Σερβία - Αλβανία: Η έχθρα εντός κι εκτός γηπέδων

• Το ιστορικό υπόβαθρο του μίσους
• Το ποδόσφαιρο ως καθρέφτης και πώς αντανακλά το είδωλο της ιστορικής έχθρας
• Οι ultras και το δικό του πεδίο «βολής»

Ο Τζορτζ Όργουελ θα παρακολουθούσε με ενδιαφέρον το πεδίο εφαρμογής της θεώρησής του ότι ο αθλητισμός είναι «πόλεμος χωρίς τους πυροβολισμούς». Ένα «εύφλεκτο» κράμα εθνικισμού, πολιτικής, ιστορίας που εκβάλλει στο ποδόσφαιρο. Σε ευρωπαϊκά ή άλλα τουρνουά, που φιλοξενούν υποστηρικτές χωρών/συλλόγων με μεγάλη έχθρα που έχει τις ρίζες της βαθιά στον χρόνο.

• Ένταση με το... καλημέρα στη Γερμανία ανάμεσα σε Σέρβους και Αλβανούς
• Προκλητικό πανό Αλβανών- Εθνικιστικός χάρτης με... Κέρκυρα, Ιωάννινα και Γρεβενά!
• Αλβανός οπαδός πήγε να προκαλέσει Σέρβους και του έκαψαν τη σημαία
• Κοσοβάρος δημοσιογράφος έδειξε τον... αλβανικό αετό στους Σέρβους σε ζωντανή σύνδεση!
• Πολύ ξύλο στο Γκελζενκίρχεν ανάμεσα σε Άγγλους, Αλβανούς και Σέρβους
• «Ο γιος του Προέδρου της Σερβίας στα επεισόδια»
• Το Κόσοβο κατήγγειλε τους Σέρβους για ρατσιστικά μηνύματα στο παιχνίδι με την Αγγλία

Το ιστορικό υπόβαθρο του μίσους

Σχεδόν κάθε είδηση για το EURO 2024, με άξονα την παρουσία Αλβάνων και Σέρβων στις γερμανικές πόλεις για το ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου, είναι γεμάτη μνησικακία εκατοντάδων χρόνων και αντιπαλότητας που ξέσπασαν σε ένοπλη σύγκρουση στον πόλεμο του 1998-99 στο Κοσσυφοπέδιο. Πόλεμος που άφησε περισσότερους από 10.000 νεκρούς και έληξε μετά από νατοϊκούς βομβαρδισμούς εβδομάδων [στην πρώτη επέμβαση του ΝΑΤΟ χωρίς εντολή του ΟΗΕ].

Το τέλος του πολέμου ρυθμίστηκε από δύο διεθνείς νομικές πράξεις. Η πρώτη από τις δύο ήταν η Συμφωνία του Κουμάνοβο, η οποία υπογράφηκε στις 9 Ιουνίου 1999 στο Κουμάνοβο στη σημερινή Βόρεια Μακεδονία. Διέταξε την αποχώρηση του Γιουγκοσλαβικού Στρατού και της σερβικής αστυνομίας από το Κοσσυφοπέδιο. Η ευθύνη για την ασφάλεια στην περιοχή μεταβιβάστηκε στο ΝΑΤΟ. Η συμφωνία προέβλεπε επίσης τον αφοπλισμό του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσυφοπεδίου. Την επόμενη μέρα, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ενέκρινε την απόφαση 1244, γνωστή και ως Ψήφισμα του Κοσσυφοπεδίου. Ήταν η βάση για μια λύση στην κρίση του Κοσσυφοπεδίου και είχε τις ρίζες του στο διεθνές δίκαιο. Όριζε ότι το Κοσσυφοπέδιο θα παρέμενε στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας, αλλά θα απολάμβανε ουσιαστική αυτονομία.

Στις 17 Φεβρουαρίου 2008, το Κοσσυφοπέδιο κήρυξε την ανεξαρτησία του από την τότε Σερβία. Έχει λάβει την αναγνώριση από 115 από τα 192 μέλη των Ηνωμένων Εθνών. Η Ρωσία, η Κίνα και πέντε κράτη μέλη της ΕΕ — Κύπρος, Ελλάδα, Ρουμανία, Σλοβακία και Ισπανία — δεν το κάνουν. Μέχρι σήμερα, η Σερβία δεν αναγνωρίζει το Κοσσυφοπέδιο ως κυρίαρχο κράτος.

Στην πολιτική του Κοσσυφοπεδίου κυριαρχούν θέματα που θα μπορούσαν να θεωρηθούν κλασικά βαλκανικά. Οι βασικοί πρωταγωνιστές παρακινούνται, πάνω από όλα, από την αίσθηση της εθνικής τους ταυτότητας. Τα δικαιώματα των μειονοτήτων, οι ιστορικές διεκδικήσεις, οι μετακινήσεις πληθυσμών και η επιθυμία αλλαγής των συνόρων παίζουν όλα σε μια περιοχή που θεωρείται ευρέως ως δυνητικά αποσταθεροποιητική για ολόκληρη τη Βαλκανική χερσόνησο.

Για τους Σέρβους το Κοσσυφοπέδιο αντιπροσωπεύει το ιερότερο τμήμα της σερβικής γης, «η Ιερουσαλήμ των Σέρβων» όπως τόνισε η Washington Post σε σχετικό ρεπορτάζ της, καθώς αποτέλεσε κατά τον Μεσαίωνα τον πυρήνα του Σερβικού κράτους των Νεμανιδών. Στο Κόσοβο βρίσκονται οι περισσότερες εκκλησίες και τα μοναστήρια των Μέσων Χρόνων. Από πλευράς τους, οι Αλβανοί, κατέφυγαν στο Κοσσυφοπέδιο κατά τη διάρκεια και μετά τον Σερβοοθωμανικό πόλεμο του 1876/78, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι που εκδιώχθηκαν από τον σερβικό στρατό βρέθηκαν εκεί και το μέρος θεωρείται ως η «πατρίδα» της αλβανικης εθνικής αναγέννησης, με την ίδρυση το 1878 της Κοινωνίας του Πρίζρεν.

Όταν όμως δημιουργήθηκε το σύγχρονο αλβανικό κράτος το 1912, δεν περιελάμβανε το Κοσσυφοπέδιο, το οποίο επρόκειτο να γίνει μέρος της Γιουγκοσλαβίας. Το καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου αμφισβητείται έκτοτε. Έγινε για λίγο μέρος της Αλβανίας κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, όταν έχοντας καταλάβει την Αλβανία, η Ιταλία δημιούργησε μια εκκολαπτόμενη Μεγάλη Αλβανία, συμπεριλαμβανομένου του Κοσσυφοπεδίου και ορισμένων εδαφών της Μακεδονίας και του Μαυροβουνίου. Μετά τον πόλεμο, ο νικητής Γιουγκοσλάβος ηγέτης των παρτιζάνων, ο Τίτο, αναδείχθηκε κυρίαρχος: το Κόσοβο επέστρεψε στη Γιουγκοσλαβία. Έκτοτε, οι Αλβανοί του Κοσσυφοπεδίου επιδίωξαν μια σειρά στόχων που κυμαίνονται από μεγαλύτερη αυτονομία, ανεξαρτησία, έως ένωση με την ίδια την Αλβανία.

Η Έρευνα του Gazzetta για τον Χουλιγκανισμό

Το ποδόσφαιρο ως καθρέφτης και πώς αντανακλά το είδωλο της ιστορικής έχθρας

Αρχικά να αναφέρουμε ότι όσον αφορά τον ποδοσφαιρικό κόσμο, τον Σεπτέμβριο του 2015, σε συνεδρίαση της Εκτελεστικής Επιτροπής της UEFA στη Μάλτα, κατέφθασε το αίτημα από το Κοσσυφοπέδιο για ένταξη στην UEFA και προγραμματίστηκε για συζήτηση στο επόμενο Τακτικό Συνέδριο. Στις 3 Μαΐου 2016, στο Τακτικό Συνέδριο, το Κοσσυφοπέδιο έγινε δεκτό στην UEFA και έτσι άνοιξε ο δρόμος ώστε δέκα ημέρες αργότερα, το Κοσσυφοπέδιο να γίνει δεκτό και στη FIFA. [Είχε προηγηθεί, το 2014, η αναγνώριση από την Ολυμπιακή Επιτροπή]. Πριν από την επίσημη αναγνώριση της Ομοσπονδίας του Κοσσυφοπεδίου, η παγκόσμια ποδοσφαιρική ομοσπονδία είχε επιτρέψει [από το 2013] σε ομάδες συλλόγων του Κοσσυφοπεδίου να παίζουν φιλικά παιχνίδια εναντίον συλλόγων από χώρες των οποίων οι εθνικές ομάδες ήταν μέλη της FIFA και από τον Μάρτη του 2014 η εθνική ομάδα της χώρας έπαιζε σε διεθνή φιλικά.

Όσον αφορά στην ποδοσφαιρική αντιπαλότητα Αλβανίας-Σερβίας, η «έχθρα» των εθνικών ομάδων ποδοσφαίρου των δύο χωρών ξεκινά από τον πρώτο αγώνα που πραγματοποιήθηκε μεταξύ των δύο χωρών στις 14 Οκτωβρίου 2014 για τα προκριματικά του Euro 2016, στο Στάδιο της Παρτιζάν στο Βελιγράδι. Ένας αγώνας που ξεκίνησε, αλλά δεν τελείωσε ποτέ αφού ξέπασε ένταση μεταξύ παικτών, οπαδών και αξιωματούχων των ομάδων στον αγωνιστικό χώρο.

Κάθε σκηνή εκείνο το βράδυ στην πρωτεύουσα της Σερβίας ήταν γεμάτη μίσος που ελάχιστα είχε να κάνει με το ποδόσφαιρο και όσα διακυβεύονταν στο γρασίδι. Ο αγώνας διακόπηκε όταν μια σημαία που απεικόνιζε τη λεγόμενη Μεγάλη Αλβανία, μια περιοχή που καλύπτει όλα τα μέρη των Βαλκανίων όπου ζουν Αλβανοί, κυμάτισε πάνω από το γήπεδο με ένα μίνι drone κοντά στο τέλος του πρώτου ημιχρόνου.

Ο Μίτροβιτς άρπαξε τη σημαία, προκαλώντας την οργισμένη αντίδραση των Αλβανών παικτών και ακολούθησε μάχη σώμα με σώμα. Στη συνέχεια, η αστυνομία ταραχών μπήκε μέσα όταν περίπου δώδεκα οπαδοί εισέβαλαν στον αγωνιστικό χώρο και επιτέθηκαν στους Αλβανούς παίκτες, αναγκάζοντάς τους να υποχωρήσουν στη φυσούνα καθώς εκτοξεύονταν φωτοβολίδες από τις ταράτσες. Μετά από καθυστέρηση περίπου μισής ώρας, ο Άγγλος διαιτητής Μάρτιν Άτκινσον αποφάσισε το παιχνίδι να διακοπεί οριστικά. Το παιχνίδι κατακυρώθηκε με σκορ 3-0 στην Αλβανία, αφού το CAS έκρινε ότι διεκόπη με υπαιτιότητα της Σερβίας.

Το δεύτερο παιχνίδι των προκριματικών, προσέλκυσε μεγάλη προσοχή από τα media με πολλούς δημοσιογράφους να ταξιδεύουν στο Ελμπασάν για να το καλύψουν. Παρότι οι υποστηρικτές της γηπεδούχου Αλβανίας γιούχαραν στον ύμνο της Σερβία, οι πρωταγωνιστές πόζαραν μαζί για μια φωτογραφία. Το παιχνίδι διεξήχθη κανονικά και η Σερβία επικράτησε με το επαγγελματικό 2-0.

Οι ultras και το δικό του πεδίο «βολής»

Λίγα μέρη στα Βαλκάνια αποκαλύπτουν την ασταθή εθνοτική πολιτική της περιοχής όσο τα ποδοσφαιρικά στάδια και οι ultras των ομάδων. Στη Γερμανία, είδαμε χαρακτηριστικά τους «Plisat», όπως ονομάζονται. Οι - ίσως - πιο ιδιαίτεροι οπαδοί της εθνικής Αλβανίας έχουν για βάση τους την πρωτεύουσα του Κοσόβου και στην καθημερινότητά τους υποστηρίζουν την Πρίστινα.

Οι Plisat ανέκαθεν αισθάνονταν κάτι παραπάνω από Κοσοβάροι, αισθάνονταν μέρος της Αλβανίας, μέρος δύο κρατών, αλλά ενός λαού. Πιστοί στις καταβολές τους, οι Plisat δεν έκρυψαν ποτέ τα αισθήματα και τις σκέψεις τους. Αντιτίθεντο και αντιτίθενται με συνέπεια σε οτιδήποτε έχει να κάνει με τη Σερβία, κάτι που φάνηκε και στους δρόμους του Γκεζελκίρχεν, και ποτέ δεν γύρισαν την πλάτη τους στην εθνική Αλβανίας, την οποία υποστηρίζουν πολύ πιο έντονα από όσο αυτή του Κοσόβου. Θεωρούν τους Σέρβους εχθρούς τους, δεν αισθάνονται κομμάτι τους. Διατηρούν φιλικές σχέσεις με τους Tifozat Kuq e Zi τους οπαδούς της Εθνικής Αλβανίας, σχέσεις που εδράζονται στο κοινό τους όραμα για τη Μεγάλη Αλβανία.

Ο σερβικός πληθυσμός στο Κοσσυφοπέδιο υποστηρίζει παραδοσιακά συλλόγους που συνδέονται με τη Σερβία και ειδικά τον Ερυθρό Αστέρα. Οι Delije: ένας όρος που προκαλεί φόβο σε όλη την Ευρώπη, το όνομα των ultras του Ερυθρού Αστέρα Βελιγραδίου, ένα σύνολο φανατικών χούλιγκανς με τρομακτική φήμη που θεωρείται ως ένα από τα πιο σκληρά του κόσμου είναι παρών στη Γερμανία -όπως φοβούνταν οι τοπικές Αρχές-.