«Εγώ θα κοιμηθώ στο πάτωμα»

Τον Στράτο τον πρωτογνώρισα κάποια Πέμπτη. Ξέρω ότι ήταν Πέμπτη, γιατί καβαλούσε το σιδερένιο πουλί από τη Νέα Υόρκη -τον καιρό που τα αεροπορικά εισιτήρια ήταν πανάκριβα- και ερχόταν στη Θεσσαλονίκη, για να δει ευρωπαϊκούς αγώνες του Άρη, τον καιρό της αυτοκρατορίας.

Όχι οποιαδήποτε Πέμπτη, όμως. Την Πέμπτη πριν το ντέρμπι των «αιωνίων» της Θεσσαλονίκης: Πέμπτη βράδυ ας πούμε Άρης-Μακάμπι, Σάββατο ΠΑΟΚ-Άρης, Κυριακή πίσω στο Αμέρικα, Δευτέρα στο μεροκάματο στο Νιου Γιορκ.

Δίπλα στον θείο του, τον μπαρμπα-Γιάννη, που όσοι τον γνώριζαν τον θεωρούσαν άγιο.

Ο Γιάννης Κωσταλάς πέθανε στις 10 Οκτωβρίου 2021, πλήρης, τουλάχιστον, ημερών. Ο Στράτος Κωσταλάς έπεσε για ύπνο την Τετάρτη 24 Νοεμβρίου και δεν ξύπνησε ποτέ.

Εάν έρθει κάποιος παράξενος να σας πείσει ότι υπάρχει Θεός, αρκεί να του πείτε τις δύο φράσεις που μόλις διαβάσατε.

Ρωτούσα τον Καρύδα, τον Ευσταθίου και τις άλλες παλιοσειρές ποιος ήταν αυτός ο παράξενος με τα αραιά μαλλιά και την μπρούκλικη προφορά που μας ακολουθούσε στο μεσημεριανό γεύμα με τα σουτζουκάκια πριν το ματς, στη Θεσσαλονίκη, και εκείνοι μου απαντούσαν ότι ο Στηβ, όπως τον φώναζαν, ήταν τα πάντα όλα.

Δεν το έλεγαν έτσι ακριβώς, αλλά αυτό εννοούσαν. Ο Στράτος, ο ανηψιός του μπαρμπα-Γιάννη, ήταν ένας αγνός φίλαθλος του μπάσκετ.

Η τεράστια καρδιά του χτυπούσε στο ρυθμό της πορτοκαλί μπάλας και τα λιγοστά λεφτά που είχε στην τσέπη του τα έκανε, όλα, μπάσκετ.

Δωμάτιο δεν έκλεινε ποτέ στη Θεσσαλονίκη. Τον φιλοξενούσαμε λαθραία εμείς και όλοι όσοι ένιωθαν χρέος να ανταποδώσουν τη γενναιόψυχη φιλοξενία του μπαρμπα-Γιάννη στην Αμερική.

Τον Μάρτιο του 1991, στο Πέζαρο, έφτασε η σειρά μου, να τον κοιμίσω στο δωμάτιο που μου είχε κλείσει το Μέγκα, για την περιγραφή ενός αγώνα Σκαβολίνι-Άρη, με διακύβευμα την πρόκριση στο final-4 του Παρισιού.

Εγώ είχα ταξιδέψει από την Αθήνα, εκείνος μαζί με τον Σκουντή με τρένο από τη Γενεύη, όπου είχε παρακολουθήσει (με δικά του έξοδα) τον τελικό Σαραγόσα-ΠΑΟΚ.

Η κάμαρα των Ιταλών ήταν μονόκλινη και ο Στράτος κοιμήθηκε στο πάτωμα. Δεν τον ένοιαζε. Ροχάλιζε. Δεν με ένοιαζε. Άλλωστε τη νύχτα την περάσαμε καλαμπουρίζοντας και με κουβεντολόι.

Η Ελλάδα γιόρταζε την πρώτη ευρωπαϊκή κούπα της νέας εποχής και ο Στράτος έφτασε από τη Γενεύη σημαιοστολισμένος. Δεν ήταν οπαδός της νίκης, ούτε του Άρη, ούτε του ΠΑΟΚ, αλλά του μπάσκετ.

Οι υπόλοιποι επιστρέψαμε στην Ελλάδα με την πτήση που είχε ναυλώσει ο Άρης και ο Στράτος έμεινε στην Ιταλία για να πάρει το αεροπλάνο της επιστροφής στην Αμερική.

Εκείνο τον καιρό μετακόμισε στην Ελλάδα και για λίγο έβγαλε το ψωμί του ως συνεργάτης του περιοδικού «Τρίποντο».

Τα ελληνικά του δεν τον βοηθούσαν, αλλά είχε γνώση του αντικειμένου και ήταν φίλος με όλους.

Τα ανεκτίμητα, αυτά, πλεονεκτήματα τον βοήθησαν να περάσει στην απέναντι όχθη και να γίνει έμμισθος μάνατζερ σε μία σειρά από συλλόγους πρωταθλητισμού: Παναθηναϊκό (τον καιρό του φάιναλ-φορ της Σαραγόσα), Πανιώνιο, ΠΑΟΚ, Άρη, Ηρακλή.

Όπως αντιλαμβάνεστε, δεν ήταν χρωματισμένος ούτε είχε εχθρούς. Ήταν με όλους. Άοκνος, φιλότιμος, αλλά απονήρευτος και αγνός, δεν ταίριαζε στο στερεότυπο του παράγοντα που διαδρομίζει και ασχολείται με το παρασκήνιο.

Η στενή φιλία του με τον Σβι Σερφ του άνοιξε μεγάλες πόρτες στο εξωτερικό, αρχικά στο Ισραήλ (αν και ο ίδιος αρνήθηκε την επίσημη πρόταση) και στη συνέχεια στη Ρωσία, όπου ο Στράτος εργάστηκε ως γενικός διευθυντής στη Ντιναμό Μόσχας τον καιρό του Φώτση και του Λάζαρου.

Τον θυμάμαι να γίνεται ζεστός και γενναιόδωρος οικοδεσπότης των Ελλήνων δημοσιογράφων στο final-4 του 2005, όπου ο Συρίγος τον πείραζε ανελέητα: «Βρε Ματσατσούτσετς, σου ζητήσαμε να μας πας κάπου να φάμε και εσύ μας έφερες για χάμπουργκερ εκεί που έρχεστε και τρώτε με τα αμερικανάκια;»

Ο …Ματσατσούτσετς έβρισκε πάντοτε σημείο επαφής με τους Αμερικανούς μπασκετμπολίστες και γινόταν φίλος τους. Άλλο ανεκτίμητο προσόν αυτό, ιδίως στις κακοπληρώτριες ελληνικές ομάδες…

Στη Μόσχα ο Στηβ έμελλε να ρίξει άγκυρα, αφού η επόμενη δουλειά του έγινε «λιμάνι», σε παγωμένο, έστω, ποτάμι.

Στην πανίσχυρη ομάδα γυναικών της Σπάρτακ Περιχώρων Μόσχας, ο Στράτος έμεινε 17 χρόνια (μέχρι τον ξαφνικό θάνατό του) και κατέκτησε 4 ευρωπαϊκά τρόπαια και αμέτρητα εγχώρια.

Toν φιλοξένησα πρόσφατα στο ραδιόφωνο, όταν η Μπέκι Χάμον -με την οποία ο Στράτος είχε συνεργαστεί στη Ρωσία- κοουτσάρισε την ανδρική ομάδα των Σαν Αντόνιο Σπερς.

Και ξανά το Σάββατο πριν τις αμερικανικές εκλογές! Ο Στηβ ήταν φανατικά με τον Τραμπ όπως οι περισσότεροι Ελληνοαμερικανοί, αλλά τους φίλους τους αγαπάμε με τα ελαττώματά τους.

Και ήταν φίλος, ο Στράτος. Από τους πιο καλούς και από τους πιο αγαπημένους.

Κάποτε ταξίδεψε από τη Ρωσία στην Αθήνα, όχι πια για να παρακολουθήσει κάποιο ματς, αλλά για να μου κάνει έκπληξη σε ένα γιορτινό πάρτι μου.

Τον είδα για τελευταία φορά στα μέσα Σεπτεμβρίου, όταν εμφανίστηκε στην παρουσίαση του βιβλίου μου στο Ζάππειο, έκπληξη και πάλι, μαζί με τη δεύτερη σύζυγό του την Οκσάνα και τον γιο του τον Αλέξανδρο.

Είχε και δύο κόρες από τον πρώτο γάμο του με τη Βίλη, την Αλεξάνδρα και τη Μαρία. Όπως έγραψε η Βίλη στο κατευόδιό της: «Καλή δύναμη στα παιδιά μας, να έχουν την ευχή σου».

«Ο αγάπης», τον φωνάζαμε, αγαπησιάρικα. Φάγαμε μαζί ψωμί, φάγαμε και αλάτι. Και εκείνα τα σουτζουκάκια στην Αγγελάκη.

Πριν από 2-3 χρόνια, μάθαμε ότι ο Στράτος θα έδινε μία παράσταση stand-up comedy σε παμπ της Αθήνας, άλλη μια έκπληξη, και πήγαμε να τον ακούσουμε, μία τετράδα παλιών συνοιδοπόρων.

Δεν γελάσαμε με τα αμερικάνικα χωρατά του, του λέγαμε πειραχτικά ότι στη Ρωσία πάγωσε και το χιούμορ του, αλλά γελάσαμε. Ο Στράτος είχε το χάρισμα να μας ενώνει.

Τώρα πια, έφυγε. Η πιο δυσάρεστη έκπληξη απ’ όλες, γαμώτο.

Πέμπτη σήμερα, η Εθνική έχει αγώνα, ο Παναθηναϊκός έχει αγώνα, η Σπαρτάκ μπορεί να έχει αγώνα δεν ξέρω, αλλά ο Στράτος αποστρατεύτηκε και δεν έχει αγώνα.

Είμαι βέβαιος ότι θα τον σκεπάσει χώμα ελαφρύ, αφού δεν θα βρεθεί άνθρωπος να πει γι’ αυτόν κακή κουβέντα.