Τι αφήνει στον οργανισμό ο Covid-19 και γιατί ο αθλητισμός προστατεύει

Από τον Μάρτιο του 2020, όταν η εξάπλωση της πανδημίας στο σύνολο του πλανήτη ύψωσε – για ένα σεβαστό χρονικό διάστημα – απαγορευτικό και στις αθλητικές δραστηριότητες, έχουν συμπληρωθεί τουλάχιστον 20 μήνες. Διάστημα αρκετό ώστε να έχουν ολοκληρωθεί αρκετές μελέτες γύρω από την επίδραση του covid-19 στον ανθρώπινο οργανισμό, στα «κουσούρια» που του αφήνει καθώς στις διαφορές που χαρακτηρίζουν το διάστημα αλλά και το ποσοστό ίασης από τον κορονοϊό, μεταξύ αθλούμενων ή όχι.

Το παραπάνω πλαίσιο επεξεργάζεται το άρθρο που έγραψε για λογαριασμό του Gazzetta, ο κλινικός εργοφυσιολόγος διδάκτωρ Γιώργος Βαβέτσης, ο οποίος χρησιμοποιεί παραδείγματα κορυφαίων παικτών του ΝΒΑ, που έφτασαν σε μεγάλες διακρίσεις λίγους μήνες μετά την νόσηση από covid-19. Αναλυτικά:

«Το Σύνδρομο Covid (Post COVID-19 condition ή Long-COVID-19), μπορεί να χαρακτηριστεί μια σοβαρή ασθένεια, με αρκετά υψηλό κίνδυνο βλάβης πολλών συστημάτων και οργάνων, είτε λόγω του ίδιου του ιού είτε λόγω της αντίδρασης του οργανισμού να τον καταπολεμήσει. Αυτή η βλάβη και η φλεγμονή των ιστών μπορεί να προκαλέσει μια ολόκληρη σειρά από παρατεταμένα συμπτώματα, ενώ πολλές επιστημονικές αναφορές έχουν δείξει, ότι ο κίνδυνος εμφάνισης μακράς διάρκειας του COVID-19 μετά από μια ήπια ή μέτρια λοίμωξη φαίνεται παρόμοιος με τον κίνδυνο μετά από ένα σοβαρό κρούσμα.

Οι μελέτες φανερώνουν, ότι έως και το 60% των ανθρώπων αναφέρουν ένα ή περισσότερα συμπτώματα, να παραμένουν έξι μήνες μετά τη μόλυνση, όπως κόπωση, δυσκολία στην αναπνοή, πόνο στο στήθος, βήχα, πόνο στις αρθρώσεις και στους μύες, κοιλιακά συμπτώματα, πονοκεφάλους και άγχος ή κατάθλιψη. Ένας άλλος τύπος "μακράς διάρκειας COVID" μπορεί να είναι άτομα που χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να αναρρώσουν από μια λοίμωξη, είτε πρόκειται για γρίπη, πνευμονία ή COVID-19. Με άλλα λόγια, μπορεί να υπήρχε «μακροχρόνια γρίπη» ή «μακροχρόνια πνευμονία» σε όλη τη διάρκεια, αλλά απλώς δεν εκτιμήθηκε.

Υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι η νόσος COVID-19, μπορεί μερικές φορές να προκαλέσει πολλά μετα-ιικά σύνδρομα PVFS (Post-Viral Fatigue Syndrome) ή ασθένειες που εμφανίζονται μετά από μόλυνση. Αυτά περιλαμβάνουν το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης (ΣΧΚ) και το σύνδρομο της ορθοστατικής ταχυκαρδίας (Postural orthostatic tachycardia syndrome, ή POTS). Συνήθως αυτή η διαταραχή μπορεί να συνδέεται με τον ιό που εισβάλλει σε ένα όργανο ή ιστό και παραμένει εκεί, ή κάποια παρατεταμένη φλεγμονή που καταπολεμά τον ιό.

Πολλοί αθλητές μολύνθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, όμως η έκταση των συμπτωμάτων του Long COVID μεταξύ τους δεν είναι γνωστή. Περίπου το 20% των μη νοσηλευόμενων ασθενών με COVID-19 είχαν μακροχρόνια συμπτώματα COVID-19 – υποδεικνύοντας ότι υγιή άτομα με ήπια κλινική εικόνα μπορεί να αναπτύξουν μακροχρόνια συμπτώματα, με τους περισσότερους αθλητές να καταπολεμούν τα επίμονα συμπτώματα για περισσότερο από 7 μήνες.

Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι η δυσανεξία στην άσκηση είναι κοινή μεταξύ των μακροχρόνιων ασθενών με COVID, με την κόπωση να είναι το πιο διαδεδομένο σύμπτωμα (57%), ακολουθούμενο από ξηρό βήχα (50%) και πονοκέφαλο (46%). Δεν υπάρχει όμως ο ίδιος κανόνας για όλους. Μερικοί αθλητές αναρρώνουν γρήγορα παρά τα σοβαρά συμπτώματα, ενώ άλλοι προσπαθούν σκληρά για να επαναφέρουν τις προπονητικές τους ρουτίνες, έχοντας μυϊκή αδυναμία και αναπνευστικές δυσκολίες που παραμένουν.

Η περίοδος αδράνειας προτού μπορέσει ο αθλητής να ξεκινήσει ξανά την προπόνηση θα προκαλέσει έναν βαθμό Υποπροπόνησης ή Α-προπόνησης (Detraining) και θα αυξήσει τον κίνδυνο πιθανού τραυματισμού, ιδιαίτερα εάν ο αθλητής μπει γρήγορά σε αγωνιστικούς ρυθμούς προπόνησης. Η παρακολούθηση του ρυθμού αντιληπτής προσπάθειας (Borg Scale), του καρδιακού παλμού, της κούρασης και των προβλημάτων αναπνοής είναι κρίσιμη για την επιστροφή των αθλητών στην ενεργό δράση. Εάν δυσκολεύονται οι αθλητές, μειώστε τον προπονητικό όγκο, και προετοιμαστείτε διότι αναπόφευκτα θα υπάρξουν ανησυχητικές κρίσεις άγχους σχετικά με το εάν οι αθλητές είναι σε θέση να ανταποκριθούν σωματικά, όπως πριν από τον ιό, λαμβάνοντας υπόψη, ότι το 79% των αθλητών είχε διαταραγμένο ύπνο και το 52% ανέφερε ότι αισθάνεται κατάθλιψη κατά τη διάρκεια και μετά τα συμπτώματα.

Το NBA ήταν το πρώτο επαγγελματικό πρωτάθλημα που διέκοψε τις δραστηριότητές του αφού δύο παίκτες βρέθηκαν θετικοί τον Μάρτιο του 2020. Μετά την επανέναρξη του πρωταθλήματος, αρκετοί παίκτες που προσβλήθηκαν από τον ιό κατέγραψαν ιστορικές επιδόσεις. Ο Ρούντι Γκομπέρ, ο οποίος ήταν ο πρώτος που βρέθηκε θετικός στον ιό, κέρδισε το βραβείο του «αμυντικού παίκτη της χρονιάς» το 2021 και ο Νίκολα Γιόκιτς κέρδισε το βραβείο του «πολυτιμότερου παίκτη». Ο Ράσελ Γουέστμπρουκ κατέρριψε το μακροχρόνιο ρεκόρ όλων των εποχών στο ΝΒΑ για τα περισσότερα τριπλ νταμπλ. Ιστορικές εμφανίσεις κατέγραψαν οι Ντόνοβαν Μίτσελ και Κέβιν Ντουράντ. Ο Τζέισον Τέιτουμ ισοφάρισε τον θρυλικό παίκτη Λάρι Μπερντ ως τον πρώτο σκόρερ στην ιστορία των Μπόστον Σέλτικς, λίγους μήνες αφότου είχε COVID-19 και παρότι ανέφερε ότι αντιμετώπιζε επίμονη δύσπνοια, Ο Κρις Πολ κατάφερε να οδηγήσει την ομάδα του στην πρώτη της νίκη στους τελικούς του ΝΒΑ του 2021, μόλις δύο εβδομάδες αφότου βρέθηκε θετικός στον νέο κορωνοϊό .

Η σωματική δραστηριότητα φαίνεται να παρέχει προστασία έναντι των δυσμενών αποτελεσμάτων του COVID-19, με χαμηλότερο κίνδυνο σοβαρής νοσηρότητας που παρατηρείται σε άτομα που συμμετέχουν σε σωματική δραστηριότητα, και είναι ενδιαφέρον ότι αυτή η προστασία μπορεί να διαρκέσει για πολλά χρόνια, ακόμη και μετά τη διακοπή της τακτικής φυσικής δραστηριότητας. Αν και είναι ενθαρρυντικό να βλέπουμε ότι ο κίνδυνος επίμονων συμπτωμάτων COVID στους αθλητές είναι χαμηλός, θα πρέπει να συνεχίσουμε να παρακολουθούμε τους παίκτες και να τους ελέγχουμε. Πρέπει ωστόσο να τονιστεί, ότι οι γενικεύσεις είναι ανεπιθύμητες και ότι κάθε αθλητής πρέπει να προσεγγίζεται διαφορετικά.»

* Ο Γιώργος Βαβέτσης τελείωσε το ΤΕΦΑΑ Αθηνών, ενώ στην συνέχεια μεταπήδησε στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Τμήμα Στατιστικής σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Τις διδακτορικές και μεταπτυχιακές του σπουδές τις τελείωσε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Αθήνας, με πρώτη ειδίκευση την Κλινική Εργοφυσιολογία και δεύτερη την Βιοχημεία στην Άσκηση. Εχει συνεργαστεί με περισσότερες από 35 ομάδες της Ελλάδας (ΑΕΚ, Μαρούσι και Χολαργός) και του εξωτερικού (Χίμκι, Λοκομοτίβ Κούμπαν, Ούνικς Καζάν και Εφές), συμπεριλαμβανομένων και Εθνικών ομάδων (μπάσκετ, βόλεϊ, χάντμπολ και μπιτς-βόλεϊ).