Οδοιπορικό στην κόλαση

H καταιγίδα της τηλεοπτικής σαχαλαμάρας με έστειλε στη Νέριτ, αργά χθες το βράδυ. Εδειχνε μία από τις πιο αγαπημένες μου ταινίες, το αντιπολεμικό ποίημα «Η Νύχτα του Σαν Λορέντζο» των Πάολο και Βιτόριο Ταβιάνι. Και αμέσως μετά, ένα αληθινό σοκ, από εκείνα που σε κρατούν ξάγρυπνο της νύχτες.

«Τα Παιδιά του χίτλερ».

Ετσι ακριβώς το γράφω εγώ. «Παιδιά» με κεφαλαίο, «χίτλερ» με πεζό.

Ντοκυμαντέρ του 2011, του Ισραηλινού σκηνοθέτη Χανόχ Ζε’εβί, με συμμετοχή στο Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης. Με θέμα τους απογόνους των ναζί εγκληματιών πολέμου, ανθρώπους αθώους που εδώ και δεκαετίες παλεύουν με αδυσώπητους δαίμονες.

Τη Μπετίνα Γκέρινγκ, που μαζί με τον αδελφό της έκαναν στείρωση, ώστε να αποκλείσουν από τις επόμενες γενιές το μολυσμένο αίμα. Εφυγαν από τη Γερμανία και δεν ξαναγύρισαν ποτέ. Ο θείος τους, Χέρμαν Γκέρινγκ, αυτοκτόνησε με κυάνιο μία μέρα πριν τον εκτελέσουν για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

Την Κάτριν Χίμλερ, που παντρεύτηκε τον γιό ενός από τους επιζώντες του Ολοκαυτώματος, αλλά δεν τολμάει να μιλήσει στο δικό της παιδί για το παρελθόν της οικογένειας. Ο Χάινριχ Χίμλερ ήταν αρχηγός των SS και ενορχηστρωτής του Ολοκαυτώματος.

Τη Μόνικα Γκετ, κόρη του διοικητή του στρατοπέδου συγκέντρωσης Πλάσοβ στην Πολωνία. Εμαθε τυχαία την αλήθεια για τον πατέρα της, από έναν Εβραίο που γλίτωσε. Η μάνα της την είχε ποτίσει με ψέματα. Ο Αμον Γκετ ευθύνεται για τον θάνατο 17.000 ανθρώπων. Είναι ο αιμοσταγής αξιωματικός που αποδόθηκε από τον Ρέιφ Φάινς στη «Λίστα του Σίντλερ». Η κόρη του είδε την ταινία και ένιωσε το μυαλό της να σαλεύει: «Εάν συνεχίσει να δείχνει πυροβολισμούς, θα τρελαθώ μέσα στο κινηματογράφο».

Τον Νίκλας Φρανκ, που ομολογεί ότι δεν μπορεί να υπακούσει στην εντολή «Τίμα τον πατέρα σου και τη μητέρα σου». Εκανε σκοπό της ζωής του να πολεμήσει τον φασισμό και έκοψε τις γέφυρες με τα αμετανόητα ή παραπλανημένα αδέλφια του. Ο «χασάπης» Χανς Φρανκ ήταν ο εγκέφαλος πίσω από τη γενοκτονία των Εβραίων της Πολωνίας.

Τον Ράινερ Χες, που επιστρέφει στο Άουσβιτς για να κοιτάξει στα μάτια τους απογόνους των θυμάτων που άφησε πίσω του ο μακελάρης παππούς του. «Εάν τον είχα μπροστά μου, θα τον σκότωνα με τα ίδια μου τα χέρια», ομολογεί, μόλις συνέρχεται από τον νευρικό κλονισμό. Ενας γηραιός Ισραηλινός επισκέπτης τον αγκαλιάζει για να τον παρηγορήσει. «Δεν φταίς εσύ, αγόρι μου».

Ο ίδιος ο Χίτλερ δεν είχε παιδιά. Ο Γκέμπελς δολοφόνησε τα δικά του λίγο πριν αυτοκτονήσει.

«Ψάχνω απεγνωσμένα να μάθω κάτι θετικό για τον πατέρα μου, μια μικρή παρηγοριά», λέει στη σπαραχτική του αφήγηση ο Νίκλας Φρανκ. «Να μου πουν ότι έσωσε έστω έναν Εβραίο από τον θάνατο, ότι βοήθησε μία γυναίκα να ξεφύγει, κάτι. Όχι. Δεν βρίσκω το παραμικρό». Η ντροπή που κληροδοτήθηκε σε αυτούς τους ανθρώπους είναι ανείπωτη.

Και σήμερα; Αύριο; «Δεν έχω εμπιστοσύνη στους Γερμανούς», ομολογεί ο ίδιος. Φοβάμαι ότι μπορούν να ξανακάνουν τα ίδια. Εάν η οικονομία πάει άσχημα, εάν βρεθεί ένας νέος ηγέτης που μιλάει ωραία, εάν οι μετανάστες σας πάρουν τις δουλειές, όχι, δεν σας έχω καμία εμπιστοσύνη». Καρφιά στην καρδιά. Όχι μόνο των Γερμανών.

Το Άουσβιτς-Μπίρκεναου βρίσκεται στη σημερινή Πολωνία, λίγα χιλιόμετρα έξω από το Κατοβίτσε. «Οσβιέτσιμ» είναι η τοπική του ονομασία Πήγαμε και το είδαμε σε ένα ρεπό του Ευρωμπάσκετ 2009, με ένα πούλμαν που ναύλωσαν οι «Πελαργοί».

Αrbeit Macht Frei, γράφει η πινακίδα που υποδέχεται και σήμερα τον επισκέπτη: «Η δουλειά απελευθερώνει». Ο απόλυτος ευφημισμός. Ηταν, υποτίθεται, «στρατόπεδο εργασίας». Αλλά μυρίζει θάνατο ακόμη και σήμερα.

Όταν ολοκληρωθεί η τρίωρη επίσκεψη στο απέραντο στρατόπεδο, δεν θέλεις τη ζωή σου. Εχεις σιχαθεί το ανθρώπινο είδος. Οι καμινάδες μοιάζουν σαν να καπνίζουν και σήμερα, 70 χρόνια μετά. Οι θάλαμοι αερίων, καλύτερα να μη σας πω: πέρασα την πόρτα και νόμιζα ότι θα πεθάνω επί τόπου. «Λουτρά», γράφει απ’έξω.

Οι προθήκες με τα προσωπικά αντικείμενα των εξοστρακισμένων: τα ρούχα, τα καπέλα, τα μπαστούνια, τα βαλιτσάκια. Το βουνό από τα μαλλιά και τα γένια, που χρησιμοποιούνταν για μαξιλάρια και κουβέρτες. Οι φωτογραφίες, τα πορτρέτα. Ο τοίχος των εκτελέσεων με τα αναμμένα καντήλια και τα σεμνά λουλούδια.

Οι παράγκες που στέγαζαν τους ζωντανούς νεκρούς, με τις επιγραφές: «Ησυχία», «Εργασία και χαρά». Τα εργαλεία των απάνθρωπων βασανιστηρίων. Το δυσοίωνο εργαστήριο του διεστραμμένου γιατρού Μένγκελε, οι σημειώσεις από τα φριχτά του πειράματα.

Tα παιχνίδια των ανυποψίαστων παιδιών.

Οι επισκέπτες με το στοιχειωμένο βλέμμα, τα γεροντάκια που ξέρεις ότι κρύβουν κάτω από τα ρούχα τους έναν αριθμό.

Οι μαρτυρίες που σε αποτελειώνουν: «Τα μωρά τα θανάτωναν μέσα σε σκάφες από καυτό λάδι. Το λάδι έβγαινε από το λίπος των πτωμάτων».

Διαβάστε το ξανά αυτό το τελευταίο. Τα μωρά τα θανάτωναν μέσα σε σκάφες από καυτό λάδι. Το λάδι έβγαινε από το λίπος των πτωμάτων.

Δέκα βήματα από τα κρεματόρια, βρισκόταν –και βρίσκεται ακόμη, κλειστή για το κοινό- η περίκλειστη βίλλα του διοικητή Ρούντολφ Χες, με τον περιποιημένο της κήπο, τις ντουλάπες της κυρίας και τα άνετα υπνοδωμάτια των παιδιών. «Δεν το χωράει το μυαλό μου», λέει στο ντοκυμαντέρ ο εγγονός του. «Επαιρνε το πρωινό του και πήγαινε για δουλειά. ‘Αγάπη μου, θα σκοτώσω 1-2 χιλιάδες ανθρώπους και μετά θα έρθω να πάμε εκδρομή, δεν θα αργήσω’. Πώς είναι δυνατόν;»

Το 15% των Γερμανών που υπηρέτησαν στο Άουσβιτς-Μπίρκεναου καταδικάστηκαν για εγκλήματα πολέμου. Ο αδίστακτος Ρούντολφ Χες εκτελέστηκε μαζί με αρκετούς επιτελείς του. Περίπου 150 κρατούμενοι κατόρθωσαν να αποδράσουν. Σήμερα το στρατόπεδο είναι Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Και μνήμης.

Δολοφονήθηκαν και πολλοί Ελληνες στο Άουσβιτς. Περίπου 50.000 Εβραίοι της Θεσσαλονίκης οδηγήθηκαν με τρένα θανάτου στην Πολωνία τον Ιούλιο του 1942. Kαι εκατοντάδες άλλοι, από την Κέρκυρα, τα Ιωάννινα, τον Βόλο. Τα έβρισκες χωρίς δυσκολία τα ελληνικά ονόματα, με λίγο ψάξιμο μέσα στην τοιχογραφία με τα αποστεωμένα πρόσωπα. Kαι όμως, η Ελλάδα αρνείται να ποινικοποιήσει την άρνηση του Ολοκαυτώματος.

Ενιωθα αποκαμωμένος όταν επέστρεψα στο Κατοβίτσε. Και δεν μου περνούσε καν από το μυαλό, ότι το αυγό του φιδιού εκκολαπτόταν την ίδια εποχή στην Ελλάδα. Aυτό θα με αποτελείωνε.

Δείτε μερικές από τις φωτογραφίες που λαθραία τράβηξα.