Ρέιντζερς - Σέλτικ: Old Firm με φόντο την τραγωδία του «Άιμπροξ»

Στις 2 Ιανουαρίου του 1971, η Γλασκώβη είχε βάλει τα γιορτινά της και ζούσε στους ρυθμούς του ντέρμπι ανάμεσα στη Ρειντζερς και τη Σέλτικ, στη διάρκεια της ημέρας ωστόσο, θα πληγωνόταν βαρύτατα από την «κατάρα» του «Άιμπροξ». Πενήντα δύο χρόνια μετά, οι δύο ομάδες επιστρέφουν στο τόπο του εγκλήματος για ακόμη ένα Old Firm.

Η Ρέιντζερς υποδέχεται τη Σέλτικ για την 20^η αγωνιστική του σκωτσέζικου πρωταθλήματος. Η ομάδα του Γιώργου Γιακουμάκη και του Άγγελου Ποστέκογλου πάει στο «Άιμπροξ» με σκοπό να αυξήσει κι άλλο τη διαφορά της και να κάνει ένα ακόμα βήμα για τη κατάκτηση του 53^ου πρωταθλήματος. Από την άλλη, η ομάδα του Μάικλ Μπιλ θέλει να συνεχίσει τα καλά αποτελέσματα και στόχο στο ντέρμπι έχει μόνο τη νίκη, ώστε να μπορέσει να μπει ξανά στη διεκδίκηση του τίτλου. Στον πρώτο γύρο τα «Αγόρια» είχαν διασύρει με 4-0 τους αιώνιος αντιπάλους τους, αποδεικνύοντας τη μεγάλη διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στις δύο ομάδες φέτος.

Ωστόσο, το συγκεκριμένο Old Firm είναι διαφορετικό από όλα τα άλλα. Είναι εκείνες οι στιγμές που το ποδόσφαιρο ξεφεύγει από τις τέσσερις γραμμές του γηπέδου και η συγκεκριμένη μέρα τόσο για τη Σκωτία, όσο και για όλο τοn ποδοσφαιρικό και μη κόσμο αποτελεί μια μέρα επετείου, μέρα μνήμης και σεβασμού. Ακριβώς πριν 52 χρόνια στο ίδιο γήπεδο, στον ίδιο αγώνα είχε συντελεστεί μια από τις μεγαλύτερες τραγωδίες στην ιστορία του ποδοσφαίρου.

Η δεύτερη μέρα του 1971 ξεκινάει με τον πιο όμορφο τρόπο στη πρωτεύουσα της Σκωτίας. Χιλιάδες φίλαθλοι δεν βλέπουν την ώρα να φορέσουν το κασκόλ τους και να κατευθύνουν στο «Άιμπροξ». Ο λόγος; Το Ρέιντζερς-Σέλτικ. Πάνω από 80.000 άνθρωποι είχαν πάρει θέση στο γήπεδο για το κλασικό ντέρμπι της πόλης. Ο αγώνας αρχίζει και όλοι είναι σίγουροι ότι θα παρακολουθήσουν ένα συναρπαστικό παιχνίδι, δεδομένου της ιστορίας των ομάδων και των παικτών που διέθεταν εκείνη την εποχή. Στο 89’ ο Τζίμι Τζόνστον παγώνει το γήπεδο.

Οι «καθολικοί» παίρνουν κεφάλι στο σκορ. Απογοητευμένοι, οι φίλαθλοι των Μπλε αποφασίζουν να αποχωρήσουν και μεγάλη μερίδα του κόσμου κινείται προς την έξοδο 13. Συνωστισμός και ξαφνικά… γκολ! Οι «προτεστάντες» ισοφαρίζουν στο τελευταίο λεπτό των καθυστερήσεων με γκολ του Κόλιν Στάιν και τότε επικρατεί πραγματικό πανδαιμόνιο. Κάποιοι πάνε να φύγουν, κάποιοι θέλουν να επιστρέψουν. Κοσμοσυρροή. Τα υποστυλώματα αρχίζουν να υποχωρούν. Τα κάγκελα της εξόδου 13 καταρρέουν και παρασέρνουν πλήθος φιλάθλων. Άλλοι καταπλακώνονται, άλλοι ποδοπατούνται, ενώ άλλοι προσπαθούν τουλάχιστον να αναπνεύσουν..

Στο σφύριγμα της λήξης η Σκωτία μετράει θύματα. Η επίσημη έρευνα των σκωτσέζικων αρχών για το τραγικό συμβάν έδειξε ότι όλα ξεκίνησαν όταν ένα παιδάκι έπεσε από τους ώμους του πατέρα του, στον μπροστινό φίλαθλο με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί το φαινόμενο «ντόμινο», με αυτούς που ακολουθούσαν να πέφτει ο ένας πάνω στον άλλον.

Όπως και να έχει, ο τραγικός απολογισμός στο τέλος της βραδιάς έγραψε 66 νεκρούς, εκ των οποίων πολλά παιδιά και μια γυναίκα. Οι περισσότεροι θάνατοι προκλήθηκαν από ασφυξία, με τις σορούς να βρίσκονται η μια πάνω στην άλλη σα στοίβα. Η μοναδική γυναίκα που χάθηκε εκείνη την νύχτα ήταν η Μάργκαρετ Φέργκιουσον, ετών 18. Το μικρότερο παιδί, ήταν ο Νάιτζελ Πάτρικ Πικάπ , μόλις 9 ετών.

Μάλιστα, σε ένα μακάβριο παιχνίδι της μοίρας, ο Κέννυ Νταλγκλίς, ο θρύλος της Λίβερπουλ και τότε παίκτης της Σέλτικ, την ήμερα της τραγωδίας ήταν στις κερκίδες του Άιμπροξ. Ο Νταλγκλίς ήταν παρών και στην τραγωδία του Χέιζελ το 1985 και σε αυτή του Χίλσμπορο το 1989.

Μετά το μακελειό, οι ποδοσφαιριστές της Ρέιντζερς χωρίστηκαν για να πάνε στα σπίτια των οικογενειών που είχαν χάσει κάποιον στη συντριβή και να εκφράσουν τα συλλυπητήριά τους. Ο Γουίλι Γουόντελ, τότε προπονητής, εξασφάλισε ότι θα υπήρχε εκπροσώπηση από την ομάδα στις κηδείες όλων εκείνων που έχασαν τη ζωή τους ενώ υποσχέθηκε ότι το γήπεδο θα γίνει το ασφαλέστερο γήπεδο στο Ηνωμένο Βασίλειο και ότι κανένας οπαδός των Μπλε δεν θα έχανε ποτέ ξανά τη ζωή του σε αγώνα. Μηνύματα συμπαράστασης ήρθαν από όλο τον κόσμο, μαζί με υποσχέσεις οικονομικής βοήθειας για τις οικογένειες των θυμάτων.

Η Ρέιντζερς και η Σέλτικ αποφάσισαν να παίξουν ένα παιχνίδι για να συγκεντρώσουν χρήματα για τις οικογένειες των θυμάτων. Μια «ανάμεικτη» ομάδα Ρέιντζερς και Σέλτικ αντιμετώπισε μια ομάδα της Σκωτίας στο Χάμπντεν. Τον αγώνα παρακολούθησαν 81.405 φίλαθλοι....

«Έφυγα για να πάω σπίτι μου και είδα όλα τα πτώματα παρατεταγμένα κατά μήκος του γηπέδου»

Όσοι βρέθηκαν στο διάδρομο 13 εκείνη τη μοιραία νύχτα δεν μπορούν ακόμη και σήμερα να βγάλουν από το μυαλό τους εκείνα τα δραματικά λεπτά. Ο 23χρονος τότε Άντριου Έουαν από το Ντανούν, περιγράφει στη βρετανική εφημερίδα thecourier πόσο κοντά έφτασε στον θάνατο , ενώ θεωρεί ότι οποιοσδήποτε θα μπορούσε να τρελαθεί προσπαθώντας να εκλογικεύσει γιατί κάποιοι άνθρωποι επέζησαν και άλλοι χάθηκαν εκείνη τη βραδιά.

Ο ίδιος λέει: «Θυμάμαι πάντα να στέκομαι στη μέση της σκάλας 13 και να κοιτάζω αυτόν τον σωρό από πτώματα, κάποια από αυτά μαύρα, κάποια μπλε, που κείτονταν σαν κούκλες, ενώ άλλοι οπαδοί κρατιόντουσαν απεγνωσμένα από οτιδήποτε έβρισκαν για να μην πέσουν στο μακελειό. Μέχρι τη στιγμή που οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης έφτασαν στο σημείο και εργάστηκαν ηρωικά για να διασώσουν όσους περισσότερους τραυματίες μπορούσαν, ήμουν σε κατάσταση σοκ και θυμάμαι έναν αστυνομικό να λέει: Πήγαινε σπίτι σου, γιε μου. Πήγαινε σπίτι στους αγαπημένους σου. Δεν μπορείς να κάνεις τίποτα εδώ»

Ο Τζον Γκριγκ, ο οποίος έπαιζε τότε για τη Ρέιντζερς, μίλησε για την τραγωδία σε ένα βίντεο που ανέβασε η ποδοσφαιρική ομάδα της Ρέιντζερς το 2021 για την 50^η επέτειο.

«Είναι δύσκολο να πιστέψω ότι πέρασαν 50 χρόνια», είπε στην αρχή. «Υπάρχουν ορισμένα πράγματα που είναι πολύ νωπά στο μυαλό μου. Ήμουν ο τελευταίος στα αποδυτήρια και μου είπαν ότι έπρεπε να φύγω γρήγορα γιατί έφερναν πτώματα, κάτι τέτοιο δεν φεύγει ποτέ από το μυαλό σου. Περπάτησα στο τούνελ πριν πάω σπίτι και όλα τα πτώματα ήταν παρατεταγμένα κατά μήκος της πλευράς του γηπέδου, ήταν σοκαριστικό. Ακόμα και σήμερα σκέφτομαι ότι είναι απίστευτο το γεγονός ότι κάποιος από μια οικογένεια πηγαίνει σε έναν ποδοσφαιρικό αγώνα και δεν επιστρέφει ποτέ, νομίζω ότι πρέπει να είναι πολύ δύσκολο να το αντιμετωπίσεις» συμπλήρωσε με τρεμάμενη φωνή.

«Με άφησαν στα αποδυτήρια και γύρω μου υπήρχαν μόνο φορεία με πτώματα».

Αστυνομικοί και διασώστες που και οι ίδιοι βρίσκονταν σε πανικό είχαν βρεθεί στις κερκίδες και μετά από πολλές προσπάθειες κατάφεραν να διεισδύσουν στο πλήθος από κάτω, ανεβαίνοντας τα περάσματα, την ίδια ώρα που οι ασύρματοι στο κάτω μέρος της σκάλας 13 «έσκουζαν» συνεχώς για ενισχύσεις.

Ένας επιζών οπαδός της Ρέιντζερς, ο Γουίλιαμ Μέισον, ήταν αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων και κατέγραψε την αφήγησή του το 2004 για να μη χαθεί ποτέ η μαρτυρία του.

«Η συντριβή άρχισε να γίνεται ανυπόφορη περίπου στα μισά της διαδρομής, το πλήθος σταμάτησε να κινείται, αλλά η πίεση συνεχίστηκε. Κατάφερα με κάποιο τρόπο να ελευθερώσω το πάνω μέρος του στήθους μου και τότε κατάφερα να αναπνεύσω. Γύρω μου άκουγα φωνές και κραυγές, αλλά όσο περνούσε η ώρα (ήμουν παγιδευμένος για τουλάχιστον 45 λεπτά) αυτές μειώνονταν μέχρι που έγινε σχεδόν σιωπηλή. Είχα τις αισθήσεις μου καθ' όλη τη διάρκεια μέχρι τη διάσωσή μου από την αστυνομία, η οποία με μετέφερε έξω και με ξάπλωσαν στον αγωνιστικό χώρο» αφηγήθηκε στην αρχή.

«Στη συνέχεια με μετέφεραν στο γήπεδο και αυτό ήταν το χειρότερο μέρος. Δεν μπορούσα να μιλήσω, ανέπνεα με δυσκολία, κρύωνα και βρισκόμουν σε κατάσταση σοκ. Με άφησαν στα αποδυτήρια όπου γύρω μου υπήρχαν φορεία με πτώματα, δεν άκουγα τίποτα και κάποια παρατήρησα ότι ήταν ήδη σκεπασμένα. Αυτό με έστειλε στα άκρα και άρχισα να κλαίω. Δεν μπορούν να φύγουν από το μυαλό μου εκείνες οι εικόνες».