«Τα παιδιά που πνίγονται δεν μπορούν να με αφήσουν ασυγκίνητο»

Αυτοδίδακτος, πρωτοπόρος και πάντα κοντά στους κοινωνικούς αγώνες, ο Δημήτρης Μυστακίδης τα τελευταία 15 χρόνια τόσο ως μουσικός, όσο και σαν ακαδημαϊκός, ασχολείται συστηματικά με την ανάδειξη του ρόλου της λαϊκής κιθάρας στο τραγούδι, αλλά και με τη διατήρηση και διάδοση των τεχνικών του οργάνου. Έχει άλλωστε καταθέσει εισήγηση στην UNESCO για την ανάδειξη της λαϊκής κιθάρας ως Παγκόσμια Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Ο Μυστακίδης ξεκίνησε δουλεύοντας σε ταβερνάκια και πέρασε για πρώτη φορά τις πόρτες του ωδείου έχοντας τελειώσει το στρατό, στα 20 του χρόνια. Είχε βρει το δρόμο του πολύ πριν, μέσω της προσωπικής δουλειάς. Στην μεγάλη καριέρα του συνεργάστηκε με πάρα πολλούς Έλληνες καλλιτέχνες. Από το 1994 ως το 2004 συμμετείχε στη μπάντα «Λοξή Φάλαγγα» του Νίκου Παπάζογλου παίζοντας κιθάρα και λαούτο, ενώ από το 2002 έως σήμερα συνεργάζεται με τον Θανάση Παπακωνσταντίνου.

Από το 2001 είναι καθηγητής είναι καθηγητής στο τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής του ΤΕΙ Ηπείρου, όπου διδάσκει λαϊκή κιθάρα, λαούτο και σύνολα, ενώ από το 2014 διδάσκει στο μεταπτυχιακό τμήμα της Σχολής Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Παράλληλα, έχει εκδώσει και δύο βιβλία. Κλήθηκε να διδάξει λόγω της δισκογραφίας του και έχει ξεκινήσει έναν μεγάλο αγώνα για την αναγνώριση των λαϊκών οργάνων από την επίσημη Πολιτεία, η οποία αρνείται πεισματικά να το πράξει. Ενώ δηλαδή οι σπουδές για παράδειγμα στο κλασσικό βιολί ή την κιθάρα αναγνωρίζονται κανονικά, δεν ισχύει το ίδιο για τους μουσικούς που επιλέγουν να εντρυφήσουν στις λαϊκές εκδοχές των ίδιων οργάνων.

Το «Amerika» κυκλοφορεί σε CD και σε digital album από τη Fishbowl Music Tank

Την ίδια στιγμή, στο εξωτερικό υπάρχει σημαντικό ενδιαφέρον. Η τελευταία δουλειά του Μυστακίδη με τίτλο «Αμέρικα» επιλέχθηκε από την παγκόσμιας εμβέλειας διοργάνωση Womex. Mάλιστα, ο ίδιος θα παρουσιαστεί ζωντανά στις 27 Οκτωβρίου στη φετινή διοργάνωση, που θα γίνει στο Κατοβίτσε της Πολωνίας. Και οι προηγούμενες δουλειές του όμως είχαν αναγνώριση εκτός συνόρων. Το δεύτερο μέρος της ρεμπέτικης τριλογίας του, το «Εσπεράντο», έφτασε στο Top 10 του World Music Charts Europe και έμεινε στη δεύτερη θέση για δύο μήνες, ενώ τα «16 ρεμπέτικα τραγoύδια με κιθάρα» μπήκαν στο άλμπουμ-αφιέρωμα στην Ελλάδα από την Βρετανική World Music Network.

Στο «Αμέρικα», ο Δημήτρης Μυστακίδης διασκευάζει και επανεκτελεί ρεμπέτικα τραγούδια που κυκλοφόρησαν και παίχτηκαν ζωντανά μόνο στην Αμερική. Τα «ελληνικά μπλουζ» έχουν τεράστιο διαφέρον και λόγω της τεχνικής της «τσιμπητής» κιθάρας. Επηρεασμένοι από τους Αφροαμερικανούς μουσικούς των blues, οι Έλληνες μετανάστες πορεύτηκαν μουσικά σε δρόμους ανεξερεύνητους, δημιουργώντας έναν νέο ήχο στις νέες τους γειτονιές, επηρεασμένοι προφανώς από τον πόνο του αποχωρισμού και την ζωή του μετανάστη. Τον αγώνα για την επιβίωση, τις δυσκολίες, την περιθωριοποίηση. Βλέποντας αρκετούς να αφήνουν πίσω τους πατρίδες τους αναζητώντας μια καλύτερη τύχη, ο δεξιοτέχνης μουσικός και ανανεωτής του ρεμπέτικου αφιέρωσε το δίσκο στους «άλλους πρωταγωνιστές του ίδιου έργου».

Λίγο πριν την παρουσίαση του «Αμέρικα» σε Αθήνα (12/10 θέατρο Θησείον) και Θεσσαλονίκη (15/10 Γενί Τζαμί) και την εμφάνισή του στη World Music Expo, ο Δημήτρης Μυστακίδης μιλάει στο Gazzetta Weekend Journal για τις ιστορίες που βρέθηκαν πίσω από τον δίσκο, τις μουσικές αναζητήσεις, τους νέους Έλληνες μουσικούς, αλλά και την αλληλεγγύη που εκτός από όπλο των λαών, αποτελεί και όπλο των μουσικών.

Mε το Αμέρικα κλείνει ένας κύκλος διασκευής και επανεκτέλεσης ρεμπέτικων. Τι σου έχει μείνει από αυτό το ταξίδι;

«Ο κεντρικός άξονας ήταν η λαϊκή κιθάρα, έτσι ξεκίνησε αυτή η ιστορία με τα 16 ρεμπέτικα πριν από πολλά χρόνια. Σίγουρα έχω γίνει πολύ καλύτερος και σαν κιθαρίστας, αλλά και σαν άνθρωπος. Όλα αυτά τα πράγματα που μελέτησα και σκέφτηκα γι' αυτούς τους δίσκους με έχουν κάνει να ανοίξει το μυαλό μου λίγο παραπάνω. Αυτό κρατάω, μέσα από αυτές τις δουλειές έγινα πολύ καλύτερος σε όλα τα επίπεδα

Γιατί ρεμπέτικο και γιατί Αμέρικα; Έχει να κάνει με τους μετανάστες που όπως τότε, έτσι και τώρα, αναζητούν εκτός της χώρας τους ένα καλύτερο μέλλον;

«Στο θέμα με τους μετανάστες είμαι πολύ ευαισθητοποιημένος. Δηλαδή όλη αυτή η ιστορία που ζήσαμε τον τελευταίο χρόνο εδώ στην Ελλάδα βλέποντας αυτές τις εικόνες με τις βάρκες και τα παιδάκια να πνίγονται και τα λοιπά δεν μπορούσαν να με αφήσουν ασυγκίνητο. Ή να έχω το hot spot εδώ δίπλα στο σπίτι μου και να βλέπω τι συμβαίνει. Αυτός ο συνδυασμός με οδήγησε στο να ενεργοποιηθώ με το μοναδικό εργαλείο που έχω για την έκφρασή μου, την κιθάρα και να κάνω αυτόν τον δίσκο. Και φυσικά και η ιδιαίτερη τεχνική που έχει αυτός ο δίσκος με την κιθάρα. Ήταν το μοναδικό κομμάτι που δεν είχα πιάσει μέχρι τώρα».

Πόσο κοντά ήταν οι δικοί μας ρεμπέτες με τους μπλουζίστες και τους τζαζιστες των αρχών του 20ου αιώνα στην Αμερική;

«Όταν βρέθηκαν δεν ήταν καθόλου κοντά, αλλά επειδή οι λαϊκοί έχουν αυτή τη φοβερή δυνατότητα να προσαρμόζονται σε ό,τι βρουν, για την επιβίωσή τους, γιατί αλλιώς δεν μπορείς να επιβιώσεις αν δεν προσαρμόζεσαι στις συνθήκες, αυτοί το κατάφεραν πάρα πολύ καλά και δημιούργησαν ένα καινούργιο είδος».

Σε εξιτάρει να εξερευνείς όσο το δυνατόν περισσότερα μουσικά είδη, να ταιριάζεις μουσικές με άλλα είδη που στο παρελθόν ίσως δεν υπήρχε καν σκέψη να συνδυαστούν;

«Φυσικά, το μόνο πράγμα που μπορεί να σε κάνει καλύτερο εκτός από τη μελέτη και την τεχνική είναι το πόσο ανοιχτός σε ακούσματα και καινούργια πράγματα είσαι. Εννοείται ότι είμαι υπέρ».

Κλήθηκες στην World Music Expo να παρουσιάσεις το έργο σου, όμως στην Ελλάδα ακόμα τα όργανα του ΤΕΙ της Άρτας δεν έχουν αναγνωριστεί. Μίλησε μας για την προσπάθεια που κάνετε γι' αυτό και τον αντίκτυπο που έχει η μη αναγνώριση.

«Το ΤΕΙ Ηπείρου είναι αναγνωρισμένο σαν ίδρυμα, το όργανο, η λαϊκή κιθάρα δεν είναι αναγνωρισμένη, όπως και κάποια άλλα λαϊκά όργανα. Γενικότερα τα όργανα της λαϊκής μουσικής. Αυτός είναι ένας αγώνας που κρατά εδώ και 15 χρόνια περίπου. Φαίνεται ότι τα πράγματα αλλάζουν, δηλαδή τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τη λαϊκή κιθάρα, γιατί εγώ εκεί έχω επικεντρωθεί. Τουλάχιστον στη συνείδηση του κόσμου και των μουσικών έχει αποκατασταθεί. Όταν μιλάμε για λαϊκή κιθάρα οι πιο πολλοί αναγνωρίζουν για πιο όργανο μιλάμε. Αλλά από πλευράς της επίσημης πολιτείας όχι, δεν έχουν γίνει βήματα. Αυτό που κρατάω είναι μία σκέψη ότι όλο αυτό μπορεί να γίνεται και επίτηδες, ότι δηλαδή τον λαϊκό πολιτισμό η επίσημη πολιτεία δεν τον έχει ακόμα εκεί που πρέπει».

Επίτηδες γιατί; Είναι πάντως οξύμωρο να ασχολούνται και να ενδιαφέρονται στο εξωτερικό για την Ελληνική μουσική παράδοση και εντός να την αγνοούν.

«Κοίταξε, η λαϊκή μουσική είναι μια μουσική που κάνει τον άνθρωπο να σκέφτεται πιο ελεύθερα, τον απελευθερώνει από τα δεσμά που μπορεί να έχει. Είτε ψυχολογικά είτε του μυαλού του. Αυτό ίσως να μην το επιθυμούν, να μην θέλουν οι άνθρωποι να σκέφτονται πιο ελεύθερα και ίσως γι' αυτό την πολεμάνε. Δεν ξέρω, πλέον δεν βρίσκω κανέναν άλλο λόγο. Ή άγνοια, ή βλακεία, ή γίνεται επίτηδες».

​

Πόσο εύκολο είναι στις μέρες παιδιά να ανελιχθούν όντες αυτοδίδακτοι, όπως εσύ;

«Το ίδιο εύκολο είναι και το ίδιο δύσκολο πάντα. Όλα έχουν να κάνουν με το πόσο επιμένεις σε αυτό που κάνεις, το πόσο ασχολείσαι και βέβαια με την τύχη. Είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας η τύχη».

Από την ελληνική σκηνή ξεχωρίζεις κάποια νέα προσπάθεια; Αναφέρθηκες μετά το live στο Γουδή για την Ηριάνα στους Social Waste...

«Γίνονται τόσα πολλά πράγματα... Οι νέοι μουσικοί είναι πάρα πολύ καλοί. Τους Social Waste τους άκουσα πριν από μερικές μέρες που έγινε η συναυλία για την Ηριάννα, γιατί η αλήθεια είναι με τη δουλειά δεν πολυπαρακολουθώ το τι συμβαίνει. Τα είδα όμως τα παιδιά εκεί, πρόσεξα και το στίχο τους και έπαθα πλάκα. Υπάρχουν πολλά ωραία καινούργια πράγματα, όπως οι Αλκμάν που έπαιξα το καλοκαίρι. Γιατί οι μουσικοί είναι πολύ καλοί και σε επίπεδο τεχνικό και σε αισθητικό επίπεδο»

Στη συναυλία σας για την Ηριάννα η παρουσία του κόσμου ήταν τεράστια. Πόσο σημαντική είναι η αλληλεγγύη στις μέρες που ζούμε και πώς αισθάνθηκες που ήσουν μέρος μιας τέτοιας πρωτοβουλίας; Γενικότερα, λαμβάνεις μέρος σε τέτοιες πρωτοβουλίες, όπως για παράδειγμα στις Σκουριές.

«Και στις Σκουριές και στο σχολείο Μεταναστών, όπου μπορώ να προσφέρω, πάω. Δεν απλά πολύ σημαντική, είναι η πιο σημαντική. Η αλληλεγγύη είναι το πιο σημαντικό όπλο που έχουμε, δεν έχουμε κάποιο άλλο σαν λαοί. Δεν μιλάμε τώρα για τη φάση να φτάσουμε να επαναστατήσουμε, αλλά το καταρχήν καλύτερο μας όπλο είναι η αλληλεγγύη».

Το βλέπεις ως κάτι σαν «υποχρέωση» για τους καλλιτέχνες να στέκονται στο πλευρό εκείνων που το χρειάζονται;

Υποχρέωση δεν θα το έλεγα, απλά έχουμε αυτή τη δυνατότητα να συγκεντρώσουμε πολύ κόσμο. Επειδή είναι εξωστρεφές το επάγγελμά μας, η δουλειά που κάνουμε, έχουμε τη δυνατότητα να συγκεντρώσουμε πολύ κόσμο. Όταν ο σκοπός είναι καλός, καλά κάνουμε και το χρησιμοποιούμε».

Τι θα δούμε στο «Θησείον» και στον «Γενί Τζαμί»;

«Θα γίνει μια παρουσίαση των κομματιών του δίσκου, αλλά και κάποιων επιπλέον που βοηθούν την ιστορία. Στην ουσία δηλαδή θα παρακολουθήσουμε ένα ταξίδι ενός υποτιθέμενου μετανάστη που ξεκινάει από εδώ, κάνει όλο το ταξίδι και φτάνει στο νησί Έλις. Όλη αυτή τη διαδρομή δηλαδή που έκαναν οι πρώτοι Έλληνες μετανάστες στην Αμερική. Επειδή είναι σόλο η παράσταση θα υπάρχουν σαν σκηνικό και κάποια βίντεο».

Έχεις σκοπό να συνεχίσεις τις αναζητήσεις σου στο ρεμπέτικο;

«Βέβαια, αυτό δεν σταματάει ποτέ».

Αν σου δινόταν η δυνατότητα της επιλογής από όλον τον κόσμο σε ποια χώρα θα έπαιζες λάιβ και γιατί;

«Σε ποια χώρα ε; Δεν μπορώ να σου πω μια συγκεκριμένη. Όπου υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να με ακούσουν, θέλω κι εγώ να παίξω. Δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποια».

Για το μέλλον τι πλάνα έχεις; Θα συνεχίσεις με τον Θανάση Παπακωνσταντίνου

«Με τον Θανάση θα συνεχίσω να παίζω όσο θα παίζει κι εκείνος κι όσο θα θέλει να είμαστε παρέα, αυτό εννοείται. Τα δικά μου σχέδια έχω μια δουλειά στα σκαριά που δεν θα είναι αυτή τη φορά μόνο με λαϊκές κιθάρες αλλά με φουλ μπάντες και κάποια καινούργια πράγματα».

Χρήσιμες Πληροφορίες

Θέατρο «Θησείον» (12/10)
Τουρναβίτου 7,Ψυρρή
τηλ.: 210 3255 444
τιμή εισιτηρίου: 10 ευρώ

Ώρα έναρξης: 21:30

Προπώληση Εισιτηρίων

Ticket Services
Εκδοτήριο: Πανεπιστημίου 39 (στοά Πεσμαζόγλου)
Τηλεφωνικές Παραγγελίες: 210 7234567
online: www.ticketservices.gr
και στα καταστήματα Public

Γενί Τζαμί (15/10)
Αρχαιολογικού Μουσείου 30, Θεσσαλονίκη
τηλ.: 2310 857 978
Με την ευγενική φιλοξενία
της Δημοτικής Πινακοθήκης του Δήμου Θεσσαλονίκης – είσοδος δωρεάν

Ώρα έναρξης: 21:00