Στο έλεος της αόρατης χιονοστιβάδας

Ο Μιχάλης Τσουκιάς ήταν 28 χρονών ήταν ξεκίνησε για το Νεπάλ, με στόχο την κατάκτηση της νότιας κορυφής της Αναπούρνα, ύψους 7219 μέτρων. Δυόμισυ φορές σαν τον Όλυμπο.

Αυτό συνέβη τον Σεπτέμβρη του 1985 και ήταν η πρώτη οργανωμένη ελληνική ορειβατική αποστολή για τα θεόρατα Ιμαλάια.

Ελλείψει ίντερνετ ο προγραμματισμός ήταν πρωτόγονος και η απειρία ύπουλος εχθρός, οπότε το εγχείρημα εξελίχθηκε σε τραγωδία.

Η χιονοστιβάδα που ξεκόλλησε από το βουνό σκότωσε δύο μέλη της ομάδας, τον Κλήμη Τσατσαράγκο και τον Γερμανό συνοδοιπόρο Ρόμπερτ Βολσράγκερ.

Μία δεύτερη χιονοστιβάδα, λίγες ώρες αργότερα, έθαψε για πάντα τον κορυφαίο Έλληνα ορειβάτη της εποχής, Τάσο Μπουντόλα.

Ο Μιχάλης Τσουκιάς δεν έφυγε κακήν κακώς από το βουνό μετά το αρχικό μακελειό, όπως θα έκαναν πολλοί στη θέση του.

Έμεινε επί τόπου -όπως και άλλοι- με διαρκή κίνδυνο της ζωής του, για να περιθάλψει τους τραυματίες της πρώτης χιονοστιάδας, δηλαδή τον Μπουντόλα και τον έτερο σύντροφό του, Χρήστο Λάμπρη.

«Ο Μιχάλης Τσουκιάς μου έσωσε τη ζωή», ομολόγησε σε συνέντευξή του ο τελευταίος. Ο Λάμπρης είχε διαλυμένο γόνατο και σπασμένα πλευρά από την κατρακύλα των 600 μέτρων, ενώ έχασε τις αισθήσεις του και γλιστρούσε προς την άβυσσο.

Ο Τσουκιάς τον εντόπισε μισοθαμμένο στο χιόνι, του έφτιαξε ένα αυτοσχέδιο αντίσκηνο από τα χαλάσματα της κατασκήνωσης, τον βόλεψε τραυματισμένο σε έναν υπνόσακκο και διανυκτέρευσε όπως όπως, σκάβοντας έναν πρόχειρο λάκκο στα χιόνια, σε υψόμετρο 6.100 μέτρων.

Την επόμενη μέρα οργάνωσε μαζί με τους υπόλοιπους επιζώντες τη δύσκολη διάσωση, η οποία διήρκεσε τρία μερόνυχτα, μέχρι που ο πολυτραυματίας μεταφέρθηκε στη βάση του βουνού.

«Ήταν ένας άθλος, που έχει επαναληφθεί ελάχιστες φορές στα Ιμαλάια», ομολόγησε ο τραυματίας, που διακομίστηκε στην Κατμαντού με ελικόπτερο και νοσηλεύτηκε επί έξι μήνες.

Πριν αποχωρήσουν από το Νεπάλ, οι επτά Έλληνες φίλοι που επιβίωσαν έφτιαξαν ένα πρόχειρο μνήμα για τους σχοινοσυντρόφους, οι οποίοι έμειναν παντοτινή σπονδή στο παγωμένο βουνό. Όποιος πεθαίνει στα Ιμαλάια, μένει για πάντα στα Ιμαλάια.

Την απίστευτη και συγκινητική ιστορία της διάσωσης του Χρήστου Λάμπρη (που αργότερα έγινε συνεταίρος του Τσουκιά στην εταιρία Trekking Hellas) μπορείτε να τη διαβάσετε εδώ, ενώ το αναλυτικό χρονικό της αποστολής έχει διασωθεί σε αυτό το αφιέρωμα του περιοδικού «Ανεβαίνοντας».

Ο Μιχάλης Τσουκιάς δεν ζει πια. Ήταν ένα από τα πρώτα θύματα του κορονοϊού στην Ελλάδα, σε ηλικία 65 ετών. Ιεραρχικά, το 19^ο κατά σειρά.

Προσπάθησα διακριτικά να ανιχνεύσω τις συνθήκες του θανάτου του και έμαθα ότι ο πολύπειρος ορειβάτης δεν είχε κάποιο υποκείμενο πρόβλημα υγείας.

Το μοναδικό λάθος του ήταν -μου είπαν- ότι αρχικά υποτίμησε την ίωση ή υπερτίμησε την κράση του, οπότε καθυστέρησε να πάει στο νοσοκομείο.

Ο ξερός βήχας και η δύσπνοια είναι συνηθισμένα συμπτώματα στο αραιό οξυγόνο των Ιμαλαϊων, όπου τα θανατηφόρα πνευμονικά οιδήματα καραδοκούν.

Όποιος έχει αδύναμα πνευμόνια και ιστορικό παθήσεων όπως η πνευμονία (έστω και ελαφρά) πολύ απλά απαγορεύεται να πλησιάσει τη λεγόμενη Ζώνη του Θανάτου, που αρχίζει στα 8000 μέτρα.

Ο Μιχάλης Τσουκιάς, πρωτοπόρος της ελληνικής ορειβασίας δεν αντιμετώπισε ποτέ τέτοια προβλήματα. Ούτε στις απάτητες οροσειρές ούτε φυσικά στο σπίτι του στην Ελλάδα.

Στο πλούσιο βιογραφικό του καταγράφονται αμέτρητες επιτυχημένες αποστολές υψηλού υψομέτρου στα Ιμαλάια, στην Ανταρκτική, στην Αφρική, στην Ινδονησία και φυσικά στην Ελλάδα.

Ήταν υγιής, δυνατός και σχετικά νέος. Εάν ένας τέτοιος οργανισμός αποδεικνύεται ευάλωτος στον Covid-19, τότε κινδυνεύουμε όλοι. Ας μην τρέφουμε αυταπάτες.

Τη δαμόκλειο σπάθη την έχουμε να κρέμεται πάνω από το κεφάλι μας οι πάντες, ανεξαιρέτως. Νέοι και λιγότερο νέοι. Άσημοι και διάσημοι. Πλούσιοι και φτωχοί. Όμορφοι και άσχημοι.

Ο κορονοϊός είναι όπως το βουνό. Δεν σέβεται το βιογραφικό κανενός. Ειδικά τους αλαζόνες και τους απρόσεκτους τους βάζει στο σημάδι πρώτους.

Ούτε η τρυφερή ηλικία είναι ασπίδα προστασίας ούτε ο πρότερος υγιής βίος ούτε φυσικά η «άνωθεν» ευλογία.

Εφ’ όσον ο κορονοϊός αποδεικνύεται πιο δυνατός από τον Μιχάλη Τσουκιά της Αναπούρνα, του Άμα Νταμπλάμ και της Ανταρκτικής, είναι σίγουρα πιο δυνατός από εμένα και από εσένα. Και φυσικά από τη μάνα σου.

Αν δεν προσέχουμε, δεν θα έχουμε. Μοναδική πραγματική άμυνα είναι τα μέτρα αυτοπροστασίας, η καραντίνα αν προτιμάτε.

Και πρώτα απ’ όλα, η έγκυρη ενημέρωση. Η κανονική ενημέρωση, όχι αυτή που κρώζουν οι παπαγάλοι.

Όπως γίνεται φανερό σε όποιον κάνει τον κόπο να ακούσει τις μαρτυρίες από τα νοσηλευτικά ιδρύματα και από τα ιατρεία, η χώρα μας μοιάζει ανοχύρωτη.

Η ατομική ευθύνη – που ουδέποτε ήταν το φόρτε μας- είναι η μοναδική μας ελπίδα για να αποφύγουμε το μακελειό της Ιταλίας ή της Ισπανίας, που άλλωστε βρίσκονται έτη φωτός μπροστά από εμάς σε υποδομές.

Σαν να μην έφτανε η έλλειψη ελέγχων και το καχεκτικό σύστημα υγείας, πέσαμε στα νύχια μίας κυβέρνησης με ηθικό ανάστημα νάνου, που θεωρεί σωστό να πλιατσικολογεί, να αισχροκερδεί και να επιβάλλει εργασιακό μνημόνιο στις πλάτες των απελπισμένων.

Οχυρωμένη πίσω από τα δάκρυα και τις ψαλμωδίες του Σωτήρη Τσιόδρα, πλασάρει στο ποίμνιό της και στη διεθνή κοινότητα χειραγωγημήνες (ελείψει ελέγχων) στατιστικές και αφήνει κόσμο να πεθαίνει στο σπίτι, ώστε να φαίνονται καλύτερα τα νούμερα. Και με τις δύο έννοιες της φράσης.

«Δεν είναι ώρα για αντιπολίτευση», απαντούν εν χορώ σε όποιον τολμήσει να επισημάνει τις τρύπες του αφηγήματος. «Άλλωστε, για όλα φταίτε εσείς», προσθέτουν ψιθυριστά. Η ενοχοποίηση των πολιτών είναι ο ακρογωνιαίος λίθος του σχεδίου.

Όχι, κύριοι. Πάντοτε είναι ώρα για αντιπολίτευση. Όποιος και αν κάθεται στα κυβερνητικά έδρανα, ασχέτως ιδεολογίας. Για όποια χώρα και αν μιλάμε. Ιδίως για τη δική μας, που βυθίζεται στην αμορφωσιά και στην προβατοποίηση.

Ομοψυχία δεν σημαίνει συσκότιση ούτε ανοχή στον εκφυλισμό και στην εξαχρείωση. Ούτε κατασκευή ανύπαρκτων εχθρών και «Greek statistics».

Για τις σκάρτες κυβερνήσεις, εδώ και αλλού, υπάρχουν οι κάλπες και τα ειδικά δικαστήρια. Ο λογαριασμός μοιράζεται στην ώρα του, αναπόδραστα.

Το πραγματικό στοίχημα είναι να γλιτώσουμε την ομαδική λοβοτομή, που είναι εφιαλτική εξέλιξη για μία κοινωνία. Ισοδυναμεί με επιστροφή στον μεσαίωνα.