H γοερή κραυγή του Φάνη…

Oταν…

Ήμουν πιτσιρικάς, οκτώ χρονών, όταν ο Φίλιππος Νικολάου τραγουδούσε το «Όταν», που έχει μεγάλη πέραση τον τελευταίο μήνα στον παγκόσμιο αθλητισμό…

Αγωνιστική δράση δεν υφίσταται ούτε για δείγμα, η καραντίνα καλά κρατεί και ελέω της κλεισούρας το ‘χουμε ρίξει όλοι στις αναμνήσεις, στη νοσταλγία, στις επετείους, στο ρετρό και σε μια φάση ολοσχερώς vintage, καλά να ναι τα ράφια και το χρονοντούλαπο της Ιστορίας!

Δεν έχουμε να δούμε κάτι ζωντανό, να το αναλύσουμε, να το σχολιάσουμε και να το ξεψειρίσουμε και αυτό το στερητικό σύνδρομο θέλει τη… μεθαδόνη του!

Θέλει το «όταν» του, βρε αδερφέ…

Όταν ο τάδε έκανε αυτό, όταν ο δείνα είπε εκείνο και δεν συμμαζεύεται…

Σήμερα είναι 10 Απριλίου και το «όταν» έχει την μπασκετική τιμητική του, που κατοικοεδρεύει στη Νέα Σμύρνη…

Σαν σήμερα, όταν στον τελικό του Κυπέλλου Ελλάδος στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, ο Πανιώνιος νίκησε τον (φρέσκο Κυπελλούχο Ευρώπης στη Γενεύη) ΠΑΟΚ με 73-70 και κατέκτησε τον μοναδικό τίτλο της ιστορίας του…

Τίτλο υψηλού επιπέδου, εννοώ, κι ας έλεγε ο Γιάννης Ιωαννίδης (όχι για τον Πανιώνιο, τον οποίο συμπαθούσε, αλλά για τον βιωματικό αντίπαλο του, τον ΠΑΟΚ) ότι «ε να πήρε εκεί ένα κυπελάκι»!

Με τόση απαξίωση το έλεγε τότε ο «Ξανθός», που θαρρούσε κανείς πως αναφερόταν σε κυπελάκι του παγωτού!

Την ιστορία εκείνης της βραδιάς και το πώς ο «Ιστορικός» έριξε στο κανναβάτσο τον ΠΑΟΚ μπορεί κάποιος να τα διαβάσει αλλαχού, κυκλοφορούν άλλωστε κατά κόρον αυτές οι αφιερωματικές αναφορές από το πρωί…

Περισσότερες και πιο αποκαλυπτικές και παρασκηνιακές ιστορίες από τον τελικό, μπορεί κάποιος να διαβάσει στην υπό έκδοση αυτοβιογραφία του Ιωαννίδη που εκείνη την εποχή τελούσε υπό καθεστώς αγρανάπαυσης και δεν διανοούνταν καν ότι μετά από λίγες εβδομάδες θα βρισκόταν σε ένα πάρτι της Αμαλίας Βαρδινογιάννη στην Εκάλη, εκεί θα γνώριζε τον Γιώργο Σαλονίκη και στο αμέσως επόμενο κλικ θα σουλάτσαρε α λα μπρατσέτα με τον Σωκράτη Κόκκαλη!

Αντε να βγει το ρημάδι το βιβλίο να φωτιστούν μπόλικες υποθέσεις…

Ημουν παρών στον τελικό και τον θυμάμαι καλά, μα πιο πολύ αναστορούμαι τα επιγενόμενα του: δεν εννοώ βεβαίως το επινίκιο γλέντι εκείνης της βραδιάς, αλλά αυτά που συνέβησαν το επόμενο πρωινό και ήταν μακάβρια, εξορκιστικά, παρηγορητικά, ανακουφιστικά και παυσίλυπα!

Κυρίως όμως συνιστούσαν ένα ιστορικό χρέος που έπρεπε να εξοφληθεί, αλλιώς θα τους στοίχειωνε το δίχως άλλο…

Από το γήπεδο στα μπουζούκια. Από τα μπουζούκια στα σπίτια τους. Και από τα σπίτια τους, γραμμή στο νεκροταφείο της Νέας Σμύρνης…

Εκεί πάνω σε ένα μνήμα, στα άψυχα μάρμαρα κειτόταν η ψυχή του Πανιωνίου, ο Ανδρέας Βαρίκας!

Ο μεγαλύτερος διανοούμενος, οραματιστής, στοχαστής, μα συνάμα και υλοποιητής του ελληνικού μπάσκετ είχε φύγει από τη ζωή στις 29 Αυγούστου του ’90, χάνοντας μια μάχη που έδινε για πολύ καιρό με την αρρώστια του…

Συγκινούμαι τώρα που τα γράφω όλα αυτά, διότι με τον Βαρίκα (όπως επίσης και με τους έτερους σωματοφύλακες του Πανιωνίου, τον Παύλο Κορκίδη, τον Τάσο Γιάνναρο, τον Αργύρη Κορωναίο, χώρια ο Δενδρινός, ο Μίσσας, ο Λαζαρίδης και οι υπόλοιποι, που ακόμη έπαιζαν) γνωριζόμουν πάνω από δέκα χρόνια και είχα αναπτύξει μια πολύ αγαπησιάρικη σχέση μαζί τους…

Τα ταξίδια στη Λάρισα και στη Θεσσαλονίκη. Οι ατέλειωτες συζητήσεις στο γήπεδο. Οι ολονυχτίες στην ταβέρνα του «Βαλέσα» στην πλατεία Ανοίξεως. Και μια κάποια ιεροτελεστία μπασκετικής μύησης στο ιερατείο του Βαρίκα, στο διαμέρισμα του πάνω στην οδό Ελευθερίου Βενιζέλου …

Εκεί μέσα σε ένα Βαρναλικό σκηνικό, «μέσ’ σε καπνούς (ΣΣ: από τα άφιλτρα τσιγάρα που τα κάπνιζε δυο δυο) και σε βρισιές»!

Δεν γινόσουν σώνει και καλά Πανιώνιος με αυτή τη μύηση. Γινόσουν ρέκτης και μερακλής του μπάσκετ. Υποβαλλόσουν στη διαδικασία να το διαβάζεις, να το μαθαίνεις, να το ανακαλύπτεις κάθε μέρα και περισσότερο, έστω κι αν ο Βαρίκας είχε κάποιες εμμονές και ενίοτε υπερέβαλε…

Τσουβάλιαζε όλο το σινάφι μου με τον χαρακτηρισμό «αναποδογράφοι», μισούσε τους Λέικερς του show time, έλεγε ότι «ο Μάτζικ Τζόνσον είναι ο (ΣΣ: πλέι μέικερ του Περιστερίου, ο Δημήτρης) Καττής του ΝΒΑ» και διάφορα τέτοια!

Αμ’ οι υπόλοιπες κλασικές εκφράσεις του; Θυμάμαι κάμποσες από δαύτες…

Ο Πανιώνιος είναι ιδέα…

Ο Πανιώνιος πρέπει να προλάβει το τρένο…

Ο Πανιώνιος πρέπει να είναι χειραφετημένος και αδέσμευτος, όχι εξαρτημένος και εξυπηρετημένος…

Εάν ο Πανιώνιος ήταν μια πλούσια ομάδα, δεν θα με ενδιέφερε να ασχοληθώ μαζί της. Το στοίχημα μου είναι να σπάσει το κατεστημένο…

Η ομάδα δεν είναι γκόμενα ή κόμμα για να τα αλλάζεις. Η ομάδα είναι η ομάδα σου…

Ο καλύτερος Παναθηναϊκός και ο καλύτερος Ολυμπιακός είναι αυτοί που δεν ζουν!

Το… Μιλόν (αναφερόμενος στον Μίλωνα)

Γι’ αυτά και για πολλά άλλα αποτελούσε μια πρόκληση να προσπαθείς να μπεις στο μυαλό του και να συλλάβεις τις ιδέες και τα οράματα του…

Τόσο έντονο υπήρξε το αποτύπωμα που άφησε, ώστε, πολύ συχνά, μετά τον θάνατο του, οι κληρονόμοι του πάντοτε κυριεύονταν από την ίδια αγωνία…

Τι θα ‘λεγε γι’ αυτό ο Αντρέας;

Τι θα ‘κανε τώρα ο Αντρέας;

Γιος του Καρπάθιου, αλλά γεννημένου στο Αϊδίνιο της Μικράς Ασίας, σπουδαίου δημοσιογράφου, συγγραφέα και κριτικού λογοτεχνίας, Βάσου Βαρίκα, ο Αντρέας εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο κάδρο, ως νεαρός φίλαθλος του στις αρχές της δεκαετίας του ’60, όταν τον πρωτοπήγε στο γήπεδο ο Πέτρος Λινάρδος, κάνοντας το χατίρι του ΄πατέρα του, συναδέλφου του στο «Βήμα».

Παράλληλα με τις σπουδές του στο Πολυτεχνείο (ηλεκτρολόγος μηχανικός) ανακατεύτηκε με τα διοικητικά της ομάδας στα μέσα στης δεκαετίας του ’70, ταξίδεψε για πρώτη φορά το 1978 για τον εκτός έδρας αγώνα του Κυπέλλου Κόρατς με την Πιγί και υπήρξε μέλος της τριανδρίας του μπάσκετ, που επιδόθηκε στο παιδομάζωμα και στο φτιάξιμο της μεγάλης ομάδας, η οποία πρωταγωνίστησε τα κατοπινά χρόνια…

Ο Βαρίκας ήταν σαν το φεγγάρι. Είχε δυο πλευρές, τη θεατή και την αθέατη. Αυτό το είχε πει στον επικήδειο λόγο της, η φίλη του, μετέπειτά Υπουργός Αιγαίου Ελισάβετ Παπαζώη. Πέντε χρόνια μετά την εκδημία του, κυκλοφόρησε σε δική του μετάφραση το βιβλίο (που γυρίστηκε και σε ταινία) του Γκι Ντεμπόρ, «In girum imus nocte et consumimur igni».

«Αν είχαμε κι εμείς τότε έναν Βαρίκα, ο Αρης θα είχε εκτοξευθεί πολύ πιο ψηλά» είπε κάποτε ο Ιωαννίδης. Αυτός ξέρει…

Ο άνθρωπος με τα ακούρευτα μαλλιά, το χαρακωμένο πρόσωπο και την ξεχωριστή κουλτούρα μένει ζωντανός μετά από τριάντα χρόνια…

Τον κρατούν ολοζώντανο το γήπεδο του Πανιωνίου το οποίο φέρει το όνομα του (από τις 31 Μαΐου του 1998), το Τουρνουά στη μνήμη του (που άμποτε να ξαναμπεί στις ράγες), οι αναλλοίωτες εικόνες και οι ανεξίτηλες στιγμές από το πέρασμα του από τον Πανιώνιο και από τοι ελληνικό μπάσκετ…

Ρομαντικός. Αφανής εργάτης. Σεμνός εργάτης του μπάσκετ. Αληθινός σπόρτσμαν. Διορατικός, προφητικός, πρόδρομος της εποχής που δεν πρόλαβε να τη ζήσει. Όταν ο Βαρίκας μιλούσε για την επαγγελματοποίηση του μπάσκετ, τα ΤΑΚ, τη λίγκα και τα τοιαύτα όλοι οι υπόλοιποι ήμασταν βαθιά νυχτωμένοι και τον ακούγαμε σαν χάνοι!

Ο Βαρίκας άφησε την τελευταία του πνοή στις 29 Αυγούστου ’90, σε ηλικία μόλις 44 ετών. Μόλις λίγες ημέρες αργότερα, ενώ τα λουλούδια ήταν ακόμα φρέσκα στον τάφο του, ο Πανιώνιος διοργάνωσε στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας το πρώτο Τουρνουά στη μνήμη του, με συνδαιτυμόνες την πρωταθλήτρια Ευρώπης, Γιουγκοπλάστικα Σπλιτ, τον πρωταθλητή Ελλάδος Αρη και την ΤΣΣΚΑ Μόσχας!

Σαν σήμερα το 1991 ο Πανιώνιος στέφθηκε Κυπελλούχος Ελλάδος και την επόμενη ημέρα όλη η ομάδα του έκανε το μνημόσυνο που καρτέραγε για ν’ αγαλλιάσει η ανήσυχη ψυχή του…

Κι εκεί πάνω στον τάφο του, εναπέθεσαν σεπτά το λουσμένο στη σαμπάνιο Κύπελλο, μαζί με μια ανθοδέσμη…

Άναψαν το καντήλι, άφησαν δίκην σπονδής τα δάκρυα τους και έναν όρκο τιμής που τον έδωσε εξ ονόματος όλων ο Φάνης με μια γοερή κραυγή που ξέφυγε μέσα από τους λυγμούς του και τους διαπέρασε σύγκορμους…