Πόσο ασφαλείς οι αγώνες open water;

Ο πρόεδρος της ΚΟΕ, Δημήτρης Διαθεσόπουλος, ο τεχνικός σύμβουλος της ΚΟΕ, Χριστόδουλος Χούμας, ο ομοσπονδιακός προπονητής, Νίκος Γέμελος, η ιδιοκτήτρια της ναυαγοσωστικής σχολής, Lifeguard Hellas, Μάνια Μπικόφ και η διοργανώτρια του Spetses Mini Marathon, Μαρίνα Κουταρέλη μίλησαν στο gazzetta.gr για το θέμα.

Το απέραντο γαλάζιο των ελληνικών θαλασσών αποτελεί έναν απέραντο αγωνιστικό στίβο, τον οποίο δειλά-δειλά ολοένα και περισσότεροι εκμεταλλεύονται για τη διεξαγωγή αγώνων.
Οι επιτυχίες του Σπύρου Γιαννιώτη και της Κέλλυς Αραούζου, τα τελευταία χρόνια έχουν αποτελέσει έμπνευση για αθλητές και απλό κόσμο, το οποίο είναι ζητούμενο, όταν όμως οι κανόνες ασφαλείας είναι επαρκείς.

Από την έρευνα που πραγματοποιήθηκε, προκύπτει ότι οι κανονισμοί ασφαλείας που ισχύουν στην Ελλάδα είναι ακριβώς οι ίδιοι με εκείνους της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας (FINA). Η τελευταία πέραν της θερμοκρασίας του νερού και τις περισσότερες των μίας εκκινήσεων σε περίπτωση αυξημένων συμμετοχών, δεν ορίζει ούτε πόσοι ναυαγοσώστες πρέπει να είναι παρόντες, ούτε πόσα και ποια σωστικά μέσα πρέπει να ακολουθούν έναν αγώνα, ούτε θέτει όριο συμμετοχών σε έναν αγώνα.

Χαρακτηριστικό είναι ότι στον αγώνα 1.500μ. που διεξήχθη στο λιμάνι του Χονγκ Κονγκ και έχασαν τη ζωή τους δύο συμμετέχοντες, έλαβαν μέρος 3.000 άτομα!

Ο Δημήτρης Διαθεσόπουλος επιμένει στην ανάγκη οι αγώνες να τελούν υπό τη σκέπη της ομοσπονδίας, κάτι το οποίο δεν συμβαίνει αυτή τη στιγμή: «Γίνονται αγώνες χωρίς άδεια και γνώση της ομοσπονδίας, όπως για παράδειγμα στις Σπέτσες, όπου δεν ξέρουμε αν τηρούνται οι διεθνείς κανόνες, γι αυτό και θα κάνουμε για αυτήν και όλες τις αντίστοιχες περιπτώσεις, όπως το διάπλου του Τορωναίου και του Ισθμού της Κορίνθου μία γνωστοποίηση, ώστε να απαγορεύεται η διοργάνωση αγώνων χωρίς τη δική μας έγκριση.

Ζούμε στη χώρα της ασυδοσίας και της ανομίας. Μόνο το Santorini Experience είχε έγκριση και άδεια της ΚΟΕ.
Τρέχουν οι άνθρωποι ως πρόβατα επί σφαγή, ένας να πάθει πνιγεί να δω τι θα λέμε μετά…»

Στο ίδιο μήκος κύματος και η θέση του τεχνικού συμβούλου της ΚΟΕ, Χριστόδουλου Χούμα: «Οι αγώνες που διοργανώνονται από την ΚΟΕ είναι βάσει των κανονισμών που θέτει η FINA, δηλαδή υπάρχει ειδικά διαμορφωμένος στίβος, κριτές, χρονομέτρες άφιξης και τερματισμού και υπεύθυνος ασφαλείας.

Ο υπεύθυνος ασφαλείας απαιτείται να έχει περάσει τις σχολές κριτών της FINA και τότε μόνο μπορεί να γίνει μέλος της αγωνοδίκου επιτροπής.
Αυτή τη στιγμή για να διοργανωθεί ένας αγώνας στην Ελλάδα, αρκεί μία άδεια από το λιμενικό.

Ο άτυχος Φραν Κρίπεν, ο οποίος ανασύρθηκε νεκρός από τη θάλασσα του Ντουμπάι, όπου μετείχε στον αγώνα 10χλμ. του Παγκοσμίου Κυπέλλου της FINA

Σε επίσημους αγώνες της ομοσπονδίας, οι συμμετέχοντες έχουν δελτία υγείας αθλητή, στους αγώνες που διοργανώνονται όμως από ιδιωτικούς φορείς οι συμμετέχοντες δεν είναι υποχρεωμένοι να υποβάλλουν ιατρικές γνωματεύσεις ότι είναι υγιείς, παρά μόνον να συμπληρώσουν μία υπεύθυνη δήλωση με την οποία απαλλάσσεται ο διοργανωτής από κάθε ευθύνη, νομική και ηθική. Αυτό φυσικά ενέχει μεγάλους κινδύνους.

Ο Σπύρος Γιαννιώτης άνοιξε το άθλημα και οφείλουμε να το αναπτύξουμε υπό την αιγίδα της ΚΟΕ, πάντα σε συνεννόηση με τις κατά τόπους λιμενικές αρχές.»

Η Μαρίνα Κουταρέλη, διοργανώτρια του Spetses Mini Marathon, το οποίο συνέπεσε φέτος με το Santorini Experience, απαντώντας στα όσα κατελόγισε ο πρόεδρος της ΚΟΕ, υπογράμμισε: «Το ότι ένας αγώνας δεν τελεί υπό την αιγίδα της ομοσπονδίας δεν σημαίνει ότι δεν είναι ασφαλής. Αυτό είναι άτοπο και μηνύσιμο. Πρόκειται για τον μακροβιότερο αγώνα στην Ελλάδα, ο οποίος ξεκίνησε το 2011.

Άλλωστε, η ομοσπονδία έχει υπό την αιγίδα της ένα μόνο αγώνα, το Santorini Experience, στον οποίο δεν υπήρχε χρονομέτρηση…», αναφερόμενη στο πως έγινε το σχέδιο κατάρτισης της ασφάλειας εξήγησε: «Ο αγώνας μας έχει την άδεια του λιμεναρχείου, το οποίο καταρτίζει σχέδιο δράσης, που κατατίθεται στο Υπουργείο Ναυτιλίας, από τη στιγμή που υπάρχει και αλλαγή δρομολογίων πλεούμενων.

Θεωρώ ότι οι αναφορές στο Spetses Mini Marathon αποτελούν χτύπημα κάτω από τη μέση, για το Νο 1 παράδειγμα αθλητικού τουρισμού στη χώρα μας, ο οποίος περιλαμβάνει αγώνα ανοικτής θάλασσας στα πρότυπα μεγάλων αγώνων του εξωτερικού.

Καταρχάς, πέρα από την υπεύθυνη δήλωση που συμπληρώνουν οι διαγωνιζόμενοι εμείς ζητάμε και πιστοποιητικά υγείας από καρδιολόγο και παθολόγο.
Στον αγώνα φέτος, διαθέταμε 6 φουσκωτά, συν το σκάφος του λιμεναρχείου και 17 ναυγοσώστες. Σήμανση υπήρχε κάθε 200μ., ενώ η ομοσπονδία ορίζει κάθε 1χλμ.

Η κατάρτιση του σχεδίου ασφαλείας έγινε εκτός από το λιμενικό με έμπειρους διοργανωτές αγώνων ironman, με τους οποίους ήρθα σε επαφή. Μάλιστα, οι άνθρωποι λαμβάνοντας υπόψιν τα δεδομένα είχαν πει ότι θα ήταν αρκετοί 10 ναυαγοσώστες, ενώ εμείς σχεδόν διπλασιάσαμε τον αριθμό. Επίσης στον αγώνα υπήρχαν δύο γιατροί με απινιδωτές σε φουσκωτά.

Οι συμμετοχές φέτος έφτασαν τις 900 και μπορώ να πω ότι παίρνουμε πάρα πολύ σοβαρά την ασφάλεια τους».

Η ιδιοκτήτρια της, Lifeguard Hellas, Μάνια Μπικόφ, εμμέσως πλην σαφώς σημειώνει ότι οι κανόνες ασφαλείας δεν μπορούν να είναι σαφείς, αφού κάθε αγωνιστικός στίβος έχει διαφορετικές απαιτήσεις: «Καταρχάς να θυμηθούμε ότι και σε επίσημο αγώνα της FINA έχει χάσει τη ζωή του αθλητής.

Ήταν το 2010 όταν ο Φραν Κρίπεν ανασύρθηκε νεκρός από τη θάλασσα σε αγώνα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, με πολλούς να αποδίδουν το τραγικό γεγονός στην υψηλή θερμοκρασία των υδάτων. Υπήρχαν βέβαια και κάποιοι οι οποίοι ανεπίσημα μίλησαν για χρήση απαγορευμένων ουσιών, χωρίς να έχει ποτέ αποδειχθεί κάτι.

Με την ιδιότητα μου ως αθλήτριας του τριάθλου είμαι σε θέση να γνωρίζω ότι ετησίως καταγράφονται γύρω στους 15 θανάτους στους αγώνες και ειδικά στο κομμάτι μέσα στο νερό.

Στο Ironman, στο οποίο έχω λάβει μέρος αρκετές φορές, για να λάβεις μέρος είτε προσκομίζεις είτε δελτίο αθλητή, είτε βγάζεις ημερήσιο δελτίο στη χώρα που αγωνίζεσαι. Για να γίνει αυτό καταβάλεις ένα αντίτιμο, για παράδειγμα στη Γαλλία για μένα ήταν 45 ευρώ και μαζί ιατρική βεβαίωση από γιατρό της χώρας σου. Στην περίπτωση μου κατέβαλα το ποσό, ουδέποτε προσκόμισα τα χαρτιά του γιατρού, ουδέποτε παρέλαβα το δελτίο, απλώς μου επέτρεψαν να αγωνιστώ.

Στην Ελλάδα δεν υπάρχει νομοθεσία που να ορίζει ακριβώς τι απαιτείται για τη διεξαγωγή ενός αγώνα μέσα στη θάλασσα. Επειδή πρόσφατα με απασχόλησε το θέμα, διαπίστωσα ότι επαφίεται στην ευαισθησία του λιμενάρχη, για το τι θα υποχρεώσει τους διοργανωτές να διαθέτουν.
Ο λόγος που δεν υπάρχουν σαφείς κανόνες συμβαίνει γιατί κάθε αγώνας έχει τις ιδιαιτερότητες του.

Επίσης όσα πυκνά και να τοποθετηθούν ναυαγοσώστες είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι αν κάποιος πάθει μία ανακοπή, ένα εγκεφαλικό, μία επιληψία ή βρεθεί σε κάποια αντίστοιχα σοβαρή κατάσταση σε κλάσματα δευτερολέπτου θα βυθιστεί.
Σαφώς και ένα σωστά καταρτισμένο σχέδιο, το οποίο περιλαμβάνει μία σοβαρή και έμπειρη ναυαγοσωστική ομάδα μειώνει τον κίνδυνο πνιγμού, αλλά όποιος πει ότι τον εξαλείφει θα πει ψέματα. Ο καθένας είναι υπεύθυνος για την υγεία του και οφείλει να έχει το γνώθι σαυτόν».

Ο πλέον ειδικός στους αγώνες open water, Νίκος Γέμελος εξηγεί γιατί οι διοργανώσεις πρέπει να τελούν υπό την αιγίδα της ΚΟΕ, ενώ παράλληλα, επισημαίνει μία σειρά κανόνων που μπορούν να θεσπιστούν προκειμένου το άθλημα να γίνει ακόμη πιο ασφαλές: «Το θέμα είναι να είσαι προετοιμασμένος ώστε να μην συμβεί κάτι σε μία διοργάνωση. Να προλάβεις!

Στη φωτογραφία ο άτυχος άνδρας που ανασύρθηκε νεκρός στη διάρκεια του αγώνα 1.500μ. που διεξήχθη την περασμένη Κυριακή στο λιμάνι του Χονγκ-Κονγκ

Για να συμβεί αυτό θα πρέπει το σχέδιο ασφαλείας να καταρτίζεται από ανθρώπους που γνωρίζουν το άθλημα.
Φερ’ ειπείν οι καιρικές συνθήκες μπορούν να παρουσιάσουν εναλλαγές, θα πρέπει να είσαι σε θέση να ελιχθείς ώστε να αλλάξει η διαδρομή ακόμη και στη διάρκεια του αγώνα.

Αυτή ακριβώς η ευθύνη θα έπρεπε κατά τη γνώμη μου να βαρύνει μία αρμόδια επιτροπή της ομοσπονδίας, οι οποίοι θα διασφάλιζει την τήρηση των κανονισμών.
Αυτή τη στιγμή πραγματοποιούνται αγώνες με την ασφάλεια να είναι θέμα που αφορά αποκλειστικά τον διοργανωτή, χωρίς η ομοσπονδία η καθ’ ύλην αρμόδια να έχει τον παραμικρό λόγο.

Οφείλω να παραδεχτώ ότι όσα μέτρα και να ληφθούν ο κίνδυνος πνιγμού δεν εκμηδενίζεται, ωστόσο μπορεί να περιοριστεί ως πιθανότητα στο ελάχιστο.
Ιδανικά η εποπτεύουσα αρχή θα έπρεπε να είναι συνεχώς σε συνεννόηση με τον διοργανωτή και την ναυαγοσωστική ομάδα.
Η Ελλάδα είναι μία τεράστια πισίνα, και οι αγώνες open water αποτελούν έναν εξαιρετικό τρόπο άθλησης και διασκέδασης, όταν γίνονται σε ένα πλαίσιο.

Θα πρέπει δηλαδή να γίνεται με προσοχή η επιλογή του μέρους και αμέσως μετά να εξετάζονται προσεκτικά οι συμμετοχές, ώστε να χωρίζονται: άνδρες και γυναίκες ανάλογα με την ηλικία και αθλητές με ειδικές ανάγκες.
Να διευκρινίζεται επακριβώς ο εξοπλισμός που θα χρησιμοποιείται, στην περίπτωση δηλαδή χαμηλών θερμοκρασιών του νερού, να επιβάλλεται η χρήση ειδικής στολής.

Να προσκομίζει ο διαγωνιζόμενος ιατρικές βεβαιώσεις και να μην αρκούμαστε σε μία υπεύθυνη δήλωση, η οποία απαλλάσσει τον διοργανωτή από κάθε ευθύνη.
Να προσδιορίζεται ο αριθμός των ναυαγοσωστών ανάλογα με το εγχείρημα. Για παράδειγμα στο διάπλου του στενού της Μάγχης υπάρχει ένας αθλητής και μία βάρκα που τον ακολουθεί.

Διαφορετικά είναι τα δεδομένα σε ένα παγκόσμιο πρωτάθλημα και επίσης διαφορετικά σε έναν αγώνα μαζικού αθλητισμού.
Επιπλέον μέτρα που θα μείωναν τον κίνδυνο είναι να υπάρχουν δύτες και φυσικά η χρήση της τεχνολογίας, sonar. Δύτες στις μεγάλες διοργανώσεις υπάρχουν απαραίτητα στον τερματισμό αφού εκεί ο κίνδυνος λιποθυμίας είναι αυξημένος λόγω της έντονης προσπάθειας.
Η FINA μετά το θάνατο του Κρίπεν αυστηροποίησε τους κανονισμούς, οι οποίοι φαίνεται ότι δεν είναι αρκετοί και γι αυτό τους επανεξετάζει μετά το διπλό δυστύχημα στο Χονγκ Κονγκ.»