Live without bullying!

• «ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ, ΕΝΑ ΠΟΛΥΠΛΟΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ»

Bullying - Εκφοβισμός είναι η σωματική και ψυχολογική κακοποίηση ή μείωση ασθενέστερων ατόμων σε μια ομάδα. Εμφανίζεται σε όλες τις ηλικίες και τις κοινωνικές ομάδες. Μπορεί να συναντηθεί σε οποιοδήποτε τύπο σχολείων και σχολικών εγκαταστάσεων, στον στρατό, σε αθλητικά σωματεία, στη φυλακή, αλλά και στην οικογένεια ή στο χώρο εργασίας (ανάλογα με το αν αφορά τον προϊστάμενο ή το αφεντικό, μιλάμε για ηθική παρενόχληση ή τοξικό ηγέτη). Είναι μια μορφή κακοποίησης, πιο συγκεκριμένα εκφοβισμού ή εξαναγκασμού. Το θύμα του εκφοβισμού αναφέρεται και ως στόχος.

Σχολείο σημαίνει χαμόγελα, κοινωνικότητα, γνώσεις, όνειρα για το μέλλον! Δυστυχώς δεν είναι μόνο αυτό, αφού κάποιες φάτσες είναι γκρίζες, η φιγούρα τους σκυθρωπή, δεν γελούν, ανησυχούν, φοβούνται. Για κάποια παιδιά οι σχολικές αίθουσες μοιάζουν με φυλακή, η αυλή είναι... τόπος μαρτυρίου και ο δρόμος από και προς το σχολείο δεν έχει χαμόγελα, αφού είναι στρωμένος με αγκάθια.

Σχολικός εκφοβισμός, το μεγάλο αγκάθι που τα παιδιά προσπαθούν πολλές φορές μάταια να ξεφορτωθούν. Το Bullying δεν ήρθε απλά στη χώρα μας, το Bulluing έγινε πλέον λέξη ελληνική και η μάστιγα εξαπλώνεται. Μας βρήκε... αδιάβαστους, χαλαρούς, μας φοβίζει, μας ανησυχεί, αλλά δε μας λυγίζει. Η κοινωνίας μας μαθαίνει, ενημερώνεται, αντιδρά κι ευελπιστεί να τη βγάλει από το λεξιλόγιό μας....

Σύμφωνα με την Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου (ΕΨΥΠΕ), ως σχολικός εκφοβισμός ορίζεται η εσκεμμένη, επαναλαμβανόμενη βία κι επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την πρόκληση σωματικού ή και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου. Τι σημαίνει αυτό;

Ο σχολικός εκφοβισμός μπορεί να περιλαμβάνει σωματική βία (χτυπήματα, γροθιές κ.ά.), απειλές, εκβιασμούς, πειράγματα, «άσχημα» παρατσούκλια, κοροϊδία, διάδοση φημών, εσκεμμένο αποκλεισμό κάποιων παιδιών από κοινωνικές και σχολικές δραστηριότητες, σεξουαλική παρενόχληση, κλοπές των αντικειμένων του θύματος.

Το 2012 το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ) χτύπησε το πρώτο καμπανάκι, τονίζοντας πως το 8,5% των μαθητών αναφέρει ότι υφίσταται εκφοβισμό δύο-τρεις φορές τον μήνα, ενώ το 15,8% αναφέρει ότι εκφοβίζει τους άλλους δύο-τρεις φορές τον μήνα. Ενα στα τέσσερα αγόρια (ποσοστό 23,9%) αναφέρει σωματική βία το τελευταίο έτος έναντι 8,3% των κοριτσιών που εμπλέκονται συχνότερα σε λεκτική βία.

Τέσσερα χρόνια αργότερα τα στοιχεία ήρθαν να επιβεβαιώσουν τους μεγάλους μας φόβους. Το 6,3% των εφήβων στην Ελλάδα έχει δεχτεί διαδικτυακό εκφοβισμό σε διάστημα τεσσάρων μηνών και το 3,6% δηλώνει ότι έγινε δράστης.

Το 42% των εκπαιδευτικών θεωρεί ότι τα περιστατικά ενδοσχολικής βίας και παραβατικότητας υποβαθμίζονται ή αποσιωπώνται. Μόνο ένα στα δέκα παιδιά που βιώνουν κάποια μορφή βίας λαμβάνουν υποστήριξη στην Ελλάδα. Ναι, η χώρα μας βρίσκεται μεταξύ των τεσσάρων πρώτων με τα υψηλότερα ποσοστά μαθητών που εμπλέκονται σε περιστατικά εκφοβισμού μαζί με τη Λιθουανία, την Εσθονία και τη Λετονία.

Ερευνα απέδειξε πως το 65% των ενηλίκων που έχουν πέσει θύματα σχολικού εκφοβισμού έχασαν σε σημαντικό βαθμό την αυτοπεποίθησή τους στην ενήλικη ζωή, το 36% απώλεσε την ικανότητά να κάνει φίλους και 27% είπε πως επηρεάστηκε η ψυχική του υγεία. Δυστυχώς ο εκφοβισμός δεν είναι κάτι που συμβαίνει μία φορά και στη συνέχεια χάνεται, είναι κάτι που ακολουθεί όλη τη ζωή...

Δεδομένα, το bullying δεν αφορά έναν τσακωμό μεταξύ "νταήδων". Κλείνει μέσα του μια ασυμμετρία δύναμης - οι δυνατοί εκφοβίζουν εκείνους που θεωρούν πιο αδύναμους. Πρέπει να δείχνουμε μηδενική ανοχή σε τέτοια φαινόμενα, καθώς μπορεί να κοστίσουν πολύ σοβαρά στην ψυχική υγεία των θυμάτων στο μέλλον.Το επιστημονικό περιοδικό «Child & Adolescent Psychiatry & Mental Health» προσπάθησε να σκιαγραφήσει το «προφίλ» τόσο των θυτών όσο και των θυμάτων.

«Μπορεί να είναι ένα παιδί υπέρβαρο ή παχύσαρκο, ένα παιδί κλειστό, ένας πολύ καλός μαθητής. Σε ό,τι αφορά τους θύτες, οι κακές επιδόσεις στο σχολείο και η ανεργία του πατέρα φάνηκε να αποτελούν ισχυρούς παράγοντες για τέτοιου είδους επιθετικές συμπεριφορές. Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι συχνά οι πατεράδες των θυτών ήταν ελεύθεροι επαγγελματίες.

Πώς μπορεί να εξηγηθεί αυτή η σύνδεση; Συνήθως όταν ο πατέρας είναι μονίμως απών ως ελεύθερος επαγγελματίας που πασχίζει να τα καταφέρει εργασιακά σε έναν δύσκολο στίβο, το παιδί εκ των πραγμάτων μπαίνει σε ό,τι αφορά την ανατροφή του στον ''αυτόματο πιλότο'' και είναι πολύ πιο εύκολο να ξεφύγει. Μπορεί να περνούν έστω και ασυναίσθητα επιθετικότερα μηνύματα στα παιδιά τους, καθώς και οι ίδιοι γίνονται πιο διεκδικητικοί ώστε να επιβιώσουν στην αρένα της καθημερινότητας που τους θέλει μονομάχους».

«ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ, ΕΝΑ ΠΟΛΥΠΛΟΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ»

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του σχολικού εκφοβισμού και της ενδοσχολικής βίας (5 Μαρτίου) στο Gazzetta Weekend Journal αρθρογραφεί η πρόεδρος της Οργάνωσης Αποτροπής του Εκφοβισμού «ΔΙΕΞΟΔΟΣ», κυρία Αγριππίνα Μαδυτινού. Aναλύοντας διεξοδικά το φαινόμενο του bulling, κάνει λόγο για «φοβιστή» και όχι για θύτη κι αναφέρεται στον ρόλο των γονιών!

«Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού είναι ένα πρόβλημα που ενέσκηψε εδώ και τρεις δεκαετίες περίπου, την περίοδο που ξεκίνησε η οικοδόμηση της Ευρώπης, μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου. Οι εξελίξεις στον ευρωπαϊκό χώρο, σε μόλις ένα χρόνο, δημιούργησαν μια βαθιά αίσθηση ανασφάλειας η οποία δεν εκτονώθηκε φυσιολογικά, αλλά διογκώθηκε και εκδηλώθηκε με τη μορφή βίας η οποία, όπως ήταν αναμενόμενο, πέρασε και στα παιδιά.

Ανέκαθεν τα παιδιά συγκρούονταν στο σχολείο, αλλά η σύγκρουση αυτή ήταν φυσιολογική & διδακτική και επομένως αναγκαία, εφόσον βρισκόταν μέσα σε σαφή όρια. Ο εκφοβισμός όμως δεν είναι μια απλή σύγκρουση. Το φαινόμενο της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού είναι πολύπλοκο και στην έκφρασή του αλληλεπιδρούν ατομικοί, οικογενειακοί, κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες.

Συνήθως το παιδί «φοβιστής»,(δε συμφωνώ με την έκφραση θύτης/θύμα) παλεύει με τον ίδιο του τον εαυτό! Ενδεχομένως να πρόκειται για μια ηγετική προσωπικότητα που δεν μπορεί να βρει το δρόμο της ή για ένα άτομο με καταπιεσμένα συναισθήματα λόγω κακομεταχείρισης από το οικογενειακό περιβάλλον. Και στις δυο περιπτώσεις επειδή το παιδί δεν μπορεί να διαχειριστεί την εσωτερική του σύγκρουση και να δώσει λύση στο πρόβλημά του, τη μεταφέρει στο παιδί «στόχο». Με ποιόν τρόπο; Με τον εκφοβισμό!

Εκφοβισμός είναι η συνειδητή πρόκληση φόβου σε κάποιον ως κύριο μέσον ελέγχου. Πώς λειτουργούν όλοι οι εμπλεκόμενοι; Ο φοβιστής έχει την πρόθεση να ταπεινώσει να εξευτελίσει και να δημιουργήσει πόνο. Ο στόχος, αντίθετα, νιώθει τέτοια ντροπή, ώστε δεν θέλει να το πει ούτε στους γονείς του.

Οι γονείς του στόχου αντιδρούν σπασμωδικά επειδή δεν γνωρίζουν πώς να αντιμετωπίσουν την κατάσταση και από τους γονείς του φοβιστή άλλοι δεν θέλουν να αναγνωρίσουν το πρόβλημα και άλλοι είναι υπερήφανοι για τη «μαγκιά» του παιδιού τους, διότι θεωρούν ότι είναι ένας τρόπος επιβίωσης! Οι φίλοι συνήθως δεν παρεμβαίνουν και οι εκπαιδευτικοί συχνά αντιδρούν υποκειμενικά με το συναίσθημα και όχι τη λογική, αν και το αρμόδιο Υπουργείο έχει δώσει οδηγίες αντιμετώπισης του θέματος. Συμβουλές προς τους γονείς: Να παρατηρούν τη συμπεριφορά του παιδιού τους, ώστε μόλις επιβεβαιώσουν σημάδια μιας ή της άλλης συμπεριφοράς, να δράσουν άμεσα. ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΤΟΧΟΥ Έχει λίγους ή καθόλου φίλους και γενικά επιζητά τη μοναχικότητα.

Αμελεί τα μαθήματά του και συχνά δε θέλει να πάει στο σχολείο μένοντας στο σπίτι . Αν πιεστεί από τους γονείς να πάει εμφανίζει ψυχοσωματικά συμπτώματα, όπως πονοκέφαλο, στομαχόπονο, ανήσυχο και λίγο ύπνο. Είναι απαισιόδοξος και δεν διεκδικεί τίποτα ακόμα και αν του ανήκει. Βιώνει αισθήματα κατάθλιψης και σε ακραίες περιπτώσεις σκέφτεται το θάνατο ή αποπειράται να αυτοκτονήσει

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΦΟΒΙΣΤΗ Εκδηλώνει συχνά επιθετική συμπεριφορά και διατηρεί φιλίες με επιθετικά άτομα. Οικειοποιείται ή καταστρέφει τα πράγματα των άλλων. Αδυνατεί να κατανοήσει τα συναισθήματα των άλλων Επιδιώκει με κάθε τρόπο την αποδοχή και τον θαυμασμό επιδεικνύοντας μια ευφυΐα και μια αυτοπεποίθηση που δεν δικαιολογούνται από τις πράξεις του. Απουσιάζει συχνά από το σχολείο μαζί με παρέες, καθώς αποφεύγει τη μοναξιά. Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς σε κάθε περίπτωση

ΑΝ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟΧΟΣ Ακούστε τα συναισθήματά του, ενισχύστε την αυτοεκτίμησή του ΜΗΝ το κατηγορήσετε, ΜΗΝ το εκφοβίσετε, εξηγήστε του ότι είσαστε δίπλα του και θα το στηρίξετε σε κάθε δυσκολία. Παροτρύνετέ το να δημιουργήσει φιλίες καθώς αποτελούν την καλύτερη προστασία του. Μιλήστε με τους εκπαιδευτικούς.

ΑΝ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΕΙΝΑΙ ΦΟΒΙΣΤΗΣ Αντιμετωπίστε το σοβαρά καταπνίγοντας το θυμό σας. Μιλήστε του για την ενσυναίσθηση και στρέψτε την προσοχή του στην ευθύνη»!

Γιατί, γιατί, γιατί...

Μια βόλτα στον κόσμο τους τελευταίους μήνες και η καρδιά τσακίζει... Ενας 15χρονος στη Ν. Ουαλία βρέθηκε σε κρίσιμη κατάσταση με σπασμένο σαγόνι και σχίσιμο σε όλο το πρόσωπο. Ενας 17χρονος από το σχολείο του συνελήφθη και στη συνέχεια αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση! Το θύμα αρνείται να πάει στο ίδιο σχολείο...

Στην Αγγλία ένα διαφυλικό Παιδί πυροβολήθηκε από συμμαθητές, με το σχολείο να μην έχει λάβει ποτέ μέτρα για την προστασία του παρά τις διαδοχικές επιθέσεις. Βρετανοί ψυχολόγοι τόνιζαν πως ο εκφοβισμός αποκτά τρομακτικές διαστάσεις στα σχολεία ανάλογα και με τη συμπεριφορά του Διευθυντή!

Στο Μάντσεστερ ένα 11χρονο κορίτσι επιχείρησε να αυτοκτονήσει, αφού δεν άντεχε άλλο τις απειλές και την κοροϊδία των συμμαθητών της. «Την χτυπούσαν, έριχναν αναψυκτικά πάνω της, την έφτυναν, αλλά το σχολείο ποτέ δεν κάλεσε την αστυνομία. Βρεθήκαμε στο νοσοκομείο κι έλαβα απλά μια συγγνώμη από το σχολείο» θα πει η μητέρα της.

«Έπρεπε να δείτε το μωρό μου πώς υπέφερε 22 μήνες έπειτα τους εκφοβισμούς και τον ομαδικό βιασμό. Δεν μπορεί να ηρεμήσει παρά το γεγονός πως αλλάξαμε δυο σχολεία. Εφιάλτες, αϋπνία, άγχος αποχωρισμού, κρίσεις πανικού, επιδείνωση της ψυχικής ασθένειας. Τι να κάνω...» φωνάζει η πληγωμένη μητέρα, Λίντα Τρέβαν από τη Μελβούρνη βλέποντας τη 15χρονη κόρη της κλεισμένη σε ένα δωμάτιο.

Ενας 13χρονος αυτοκτόνησε στο Μπρίσμπεϊν, αφού το Bullying που δεχόταν από τους συμμαθητές του τον είχε διαλύσει ψυχολογικά. Ο νεαρός Tyrone Unsworth έβαλε τέλος στη ζωή του λόγω των επιθέσεων για τη σεξουαλικότητά του...

Η 11χρονη Bethany Thompson από το Οχάιο αυτοκτόνησε στο σπίτι της στις 19 Oκτωβρίου. Κι όμως αυτή η όμορφη ψυχή νίκησε τον καρκίνο (όγκο στο κεφάλι) όχι όμως το Bullying, αποτέλεσμα των παρενεργειών από τις θεραπείες...

Χιλιάδες άνθρωποι βρέθηκαν στην κηδεία του 11χρονου Ασάμ Καμ από το Μπράντφορντ που κρεμάστηκε σπίτι του. Ο μικρός επέμενε να μην πάει σχολείο, αφού ο εκφοβισμός ήταν καθημερινό φαινόμενο. Λίγες ώρες πριν μια επίθεση εναντίον του τον είχε συγκλονίσει. «RIP little man Asad» είχαν τυπώσει στις μπλούζες τους εκατοντάδες παιδιά...

Εφιαλτικές ιστορίες υπάρχουν κι εντός συνόρων. Αλλωστε, το bullying έγινε λέξη... ελληνική! Ο Βαγγέλης Γιακουμάκης απασχόλησε την κοινή γνώμη στις 6 Φεβρουαρίου του 2015 όταν είχε χαθεί από τη σχολή του στα Ιωάννινα. Όσο κυλούσαν οι μέρες τα στόματα άνοιγαν και άγνωστες πτυχές της ζωής του 20χρονου από την Κρήτη, έρχονταν στην δημοσιότητα. Υστερα από 40 ημέρες ερευνών, ο άτυχος νεαρός εντοπίζεται νεκρός σε κατάσταση προχωρημένης σήψης σε βαλτώδη περιοχή 800 μόλις μέτρα μακριά από την γαλακτοκομική σχολή. Ο Βαγγέλης Γιακουμάκης ήταν μια ευαίσθητη ψυχή και ο εκφοβισμός τον λύγισε, ενώ η οικογένειά του συνεχίζει να φωνάζει για δολοφονία. Πως μπορούσε να σταθεί όρθιος σε ένα μέρος που το έβλεπε ως εκτελεστικό απόσπασμα...Στην σχολή του όλοι γνώριζαν αλλά κανείς δεν μιλούσε... Μην το κρατάς μέσα σου. ΜΙΛΗΣΕ.

«Καλύτερα να φτιάχνουμε ευτυχισμένους σκουπιδιάρηδες παρά νευρωτικούς σοφούς» -Αλεξάντερ Νηλ Σκοτσέζος ψυχολόγος.

Η πράξη αυτοχειρίας της μαθήτριας που έπεσε θύμα εκφοβισμού από συμμαθητές της ή η σωματική βία που δέχτηκε μαθητής στο Λύκειο Παλαιού Φαλήρου, είναι κάποια από τα εκατοντάδες περιστατικά που λαμβάνουν χώρα καθημερινά σε κάθε σχολείο της χώρας. Ποιος είναι ο ρόλος του σύγχρονου σχολείου για το κατά πόσο ασφαλή είναι τα παιδιά μας;

Ποιος είναι ο ρόλος των εκπαιδευτικών; Να διαχειρίζονται τη διαφορετικότητα κάθε παιδιού, να μάθουν στα παιδιά να πιστεύουν στον εαυτό τους, να τα βοηθήσουν να καταλάβουν πως αποτελούν ξεχωριστή και μοναδική προσωπικότητα και να μην επιτρέπουν σε κανέναν να τους την προσβάλει και να την τσακίζει. Μην το κρατάς μέσα σου. ΜΙΛΗΣΕ.

Πριν μιλήσεις, ΑΚΟΥ!
Πριν γράψεις, ΣΚΕΨΟΥ!
Πριν πληγώσεις, ΝΙΩΣΕ!
Πριν μισήσεις, ΑΓΑΠΗΣΕ!
Πριν τα παρατήσεις, ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΕ!
Μα...πριν γεράσεις, ΖΗΣΕ!