Ρικ Πιτίνο: Μια διάνοια του μπάσκετ...

Ο μεγάλος δάσκαλος και μέντορας του, Χιούμπι Μπράουν ο οποίος σε ηλικία 85 ετών παραμένει ένας θαλερός τηλεσχολιαστής είχε ερωτηθεί πριν από τριάντα χρόνια μέχρι πότε θα ανακατεύεται με το μπάσκετ και έδωσε μια τρομερή απάντηση, που συζητιέται ακόμη στην Αμερική...

«Μέχρι να πεθάνει ο Βερν Λάντκβιστ»!

Ο (σπορτκάστερ) Λάντκβιστ που είναι 78 ετών ζει και βασιλεύει, το ίδιο και ο Μπράουν, αλλά ο καλύτερος μαθητής του απεσύρθη όχι δόξη και τιμή, αλλά στιγματισμένος λίγες μέρες προτού σβήσει 66 κεράκια στην τούρτα των γενεθλίων του.

Μαζί του μοιάζει να αποσύρεται και μια σπουδαία μπασκετική (όχι απλώς φιλοσοφία, αλλά) κουλτούρα, την οποία ο Ρικ Πιτίνο εμπνεύσθηκε, λάνσαρε, επέβαλε και καθιέρωσε τόσο στο ΝCAA, όσο και στο ΝΒΑ, άλλωστε υπήρξε ο πρώτος προπονητής που αποτόλμησε να κάνει το άλμα από τον έναν κόσμο στον άλλον.

Και πότε; Οχι τώρα που ο Μπιλ Ντόνοβαν, ο Μπραντ Στίβενς και ο Φρεντ Χόιμπεργκ το έκαναν να φαίνεται απλό και συνηθισμένο, αλλά πριν από τριάντα και βάλε χρόνια: τότε που ο Πιτίνο άφησε τον πάγκο του Πρόβιντενς το οποίο είχε οδηγήσει στο Final 4 του NCAA (με ηγέτη τον μετέπειτα δις πρωταθλητή με τους Φλόριντα Γκέιτορς και νυν προπονητή των Θάντερ, Ντόνοβαν) για να καθίσει στην ηλεκτρική καρέκλα των Νικς, διαδεχόμενος τον Χιούμπι Μπράουν.

Είχε διατελέσει κιόλας ασίσταντ κόουτς των Νεοϋορκέζων κατά τη διετία 1983-85, στο πλευρό του Μπράουν, ο οποίος ούτως ή άλλως θεωρείται ως ο καλύτερος εν ζωή δάσκαλος προπονητών στην Αμερική και σημάδεψε την καριέρα του, μαζί με τον Τζιμ Μπεχάιμ, που τον είχε στο πλευρό του όταν ανέλαβε την τεχνική ηγεσία του Σίρακιουζ (1976-78).

Με τέτοιες προσλαμβάνουσες που είχε ο Ιταλοαμερικανός προπονητής στην πρώιμη εποχή της καριέρας του, ήταν απολύτως φυσιολογικό και αναπόφευκτο να αναγάγει την άμυνα σε θυρεό της φιλοσοφίας του και μάλιστα να εξελίξει τόσο πολύ την υπόθεση, ώστε να λογίζεται ως ένας επαναστάτης των πάγκων.

Σε κάθε περίπτωση, χάρη στις ρηξικέλευθες και ακραίες ιδέες του, ο Πιτίνο ταρακούνησε τα νερά του μπάσκετ και άφησε ένα αποτύπωμα που θα μείνει ανεξίτηλο. Άφησε επίσης ως διάδοχο τον γιο του Ρίτσαρντ, ο οποίος μαθήτευσε δίπλα του στο Λούβιλ και από το 2013 είναι πρώτος προπονητής στην ομάδα του πανεπιστημίου της Μινεσότα.

Το αριστούργημα του σε επίπεδο τακτικής δεν είναι άλλο από την άμυνα match up press, που αποτελεί την πιο σύγχρονη και εξελιγμένη μορφή πιεστικής άμυνας και την παρουσίασε ολοκληρωμένη στην κεντρική σκηνή, ως ευρεσιτεχνία, στους Φράιαρς του Πρόβιντενς, στα μέσα της δεκαετίας του ’80, με αιχμή του δόρατος τον Μπίλι Ντόνοβαν.

Αυτή η τακτική συνίσταται στην εξάπλωση της ζώνης προσαρμογής σε όλο το γήπεδο και έσπειρε καινά δαιμόνια στο μπάσκετ. Εκτός από το match up press, ο Πιτίνο εφάρμοσε αριστοτεχνικά και τη ζώνη προσαρμογής 2-3, που αποτελεί πατέντα του Μπεχάιμ στο Σίρακιουζ και της οποίας είναι φανατικός θιασώτης ο νυν προπονητής του Ολυμπιακού, Ντέιβιντ Μπλατ.

Στα καθ’ ημάς το match up press παίχθηκε για πρώτη φορά το 1988 από τον Φίλιππο Θεσσαλονίκης, που τότε αγωνιζόταν στην Α2, με προπονητή τον Θεόδωρο Ροδόπουλο, ο οποίος μετέφερε την τεχνογνωσία από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού και την προσάρμοσε στα καθ’ ημάς. Τότε στην ομάδα του Αγίου Φανουρίου αγωνίζονταν μεταξύ άλλων ο Χρήστος Κωνσταντινίδης, ο Βαγγέλης Πουλιανίτης, ο Χρόνης Δασκαλάκης, ο Θανάσης Γαϊτάνης και ο Παύλος Γρηγοριάδης ο οποίος χάρη σε αυτή την άμυνα που εξασφάλιζε περισσότερες κατοχές της μπάλας είχε την ευκαιρία να κάνει θραύση με τη σπεσιαλιτέ του στα σουτ τριών πόντων.

Δέκα οκτώ χρόνια αργότερα το match up press έμελλε να αποτελέσει έναν από τους πολιορκητικούς κριούς της Εθνικής ομάδας στο Μundobasket του 2006 στη Σαϊτάμα. Έναν χρόνο μετά το Figure-8 που άνοιξε την ελληνική επίθεση στο θριαμβευτικό Εurobasket του Βελιγραδίου, ο Παναγιώτης Γιαννάκης (με συνεργάτη τον Λευτέρη Κακιούση) εφάρμοσε την άμυνα του Πιτίνο σε όλο το Τουρνουά, είτε εξ ανάγκης σε ματς στα οποία βρέθηκε να κυνηγάει το σκορ, είτε από... ιδεολογία απέναντι σε αντιπάλους με έλλειμμα στην περιφέρεια (βλέπε Κίνα, Γαλλία) και τα αποτελέσματα υπήρξαν ευεργετικά και συνάμα θεαματικά.

Το match up press έκανε θραύση τη σεζόν 1995-96 όταν η μπασκετική εκδοχή του... Αλ Πατσίνο οδήγησε το Κεντάκι στην κατάκτηση του τίτλου, προεξάρχοντος του μετέπειτα (2006-07) παίκτη του Παναθηναϊκού Τόνι Ντελκ. Ο συνταξιούχος πλέον προπονητής στέφθηκε πρωταθλητής και το 2013 με το Λούβιλ, ωστόσο εκ των υστέρων αυτός ο τίτλος (όπως και η συμμετοχή στο final 4 του 2012) ακυρώθηκε εξαιτίας της εμπλοκής των Κάρντιναλς σε σκάνδαλο που αφορούσε παραβάσεις στον κανονισμό του recruiting.

O Πιτίνο πλήρωσε πανάκριβα αυτό το «pay for play», όχι μόνο διότι απώλεσε έναν τίτλο και ένα Final-4, αλλά και επειδή εξαιτίας της τιμωρίας εξωθήθηκε πριν από λίγες ημέρες στην πρόωρη απόσυρση του από τους πάγκους.

Παρ’ όλα αυτά ο δαιμόνιος και ευρεσιτέχνης προπονητής ο οποίος εισήχθη στο Hall of Fame το 2013 (και ευτυχώς δεν του στερήθηκε ούτε αυτή η τιμητική διάκριση) πρόλαβε να αφήσει μια σπουδαία παρακαταθήκη σε τακτικές, ρεκόρ και ατάκες, που προσδιορίζουν εξ ορισμού τη μεγαλοσύνη και την κοινώς παραδεκτή, ιδιοφυία του!

Ο Πιτίνο κατέχει μια περίοπτη θέση στην εγκυκλοπαίδεια του κολεγιακού μπάσκετ, καθώς είναι:

• Ο μοναδικός προπονητής στην ιστορία του NCAA που πήγε σε Final -4 με τρία διαφορετικά σχολεία (Πρόβινενς, Κεντάκι, Λούιβιλ), ενώ συνολικά εμφανίσθηκε σε επτά.

• Ένας από τους τέσσερις οι οποίοι προκρίθηκαν σε άνοιγμα τεσσάρων διαφορετικών δεκαετών, μαζί με τον Σμιθ, τον Σιζέφσκι και τον Μπεχάιμ

• Ένας από τους τρεις που έπαιξε σε δυο Final-4 με δυο διαφορετικές ομάδες, μαζί με τον Ρόι Γουίλιαμς και τον Τζακ Γκάρντνερ

• Ένας από τους δυο (μαζί με τον Ρόι Γουίλιαμς) που έπαιξε με δυο διαφορετικές ομάδες, τουλάχιστον σε τρία Final 4

Εάν το NCAA δεν αφαιρούσε τον τίτλο από το Λούβιλ, τότε ο Πιτίνο θα γινόταν και ο πρώτος προπονητής, ο οποίος θα είχε στεφθεί πρωταθλητής με δυο διαφορετικά κολέγια, αλλά ας όψεται το (παράνομο) recruiting.

Προτού κληθεί από τον Μπράουν στους Νικς, από το 1978 έως το 1983 Πιτίνο διετέλεσε προπονητής στο πανεπιστήμιο της Βοστώνης από το οποίο πέρασε μετά από έξι χρόνια ο νυν προπονητής του Ηφαίστου, Σωτήρης Μανωλόπουλος. Ο πειρασμός του ΝΒΑ τον ταλάνιζε πάντοτε, εξ ου και η ακολούθησε η δεύτερη, σαφώς καλύτερη, απόπειρα του από το 1997 έως το 2001 με τους Σέλτικς.

Συνολικά ο 66χρονος προπονητής σε 1039 αγώνες του ΝCAA σημείωσε 647 νίκες και 392 ήττες, ενώ το ρεκόρ του σε 412 ματς στο ΝΒΑ είναι 192-220.

Συν τοις άλλοις στον Πιτίνο που εκτός από το μπάσκετ έχει τρέλα και με τον ιππόδρομο και μάλιστα είναι ιδιοκτήτης αλόγων κούρσας, πιστώνονται κάμποσες σπουδαίες και περίφημες ατάκες, με κορυφαία και πιο γνωστή εκείνη που λέει «η ήττα μοιάζει με το λίπασμα, διότι ναι μεν βρομάει, αλλά κάνει καλό» και την οποία μετέφερε και κατέστησε γνωστή στην ελληνική πιάτσα ο Τάκης Κορωναίος.

Οι περισσότερες από τις αποφθεγματικές εκφράσεις του συμπυκνώνονται στο βιβλίο του με τίτλο «Success is a choice» (Η επιτυχία είναι επιλογή) και ιδού μια ανθολογία από δαύτες...

• Σε έναν αγώνα που κρίνεται στην εκπνοή είναι καλύτερα να πάρει ένας κακός σουτέρ ένα καλό σουτ, παρά ένας καλός σουτέρ ένα κακό σουτ.

• Στο φινάλε ενός αγώνα δεν θέλω ένα καλό σύστημα, αλλά έναν καλό παίκτη για να βάλει την μπάλα στο καλάθι.

• Υπάρχουν πολλές καλές χημείες σε μια ομάδα. Η καλύτερη είναι αυτή ανάμεσα στην αγάπη και στην πειθαρχία.

• Ο,τι έμαθα στο κοουτσάρισμα οφείλεται στα λάθη που έκανα.

• Με ενδιαφέρει τι πιστεύει ο κόσμος για εμένα, αλλά αυτό δεν επηρεάζει καθόλου τις αποφάσεις μου

• Ένα παράπονο έχω από τη ζωή μου: πιτσιρικάς έπρεπε να είμαι πιο ταπεινός

• Όσοι δουλεύουν σκληρά, παραδίδονται τελευταίοι

• Η αλήθεια κάνει ένα πρόβλημα υπόθεση του παρελθόντος, ενώ το ψέμα το κάνει υπόθεση του μέλλοντος

• Στην αρχαία Αθήνα η ύβρις αποτελούσε έγκλημα. Στο μπάσκετ είναι ύβρις το να ταπεινώνεις έναν ηττημένο αντίπαλο.