών άρθρων και εξειδικευμένων βιβλίων χτίζουν υπομονετικά το επόμενο «παράδειγμα» της οργάνωσης κα της διοίκησης του αθλητισμού της χώρας.

Το 1995, για πρώτη φορά στην ανώτατη εκπαίδευση, δημιουργήθηκε στο ΤΕΦΑΑ του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης Ειδικότητα «Οργάνωσης και Διοίκησης του Αθλητισμού», πρωτοβουλία που ακολούθησαν στη συνέχεια και τα άλλα ΤΕΦΑΑ της χώρας. Το 2001, το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου δημιούργησε στην Σπάρτη το Τμήμα Οργάνωσης & Διαχείρισης Αθλητισμού, ενώ δημόσια και ιδιωτικά ΙΕΚ εισήγαγαν το αντικείμενο ενισχύοντας τις εκπαιδευτικές δομές που χρειάζεται η χώρα με την προσφορά προγραμμάτων που οδηγούν σε πτυχία σε όλα τα επίπεδα. Επιπλέον, ο ΣΕΓΑΣ και η ΕΟΠΕ προχώρησαν στη διοργάνωση σεμιναρίων για τα στελέχη και τα σωματεία της δύναμής τους. Παράλληλα, η ΓΓΑ, σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης & Αυτοδιοίκησης, οργάνωσε επιτυχημένα προγράμματα για διοικητικά στελέχη των Ομοσπονδιών, ενώ περιέλαβε το αντικείμενο της οργάνωσης και διοίκησης του αθλητισμού στα προγράμματα των Σχολών Προπονητών.

Εδώ και καιρό, λοιπόν, νέα στελέχη του αθλητισμού εκπαιδεύονται επαρκώς και εντάσσονται με αργούς, αλλά σταθερούς ρυθμούς στους αθλητικούς οργανισμούς. Θα ήταν ωφέλιμο η ΓΓΑ, η ΕΟΕ, η Εθν.Ο.Α., οι Ομοσπονδίες και οι άλλοι αθλητικοί φορείς να κατανοήσουν ότι το «παράδειγμα» που ακολουθήθηκε επί δεκαετίες εξάντλησε την χρησιμότητά του και πρέπει να αντικατασταθεί από ένα άλλο, το οποίο θα συμβαδίζει με την εποχή και θα βασίζεται στην διαρκή εκπαίδευση όλων των μερών/stakeholders (αθλητές, γονείς, προπονητές, διαιτητές/κριτές, διοικητικά στελέχη, ένθερμους φίλαθλους, δημοσιογράφους, χορηγούς, πολιτειακούς παράγοντες κ.λπ.). Με τον τρόπο αυτό θα μπορούν να ικανοποιήσουν αποδοτικότερα την απαίτηση των πολιτών για περισσότερες και ποιοτικότερες αθλητικές υπηρεσίες και να αναζητήσουν τους οικονομικούς και άλλους πόρους που χρειάζονται για να λειτουργήσουν, τους οποίους στερήθηκαν από τα αλλεπάλληλα μνημόνια που έχουν επιβληθεί στη χώρα.

Εκπαιδευτικές διαδικασίες για τα στελέχη τους έχουν ιδρύσει πολλοί δημόσιοι φορείς της χώρας (π.χ. Υπουργείο Εξωτερικών, Υπουργείο Υγείας, ΔΕΗ, ΟΤΕ κ.ά.), ιδιωτικές εταιρείες (π.χ. ναυτιλιακές, τράπεζες κ.ά.), ακόμα και συντεχνίες για τα μέλη τους (π.χ. οδηγοί ταξί, κυνηγοί κ.ά.). Είναι καιρός και οι φορείς που είναι αρμόδιοι για τον αθλητισμό να υποστηρίξουν τα διοικητικά στελέχη στο έργο τους με τη δημιουργία ενός αποτελεσματικού εκπαιδευτικού θεσμού, που θα μπορούσε να είναι μία Εθνική Σχολή Αθλητικών Στελεχών. Η Σχολή αυτή θα αποτελέσει ένα forum, όπου οι άνθρωποι του αθλητισμού θα αποκτούν ειδικές γνώσεις και δεξιότητες, οι οποίες θα τους επιτρέπουν:

α) να επικοινωνούν αποδοτικότερα τόσο μεταξύ τους, όσο και με την κοινωνία γενικότερα, σε επίπεδο αξιών, ιδεών και στόχων, πράγμα που θα τους δώσει τη δύναμη να διεκδικήσουν ένα καλύτερο μέλλον για τη δουλειά τους, όπως, για παράδειγμα, μείωση του ΦΠΑ των αθλητικών δραστηριοτήτων στο επίπεδο των βιβλίων (6%), ένταξη ερωτήσεων για τον αθλητισμό στην απογραφή που πραγματοποιεί η ΕΛΣΤΑΤ κάθε 10 χρόνια κλπ., και

β) να αναπτύσσουν μία οπτική που θα προσφέρει αποδοτικότερες λύσεις από αυτές που έχουν εφαρμοστεί μέχρι σήμερα για τα προβλήματα που ταλανίζουν τον αθλητισμό (βία στα γήπεδα, φαρμακοδιέγερση, παράνομος στοιχηματισμός κ.λπ.), τα οποία αποτρέπουν πολλούς γονείς από το να ενθαρρύνουν τα παιδιά τους να βιώσουν αυτό το μαγικό ταξίδι της άθλησης και του πρωταθλητισμού.

Προς την κατεύθυνση αυτή η UEFA έχει δημιουργήσει ένα πολύ ενδιαφέρον πρόγραμμα για την εκπαίδευση των προπονητών των Ομοσπονδιών των χωρών που ανήκουν στη δύναμή της (Coach Education Programme, 2010), το οποίο αναπτύσσεται σε 3 επίπεδα. Παρόμοιο πρόγραμμα θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε για την εκπαίδευση των διοικητικών στελεχών των αθλητικών φορέων της χώρας μας:

1) Τοπικό επίπεδο (σωματείο): με έμφαση σε πρακτικές γνώσεις και δεξιότητες που χρειάζονται τα μέλη του ΔΣ και οι υπάλληλοι σωματείων.

2) Εθνικό επίπεδο (ομοσπονδία): με έμφαση σε γνώσεις και δεξιότητες που χρειάζονται τα μέλη του ΔΣ και οι υπάλληλοι Ομοσπονδιών.

3) Διεθνές επίπεδο (διεθνείς αθλητικοί φορείς): με έμφαση σε γνώσεις και δεξιότητες που χρειάζονται όσοι εκπροσωπούν τη χώρα σε διεθνείς αθλητικούς φορείς.

Από τις 2 έως τις 4 Δεκεμβρίου 2016, στο ΤΕΦΑΑ Αθήνας, η ΕλλΕΕΔΑΑ οργανώνει το 17ο Συνέδριό της, το περιεχόμενο του οποίου προσέλκυσε το ενδιαφέρον της σημαντικότερης αθλητικής ιστοσελίδας της χώρας gazetta.gr, η οποία θα το στηρίξει επικοινωνιακά και με τον τρόπο αυτό θα συμβάλλει στην προσπάθεια της ΕλλΕΕΔΑΑ για τη δημιουργία του νέου «παραδείγματος» στον αθλητισμό: την Εκπαίδευση.

*Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ, Ιδρυτικό μέλος ΕλλΕΕΔΑΑ