Τα φτερά του γερακιού

Διάβασα το καταπληκτικό αφιέρωμα που έγραψε ο Βασίλης Παπανδρέου για τον Φάνη Χριστοδούλου και κόλλησα στη φράση που συνοδεύει μία παλιά συνέντευξη του αθλητή στο περιοδικό "Τρίποντο". Ο τίτλος της ήταν: "Αν μείνω στον Πανιώνιο, θα καταστραφώ".

"Ο Φάνης έμεινε στον Πανιώνιο και δεν καταστράφηκε", γράφει ο φίλος Βασίλης. Μέγα σφάλμα. Στην πραγματικότητα, ο Φάνης έμεινε στον Πανιώνιο και καταστράφηκε.

Ο Χριστοδούλου ξεκίνησε το μπάσκετ την εποχή του ερασιτεχνισμού (όταν κάθε σύλλογος είχε δικαίωμα να κρεμάσει το δελτίο των αθλητών του από το ταβάνι) και την ολοκλήρωσε στα χρόνια του άκρατου επαγγελματισμού. Πρωτοστάτησε, μάλιστα, στο συδικαλιστικό κίνημα της εποχής.

Στα χρόνια της ακμής του Φάνη, η εργατική νομοθεσία ήταν διαφορετική από τη σημερινή, στον αθλητισμό τουλάχιστον. Οταν το συμβόλαιο ενός αθλητή εξέπνεε, η ομάδα του διατηρούσε το δικαίωμα στην αποζημίωση. Δεν υπήρχε η έννοια του "free agent", όπως τη γνωρίζουμε σήμερα και όπως μας την έμαθε ο Ζαν-Μαρκ Μποσμάν to 1995.

Με άλλα λόγια, ουδείς μπορούσε να μετακινηθεί χωρίς τη συγκατάθεση του σωματείου του. Όποιος ήθελε τον Χριστοδούλου, θα έπρεπε να πληρώσει το όχι ευκαταφρόνητο βάρος του σε χρυσάφι.

Ο Πανιώνιος γαντζώθηκε στο συμβόλαιο του Χριστοδούλου, στήλωσε τα πόδια και ζητούσε κάθε καλοκαίρι από το πανίσχυρο δίπολο ´Αρη-ΠΑΟΚ τους θησαυρούς του Σολομώντα για να απελευθερώσει την ιερή του αγελάδα.

Ο Φάνης δεν είχε άλλο όπλο, παρά μόνο τα παρακάλια και τα πολυεκατομμύρια των ομάδων που τον διεκδικούσαν. Αυτό που δήλωσε στο "Τρίποντο" το είπε εκατοντάδες φορές στους παράγοντες του Πανιωνίου: "Εάν μείνω, θα καταστραφώ". Προς ώτα μη ακουόντων.

Ο ΠΑΟΚ, που αναζητούσε τρόπο για να βάλει τρικλοποδιά στην παντοκρατορία του Άρη, έφτασε μία ή δύο φορές κοντά στη μεγάλη μετεγγραφή.

Όταν όμως άνοιξαν τα σύνορα για τους ξένους παίκτες, προτίμησε να καλύψει τη θέση "3" με Αμερικανούς, όπως ο Μάικ Τζόουνς. Και με μισά λεφτά. Ο Φάνης Χριστοδούλου έμεινε στη Νέα Σμύρνη μέχρι το τέλος της καριέρας του.

Και καταστράφηκε. Το ελληνικό πρωτάθλημα ωφελήθηκε, ο ίδιος πάλι όχι...

Εάν υπήρχε στο μπάσκετ θεός, ο Φάνης θα είχε φύγει από την Ελλάδα το 1987, όταν τον επέλεξαν στον 4ο γύρο του ντραφτ οι Ατλάντα Χοκς.

Οι ξένοι ήταν ακόμη σπάνιο είδος στην πανίδα του ΝΒΑ, αλλά ο Μάικ Φρατέλο είχε ερωτευτεί τον 22χρονο Ελληνα. Στο πρόσωπό του είχε εντοπίσει ένα πηγαίο ταλέντο ικανό να φορέσει άμεσα τα φτερά του "γερακιού", ως ρεζέρβα του Ντομινίκ Ουίλκινς.

Οι Χοκς είχαν τότε ομαδάρα και έφτασαν ως τους ημιτελικούς της Ανατολής, όπου έχασαν με 4-3 από τους Σέλτικς. Στο πλευρό του "Νικ", που τότε ήταν στα ντουζένια του, έπαιζαν οι Ντοκ Ριβερς, Κέβιν Ουίλις, Κλιφ Λέβινγκστον, Σπαντ Ουέμπ, Ράντι Ουίτμαν, Τρι Ρόλινς.

Εάν ο Φάνης έφευγε για την Ατλάντα, δεν θα επέστρεφε ποτέ στην Αθήνα, εκτός αν μιλάμε για την γειτονική Αθήνα της Τζόρτζια.

Δεν πολυήθελε, όμως. Ούτε είχε την "ελευθέρας" του από τον Πανιώνιο. Μάνατζερ για να κινήσουν τις διαδικασίες δεν υπήρχαν. Ούτε ίντερνετ για να τον τσιγκλίζει.

Για ένα παλικαράκι που καλά καλά δεν μιλούσε αγγλικά και δεν είχε φύγει ποτέ από την πλατεία της Νέας Σμύρνης, η Αμερική έμοιαζε με άγνωστο, σκοτεινό πλανήτη. Σαν τοπίο από το "Μad Max".

Ο Φάνης (που δεν ήταν δα τόσο τεμπέλης όσο λέει ο θρύλος) έμεινε στην Ελλάδα και στρογγυλοκάθισε στις χρυσές δάφνες του Ευρωμπάσκετ. Στον Πανιώνιο, δεν πίστευαν στην τύχη τους.

Ο Φάνης Χριστοδούλου έγινε κυανέρυθρη σημαία, όρθιος στην κουπαστή σαν υπερήφανος καπετάνιος. Αλλά το βαπόρι ήταν παλαιάς τεχνολογίας. Δεν χωρούσε τις φιλοδοξίες του μεγάλου "μπέμπη" ο μικρομεσαίος Πανιώνιος, ούτε το ταλέντο του.

Η ομάδα κέρδισε ένα κύπελλο Ελλάδας, έφτασε να παίξει τελικούς του πρωταθλήματος, διακρίθηκε στο Κόρατς και στο Κυπελλούχων, αλλά μέχρι εκεί. Όταν ο Γκάλης, ο Γιαννάκης και ο Φασούλας διεκδικούσαν -και ενίοτε κέρδιζαν- ευρωπαϊκά τρόπαια, ο τέταρτος σωματοφύλακας παρακολουθούσε μελαγχολικός από την τηλεόραση.

Τα Ευρωμπάσκετ και τα Μουντομπάσκετ τον έβγαζαν από το καβούκι του, αλλά μόνο για λίγο. Τρεις από τις σημαντικότερες νίκες στην μετά το '87 πορεία της Εθνικής ομάδας φέρουν φαρδιά πλατιά την υπογραφή του Φάνη.

Ο προημιτελικός του 1994 στο Τορόντο, απέναντι στους οικοδεσπότες Καναδούς και τον ΝΒΑer Ρικ Φοξ. Η πολύτιμη νίκη επί των Ισπανών το 1990 στο Μπουένος Άιρες, όταν ο λεγάμενος πέτυχε ρεκόρ καριέρας με 32 πόντους. Και πάνω απ'όλα, ο αλησμόνητος ημιτελικός του 1989, με τους Ολυμπιονίκες Σοβιετικούς στο Ζάγκρεμπ.

Φέτος που θα επιστρέψω στην πρωτεύουσα της Κροατίας, θα πεταχτώ στη "Χάλα Σπόρτοβα" και θα φιλήσω το παρκέ στο σημείο απ' όπου σούταρε το νικητήριο τρίποντο ο Χριστοδούλου. Χωρίς αυτό το καλάθι, το ελληνικό μπάσκετ δεν θα έφτανε ποτέ εκεί που έφτασε.

Χρειάστηκε να φτάσει στα 33 του ο Φάνης για να παίξει σε κάποιον από τους μεγάλους του ελληνικού μπάσκετ. Το πρωτάθλημα που κατέκτησε με τον Παναθηναϊκό στη δύση της καριέρας του ήταν μία προσωπική δικαίωση και μία πηγή γνήσιας χαράς για εμάς τους τυχερούς που ευλογηθήκαμε να την ζήσουμε από κοντά.

Αλλά τα 33 του Χριστοδούλου δεν ήταν σαν τα 33 του Γκάλη ή του Γιαννάκη ή του Διαμαντίδη. Την άνοιξη του '98, ο Φάνης ήταν ήδη υπέρβαρος και κουβαλούσε κορμί παλαιμάχου. Δεν θα καταντούσε έτσι, αν είχε πέσει νέος στα χέρια του Μάικ Φρατέλο ή έστω του Ιωαννίδη και του Ιβκοβιτς.

Βεβαίως, ήταν καθοριστική η συμβολή του στους τελικούς εκείνης της χρονιάς, τους αποχαιρετιστήριους της καριέρας του. Αλλά αυτό δεν έφτανε για να τον παρηγορήσει. Too little, too late, λένε οι Αμερικανοί. Ο Φάνης έμεινε στον Πανιώνιο και καταστράφηκε.

Σήμερα, ο Φάνης Χριστοδούλου κλείνει τα 50 του. Είμαστε σχεδόν συνομήλικοι λοιπόν. Του εύχομαι μακροημέρευση, ξεγνοιασιά και πάνω απ' όλα υγεία. Θα είναι για πάντα ένας από τους ανθρώπους που μ' έκαναν να ερωτευτώ το μπάσκετ και να φάω γλυκό ψωμί από την πορτοκαλί μπάλα.

Μετά τον ημιτελικό της Μαδρίτης, πλησίασα στα αποδυτήρια τον Ιωάννη Παπαπέτρου και τον ρώτησα πώς αισθάνθηκε που έγινε για λίγο, "Φάνης Παπαπέτρου".

Εκείνος χαμήλωσε το βλέμμα σαν να ντράπηκε. Περισσότερο όμως έπρεπε να ντραπώ εγώ, για τη βλακεία που ξεστόμισα.