Γιατί δεν «έπιασε» ο Χέρμπερτ στον Άρη;

Συνήθως, η «πανηγυρική» φωτογραφία των Παγκόσμιων Πρωταθλητών τη στιγμή της απονομής κυριαρχεί στα media. Τούτη τη φορά όμως, ήταν μια άλλη. Ενός κατάκοπου ανθρώπου, στα όρια της ανθρώπινης εξουθένωσης ο οποίος ακούμπησε τον γοφό του στο έδαφος, στήριξε τη μέση του σε μια γυψοσανίδα κι έκλεισε τα μάτια του αφού αποδεσμεύτηκε από το ενοχλητικό βάρος που, εκείνη τη στιγμή, προκαλούν τα γυαλιά οράσεως. Τα νιώθεις σαν βαρίδια. Για ένα-δύο λεπτά, προτίμησε να κλειστεί στον εαυτό του, όχι ακριβώς για να συνειδητοποιήσει αυτό που έχει συμβεί, αλλά περισσότερο για να συμβιβαστεί και ταυτοχρόνως να διώξει την πίεση από κάθε κύτταρο το οργανισμού του. Ναι, αυτός ο άνθρωπος ήταν ο Γκόρντον Χέρμπερτ.

Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω πόσο άλλαξε ο Καναδός προπονητής στα χρόνια που μεσολάβησαν από εκεί τη σεζόν (2007-08) στον Άρη. Τα δεκαέξι χρόνια είναι μια ολόκληρη αθλητική ζωή. Σίγουρα όμως ο χαρακτήρας που εμφάνισε στη διάρκεια του Mundobasket 2023 ήταν αυτός που είχαμε γνωρίσει. Το… «δεν ήξερα ότι η Σερβία νίκησε τον Καναδά γιατί ήμουν αφοσιωμένος στο δικό μας παιχνίδι», είναι «Χέρμπερτ». Δεν ξέρω αν ακόμη χρησιμοποιεί την κηπουρική για την προσωπική εκτόνωσή του ή ένα ποτήρι εκλεπτυσμένης μπύρας ή ένα ουίσκι για να ηρεμήσει. Υποψιάζομαι ότι για κάποιες ημέρες θα πάει και πάλι στο αγαπημένο του Ουουσικαουπούνκι να αναπνεύσει φρέσκο αέρα, για να καθαρίσει και το μυαλό του. Θυμάμαι ακόμη την πρώτη αντίδρασή μας όταν μας μίλησε για το τόπο ηρεμίας του στην αγαπημένη του Φινλανδία. «Απέναντι σ’ αυτή την ομάδα ο Νίκος Γκάλης έκανε ρεκόρ ασίστ στην Euroleague», του είπαμε. Ο καθένας με τις αναμνήσεις του.

Αν ένας προπονητής είναι καλός ή κακός, κατάλληλοι να μιλήσουν είναι οι συνεργάτες του και οι παίκτες με τους οποίους μοιράζεται την καθημερινότητά του. Αυτοί τον ζουν ζυγίζοντας τις αντιδράσεις του και διαπιστώνουν το επίπεδο του… commitment (σ. σ. δέσμευση), μια λέξη που χρησιμοποιούσε συχνά εκείνη τη χρονιά στον Άρη. Η δεύτερη έκφραση ήταν «team spirit», δηλαδή, το ομαδικό πνεύμα που αναμφίβολα είχαν οι Γερμανοί και το οποίο τους κράτησε σε τουλάχιστον δύο παιχνίδια. Όταν τους πήρε η κάτω βόλτα με τη Λετονία και ανακουφίστηκαν έπειτα από το άστοχο σουτ τριών πόντων του Ντάβις Μπέρτανς ή και στον τελικό όπου οι Σέρβοι δεν βρήκαν ένα μεγάλο (ελεύθερο) σουτ πλην ενός «κρεμασμένου» από τον Αλέκσα Αβράμοβιτς.

Κι έτσι, η κουβέντα – και στα social media – οδηγήθηκε μοιραία στο ερώτημα… «καλά ο Άρης έδιωξε αυτόν τον προπονητή;». Δεκαέξι χρόνια μετά, αυτή η συζήτηση γίνεται με παγωμένη σκέψη και διαφορετικά κριτήρια, όχι με τις εικόνες της εποχής. Θα είχε επίσης διαφορετικό υπόβαθρο αν ο Μπέρτανς έβαζε το σουτ. Η είδηση του ερχομού του Γκόρντον Χέρμπερτ στον Άρη είχε γίνει αντικείμενο υποψίας μέσα από συζήτηση καφενειακού χαρακτήρα. Είχαμε σπάσει τα κεφάλια μας να βρούμε ποιος θα ήταν ο επόμενος προπονητής του Άρη μετά την αποχώρηση του Αντρέα Ματσόν για την Μπολόνια. Ένας «αρρωστάκιας» είπε ότι είχε δει τον Γκόρντον Χέρμπερτ να περπατά στην Ικτίνου και κοινοποίησε την πληροφορία. Κανείς δεν έδωσε σημασία. Αν όντως είχε έρθει ή όχι, με πάσα ειλικρίνεια, δεν το θυμάμαι. Όταν όμως κατέφθασε επισήμως στη Θεσσαλονίκη ένιωθε ενθουσιασμένος για την τεράστια πρόκληση στην καριέρα του έχοντας και την έγνοια για την εθνική Γεωργίας στην οποία είχε παράλληλη εργασία. Οι βασικοί ενδοιασμοί σχετίζονταν με το παρελθόν του καθώς δεν είχε δουλέψει σε περιβάλλον τόσο υψηλής πίεσης. Προφανώς, δεν είναι ίδιο πράγμα η νίκη με την ήττα, αλλά στον Άρη σημαίνει αποθέωση ή καταστροφή. Δεν υπάρχει μέση οδός.

Ειδικά εκείνη την περίοδο η οποία ήταν πλούσια σε εσωτερικές ίντριγκες και ανατροπές. Η δε ομάδα προερχόταν από φανταστική σεζόν και θεωρητικά ετοιμαζόταν να κάνει το μεγάλο βήμα καθώς την προηγούμενη περίοδο για πέντε αγωνιστικά λεπτά είχε χάσει το εισιτήριο για τον τελικό του Πρωταθλήματος λόγω Σχορτσανίτη ο οποίος είχε οδηγήσει τον Ολυμπιακό σε μεγάλη νίκη στο Παλέ στον 5ο αγώνα της ημιτελικής σειράς.

Ανέκαθεν ο Χέρμπερτ ήταν χαλαρός μη επιτρέποντας στον περίγυρο να εισβάλει στην κοσμοθεωρία του κι αυτό, ίσως, έπαιξε ρόλο στη μη ουσιαστική ένταξή του στο κλίμα της ομάδας. «Ύπνο» τον φωνάζανε από την κερκίδα γιατί συνήθιζε να παρακολουθεί τα παιχνίδια ήρεμος, δίχως υψηλές εντάσεις, παρέχοντας ελευθερίες στους παίκτες με περίσσεια εμπιστοσύνη στον επαγγελματισμό τους. Είχε διαφορετική κουλτούρα από αυτή των Βαλκάνιων. Προς Θεού, τα γκέμια δεν ήταν ξεχαρβαλωμένα όχι όμως κι τόσο τεντωμένα όσο θα έπρεπε να ήταν. Κι όμως, αυτή η τακτική οδήγησε σε μια θαυμαστή πορεία στην Euroleague όπου για μια νίκη, οι «κίτρινοι» δεν μπήκαν στο Top 8. Μετά από εκείνη την ήττα στη Βιτόρια από την τότε Ταουγκρές καθίσαμε στο φουαγιέ του ξενοδοχείου. Και τότε άπλωσε το κορμί του σε μια πολυθρόνα αλλά εκείνη η στιγμή ήταν περισσότερο περισυλλογής και σκέψης γι’ αυτά που είχαν πάει στραβά. Ξημερώματα, το ίδιο βράδυ, το ξενοδοχείο σηκώθηκε στο πόδι με τις πλάκες που σκάρωσαν δύο-τρεις Αμερικανοί. Τιμωρία δεν υπήρξε, ούτε και σε ανάλογα περιστατικά που προηγήθηκαν και τα οποία είχαν χαλαρώσει τους κανόνες εσωτερικής πειθαρχίας. Προσωπικά, έτσι το είδα.

Ο ρόλος του χωροφύλακα δεν άρεσε ποτέ στον Καναδό και δεν τον υπηρέτησε. Του άρεσε να λέει ότι… «η επιτυχία δεν αγοράζεται αλλά χτίζεται». Κάπου στο χτίσιμο γκρεμίστηκαν οι εσωτερικές ισορροπίες και η ομάδα είχε χωριστεί στα δύο. Μπορεί να μην το επιβεβαιώσει κανείς, ως ρεπόρτερ όμως, αυτό είδα. Ο Χέρμπερτ ήταν coach, πραγματικός άνθρωπος του μπάσκετ, ο οποίος βασιζόταν στον επαγγελματισμό όλων. Από τον άμεσο συνεργάτη του Θανάση Παπαχατζή, τον Δημήτρη Νικολαΐδη και συνολικά όλο το staff. Το ίδιο απαιτούσε και από τους παίκτες του. «Δεν μ’ ενδιαφέρουν τα μικρά πράγματα», έλεγε, δηλαδή το «κουτσομπολιό» που έχουμε στη Θεσσαλονίκη. Αυτά δεν πρόσεξε στον Άρη με συνέπεια τη γιγάντωση ενός προβλήματος. Άνθρωπος ο οποίος λειτουργούσε στους δικούς του ρυθμούς, όπως τότε στο Μιλάνο, όπου δευτερόλεπτα πριν το τζάμπολ τον αναζητούσε ο φροντιστής, Γιάννης Νικητάκης, στα αποδυτήρια. Ευγενικός και ευγενής αρκεί να είχαν αυτά τα στοιχεία και οι ερωτήσεις. Αμφιβάλλω αν έδινε αξία στην ανησυχία που εισέπραττε για τις σχέσεις μεταξύ των παικτών. Θεωρούσε ότι είχε να κάνει με επαγγελματίες οι οποίοι όφειλαν να κάνουν τη δουλειά τους. Ωστόσο, οι σχέσεις είχαν αλλοιωθεί και ο «κακός γίγαντας» έκανε εμφατική είσοδο στο δεύτερο παιχνίδι των Playoffs στο Μαρούσι. Μόνο μπουνιές δεν έπαιξε με τον Γιώργο Καλαϊτζή όταν ο τελευταίος του φώναξε «δεν βλέπεις τι κάνει; Κάνε κάτι;», καθώς ο Ντάριους Ουάσινγκτον «κουτρουβαλούσε» και ο Άρης κινδύνεψε με αποκλεισμό.

Ο Χέρμπερτ συνηθίζει επενδύει στα πρόσωπα. Σήμερα αποθεώνεται, θα μπορούσε όμως να είχε «τοιχοκολληθεί» μετά τον αγώνα με τη Λετονία όταν άφησε τον Ντένις Σρέντερ να πετάει στα σκουπίδια ένα σωρό επιθέσεις (4/26 σουτ). Το ίδιο έκανε και στον τελικό με τη διαφορά ότι εκεί ο αγαπημένος παίκτης του (σ. σ. τον έκανε αρχηγό μόλις ανέλαβε την εθνική Γερμανίας) έβαλε δύο κρίσιμα καλάθια και βολές. Μπασκετικό δόγμα; Ίσως.

Δεν του βγήκε στο τρίτο παιχνίδι με το Μαρούσι στα Playoffs. Τον τσάκισε ο Μπράνκο Μιλισάβλιεβιτς, περισσότερο όμως ο Ντάριους Ουάσινγκτον. Κι έτσι αναγκάστηκε να φύγει από την πίσω πόρτα για να αποφύγει τα χειρότερα καθώς στις κερκίδες του Αλεξανδρείου έπεφταν ψιλές. Οι «λεπτομέρειες» που είχαν ξεφύγει μετέτρεψαν μια εντυπωσιακή πορεία σε παταγώδη αποτυχία γιατί ο Άρης δεν είχε αυτό το ρημάδι το «team spirit» που έλεγε και ο Καναδός ο οποίος είχε ευθύνη στη μη διαφύλαξή του. Το’ χει πει ένας μακαρίτης πρόεδρος του Άρη. «Μην τους παρεξηγείς, μεγάλοι άνδρες είναι, αλλά ακόμη φορούν κοντά παντελονάκια». Σοφή κουβέντα.

Η δουλειά του Καναδού αδικήθηκε από το αποτέλεσμα. Προφανώς δεν το άξιζε, ωστόσο, δεν ήταν τόσο μπαρουτοκαπνισμένος κι έμπειρος για τη διαχείριση ενός ειδικού περιβάλλοντος σαν αυτό του Άρη. Στην κρίσιμη στιγμή δεν πάτησε πόδι, απέφυγε τις δραστικές αποφάσεις εκτιμώντας ότι ο χρόνος είναι ο καλύτερος γιατρός των πληγών. Στην πραγματικότητα, όσο κυλούσαν οι μέρες οι πληγές όχι μόνο δεν επουλώνονταν αλλά «άνοιγαν» ακόμη περισσότερο. Όταν το κατάλαβε, το κακό είχε γίνει και η κακοφορμισμένη υγρή μάζα κυκλοφορούσε ελεύθερα.

Κι έτσι δεν ενεργοποιήθηκε η option της επόμενης χρονιάς αλλά η (τότε) διοίκηση αφοσιώθηκε στην επιστροφή του Αντρέα Ματσόν. Φεύγοντας από τη Θεσσαλονίκη, ο Χέρμπερτ πέρασε από τα γραφεία της ΚΑΕ για να ευχαριστήσει τους πάντες. Άφησε και μια κάσα καναδέζικα ουίσκι ως αποχαιρετιστήριο δώρο επιβεβαιώνοντας ότι πέρα από μπασκετάνθρωπος, ως χαρακτήρας είναι αυτό που λέμε… «Κύριος με Κ κεφαλαίο».

Στα χρόνια που ακολούθησαν ο πολιτογραφημένος Φινλανδός απέκτησε και 3η πατρίδα, όσα είναι και τα διαζύγια που έχει πάρει, κατά δήλωσή του. Ήταν μνημειώδης εκείνη η δήλωσή του σχετικά με το πιστωτικό όριο των καρτών του, όταν ο Σρέντερ τού ζήτησε να πράξει κάτι αντίστοιχο με τον Τζιανμάρκο Ποτσέκο δίνοντας στους παίκτες την πιστωτική κάρτα του. Η Γερμανία έγινε λοιπόν η τρίτη πατρίδα του, καθώς προπονητής της Φρανκφούρτης για μια δεκαετία (έπειτα από περάσματα σε τεχνικά επιτελεία ομάδων του ΝΒΑ) και μέσω αυτής της πολυετούς συνεργασίας χτίστηκε μια σχέση εμπιστοσύνης με τα στελέχη της ομοσπονδίας μπάσκετ. Ναι, αυτά που δικαιώθηκαν για τα άλματα προόδου που έκανε το άθλημα. Η κατάκτηση του Mundobasket προφανώς είναι το μεγαλύτερο κατόρθωμα στην καριέρα του Καναδού. Μόνο όμως που το σπουδαιότερο είναι η συμμετοχή του στην ανάπτυξη του αθλήματος στη χώρα. Το ίδιο ισχύει και για τον Χένρικ Ντέτμαν, τον Φινλανδό προπονητή που είχε οδηγήσει τους Γερμανούς στο χάλκινο μετάλλιο στο Mundobasket της Ιντιανάπολις. Τρομερή σύμπτωση. Χθες βέβαια, τα γερμανικά media δεν συγκινήθηκαν ιδιαίτερα με την κατάκτηση του Mundobasket αλλά παρέμειναν αφοσιωμένα στην κατηφόρα της ποδοσφαιρικής ομάδας…