Τύφλα νά'χει ο λόρδος Βύρων

Λίγο πριν ανάψουμε τις μηχανές για τα αφιερώματα στο Ευρωμπάσκετ, που όρεξη νά'χετε για να διαβάζετε, είπαμε να διαβάσουμε την (ίδια) ιστορία από την ανάποδη.

Αν ο Γκάλης, ο Γιαννάκης, ο Παπαλουκάς και οι συνοδοιπόροι τους είναι οι εθνικοί ευεργέτες του ελληνικού μπάσκετ, υπάρχουν και οι άλλοι, αυτοί που προσέφεραν άθελά τους χείρα βοηθείας σε κρίσιμους αγώνες Ευρωμπάσκετ, χωρίς να είναι Έλληνες.

Το πάνθεον των φιλελλήνων του μπάσκετ! Τύφλα νά'χει ο λόρδος Βύρων...

Το έπος του 1987 θα είχε μείνει άπιαστο όνειρο, αν βρισκόταν σταθερό σοβιετικό χέρι για να πετύχει το τρίποντο της τελευταίας στιγμής.

Ο τελικός του Ζάγκρεμπ θα γινόταν ερήμην της ελληνικής ομάδας, αν κάποιος υπολοχαγός του Σαμπόνις έλεγε την τελευταία λέξη του ημιτελικού.

Το σκηνικό για το "βάλ'το αγόρι μου" δεν θα είχε στηθεί ποτέ, αν δεν φρόντιζαν να σταματήσουν το ρολόι χωρίς λόγο οι Γάλλοι.

Γι'αυτό, λοιπόν, καταρτίζουμε τη δεκάδα των φιλελλήνων του Ευρωμπάσκετ και αποδίδουμε αιώνια ευγνωμοσύνη σε όσους το στελεχώνουν Αφήσαμε και δύο θέσεις κενές, για να τις συμπληρώσουμε τον Οκτώβριο.

Σύντροφε Γιοβάισα, δικαιωματικά θα πρέπει να σηκωθείτε πρώτος...

1. Σεργκέι Γιοβάισα, 1987, τελικός, Ελλάδα-ΕΣΣΔ 103-101. "Θέλει προσοχή", φώναζε ο Φίλιππος Συρίγος, την ίδια στιγμή που η χώρα παραληρούσε για τις εύστοχες βολές του Καμπούρη. Οι Σοβιετικοί επανέφεραν άρον άρον τη μπάλα και τη σερβίρισαν μέσω Βάλτερς στο φαρμακερό χέρι του Γιοβάισα, που περίμενε ακροβολισμένος στη γωνία. Οι θεοί του μπάσκετ φρόντισαν να της αλλάξουν την πορεία και να τη στείλουν στην "κόψη" του ταμπλό. Ο Γιοβάισα, που ήταν άσχημος σαν γριά, είχε βάλει 4 τρίποντα στον τελικό. Το σπάνιο επώνυμό του έμελλε να συνοδεύει για πάντα τις τελευταίες στιγμές πριν την έκσταση. Eικοσιοχτώ χρόνια αργότερα, η ανατριχίλα δριμύτερη επιστρέφει με κάθε επαναληπτική προβολή.

2. Βαλερί Γκομπόροφ, τελικός 1987, Ελλάδα-ΕΣΣΔ 103-101. Ο Μέμος Ιωάννου ανέλαβε την ευθύνη για το σουτ της παρ'ολίγον νίκης, αφού οι Σοβιετικοί κυνηγούσαν σαν μανιασμένοι τον Γκάλη, ενώ ο Γιαννάκης ήταν στον πάγκο με 5 φάουλ. Η μπάλα ήταν βαριά κι ασήκωτη, αλλά ο Αργύρης Καμπούρης υπολόγισε σωστά την τροχιά της και την άρπαξε σαν από μηχανής θεός. Ο "ταύρος" Γκομπόροφ όχι μόνο έχασε το μοιραίο για την ομάδα του ριμπάουντ, αλλά έκανε και φάουλ πάνω στην προσπάθεια του τίμιου Έλληνα γίγαντα για το νικητήριο λέι-απ. Tα πλάνα της ΕΡΤ τον δείχνουν να περιφέρεται στο παρκέ σαν χαμένος, φορτωμένος ήδη με τη ρετσινιά του μοιραίου. Ο φουκαράς σκοτώθηκε σε τροχαίο στη Μόσχα, τον Σεπτέμβριο του 1989, σε ηλικία 23 ετών.

3. Γκούνταρς Βέτρα, ημιτελικός 1989, Ελλάδα-ΕΣΣΔ 103-101: Αυτός δεν ήταν Λιθουανός σαν τον Γιοβάισα, ούτε Ουκρανός όπως ο Γκομπόροφ, αλλά Λεττονός. Eμείς πανηγυρίζαμε σαν τρελοί το τρίποντο του Φάνη (81-80), αλλά οι Ολυμπιονίκες Σοβιετικοί είχαν 7 δευτερόλεπτα μετά το άστοχο σουτ του Γκάλη, και τη μπάλα δική τους για το καλάθι της ανατροπής. Ο Βέτρα πήρε φόρα, αλλά βρήκε τον δρόμο κλειστό από δύο κολοσσούς της άμυνας (Γιαννάκη-Χριστοδούλου), μπουρδουκλώθηκε και έκανε βήματα. "Επρεπε να τη δώσεις σε μένα", έτρεξε και του είπε ο Σαμπόνις. Πού να έβρισκε καθαρό μυαλό, σφυροκοπημένος από το 45άρι του "γκάνγκστερ"...

4. Τζέι Αρ Χόλντεν, προημιτελικός 2005, Ελλάδα-Ρωσία 66-61. Είχαν περάσει, διόλου αισίως, επτά χρόνια από την προηγούμενη ελληνική νίκη σε νοκ-άουτ αγώνα. Οι Ρώσοι ξεκίνησαν τον προημιτελικό με σκορ 13-2 και τα φαντάσματα ξανάστησαν χορό γύρω μας. Ώσπου, έγινε μπούμερανγκ η απόφασή τους να "νοθεύσουν" τη συνταγή με έναν Αμερικανό νατουραλιζέ. Ο Χόλντεν τελείωσε τον αγώνα με 4/19 σουτ (0/8 τρίποντα) και ρεζιλεύτηκε από τον συμπαίκτη του στην ΤΣΣΚΑ Θοδωρή Παπαλουκά. Δύο χρόνια αργότερα, έγινε εθνικός ήρωας στη Μόσχα. Στο μεταξύ, όμως, είχε προφτάσει και η Ελλάδα να σηκώσει ευρωπαϊκό τρόπαιο.

5-7. Τόνι Πάρκερ, Μπορίς Ντιαό, Αντουάν Ριγκοντό, ημιτελικός 2005, Ελλάδα-Γαλλία 67-66. Εξκιουζε-μουά, μεσιέδες, αλλά δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποιον από τους τρεις. Στα τελευταία 40 δευτερόλεπτα του ημιτελικού, ο Πάρκερ έχασε δύο βολές και πούλησε μία φορά τη μπάλα. Το μυαλό-κομπιούτερ του Ντιαό τον εγκατέλειψε τη χειρότερη για τους "τρικολόρ" στιγμή και τον οδήγησε σε ένα βολικό για την Ελλάδα φάουλ, 13'' πριν το τέλος (εύστοχες βολές Παπαλουκά, με το σκορ στο 62-65). Ο δε Ριγκοντό αστόχησε δύο φορές από τη γραμμή του φάουλ στα τελευταία 14 δευτερόλεπτα, ενώ τα θαλάσσωσε και στο φινάλε (φωτ.). Μερσί μποκού και πάντα τέτοια. Η ελληνική αντεπίθεση ξεκίνησε από το 55-62.

8. Γιάκα Λάκοβιτς, προημιτελικός 2007, Ελλάδα-Σλοβενία 63-62 και μικρός τελικός 2009, Eλλάδα-Σλοβενία 53-52. Η διακαής επιθυμία του να γίνει ήρωας κατέστρεψε τον ίδιο και τους αποσβολωμένους συμπαίκτες του. Στα επτά λεπτά της επικής ανατροπής του '07 στη Μαδρίτη, ο Λάκοβιτς είχε 1/4 σουτ, 1/2 βολές και 2 λάθη, ενώ αστόχησε στην εκπνοή. Δύο χρόνια αργότερα, στο Κατοβίτσε, εμφανίστηκε μόνο στο τελευταίο δίλεπτο, όταν πέτυχε 10 προσωπικούς πόντους. Ήταν όμως πολύ αργά για δάκρυα. Στους δύο αγώνες, τους σημαντικότερους ίσως στην ιστορία του σλοβενικού μπάσκετ, ο Λάκοβιτς είχε 9/24 σουτ.

9. Νάντο Ντε Κολό, β' γύρος 2009, Ελλάδα-Γαλλία 69-71. Η αναμέτρηση ανάμεσα στις δύο "μπλε" ομάδες έμοιαζε με δούρειο ίππο, αφού έστελνε τον νικητή της κατ'ευθείαν στα νύχια των Ισπανών. Οι αντίπαλοι έβαλαν τα δυνατά τους για να αποφύγουν τη νίκη, αλλά κάποιος λησμόνησε να ενημερώσει τον Ντε Κολό. Ο πρωτόπειρος τότε γκάρντ ευστόχησε στο τελευταίο δευτερόλεπτο και δέχθηκε τα συγχαρητήρια των ...Ελλήνων. Η Εθνική μας ζευγάρωσε με τους Τούρκους και έφτασε ως το βάθρο, ενώ η Γαλλία αποκλείστηκε πανηγυρικώς από τη μετέπειτα πρωταθλήτρια Ευρώπης.

10. Χέντο Τούρκογλου, προημιτελικός 2009, Ελλάδα-Τουρκία 76-74. Ο ηγέτης των Τούρκων μπλέχτηκε στην τανάλια ενός φρουρού που κατέβηκε επί τούτου στη θέση "3" (Πρίντεζης) και γέμισε το παρκέ με τούβλα. Αστόχησε μάλιστα στο σουτ που μας τρομοκράτησε, λίγο πριν το φινάλε της παράτασης, όταν η Εθνική μας βρισκόταν στο εύθραυστο +1. Στο τέλος σημάδεψε σίδερο και ο Αρσλάν, αλλά τουλάχιστον αυτός είχε ισοφαρίσει στην εκπνοή της κανονικής διάρκειας. Τα 6 τρίποντα του Βασίλη Σπανούλη έστειλαν την αποδεκατισμένη ελληνική ομάδα στα ημιτελικά και γέννησαν το λογοπαίγνιο "Span-tacular" στην ιστοσελίδα της FIBA Europe.