«Ξενάγηση» στον άγνωστο κόσμο της κολεγιακής υποτροφίας

Γεννημενος στη Νέα Υόρκη, έκανε τα πρώτα του βήματα στην προπονητική ως συντονιστής video στo πλαίσιο της τελευταίας του χρονιάς στην ομάδα μπάσκετ του πανεπιστήμιου Ουιτσίτα Στέιτ (1982-1983). Εκεί όπου ήταν συγκάτοικος με τον Εξέιβιερ ΜακΝτάνιελ, που έκανε σπουδαία καριέρα στο ΝΒΑ (1985-1998) και για έναν χρόνο (1995-96) φόρεσε την φανέλα του Ηρακλή.

Νωρίτερα είχε γνωρίσει δύο ακόμη «Έλληνες», τον Κλιφ Λέβινγκστον του ΠΑΟΚ (1992-1993) και των δύο δαχτυλιδιών με τους Σικάγο Μπουλς (1991 και 1992) και τον Άντουαν Καρ του Ιωνικού Νέας Φιλαδέλφειας (2001-2002), ενώ στην πρώτη του δουλειά σαν assistant-coach στο Μάριστ, συνεργάστηκε με τον freshman τότε, Ολλανδό διεθνή σέντερ, Ρικ Σμιτς.

Ο λόγος για τον 62χρονο σήμερα, Μαρκ Κουκ, που από το 2010 και μετά από μία 28ετή καριέρα ως προπονητής στους άνδρες και τις γυναίκες του κολεγιακού μπάσκετ, έχει αφιερωθεί στην ανίχνευση ταλέντων για τα αμερικανικά κολλέγια, ταξιδεύοντας σε χώρες της Ευρώπης και της Καραϊβικής.

Ως επικεφαλής της εταιρείας GlobalBBreport, η Ελλάδα είναι ένας από τους ετήσιους προορισμούς του και έτσι το Gazzetta είχε την ευκαιρία να τον συναντήσει από κοντά και να συζητήσει μαζί του ένα θέμα που ενδιαφέρει πολλές ελληνικές οικογένειες, των οποίων τα παιδιά φιλοδοξούν να σπουδάσουν στην Αμερική, μέσω του μπάσκετ.

Ο πολυνίκης προπονητής στην ιστορία της γυναικείας ομάδα του Ντίλαρντ (1998-2004), μιλάει για την χαώδη διαφορά του αμερικανικού και του ευρωπαϊκού μπάσκετ στις μικρές ηλικίες, εξηγεί γιατί οι προπονητές πρέπει να δουλεύουν με μεγαλύτερη έμφαση στην αθλητικότητα και αναλύει όλη την διαδικασία που ακολουθείται για την πολυπόθητη υποτροφία, υπογραμμίζοντας την υπεραξία της ακαδημαϊκής κατάρτισης σε σχέση με το ταλέντο των μη Αμερικανών.

Με τόσο μεγάλη προϋπηρεσία σαν προπονητής στο NCAA και κάνοντας για 7 συναπτά έτη το ταξίδι Σάρλοτ-Αθήνα, νομίζω ότι η άποψή σας για το επίπεδο των ταλέντων στην Ελλάδα έχει αρκετά βαρύνουσα σημασία...

«Παρακολουθώ πολλά χρόνια τους νέους παίκτες στην Ευρώπη, είτε από κοντά, ταξιδεύοντας σε αρκετές χώρες, είτε διαδικτυακά μέσω των μεταδόσεων για τα εκάστοτε Πανευρωπαϊκά πρωταθλήματα. Όταν μιλάω σε κόσμο στην Αμερική για το μπάσκετ στην Ελλάδα, στις ηλικίες κάτω των 18 ετών, η αλήθεια είναι ότι δεν μπορώ να πω πολύ κολακευτικά λόγια. Θα σου πω ένα περιστατικό που συνέβη το περασμένο καλοκαίρι σχετικά με δύο Ελληνόπουλα που παίζουν στο κολεγιακό πρωτάθλημα και έχουν αρκετά αξιόλογη πορεία... Δεν τα κάλεσαν καθόλου – ούτε καν στην προεπιλογή – στην Εθνική ομάδα κάτω των 20 ετών! Πραγματικά αναρωτιέμαι ποιος είναι υπεύθυνος για το αναπτυξιακό πρόγραμμα στην ελληνική ομοσπονδία;»

Είπατε δύο λέξεις κλειδιά: ελληνική ομοσπονδία! Μιλάμε για έναν οργανισμό που επί πολλά χρόνια βρισκόταν σε χειμερία νάρκη. Εδώ και λίγους μήνες, μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου, η νέα διοίκηση έχει λανσάρει ένα νέο αναπτυξιακό πρόγραμμα, που έχει προοπτική να αποδώσει μέσα στα επόμενα 4-5 χρόνια...

«Η αλήθεια είναι ότι όντας 62 χρονών κι έχοντας δουλέψει σχεδόν 30 χρόνια σαν προπονητής και σαν scouter στο NCAA και στο ΝΒΑ, έχω δει αρκετά πράγματα που δεν μου αρέσουν στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το ελληνικό μπάσκετ στις μικρές ηλικίες. Επισκέπτομαι την Ελλάδα εδώ και επτά χρόνια και θα ήθελα κάποια στιγμή να μιλήσω με τους υπεύθυνους, για να τους πω τις εμπειρίες μου και να κάνω μία σύγκριση σε σχέση με την Αμερική.»

Επειδή μιλάμε ουσιαστικά για την περίοδο που ο Αντετοκούνμπο πήγε στο ΝΒΑ, έχει μεγάλη αξία να μας πείτε πως βλέπετε τα παιδιά που μπαίνουν στον χώρο του μπάσκετ, έχοντας πάρει μεγάλη έμπνευση από την επιτυχία του Γιάννη...

«Αυτό που εισπράττω από την επαφή μου με τα νέα παιδιά και τους γονείς τους, είναι ότι όλοι θέλουν να ζήσουν το αμερικανικό όνειρο και να έρθουν στην Αμερική, συνδυάζοντας το μπάσκετ με τις σπουδές. Η διαφορά, όμως, ανάμεσα στις προσδοκίες τους και την σκληρή πραγματικότητα του να παίξει κάποιος κολεγιακό μπάσκετ στις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι χαώδης. Για παράδειγμα, πολλές φορές ρωτάω τα παιδιά “σε ποια πανεπιστήμια θέλετε να παίξετε;” και τα περισσότερα μου δίνουν μία λίστα που περιλαμβάνει το Οκλαχόμα Στέιτ, το Ουισκόνσιν, το Σίρακιουζ, δηλαδή μερικά από τα πρωτοκλασσάτα κολέγια της 1ης κατηγορίας!»

Τι τους απαντάτε;

«Όχι πάντως ότι δεν μπορούν να παίξουν σ' αυτό το επίπεδο! Τους το πάω αλλιώς και τους ρωτάω αν είναι προετοιμασμένα να πάνε σε ένα τέτοιο κολέγιο με πλήρη υποτροφία και να είναι... θεατές για τρία χρόνια! Γιατί σε αυτά τα προγράμματα, ο coach δεν κάνει δοκιμές, ούτε δίνει ευκαιρίες σε παίκτες που δεν είναι ξεκάθαρο ότι θα μπουν και θα προσφέρουν! Ξέρω όλους τους προπονητές και μπορώ άνετα να τους πάρω και να τους πω ότι έχω ένα Ελληνόπουλο που μπορεί να παίξει και να τους στείλω το video με τα highlights του. Ωστόσο, απ' όσους 17χρονους έχω δει εδώ, δεν βλέπω κάποιον που να πληροί αυτές τις προϋποθέσεις. Σίγουρα, υπάρχουν ενδιαφέροντα prospects, αλλά θα πρέπει οι γονείς να καταλάβουν ότι, το να ξεχωρίζεις στην Ελλάδα, δεν σημαίνει ότι μπορείς να παίξεις στο υψηλότερο επίπεδο της Αμερικής. Υπάρχει μεγάλη απόσταση...»

Από την εμπειρία σας, τι κάνουμε λάθος;

«Νομίζω ότι όλα ξεκινούν από την ντιρεκτίβα που στέλνει η FIBA σχετικά με τον τρόπο που πρέπει να δουλεύουν οι προπονητές στις μικρές ηλικίες. Δηλαδή, δεν γίνεται να μαθαίνουμε πρώτα τα βασικά τους αθλήματος σε παιδιά που δεν είναι καλοί αθλητές ή δεν πρόκειται να γίνουν και εν συνεχεία να μπαίνουμε στην διαδικασία της εκγύμνασης. Στην Αμερική πρώτα γίνεσαι αθλητής και μετά μαθαίνεις πιο ειδικά ένα άθλημα. Βέβαια, υπάρχουν και οι εξαιρέσεις όπως για παράδειγμα ο Γιόκιτς που δεν είναι καλός αθλητής, αλλά είναι 2,10 και η εξοικείωσή του με τα βασικά του μπάσκετ, είναι τόσο μεγάλη, που ντριμπλάρει, πασάρει και σουτάρει σχεδόν καλύτερα από όλους! Όταν, λοιπόν, δεν έχεις τόσο καλούς αθλητές όσο οι Αμερικανοί, η διδασκαλία των βασικών δεξιοτήτων πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να συνδυάζεται σε έναν βαθμό και με την όποια αθλητικότητα... Γιατί μόνο έτσι θα μπορέσουν οι Ευρωπαίοι να εισχωρήσουν σε ένα περιβάλλον πιο αθλητικό και πιο ανταγωνιστικό και να είναι επιτυχημένοι...»

Αυτός είναι και ο λόγος που δεν βλέπουμε πολλούς Έλληνες στο ΝΒΑ;

«Θα στο πω αλλιώς και άσε τα αδέρφια Αντετοκούνμπο στην άκρη, πολύ απλά γιατί λόγω του αφρικανικού DNA τους, έχουν σπάνιες αθλητικές ικανότητες. Ο λόγος που η Ισπανία και η Γαλλία είναι πιο μπροστά από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, είναι γιατί κάνουν συστηματικά καλή δουλειά στην ενσωμάτωση του λεγόμενου “μαύρου αθλητή” στο μπάσκετ τους. Δεν είναι τυχαίο ότι βλέπουμε ολοένα και λιγότερους σπουδαίους πρώην Γιουγκοσλάβους στο υψηλότερο επίπεδο. Μιλάμε για την χώρα που έβγαζε και συνεχίζει να βγάζει τα μεγαλύτερα ταλέντα από πλευράς σωματοδομής και μπασκετικού IQ. Αλλά μόνο ο Γιόκιτς και ο Ντόντσιτς, άντε και οι δύο Μπογκντάνοβιτς παίζουν στο υψηλότερο επίπεδο. Και αυτοί χωρίς να είναι ιδιαίτερα αθλητικοί.»

Μία περίπτωση παιδιού που δεν είναι τόσο αθλητικός αλλά στάθηκε πολύ καλά στην πρώτη κατηγορία του NCAA, πάντως, είναι ο Νίκος Χουγκάζ που ανήκει στον Παναθηναϊκό και αγωνίζεται ως δανεικός στον Ιωνικό...

«Ο Νικόλας είναι σπουδαίο ταλέντο. Όμως κι αυτός χρειάστηκε να προσαρμοστεί σε κάποια στοιχεία του παιχνιδιού, που για το επίπεδό του, βρίσκονταν ανεξήγητα σε χαμηλό επίπεδο. Όπως για παράδειγμα το post-up. Δηλαδή, για ένα παιδί που βρίσκεται στο 2,07-2,08, είναι αδιανόητο να έχει ως καλύτερό του σημείο το μακρινό σουτ και να μην είναι εξοικειωμένος στο παιχνίδι με πλάτη. Ο Χουγκάζ θυμάμαι ότι στην αρχή αντιμετώπισε και κάποια πρόβλημα με τον κανονισμό των βημάτων που του σφύριζαν στα παιχνίδια του Νορθίστερν Στέιτ, αλλά προσαρμόστηκε γρήγορα κι έκανε μία πολύ ελπιδοφόρα rookie σεζόν.»

Μιλήστε μας λίγο για την δουλειά σας στην Ευρώπη και στην Ελλάδα...

«Στην χώρα σας έρχομαι δύο φορές τον χρόνο, μία τον χειμώνα και μία την άνοιξη και ψάχνω για ταλαντούχα παιδιά του λυκείου, που θα μπορούσαν να πάρουν υποτροφία σε αμερικάνικα πανεπιστήμια για να συνδυάσουν το μπάσκετ με τις σπουδές τους. Και δεν αναφέρομαι μόνο στο μπασκετικό κομμάτι. Αυτή την στιγμή, πέρα από τον ψιλόλιγνο guard του Παναθηναϊκού (σ.σ.: Αβδάλας), δεν έχω υπ' όψιν μου κάποιο παιδί που θα μπορούσε να παίξει σε κολέγιο πρώτης κατηγορίας. Ίσως σε δύο χρόνια από τώρα... Αλλά υπάρχουν πολλές και καλές ευκαιρίες για καλούτσικους παίκτες με σπουδαίες ακαδημαϊκές δυνατότητες. Για παράδειγμα γιατί να αγνοήσουμε μία υποτροφία σαν κι αυτή του Χάρβαρντ ή του Γεϊλ, επειδή δεν έχουν σπουδαίο μπασκετικό πρόγραμμα;»

Θέλετε να πείτε ότι υπάρχουν ευκαιρίες για εξαιρετικές σπουδές σε σπουδαία πανεπιστημιακά προγράμματα, χωρίς αυτοσκοπός να είναι το μπάσκετ... Απλά μπορεί να χρησιμεύσει ως έξτρα εφόδιο;

«Ακριβώς! Μη νομίζετε ότι εγώ πήγα στο πανεπιστήμιο για να σπουδάσω την προπονητική. Κι αυτό είναι ένα παράδειγμα που συχνά αναφέρω στους γονείς με τους οποίους έρχομαι σε επαφή. Εγώ πήρα πτυχίο στην διοίκηση νοσοκομείων! Στην Αμερική αυτό που χρειάζεσαι είναι ένα χαρτί πανεπιστημίου, ανεξάρτητα με το αν θα ασχοληθείς με το αντικείμενο που σπουδάζεις. Αυτός είναι ο πιο ασφαλής δρόμος για να φτιάξεις την ζωή σου. Ανεξάρτητα με το αν θα παίξεις μπάσκετ ή όχι...»

Ποια είναι η διαδικασία που ακολουθείτε στο κομμάτι των υποτροφιών;

«Οργανώνουμε δύο show cases τον χρόνο και παρακολουθούμε όλα τα παιδιά που ενδιαφέρονται για σπουδές στην Αμερική και θέλουν να μπουν στην διαδικασία της διεκδίκησης υποτροφίας. Στην διάρκεια της δίωρης προπόνησης, κρατάω σημειώσεις για τα τεχνικά τους χαρακτηριστικά κι αν πρόκειται για παιδί που τελειώνει το σχολείο, ετοιμάζω μία συνολική έκθεση και ζητάω από τους γονείς κι ένα clip με highlights από επιθετικά plays. Γιατί στην Αμερική κανείς δεν θα σου δώσει υποτροφία αν είσαι απλά ένας καλός αμυντικός παίκτης. Εκτός κι αν είσαι 2,15 και δεν αφήνεις σουτ για σουτ να περάσει (σ.σ.: γελάει...). Όλα αυτά μαζί με τους βαθμούς στις τέσσερις τελευταίες τάξεις του σχολείου και το σκορ στο τεστ του SAT, τα στέλνω σε πανεπιστήμια που ενδιαφέρονται να καλύψουν κάποιες συγκεκριμένες θέσεις στο ρόστερ τους.»

Και μετά τι γίνεται;

«Αν και εφόσον υπάρξει αρχικό ενδιαφέρον, τότε μου ζητάνε να δουν το εκάστοτε παιδί σε έναν ολόκληρο αγώνα. Όταν ξεπεράσουμε και αυτό το στάδιο, τότε ο ενδιαφερόμενος είναι ευπρόσδεκτος να κάνει αίτηση για υποτροφία. Σε εκείνο το σημείο αναλαμβάνω δράση εγώ στο κομμάτι της προσωπικής επαφής με το κάθε παιδί. Οφείλω να ανιχνεύσω πλήρως τις προθέσεις του, να καταλάβω πόσο ώριμα έχει σκεφτεί την συγκεκριμένη κίνηση και πόσο έτοιμος είναι πνευματικά για να μετακομίσει στην Αμερική για να παίξει μπάσκετ και να σπουδάσει.»

Θέλετε να μας δώσετε ένα παράδειγμα;

«Θυμάμαι μία φορά που είχα σε πει σε ένα παιδί για το πόσο μεγάλο ανταγωνισμό θα αντιμετωπίσει, λέγοντάς του ότι τα περισσότερα παιδιά που θα συναντήσει θα είναι πιο “πεινασμένα” απ' αυτόν για να πετύχουν στην ζωή τους μέσα από το μπάσκετ. Γιατί αυτό θα είναι το “εισιτήριό” για μία καλύτερη ζωή γι΄ αυτούς και τις οικογένειές τους. Επομένως, όποιος δεν είναι διατεθειμένος να μπεις σε μία διαδικασία σκληρής δουλειάς και περνάει μίνιμουμ 3 ώρες ημερησίως στο γυμναστήριο και το γήπεδο, καλύτερα να μην μπει καν στο αεροπλάνο. Η ιστορία του Γιάννη Αντετοκούνμπο, ο οποίος μεγάλωσε στους δρόμους και άρπαξε την ευκαιρία του ΝΒΑ γιατί πεινούσε και δεν είχε άλλη εναλλακτική, αντιπροσωπεύει την πλειοψηφία των παιδιών που μπαίνουν στα κολέγια από τα σχολεία. Γι' αυτό και παρ' ότι μη Αμερικανός, είναι τόσο δημοφιλής και αποδεκτός. Οι περισσότεροι κολεγιόπαιδες προέρχονται από φτωχές οικογένειες και στοχεύουν στο draft του ΝΒΑ ή στην ευρωπαϊκή καριέρα για τα επόμενα 10-12 χρόνια. Είναι καθαρά θέμα επιβίωσης! Εισιτήριο χωρίς επιστροφή στην φτώχεια!»

Αν προσπεράσουμε επιτυχώς και αυτό το στάδιο, ποια είναι η συνέχεια;

«Από 'κει μετά αρχίζει και η επικοινωνία των δύο πλευρών. Ο προπονητής αρχίζει να μιλάει με τον παίκτη, να τσεκάρει πως είναι τα αγγλικά του και το αρμόδιο τμήμα να ελέγχει πιο σχολαστικά τους βαθμούς του, μέχρι το σημείο που φτάνουμε στην επίτευξη της συμφωνίας για 50%-50% αθλητικής και ακαδημαϊκής υποτροφίας, στις περισσότερες περιπτώσεις παικτών που πηγαίνουν σε κολεγιακές ομάδες 2ης κατηγορίας. Υπάρχουν και οι περιπτώσεις της αθλητικής υποτροφίας της τάξεως του 85%-90%, οπότε σε αυτή την περίπτωση η οικογένεια καλύπτει το υπόλοιπο κόστος. Μέχρι στιγμής τα πάμε αρκετά καλά και μέσα στα επόμενα χρόνια, ελπίζω η Ελλάδα να μας απασχολεί ολοένα και περισσότερο με ακόμη πιο ενδιαφέροντα ταλέντα.»