Αθλητική Ηχώ Gazzetta: Κλαίοντες από χαρά, οι Έλληνες θεαταί...

Κατά βάθος γνωρίζω ότι δεν πρόκειται να με αναζητήσετε, αλλά αν ξαφνικά εξαφανιστώ θα βρίσκομαι βυθισμένος σε αυτό εδώ το πολύχρωμο πέλαγος. Για έναν άνθρωπο του αθλητισμού (και της τέταρτης εξουσίας), το δώρο που έκανε το Gazzetta προς εαυτήν, εαυτούς και αλλήλους είναι ανεκτίμητο. Αν διαφωνείτε και δεν νιώθετε το ίδιο ρίγος, φοβάμαι ότι δεν είστε αρκετά φίλαθλοι.

Η Αθλητική Ηχώ δεν υπήρξε ποτέ το απαύγασμα της αθλητικής δημοσιογραφίας, υπήρξε ωστόσο –για να δανειστώ το σλόγκαν από την προμετωπίδα της- «η αρχαιοτέρα αθλητική εφημερίς των Βαλκανίων» (παλαιότερα: «μεγαλυτέρα»). Πάει να πει, ότι μέσα από τις σελίδες της (και όχι μόνο από τα πρωτοσέλιδα) περνάει η ιστορία του τόπου, από τις 13 Δεκεμβρίου του 1945 κιόλας. Αθλητική και όχι μόνο.

Από τα πέτρινα χρόνια δηλαδή, όταν χειμαζόταν όχι μόνο ο αθλητισμός, αλλά και η μετα-απελευθερωτική Ελλάδα. Η εφημερίδα ξεμύτισε δειλά κάπου ανάμεσα στην Κατοχή και στον Εμφύλιο, όταν η χώρα αναζητούσε απεγνωσμένα μία ανάσα για να αποκτήσει ξανά σφυγμό.

Στο παρθενικό φύλλο της, στις 1 Οκτωβρίου 1945 παρακαλώ, η «Αθλητική Ηχώ» (διεύθυνσις: Θάνος Σέμπος, Νίκος Ζιρώ, τιμή φύλλου δρχ. 30) είχε πρώτο θέμα όχι ποδοσφαιρικό, αλλά στιβικό, από κάποιο τριεθνές μήτιγκ μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας-ΗΠΑ στην Κωνσταντινούπολη: «Περιφανής θρίαμβος των αθλητών μας – Σύλλας, Μαυραπόστολος, Λάμπου, Στεφανάκης πρώτοι νικηταί – Ο Ραγάζος δεύτερος εις τα 5.000».

Και στο πλάι: «Κλαίοντες από χαράν οι Έλληνες θεαταί ήρπασαν εις τα χέρια τους λεβέντες μας και τους περιέφεραν εν θριάμβω. Ήτο η αποθέωσις του αθλητισμού μας, που αναγεννήθη από την τέφρα του…».

Δεύτερο θέμα ήταν «η Ολυμπιάς της νίκης» που θα διοργανωνόταν το 1946 στη Μόσχα του υπαρκτού σοσιαλισμού παράλληλα με το εν Παρισίοις Παγκόσμιο Ποδοσφαιρικόν Πρωτάθλημα (για το οποίο διαβάζω ότι είχε θέσει υποψηφιότητα και η πάμπτωχη Ελλάς), αλλά το μεγαλεπήβολο σχέδιο ματαιώθηκε. Το επόμενο Μουντιάλ έγινε το 1950 στη Βραζιλία και η επόμενη Ολυμπιάδα το 1948 στο μεταπολεμικό Λονδίνο.

«Όλα για τα νειάτα», επιγράφεται το πρώτο editorial της εφημερίδας, ένας φλογερός θούριος που αξίζει να διαβαστεί ολόκληρος. Α, και κάτι ακόμη από την πρώτη σελίδα: «Κεραυνός εσκότωσε τρεις παίκτας στο γήπεδο!» Τι παίκτας; «Του μπέϊζ μπωλλ». Πού; «Στη Μιλγκουώκη». Μισό αιώνα πριν γεννηθεί ο Γιάννης Αντετοκούνμπο…

Αφήστε με, σας λέω, δεν χορταίνω να διαβάζω. Ακόμα και το πολυτονικό μου αρέσει, γιατί μου θυμίζει τις σπουδές μου και τα χρόνια μου στα θρανία. Ξεφυλλίζω τις κιτρινισμένες εφημερίδες και νιώθω τα χέρια μου να μαυρίζουν από το μελάνι. Βυθίζομαι στην ανάγνωση, βγαίνω μια στιγμή για να πάρω ανάσα και ξαναβυθίζομαι. Απνευστί.

Πηδάω από δω κι από κει για να διαβάσω όχι μόνο τίτλους αλλά και κείμενα από εμβληματικές στιγμές του ελληνικού αθλητισμού: το Ευρωμπάσκετ του 1987 («γκρεμίστηκε ο Παρθενώνας»), το πράσινο έπος του Γουέμπλεϊ, το παγκόσμιο ρεκόρ του Χρήστου Παπανικολάου στο άλμα επί κοντώ (δεύτερο θέμα πίσω από έναν ποδοσφαιρικό αγώνα Προοδευτικής-ΕΠΑ), το ευρωπαϊκό χρυσό της Άννας Βερούλη το 1982, όσο πιο παλιά -και ξεχασμένα- τόσο πιο καλά.

Η σφαγή στο Ολυμπιακό Χωριό του Μονάχου το 1972, με ανατριχιαστικά πολυσέλιδα ρεπορτάζ: «Αίμα μέχρι τα μεσάνυχτα – Φρίκη και τρόμος πλανάται - Το μεγαλύτερο στίγμα στην ιστορία 2748 χρόνων του ιερού θεσμού». Η τραγωδία της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ στο ίδιο Μόναχο: «Εφονεύθησαν οι πλείστοι των παικτών - Συνετρίβη το αεροπλάνον, κατέπεσε ευθύς ως απεγειώθη». Η εκατόμβη της Θύρας 7 , όπου η εφημερίδα κυκλοφόρησε ασπρόμαυρη και πένθιμη, χωρίς χρώματα στο πρωτοσέλιδό της: «21 νεκροί - Ξεψύχησαν πάνω στην κλειστή πόρτα».

Στις 22 Απριλίου του 1967, ημέρα Σάββατο, την επόμενη του πραξικοπήματος για όποιον μόλις κατέφτασε από άλλον πλανήτη, η Αθλητική Ηχώ –με διευθυντή πλέον τον Γ. Γεωργαλά- δεν εμφανίστηκε στα περίπτερα. Το μοναδικό σημάδι στο φύλλο της επόμενης ημέρας ότι κάτι πήγαινε τελείως λάθος στη χώρα ήταν μία αναγγελία για αναβολή των αθλητικών εκδηλώσεων της Κυριακής, ανάμεσά τους και ένας αγώνας Ελλάδας-Αυστρίας «διά το Ευρωπαϊκόν Ποδοσφαιρικόν Κύπελλον». Η σχετική είδηση είχε ανακοινωθεί από το νεοσύστατο «Ραδιοφωνικό Σταθμό των Ενόπλων Δυνάμεων». Μπρρρρ...

Κατά τα λοιπά, άλλα λόγια να αγαπιόμαστε: «Ο Ολυμπιακός θα δώσει νέον κρίσιμον αγώνα εις την Βέροιαν την Τετάρτην», είναι ο κεντρικός τίτλος. «Ο αγών Ελλάδος-Αυστρίας θα διεξαχθεί αργότερον». Γιατί η αναβολή; Ανωτέρα βία, κυριολεκτικώς. «Οργασμός προπονήσεων σ’ όλα γενικώς τα γήπεδα», παιανίζει η εφημερίδα, ακριβώς μία εβδομάδα μετά τα τανκς, ανήμερα Μεγάλη Παρασκευή.

Έναν χρόνο αργότερα, ο ευρωπαϊκός θρίαμβος της ΑΕΚ στο μπάσκετ (με κείμενο-σεντόνι το οποίο μεταξύ άλλων υπογράφει ο 20χρονος Φίλιππος Συρίγος) χαιρετίζεται σε γαλάζιο πλαίσιο με «εμπνευσμένο λόγο του αντιπροέδρου της Εθνικής Κυβερνήσεως κ. Παττακού στο στάδιο».

Και το πιο εξωφρενικό, πάνω πάνω στο πρωτοσέλιδο: «Η ΑΕΚ πρώτη στην Ευρώπη! Ο κ. Κ. Ασλανίδης μέγας δημιουργός του θριάμβου, δικαίως απεθεώθη εις το Παναθηναϊκόν Στάδιον»! Ο Ασλανίδης, που φυσικά ουδέποτε «απεθεώθη» από τα πλήθη, ήταν ο διαβόητος γγΑ της ήδη αιματοβαμμένης Χούντας.

Ξεφυλλίζοντας τα παλιά τεύχη ζηλεύω τον πλουραλισμό, την έμφαση στα υπόλοιπα πλην ποδοσφαίρου σπορ, την αθωότητα των εποχών, τα ωραία ελληνικά των πιονιέρων συντακτών (με πολλούς από τους οποίους υπήρξα αργότερα συνοδοιπόρος), τα στοιχεία που σήμερα είτε δεν υπάρχουν είτε αποτελούν είδος εν ανεπαρκεία. Και ας ήταν, τα χρόνια, πέτρινα για τη δημοσιογραφία, τον αθλητισμό, τη χώρα ολόκληρη.

Τις παθογένειες, που κατέστησαν τον αθλητικό τύπο συνώνυμο της υπερβολής και της παραπλάνησης, μπορείτε να τις δείτε με μία γρήγορη ματιά σε αυτό εδώ το πρωτοσέλιδο, την επόμενη του αγώνα Τσεχοσλοβακίας-Ελλάδας 3-1 στο Κύπελλο Εθνών του 1980 στην Ιταλία: «ΘΥΜΙΖΕ ΒΡΑΖΙΛΙΑ Η ΕΘΝΙΚΗ ΜΑΣ 3-1». Για να διαβάσει κανείς ότι …βραζιλιάνικα παίξαμε μόνο στο πρώτο ημίχρονο και ότι το 3-1 είναι το σκορ της νίκης των Τσέχων, θα πρέπει να χρησιμοποιήσει μεγεθυντικό φακό.

Το αρχείο οκτώ δεκαετιών της Αθλητικής Ηχούς δεν είναι παρά μία τοιχογραφία της Ελλάδας από το 1945 μέχρι σήμερα, αρκεί να περαστεί από τα κατάλληλα φίλτρα. Ακόμα και οι παλιακές διαφημίσεις μου φαίνονται απολαυστικές απεικονίσεις ενός καιρού που έφυγε ανεπιστρεπτί.

Ξεψαχνίζοντας τα τεύχη του σωτηρίου έτους 1996 (με 12 σελίδες μπάσκετ καθ’ εκάστην), ανακάλυψα κάπου και το «Πορτοκαλί Ημερολόγιο», τη δική μου σελίδα, στους 2 μήνες που άντεξα να εργαστώ σε οπαδικό έντυπο. Ναι, πλέον ήταν οπαδική η πράσινης απόχρωσης Ηχώ, συγκρατημένα οπαδική, όπως και το ερυθρόλευκο Φως από το οποίο πέρασα για ένα τετράμηνο ακριβώς πριν. Δεν με χώρεσε ο τόπος ούτε στη μία ούτε στο άλλο. Αλλά τα προσωπικά μου –όχι ιδιαίτερα νοσταλγικά- βιώματα είναι θέμα για κάποιο άλλο, μελλοντικό σημείωμα.