Είσαι 18 ετών; Πες μου τρεις λόγους για να μείνεις στη χώρα...

• Η βία γεννάει βία
• Πες μου τρεις λόγους να μην φύγεις

Τα προβλήματα είναι τόσο μεγάλα, όση είναι η ανικανότητά σου να τα επιλύσεις. Όχι η θέληση να τα επιλύσεις, αλλά η ικανότητά σου να τα επιλύσεις. Οι αποφάσεις προς αυτή την κατεύθυνση, η βούληση, οι συγκεκριμένες πράξεις που θα σε φέρουν ένα βήμα πιο κοντά.

Προβλήματα υπήρχαν, υπάρχουν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν. Όσο κουκούλωμα και να επιδιώξεις να ρίξεις από πάνω τους, τα προβλήματα θα φανούν. Θα μυρίσουν. Θα τα βρεις μπροστά σου. Την αλήθεια μπορείς να την κουκουλώσεις, τα προβλήματα όχι.

Για δεκαετίες ολόκληρες, η επίσημη ελληνική πρακτική - όπως εκφράζεται από τις εκάστοτε κυβερνήσεις - είναι η εκ των υστέρων παραδοχή των προβλημάτων, ακολουθούμενη από την παραδοσιακή αποποίηση ευθυνών, την επίρριψη αυτών στους προηγούμενους -ή στη φύση, στον πόλεμο, στην παγκόσμια οικονομία, στον στρατηγό άνεμο, στο λιώσιμο των πάγων, στην υπερθέρμανση του πλανήτη, σε μια νυχτερίδα, σε έναν παγκολίνο, στον dura (;) lex sed lex κλπ- την έκφραση βούλησης για επίλυση των προβλημάτων για λίγες εβδομάδες, την απόλυτη λήθη μέχρι να εμφανιστούν ξανά τα προβλήματα, την εκ νέου εκ των υστέρων παραδοχή τους κ.ο.κ.

Ένας ωραίος και μοιραίος φαύλος κύκλος παραλογισμού και ηλιθιότητας. Ένα μαύρο θέατρο σκιών, στο οποίο παίρνουμε μέρος όλοι μας. Κανένας μας δεν είναι υπόλογος ευθυνών. Εμείς ψηφίζουμε.

Σε αυτή την Καφκική ονείρωξη που ονομάζουμε χώρα δικαίου και δικαιοσύνης, κάθε χρόνο μπαίνουν στην αγορά εργασίας -πόσο όμορφα δομημένος όρος- χοντρικά 100.000 νέοι ενήλικες. Κάπου τόσοι γίνονται κάθε χρόνο 18 ετών κι ετοιμάζονται να σταθούν μόνοι τους στα δύο τους πόδια για να αντιμετωπίσουν το θηρίο.

Μόνο που το θηρίο όσο περνούν τα χρόνια δυναμώνει. Μεγαλώνει. Γίνεται πιο βίαιο.

Η βία γεννάει βία

Αυτός είναι ένας όρος που έχει παιχτεί πολύ. Ήταν από τα αγαπημένα κλισέ των δημοσιογράφων όταν μεγάλωνα. Και η γενικολογία του βοηθούσε στο να παίζει σχεδόν παντού. Για τα πάντα. Ακόμα και η έννοια της βίας μεταλλασσόταν κατά το δοκούν. Όπως βόλευε τον εκάστοτε για το αφήγημά του, η βία έπαιρνε διάφορες μορφές: λεκτική, σωματική, ψυχολογική, κοινωνική.

Η κανονικοποίηση της έννοιας της βίας, σε μια ευνομούμενη κοινωνία, προϋποθέτει και την κανονικοποίηση όλων των στοιχείων που θα την προβλέπουν, θα την απομονώνουν και θα την εξαλείφουν. Γιατί η βία -σε οποιαδήποτε μορφή της- είναι ένα πρόβλημα για μια κοινωνία. Όπως είδαμε και παραπάνω, όμως, τα προβλήματα στην Ελλάδα έχουν μια δική τους αντιμετώπιση.

Αντί λοιπόν να προβλέπουμε τη βία, να την απομονώνουμε και να την εξαλείφουμε, στην Ελλάδα κάνουμε ότι δεν υπάρχει, εκπλησσόμαστε πάρα πολύ όταν τη βλέπουμε, κάνουμε τα πάντα για να ρίξουμε όλες τις ευθύνες στους προηγούμενους που εκείνοι και μόνο εκείνοι την εξέθρεψαν, υποσχόμαστε και εγγυόμαστε ότι θα ρίξουμε όλες μας τις δυνάμεις για να την επιλύσουμε, την ξεχνάμε μετά από λίγο καιρό, αυτή γιγαντώνεται, μεταλλάσσεται κι επανεμφανίζεται και άντε πάλι από την αρχή.

Θέλετε παραδείγματα; Οι γυναικοκτονίες, οι βιασμοί, η βία στα γήπεδα, ο πληθωρισμός, οι πυρκαγιές, οι πλημμύρες, η αστυνομοκρατία, η διαφθορά, οι ημέτεροι και τα golden boys, ο φασισμός και ο ρατσισμός, οι συμμορίες ανηλίκων, η θεοκρατία, η «δημόσια» παιδεία και η «δημόσια» υγεία, η μείωση μισθών και συντάξεων κ.ο.κ.

Ναι, αχταρμάς. Όλα μαζί. Είπαμε, η βία παίρνει πολλές μορφές. Η βία, όπως μάθαμε μεγαλώνοντας, γεννάει βία.

Πες μου τρεις λόγους να μην φύγεις

Όταν έδινα εγώ Πανελλήνιες εξετάσεις, ήταν η περίοδος των παχιών αγελάδων. Των Ολυμπιακών Αγώνων και του Euro. Της νηνεμίας πριν την καταιγίδα. Η περίοδος του κουκουλώματος των προβλημάτων. Αυτά έσκασαν λίγα χρόνια αργότερα. Η αλήθεια ακόμα αγνοείται. Αυτή δεν την είδαμε ποτέ.

Όταν εγώ ήμουν 18, υπήρχε ελπίδα. Ναι, εικονική, αλλά ελπίδα. Υπήρχαν ευδιάκριτα μονοπάτια για τους στόχους που έθετες. Σε καμία περίπτωση δεν θέλω να ρομαντικοποιήσω την κατάσταση. Δεν ήταν όλα τουλίπες και ρόδα. Ήταν εποχή κουκουλώματος και μιας εύπεπτης κοινωνικής ευημερίας. Ακόμα και η ψεύτικη ελπίδα, όμως, είναι ελπίδα.

Fast forward στο 2022 κι έναν 18χρονο που έδωσε Πανελλήνιες φέτος και περιμένει να δει αν (και πού) έχει περάσει. Έπειτα από μια δεκαετία μνημονίων και μια διετία πανδημίας κι όλα αυτά στην Ελλάδα. Με έναν πόλεμο πάνω από το κεφάλι του κι έναν χειμώνα που έρχεται και ακούει δεξιά-αριστερά, ότι θα είναι ο χειρότερος των τελευταίων πενήντα και βάλε ετών.

Με fuel pass, power pass, travel pass, με κόφτες που έρχονται για το ρεύμα, με λογαριασμούς που είναι όσο είναι οι μισθοί των γονιών του, με συμμορίες συνομηλίκων του να κάνουν κουμάντο στις γειτονιές, με social media και όλο το κακό που προκαλούν σε αυτές τις ηλικίες.

Σε μια χώρα που οριακά κρατιέται και λυγίζει στο παραμικρό πρόβλημα. Χιονίζει; Πανικός. Βρέχει; Πανικός. Φυσάει; Πανικός. Φωτιές; Πανικός.

Σε μια χώρα που αντί να προσλαμβάνει πυροσβέστες, μονιμοποιεί παπάδες και στέλνει στις πυρκαγιές αστυνομικούς με ποτιστήρια.

Σε αυτό το κλίμα, σε τι έχει να ελπίζει ένας 18χρονος σήμερα; Έστω και σε εικονικό επίπεδο. Έστω και αν θέλει να εθελοτυφλεί. Ποια ψεύτικη ελπίδα έχουμε να του προσφέρουμε;