Ευθανασία: Η Μαριέκε έδειξε τον δικό της δρόμο!

• Ντόρτμουντ - Ίντερ με 200+ αγορές και σούπερ αποδόσεις στη Vistabet.gr.

«Ο θάνατος δεν είναι δικός μου. Με έφεραν στην ζωή και δεν έχω δικαίωμα να ορίσω εγώ τον θάνατό μου». Το G-Weekend λέει το δικό του αντίο σε μια απίθανη προσωπικότητα που ρούφηξε κάθε γουλιά ζωής και ''έφυγε'' όπως ήθελε! Η Μαριέκε Βέρβοορτ έδωσε ένα άλλο νόημα στην Ευθανασία.

Ποιος δεν στεναχωρήθηκε για την Μαριέκε Βέρβοορτ στο άκουσμα του θανάτου της. Είναι από τις ιστορίες που σε ταράζουν, σε ταρακουνούν, μπαίνουν στο μυαλό και δε φεύγουν εύκολα. Πρωταθλήτρια μέσω κι έξω από το γήπεδο, εξοργιστικά αστεία, γεμάτη ζωή και δυνατή. Αλήθεια, πως δέχεσαι πως ο χρόνος σου στη γη είναι μικρότερος από άλλους ανθρώπους; Πως το αντιμετωπίζεις; Η Βελγίδα ρούφηξε κάθε σταγόνα διασκέδασης που μπορούσε.

Κάθε μικρή στιγμή της είχε ενδιαφέρον, αλλά πόσο ξενο ακούγεται στα δικά μου αυτιά το μήνυμα «Να απολαμβάνεις την κάθε σου στιγμή». Γνωρίζουμε πως δεν έχουμε προγραμματίσει το τέλος μας και ο χρόνος φεύγει μετανιώνοντας γι αυτά που δεν κάναμε.

Η Μαριέκε όμως ήξερε καλά τι ήθελε! Να «φύγει όπως η... Μαριέκε». Βλέπετε, η όρασή της μειωνόταν αισθητά, οι νοσοκόμοι είχαν «εισβάλλει» στη ζωή της και ο γιατρός γινόταν ο μόνιμος επισκέπτης. Τα ανέμελα καλοκαιρινά της βράδια είχαν γίνει ελάχιστα κι αυτά που θα έρχονταν θα ήταν γεμάτα πόνο. Τι ζητούσε η Μαριέκε; Εναν απλό και γλυκό θάνατο, όπως ήταν και ο χαρακτήρας της!

Ντόρτμουντ - Ίντερ με 200+ αγορές και σούπερ αποδόσεις στη Vistabet.gr.

Ο πόνος ήταν αφόρητος και μαζί της έκλαιγαν οι γείτονες! Ο πόνος πηγαινοερχόταν απροειδοποίητα και μόνο λίγα 10λεπτα ηρεμίας ήταν εκεί για να της δώσουν δύναμη να αντέξει. Πόσο όμως; Το μυαλό ήταν σταματημένο στην πιο σημαντική απόφαση «Ευθανασία». Οι αναβολές πολλές, μιας και είχε ακόμα πολλές σταγόνες ζωής για να ρουφήξει. Το 2008 είχε υπογράψει τα χαρτιά για τον τρόπο που ήθελε αυτή να βάλει τέλος στη ζωή της, όμως η δύναμη ψυχής της χάρισε κάτι που ονειρευόταν, χρυσά και ασημένια ολυμπιακά μετάλλια! Οι τοίχοι του διαμερίσματός της γεμάτοι με πλαισιωμένες φωτογραφίες και πίνακες ζωγραφικής των βραβευμένων στιγμών της, ενώ τα μετάλλια, τα τρόπαια και οι φιάλες της σαμπάνιας θυμίζουν πως σε αυτό το σπίτι έζησε ένας ωραίος άνθρωπος που δεν είναι ότι ήθελε να πεθάνει. Ηθελε να ζήσει. Αλλά να ζήσει με τους όρους της. Η ευθανασία είναι νόμιμη στο Βέλγιο από το 2002. Είναι διαθέσιμη μόνο αν ο ασθενής βρίσκεται σε ανίατη κατάσταση, ζει με αφόρητους πόνους και είναι σε θέση να πάρει μια ορθολογική απόφαση. Ομως ακόμα και τότε δύο γιατροί πρέπει να συμφωνήσουν ότι είναι η σωστή πορεία δράσης. Η προπονήτριά της, Τζορτζίνα Μπουλέν ήταν η πρώτη που ενημερώθηκε για την απόφασή της, αφού γνώριζε πως κανείς άνθρωπος δεν μπορεί να υπάρχει σε μια ζωντανή κόλαση.

Στα 40 της χρόνια έφυγε με μια ειρηνική σκέψη, πως θα ταξιδέψει όμορφα για κάπου αλλού, άγνωστα, σε έναν... παράδεισο, χωρίς πόνο! Κανείς δεν την εμπόδισε ούτε ο σκύλος της ο Ζενν που ήταν ο μοναδικός που την έκανε να αισθάνεται... ζεν! «Είμαι ένα πραγματικά πλούσιο κορίτσι, ένα πραγματικά τυχερό πρόσωπο, ακόμη και με αυτή την άθλια, άσχημη ασθένεια που μισώ» έλεγε στους δικούς της ανθρώπους και συνέχιζε να κάνει ό,τι τρέλα της ερχόταν στο μυαλό. «Για μένα, ο θάνατος είναι ειρηνικός, κάτι που μου προσφέρει ένα καλό συναίσθημα.» τόνιζε κι έκανε τους άλλους δίπλα της να σκεφτούν τα λάθη και τις παρατάσεις που δίνουν στους δικούς τους στόχους κι επιθυμίες. Της άρεσε το κρασί, μέρος της ανακούφισης του πόνου. Λάτρευε το βοδινό, τρελαινόταν να κάθεται στο μπαλκόνι και να λέει ιστορίες. Ηξερε πως την επόμενη μέρα ο... πόνος μπορούσε να την κρατήσει καθηλωμένη στο κρεβάτι.

Κι όταν σε κάποιον... έφευγε ο χαρακτηρισμός«αυτοκτονία», η Μαριέκε του απαντούσε «Δεν είναι αυτοκτονία, είμαι το καλύτερο παράδειγμα, χάρη σε αυτά τα χαρτιά της ευθανασίας εξακολουθώ να ζω. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι που έχουν τα χαρτιά εδώ στο Βέλγιο - έχουν ένα καλό συναίσθημα, δεν πρέπει να πεθάνουν από τον πόνο, μπορούν να επιλέξουν μια στιγμή και να είναι με τους ανθρώπους που θέλουν να είναι μαζί τους. Βεβαιωθείτε ότι θα έχετε έναν απαλό, όμορφο θάνατο». Το... σοκαριστικό για όλους μας; Ήταν αποφασισμένη να μη χάσει ούτε δευτερόλεπτο της ζωής που της απομείνει. Έχει προγραμματίσει την κηδεία της να περιλαμβάνει πολλά αφρώδη κρασιά. Ηξερε και τα λόγια που ήθελε να ακούσει... Είχε προετοιμάσει τα πάντα, έγραψε σε όλους όσους αγαπούσε, έγραψε σε κάθε πρόσωπο μια επιστολή. Πρόλαβε να το κάνει, όταν τα χέρια της έπιαναν το μολύβι.

Nαι, αυτή η «τρελή»προσωπικότητα έγραψε κείμενα που ήθελε να διαβάσουν στο τελευταίο αντίο. Απαραίτητη προϋπόθεση να το έκαναν με ένα ποτήρι σαμπάνια.

Η Μαριέκε είχε είχε μια πραγματικά καλή ζωή, είχε μια πολύ άσχημη ασθένεια, αλλά χάρη σε αυτή την ασθένεια, ήταν σε θέση να κάνει πράγματα που οι άνθρωποι μπορούν μόνο να ονειρεύονται, γιατί απλά ήταν διανοητικά τόσο ισχυρή.

Πόσο ηθική είναι η ευθανασία;

Πολλές χώρες ανά τον κόσμο έχουν εξελιχθεί σε τέτοιο βαθμό που να μπορεί να επιλέξει οποιοσδήποτε το πως θα πεθάνει και με τι τρόπο. Μήπως όμως οι επιπτώσεις της ευθανασίας είναι μεγάλες; Είναι πολύ σκληρό και οδυνηρό να βρίσκεσαι σε μία επίπονη κατάσταση δίχως γυρισμό. Άλλο τόσο σκληρό όμως είναι να παίρνεις μία απόφαση για ευθανασία που θα επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό και τον περίγυρό σου και τους ανθρώπους που σε αγαπούν.

Ο «Guardian» έφερε στο φως της δημοσιότητας μία ιστορία με τον Ολλανδό γιατρό Μπερτ Κέιζερ. Είχε κληθεί να πάει στο σπίτι ενός άνδρα που πέθαινε από καρκίνο στους πνεύμονες. Μόλις έφτασε μαζί με τη νοσοκόμα που θα τον βοηθούσε βρήκαν 35 άτομα πάνω από το κρεβάτι του.

«Έπιναν, συζητούσαν κι έκλαιγαν», είπε ο Κέιζερ. «Ήταν δύσκολο. Έλεγα μέσα μου πως θα το κάνω αυτό; Ξαφνικά ο άνδρας είπε 'ΟΚ παιδιά, τέλος'. Όλοι κατάλαβαν. Έμειναν σιωπηλοί. Τα μικρά παιδιά τα πήραν έξω από το δωμάτιο και του έκανα την ένεση. Θα μπορούσα να τον είχα φιλήσει με την κίνηση που έκανε και με έβγαλε από μία πολύ δύσκολη θέση. Δεν θα μπορούσα να το κάνω εγώ αυτό», συμπλήρωσε.

Ο Κέιζερ είναι ένας από τους 60 γιατρούς στην Κλινική «Το τέλος της ζωής», όπως ονομάζεται ή Levenseindekliniek. Η κλινική κάνει ευθανασία σε όσους επιζητούν να δώσουν ένα ήσυχο τέλος στην ζωή τους. Από το 2017 έχει κάνει 750 ευθανασίες.

Ο Κέιζερ είχε ασχοληθεί με την φιλοσοφία πριν σπουδάσει πάνω στον τομέα των φαρμάκων και την ιατρική. «Πρέπει να καταλάβουν όλοι πως για πρώτη φορά στην ιστορία δίνουμε επιλογή. Αυτός ο τρόπος είναι πολύ διαφορετικός από το να αυτοκτονήσεις όταν η γυναίκα σου πάει για ψώνια. Ή να το κρεμαστείς όταν τα παιδιά σου έχουν πάει στο σχολείο. Θεωρώ ότι βρήκαμε έναν καλό τρόπο ανακούφισης και για να τελειώσει αξιοπρεπώς μία ζωή παρότι δεν γίνεται με φυσικό τρόπο. Γίνεται όμως με την θέληση του παθόντα και του ασθενή. Εκείνος επιλέγει το τι και το πως. Για μένα είναι κάτι ξεχωριστό» σχολιάζει.

Στην Ολλανδία ο περισσότερος κόσμος ξέρει κάποιον που έχει "φύγει" με ευθανασία. Οι Ολλανδοί βέβαια έχουν και άλλον τρόπο σκέψης. Όμως πάντα υπάρχουν επιπτώσεις και συνέπειες και ειδικά σε τέτοια θέματα. Η ευθανασία στην Ολλανδία είναι νόμιμη καιρό τώρα. Είναι όμως και σωστή; Το 2002 το Κοινοβούλιο στην Χάγη νομιμοποίησε την ευθανασία ειδικά για τους ασθενείς που "υποφέρουν πολύ, δεν αντέχουν άλλο και δεν έχουν προοπτική να γίνουν καλά ή έστω να βελτιωθεί η κατάστασή τους". Από τότε, το Βέλγιο και ο Καναδάς έχουν προχωρήσει ως κράτη σε αρκετές περιπτώσεις ευθανασίας. Υπάρχουν επίσης χώρες όπου δεν είναι νόμιμο αλλά τάσσονται υπέρ όπως οι Αγγλία, Νέα Ζηλανδία και ΗΠΑ.

Μετά την Κολομβία το 2015 και την Αυστραλία το 2017, η Ισπανία ίσως είναι η επόμενη που θα ακολουθήσει. Στις ΗΠΑ όπου δεν είναι νόμιμη η ευθανασία παντού ένας στους έξι Αμερικανούς μένει στις Πολιτείες, όπου επιτρέπεται. Η πλειοψηφία τους στην Καλιφόρνια. Στην Ελβετία που έχει τους πιο παλιούς Νόμους οι ξένοι που είναι στην χώρα που μπορούν να κάνουν ευθανασία.

Ο ολλανδικός Νόμος λέει πως τουλάχιστον δύο γιατροί πρέπει να δώσουν το ΟΚ για την υλοποίηση του αιτήματος ευθανασίας. Η δυτική κοινωνία δείχνει μία επιθυμία να ακολουθήσει το μοτίβο των Βέλγων, Καναδών και Ολλανδών φυσικά. Στον ασθενή δίνεται μία ποικιλία επιλογών όπως το χάπι με δηλητήριο. Για πολύ κόσμο ένας πολιτισμένος και αξιοπρεπής θάνατος πρέπει να δίνεται ως επιλογή σε έναν κόσμο που έχει παλέψει για πολλά πράγματα. Μία νέα γενιά ανθρώπων "αγκαλιάζει" αυτήν την ιδέα και ειδικά όταν πρόκειται για ανθρώπους που δεν πρόκειται να ξεπεράσουν τα σοβαρά προβλήματά τους.

Είναι όμως αυτά τα επιτρεπτά όρια; Πόσο ηθικό μπορεί να είναι όλο αυτό; Υπάρχουν βασικά ερωτήματα και προβληματισμοί ακόμα στην Ολλανδία. Υπάρχουν δε ειδικοί και γιατροί που έχουν σημάνει έναν μίνι "συναγερμό", σημειώνοντας ότι η μέθοδος αυτή δεν χρησιμοποιείται μόνο για ανθρώπους βαριά άρρωστους και με καρκίνο. Ότι έχει εφαρμοστεί και σε άτομα που θα μπορούσαν να ζήσουν για πολλά χρόνια ακόμα. Ότι εφαρμόστηκε ακόμα και σε νεότερους ανθρώπους που δεν είχαν τόσο σοβαρά προβλήματα.

Ο Θίο Μπόερ είναι από τους πιο έντονα δραστηριοποιημένους σκεπτικιστές. Διδάσκει στο Θεολογικό Πανεπιστήμιο του Κάμπεν. Ο Μπόερ ήταν από το 2005 έως το 2014 σε επιτροπή αξιολόγησης υποθέσεων για θέματα ευθανασίας, ερευνώντας και τσεκάροντας εάν υπάρχουν παραβατικότητες. Έχει υπάρξει μέλος πέντε επιτροπών, που είχαν δικηγόρο, γιατρό και έναν παρατηρητή σαν και εκείνον. Εκτός αυτού πάντως και ορισμένοι γιατροί είναι διστακτικοί για τις ευθανασίες. Τον Νοέμβριο το Υπουργείο Υγείας ανακοίνωσε πως στους πρώτους εννέα μήνες του 2018 ο αριθμός των υποθέσεων έπεσε στο 9% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2017. Είναι η πρώτη τόσο αισθητή πτώση μετά το 2006. Παράλληλα εντοπίστηκε και διώχθηκε ποινικά γιατρός που λειτούργησε παραβατικά σε περίπτωση ευθανασίας.

Προφανώς είναι πρόωρο το να πει κανείς εάν αποδίδει η ευθανασία στην Ολλανδία. Ο ίδιος ο Μπόερ παραμένει σκεπτικιστής λέγοντας πως "όταν είχα δείξει τα στατιστικά και τους αριθμούς στην Πορτογαλία, την Ισλανδία ή αλλού τους είπα: κοιτάξτε τα πολύ προσεκτικά. Η χώρα σας μπορεί να είναι έτσι σε 20 χρόνια από τώρα". Ο Μπόερ αντιλαμβάνεται το πως η ευθανασία έγινε νόμιμη για πολύ βαριές υποθέσεις και μη αναστρέψιμες καταστάσεις ανθρώπων, όμως στην πορεία βρέθηκαν προβλήματα και κατάστασης που δεν τα περίμεναν αρχικά.

Το 2007 ήταν 2.000 οι περιπτώσεις ευθανασίας στην Ολλανδία και το 2017 έγιναν 6.600. Περίπου 6.600 άνθρωποι είχαν δει το αίτημά τους για ευθανασία να απορρίπτεται σε προηγούμενα χρόνια ή άλλες περιπτώσεις. Το 2017 επίσης υπήρξαν 1.900 αυτοκτονίες στην Ολλανδία ή άνθρωποι που πέθαναν από άλλα αίτια. Ο όρος "ανείπωτος πόνος και ότι κάποιος υποφέρει αβάσταχτα" μπήκε στην καθημερινότητα για να φέρει σε πρώτο πλανο την ευθανασία. Δύο τομείς που συνδέθηκαν με αυτό ήταν η άνοια και η έλλειψη αυτονομίας.

Στην άνοια αρκετοί άνθρωποι δεν θυμούνται τους αγαπημένους τους, δεν θυμούνται την οικογένειά τους και "χάνονται". Η "λήθη" φέρνει αργό θάνατο. Ο ηθικιστής Μπέρνα Βαν Μπάαρσεν όμως έθεσε ένα άλλο ζήτημα: "Είναι αδύνατον ένας άνθρωπος σε κακή κατάσταση να ορίσει το τι είναι ανείπωτος ή αβάσταχτος πόνος. Δεν μπορεί να το εξηγήσει". Από τα λόγια αυτά ξεκίνησε ένας νέος κύκλος αντιπαραθέσεων. Εν τέλει η ευθανασία κάνει περισσότερο καλό παρά κακό ή όχι;

Υπάρχουν περιπτώσεις ασθενών με άνοια που είχαν ζητήσει ευθανασία όταν κριθεί η σωστή στιγμή από τον γιατρό και όταν πήγε να το κάνει δεν το δέχθηκαν. Περιπτώσεις που η οικογένεια περιόρισε τον βαριά άρρωστο για να δεχθεί την ένεση θανάτου. Οι γιατροί σε τέτοιες περιπτώσεις επιμένουν πως εκπλήρωσαν την αρχική τουλάχιστον επιθυμία του ασθενούς. Είναι όμως έτσι;

Η καθηγήτρια Άγκνες Φαν Ντερ Χέιντε, από την άλλη έθιξε μία άλλη παράμετρο: "Η ευθανασία προορίζεται για τους πιο προβληματικούς και άρρωστους ανθρώπους. Ωστόσο έχουμε να κάνουμε με την αυτονομία του ασθενούς. Ο ασθενής θα πει στον γιατρό ότι εγώ θέλω να ορίσω το πότε θα πεθάνω και το πως. Όχι εσύ. Ειδικά για τους νέους ανθρώπους η αυτονομία σκέψης και βούλησης είναι το Νο1".

Ο Φαν Μπάαρσεν προσθέτει πως "ειδικά σε κάποιες περιπτώσεις πάντα υπάρχει το βάρος εάν έχεις πράξει σωστά και εάν η ευθανασία έπρεπε όντως να γίνει". Υπάρχουν και περιπτώσεις μακροχρόνιων ασθενειών με ανθρώπους που συνεχίζουν να έχουν σώας στας φρένας, κοινώς πολύ καλή πνευματική κατάσταση. Όπως αναφέραμε και νωρίτερα αρκετοί γιατροί ακόμα φοβούνται το θέμα. Φοβούνται τις πιθανές διώξεις για την οποιαδήποτε παράλειψη, φοβούνται για τηνφήμη τους και φοβούνται για τον κόσμο και τον περίγυρο.

Ακόμα πάντως και με όλες τις νόμιμες διαδικασίες υπάρχουν γιατροί που και σήμερα δεν θέλουν να κάνουν ευθανασία για ηθικούς ή θρησκευτικούς λόγους. Υπάρχουν κι εκείνοι που απλά δεν δέχονται να σκοτώνουν ενώ η επιστήμη τους πρέπει να σώζει. Ο Εέλκο είχε βρει την άρνηση δύο γιατρών στο Τίλμπουργκ για ευθανασία. Η μία ήταν έγκυος. Ο Εέλκο τότε στράφηκε στην κλινική του Κέιζερ. Ο Έελκο έκανε ευθανασία στις 23 Νοεμβρίου του 2016. Στην ίδια κλινική είχε γίνει μία ευθανασία νωρίτερα την ίδια χρονιά στην νεαρή Αουρέλια Μπράουερς που είχε πολύ σοβαρά ψυχολογικά και πνευματικά προβλήματα. Η ευθανασία αυτό που θέλει κυρίως είναι τρία πράγματα: υπομονή και σύνεση, έναν γιατρό και την υπομονή και κατανόηση των αγαπημένων του ασθενούς. Στην περίπτωση του Εέλκο υπήρξε η κατανόηση και η αμοιβαία επιθυμία όλων.

Από την άλλη υπάρχει ο Στίβεν Πλέιτερ, διευθυντής του Levenseindekliniek που λέει πως "εάν η κατάσταση είναι αβάσταχτη και δεν υπάρχει περιθώριο βελτίωσης η ευθανασία είναι επιλογή και ο γιατρός είναι ανήθικο να μην βοηθήσει τον ασθενή". Για κάθε ευθανασία απαιτούνται 3.000 ευρώ, ακόμα και εάν ο ασθενής κάνει πίσω την τελευταία στιγμή. Υπάρχουν φυσικά και οι εταιρείες που έχουν ασφαλίσει τους ασθενείς και καλύπτουν αυτά τα έξοδα. "Δεν είναι τα λεφτά. Όλο αυτό δεν γίνεται για τα λεφτά. Είναι η συμπόνοια, η κατανόηση και η ηθική του να δίνεις βοήθεια σε έναν άνθρωπο που οδεύει προς το τέλος της ζωής του και δεν μπορεί να γίνει κάτι άλλο για να το αλλάξει αυτό. Πιστεύω ακράδαντα ότι κανείς δεν πρέπει να υποφέρει".

Η νομιμοποίηση της ευθανασίας βέβαια σημαίνει πως δεν χρειάζεται κάποιος να πάρει την έγκριση των δικών του ανθρώπων. Ο Μαρκ Βελντ, μεσήλικας πωλητής μηχανών από το Τσβόλε, το βίωσε αυτό. Είχε υποψιαστεί ότι η μητέρα του Μαρίκε, σχεδίαζε ευθανασία, όμως εκείνη δεν τον ενημέρωσε ποτέ. Ήταν 9 Ιουνίου όταν ο γιατρός που έκανε την διαδικασία τον πήρε τηλέφωνο να του πει ότι η μητέρα του πέθανε. Στα 76 της χρόνια υπέφερε πολύ και του άφησε ένα γράμμα. Μια γυναίκα που είχε βρεθεί σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Ιαπωνία και δεν πέρασε εύκολη ζωή. Ο γιος της ένιωσε άσχημα και ότι ήθελε να το ξέρει. Μάλιστα τόνιζε ότι η μητέρα του είχε μεν μία σοβαρή ασθένεια στον πνεύμονα, όμως είχε σταματήσει τις θεραπείες της και ήταν σαν είχε παραιτηθεί από την ζωή. "Εάν η μητέρα μου ήταν στα τελευταία της όντως θα το δεχόμουν. Όμως θεωρώ ότι είχε ακόμα κάποια χρόνια μπροστά της", προσέθεσε.

Υπάρχει μία χαρακτηριστική φράση στον αντίλογο για την ευθανασία: "Ο θάνατος δεν είναι δικός μου. Με έφεραν στην ζωή και δεν έχω δικαίωμα να ορίσω εγώ τον θάνατό μου".

Πηγές: ΝΥ Τimes, Guardian, TheTimes