Άμυνα σε αδέσποτα πυρά

O Γιάννης Αντετοκούνμπο είναι η χαρά του φωτογράφου. Το διαδίκτυο είναι γεμάτο με θεαματικά ενσταντανέ, όπου ο άνθρωπός μας απαθανατίζεται να καρφώνει, να μοιράζει τάπες, να σηκώνει τρόπαια, να μορφάζει, να χαμογελάει, να λάμπει.

Με τη φανέλα των Μιλγουόκι Μπακς, με το κοστούμι των βραβεύσεων, με τα νεανικά ρούχα της καθημερινότητας. Μόνος, με τους συμπαίκτες του, με τους αντιπάλους του, με τη σύντροφο και τα παιδιά του, με τα αδέλφια και τη μάνα του, με τον συγχωρημένο πατέρα του.

Όμορφος, νέος, φωτογενής και εκφραστικός, φοράει πάντοτε την καρδιά του μέσα από το μανίκι του. Εάν δεν υπήρχε, θα τον είχε σίγουρα εφεύρει κάποιος επαγγελματίας του φακού. Όχι όμως παπαράτσο, γιατί με αυτή τη φάρα ο Γιάννης είναι τσακωμένος. Βρώμικο ψωμί σε σκανδαλοθήρες ο νεαρός σούπερ σταρ από την Ελλάδα δεν χάρισε ποτέ.

Οι αγαπημένες μου φωτογραφίες του Γιάννη δεν είναι μέσα από το γήπεδο. Ούτε καν από το οικογενειακό σπίτι των Αντετοκούνμπο στα Σεπόλια, το πλημμυρισμένο από αθωότητα, ελπίδα και υπόγειο φόβο. Τα στιγμιότυπα που επέλεξα για να κάνω κάδρο στο γραφείο μου είναι δύο, πολύ πιο πρόσφατα.

Το πρώτο, από το καλοκαίρι του 2020, τον δείχνει στην πρώτη γραμμή των διαδηλώσεων του κινήματος Black Lives Matter, που ταρακούνησε την Αμερική και τουλάχιστον έριξε τον χολερικό Τραμπ. Και το δεύτερο, το χθεσινό, το υπέροχο, με το μαύρο μπλουζάκι που ξεκαθαρίζει ορθά κοφτά ποια είναι η σωστή πλευρά της Ιστορίας και η όχθη στην οποία στέκεται ο Γιάννης.

«Καμία ανοχή στον ρατσισμό, στον σεξισμό, στον αρτιμελισμό, στην ομοφοβία, στην τρανσφοβία, στην ξενοφοβία, σε κάθε είδους διάκριση». Ο αρτιμελισμός, ή ικανοτισμός, αγγλιστί «ableism», είναι ο διαχωρισμός των ανθρώπων σε «ικανούς» και ανάπηρους. Τα υπόλοιπα τα καταλαβαίνετε, ελπίζω, και χωρίς επεξήγηση. Εάν όχι, τότε ο Γιάννης Αντετοκούνμπο βάζει στο στόχαστρο εσάς.

Θέλω κι εγώ τέτοιο μπλουζάκι. Ακόμα περισσότερο, θέλω οι αθλητές μου να πιστεύουν σε αυτά που πιστεύει ο Γιάννης. Όχι μόνο να πιστεύουν, αλλά να ανοίγουν και το στόμα τους. Να βγαίνουν στα χαρακώματα και να παλεύουν. Να μιλάνε και να φωνάζουν. Να επαναστατούν και να τολμούν, όπως ο εξαίρετος Σάββας Κωφίδης. Να γίνονται παράδειγμα και πρότυπο για όσους δεν έχουν φωνή.

Ο αθλητής που κρατάει το στόμα του κλειστό ενώ μπορεί με μία λέξη να επηρεάσει πρόσωπα και καταστάσεις αλλάζοντας τον κόσμο προς το καλύτερο είναι στο δικό μου μπλοκάκι ασυγχώρητος. Ακόμα και εκείνοι που πρεσβεύουν τα λάθος πράγματα, όπως ο Βασίλης Τσάρτας, ωφελούν τον δημόσιο διάλογο ως αντιπαραδείγματα.

Οι σιωπηλοί του καναπέ δεν χρησιμεύουν σε τίποτε. Το σλόγκαν «shut up and dribble» για τους αθλητές, «shut up and sing» για τους καλλιτέχνες, «shut up and write about basketball» για τους αθλητικούς συντάκτες αν αγαπάτε, είναι η ρίζα του κακού.

Το αυγό του φιδιού επωάζεται πάνω στη σιωπή και στην αδιαφορία. Α, και στον κοινωνικό διπολισμό κάποιων που πουλάνε ευαισθησία προς τον έξω κόσμο, αλλά φέρονται σε κοινοί κάφροι στην προσωπική τους ζωή. Μη κοιτάς αλλού, εσένα εννοώ. Που το παίζεις εκ γενετής «παρεξηγημένος».

Ξέρω τι θα πείτε, αγαπητοί αναγνώστες, διαβάζω τα χείλη σας. «Ένα μπλουζάκι από μόνο του δεν στοιχειοθετεί επανάσταση». Αμ, δεν είναι έτσι. Κάθε τέτοια πρωτοβουλία έχει σημαντικό κόστος, αφού υποσκάπτει την εμπορική αξία του αθλητή και ανοίγει τρύπες στο πορτοφόλι του. Οτιδήποτε μετριέται σε προσωπική ζημιά είναι επαναστατική πράξη.

Για πολλούς Αμερικανούς, ο Γιάννης είναι μύγα στα πρωινό γιαούρτι τους: ένας ξένος αλεξιπτωτιστής με δύσκολο όνομα, που κούρσεψε τον τόπο τους καβάλα στο άλογο της επαρχίας, κουβαλώντας νέο ήθος και μία περσόνα που δεν χωράει ούτε στα κουτάκια για τους πλούσιους ούτε στα πατροπαράδοτα κλισέ για τους μαύρους.

Φύσει μονήρης και μαζεμένος, με βιώματα ποτισμένα από τρόμο στην αφιλόξενη για μαύρους μετανάστες Ελλάδα, ο Γιάννης διστάζει να μιλάει για τα κοινωνικά προβλήματα και για τον έξω κόσμο. Όταν κατάλαβε ότι η φωνή είναι υποχρέωση και κλείδωσε στο σπίτι τον εσωστρεφή εαυτό του, γιγαντώθηκε στ’ αλήθεια.

Η ντουντούκα ήταν που τον έκανε να μοιάζει μεγαλύτερος από τη ζωή και όχι τα MVP και οι τίτλοι. Μακάρι να τον μιμούνταν και άλλοι, όχι μόνο στην Αμερική, αλλά και στην Ελλάδα του πολιτικού αναλφαβητισμού και του κοινωνικού ερέβους. Ο μοναδικός εν ενεργεία πρωτοκλασάτος αθλητής που άνοιξε το στόμα του και μίλησε για φλέγοντα ζητήματα όπως τα δικαιώματα των μειονοτήτων ήταν ο Θανάσης. Ο Θανάσης Αντετοκούνμπο, για να μη μπερδευόμαστε.

Το Ουισκόνσιν, όπου ζουν τα αδέλφια και η μητέρα τους, είναι μία από τις (πολλές) πολιτείες των ΗΠΑ που ακροβατούν στο χείλος του γκρεμού: παραστρατιωτικές οργανώσεις δολοφονούν δικαστές, αρειμάνιοι πολέμαρχοι μπουκάρουν σε δημόσια κτίρια και σκοτώνουν, τα όπλα είναι θρησκεία, η θρησκεία είναι όπλο σε λάθος χέρια. Ο Γιάννης δεν διστάζει να πάρει θέση, μολονότι ξέρει ότι θα γίνει δυσάρεστος.

Ο Στιβ Κερ έγινε πρόσωπο των ημερών στις ΗΠΑ για το τρεμάμενο ξέσπασμά του ενάντια στην οπλοκατοχή, ο Γκρεγκ Πόποβιτς θα μπορούσε να είναι ακόμα και Πρόεδρος αν καταδεχόταν να μιλήσει σε πρώτο πρόσωπο, ο ΛεΜπρόν Τζέιμς, ο Στεφ Κάρι και άλλοι αθλητές ξεσπαθώνουν με λεπίδι κοφτερό, το ΝΒΑ αντιστέκεται, αλλά η λαίλαπα επιμένει. Μετά και την ποινικοποίηση των εκτρώσεων, κανένα ανθρώπινο δικαίωματα δεν πρέπει να θεωρείται αυτονόητο.

Ο Έλληνας σούπερ σταρ θα τελειώσει τη σεζόν παραδίδοντας τα σκήπτρα, ωστόσο κάνει πρωταθλητισμό στο πεδίο που έχει πραγματική αξία, με την αγωνία του πατέρα που βλέπει τα παιδιά του να μεγαλώνουν μέσα σε κόλαση από αδέσποτα πυρά.