Διάσειση: Πόσο σημαντική είναι πραγματικά στο ποδόσφαιρο;
Οι εξελίξεις στην σχετική ειδησεογραφία σκάνε ανά κύματα τα τελευταία χρόνια. Μελέτες, πρωτόκολλα, τεστ, ενημέρωση, ονόματα, παραδείγματα και απαγορευτικά. Η διάσειση στον χώρο του ποδοσφαίρου κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος στις επικεφαλίδες των αθλητικών Μέσων, με τις Ομοσπονδίες να αντιδρούν στον κώδωνα του κινδύνου και να σχεδιάζουν με γνώμονα την υγεία των αθλητών.
Στην Αγγλία δε οι ιθύνοντες χαράσσουν το δρόμο για το μέλλον. Με τεστ, πρόληψη και σχετικά πρωτόκολλα που μειώνουν τις κεφαλιές σε παιδική ηλικία, η Βρετανία με προεξέχουσα την Premier League δείχνει στον υπόλοιπο πλανήτη τη σημασία της εγκεφαλικής διάσεισης. Πρόκειται άλλωστε για τη χώρα που είδε πολλούς από τους θρύλους της να υποφέρουν από κεφαλιές, συγκρούσεις και τις νευροεκφυλιστικές νόσους που τις ακολουθούν.
Η περίπτωση του θρυλικού επιθετικού της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Μπόμπι Τσάρλτον, έρχεται πρώτη στο μυαλό, με τον παλαίμαχο Άγγλο να υποφέρει από άνοια, όπως και ακόμα τέσσερις συμπαίκτες του από την εθνική Αγγλίας που έφτασαν μαζί ως την κορυφή του κόσμου πίσω στο 1966. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η διάσειση πρόκειται για έναν ύπουλο τραυματισμό, όμως πόσο πραγματικά κρίσιμη χαρακτηρίζεται για την ζωή του μέσου ποδοσφαιριστή;
Το Gazzetta επικοινώνησε με τον φυσικοθεραπευτή -
Ποια είναι η πιο συχνή αιτία πίσω από τη διάσειση στους ποδοσφαιριστές;
«Μια μελέτη του 2019 με αθλητές γυμνασίου των ΗΠΑ που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Pediatrics διαπίστωσε ότι το ποδόσφαιρο είχε το υψηλότερο ποσοστό διάσεισης μεταξύ των ομάδων κοριτσιών και το πέμπτο υψηλότερο μεταξύ των ομάδων αγοριών. Τα αποτελέσματά της έρευνας βρήκαν ότι η πιο κοινή αιτία διάσεισης που σχετίζονται με το ποδόσφαιρο είναι η επαφή παίκτη με παίκτη. Επιπλέον, ο υψηλότερος κίνδυνος νοσηλείας βρέθηκε με την επαφή κεφάλι με έδαφος».
Τι δείχνουν τα ποσοστά γύρω από τη διάσειση για το ποδόσφαιρο; Πόσο συχνός είναι ο τραυματισμός σε σχέση με άλλα αθλήματα;
«Διάσειση συμβαίνουν σε όλα τα αθλήματα με την υψηλότερη συχνότητα στο αμερικανικό ποδόσφαιρο, το χόκεϊ επί πάγου, το ράγκμπι, το ποδόσφαιρο και το μπάσκετ. Εκτός από τις διάσειση που προκαλούνται από μία μόνο σοβαρή πρόσκρουση, πολλές μικρές κρούσεις μπορεί επίσης να προκαλέσουν εγκεφαλική βλάβη. Στο ποδόσφαιρο Συνολικά, παρατηρήθηκαν σε 2651 διάσεισεις σε 10.926 .892 ώρες άθλησης, με ποσοστό επίπτωσης 0,24% ανά 1000 ώρες άθλησης.
Τα αθλήματα των αγοριών αντιπροσώπευαν το 53% των εκθέσεων σε αθλητές και το 75% όλων των περιστατικών διάσεισης. Το ποδόσφαιρο αντιπροσώπευε περισσότερο από το ήμισυ όλων των συμβάντων διάσεισης και είχε το υψηλότερο ποσοστό επίπτωσης (0,60). Το γυναικείο ποδόσφαιρο είχε τις περισσότερες διασείσεις μεταξύ των κοριτσιών και το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό επίπτωσης και από τα 12 αθλήματα (0,35).
Το ποσοστό διάσεισης αυξήθηκε 4,2 φορές κατά τη διάρκεια των 11 ετών (15,5% ετήσια αύξηση). Σε παρόμοια αθλήματα αγοριών και κοριτσιών (μπέιζμπολ/σόφτμπολ, μπάσκετ και ποδόσφαιρο), τα κορίτσια είχαν περίπου διπλάσιο κίνδυνο διάσεισης από τα αγόρια. Το ποσοστό διάσεισης αυξήθηκε με την πάροδο του χρόνου και στα 12 αθλήματα».
Οι μελέτες γύρω από το ποδόσφαιρο και τη διάσειση τείνουν να βγάλουν μερικώς ως «ένοχες» τις κεφαλιές. Πόσο επικίνδυνες είναι τελικά για την υγεία των παικτών;
«H κεφαλιά θέτει τον παίκτη σε κίνδυνο τραυματισμού στο κεφάλι ανάλογα με την τεχνική του κατάρτιση και την δύναμη των μυών του αυχένα. Επίσης πόσες κεφαλιές έκανε κατά την διάρκεια της καριέρας του ανάλογα τη θέση που παίζει. Ο τραυματισμός στο κεφάλι μπορεί να είναι αποτέλεσμα επαφής του κεφαλιού με το κεφάλι άλλου παίκτη (ή άλλα μέρη του σώματος), το έδαφος, το δοκάρι ή την μπάλα ενός άλλου παίκτη. Τέτοιες κρούσεις μπορεί να οδηγήσουν σε μώλωπες, κατάγματα, τραυματισμούς στα μάτια, διάσειση ή σπάνια θάνατο».
Υπάρχει άμεση σύνδεση των κεφαλιών με την CTE;
«Όχι άμεση για τώρα. Η χρόνια τραυματική εγκεφαλοπάθεια (CTE) είναι μια εγκεφαλική πάθηση που πιστεύεται ότι συνδέεται με επαναλαμβανόμενους τραυματισμούς στο κεφάλι και χτυπήματα στο κεφάλι. Σιγά σιγά χειροτερεύει με την πάροδο του χρόνου και οδηγεί σε άνοια, αλλά η σωστή βοήθεια και υποστήριξη μπορεί να διαχειριστεί τα συμπτώματα. Χρειάζεται μεγάλη έρευνα χρόνων για να ειπωθεί αυτό. Δεν ξέρουμε την επίπτωση της κεφαλιάς σε βάθος χρόνου βέβαια. Επίσης δεν ξέρουμε τον κίνδυνο σε διαφορετικές θέσεις γιατί π.χ οι στόπερ κάνουν πιο πολλές κεφαλιές σε σχέση με τα τα μπακ».
Θεωρείτε ότι η FIFA έχει δώσει την απαραίτητη βαρύτητα γύρω από την πρόληψη και την αντιμετώπιση τέτοιου είδους τραυματισμών;
«Ναι υπάρχει μεγάλη κινητοποίηση αυτή τη στιγμή. Εβαλαν στα δυο τελευταία Παγκόσμια Κύπελλα ανδρών και Γυναικών μια εξτρα αλλαγή, όπως και τοποθέτησαν σποτερς ειδικούς με ένα ειδικό τάμπλετ σαν το VAR για να εντοπίζουν τις κακώσεις και να γίνεται άμεση αλλαγή του παίκτη και να ακολουθεί το πρωτόκολλο διάγνωσης μετά είτε στο γήπεδο είτε σε νοσοκομείο. Η διάσειση είναι ύπουλη γιατί δεν φαίνεται στις μαγνητικές».
Μπορείτε να μας εξηγήσετε τι είναι το SCAT 6 TEST και τον λόγο που προωθείται από τη FIFA;
«Το SCAT 6 είναι η πιο πρόσφατα ενημερωμένη έκδοση του πρωτοκόλλου διάγνωσης της διάσεισης. Υπάρχουν πολλές εκδόσεις SCAT και φυσικά και άλλα τεστ για την αξιολόγηση της διάσεισης. Το SCAT 6 ισχύει για όλα τα σπορ και όχι μόνο για το ποδόσφαιρο, μην ξεχνάμε ότι στο NFL και NHL έχουν τεράστιο θέμα με αυτή την παθολογία και έχουν υποβληθεί και μηνύσεις από πρώην παίκτες που διαγνώστηκαν με εγκεφαλοπάθεια».
Η Premier League θα δοκιμάσει τεστ σάλιου για τη διάγνωση διάσεισης σε ποδοσφαιριστές. Στην Ελλάδα και τις επίσημες διοργανώσεις έχουμε παρόμοια μέτρα διάγνωσης;
«Στην Premier League υπάρχει μεγάλη κινητοποίηση σε αυτό το θέμα. Μην ξεχνάμε ότι πολλοί ποδοσφαιριστές από την Εθνική που πήρε το Παγκόσμιο το 1966 υποφέρουν από νευροεκφυλιστικές νόσους αυτή τη στιγμή .Το τεστ σάλιου όπως και οι αισθητήρες στα μασελάκια που φορούν οι παίκτες θα δίνουν δεδομένα για την πιο σωστή διάγνωση της κάκωσης αυτής άμεσα και αντικειμενικά».
Στην Ελλάδα πώς αντιμετωπίζεται το θέμα από τους αρμόδιους φορείς; Πώς θα αξιολογούσατε τα σχετικά πρωτόκολλα υγείας;
«Από ότι ξέρω δεν νομίζω οτι υπάρχουν πρωτόκολλα υγείας για την διασειση στην χώρα μας μέχρι τώρα σε κανένα σπορ με εξαίρεση το μποξ που γίνεται εγκεφαλογράφημα στους αθλητές προληπτικά. Γενικά στην Ελλάδα πάσχουμε σε πρωτόκολλα πρόληψης και ενημέρωσης για τους τραυματισμούς όχι μόνο για την διάσειση».
Στη Βρετανία απογορεύτηκαν οι κεφαλιές σε παιδιά ηλικίας κάτω των 12 ετών. Πώς αξιολογείτε αυτή την απόφαση;
«Πολύ σωστή απόφαση γιατί η έρευνα δείχνει ότι τα παιδιά είναι πιο επιρρεπή στην κάκωση αυτή. Πρέπει να γίνει μακροχρόνια έρευνα στο πεδίο αυτό για να βγουν ασφαλή συμπεράσματα. Στην Βρετανία είτε χρησιμοποιούν πιο ελαφριές μπάλες είτε μειώνουν την έκθεση των παιδιών στις κεφαλιές στην προπόνηση γιατί στον αγώνα δεν γίνεται αυτό. Επίσης έχουν βγει πρωτόκολλα ενδυνάμωσης του αυχένα για παιδιά και γυναίκες σαν μέσο πρόληψης».
Σε βάθος χρόνου πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει πως, η διάσειση στους παίκτες σχετίζεται με άνοια και άλλες νευροεκφυλιστικές νόσους. Υπάρχει κάποιος τρόπος με υποσχόμενες προδιαγραφές ώστε να αποτραπούν στο μέλλον τέτοιες ασθένειες για τους παίκτες;
«Μόνο με σωστή ενημέρωση και ειδικά πρωτόκολλα αποκατάστασης και πρόληψης θα μπορούν στο μέλλον να λειτουργήσουν ενάντια σε αυτή την επιδημία (concussion epidemic) όπως την αναφέρουν στο εξωτερικό. Επίσης η ενημέρωση των προπονητών είναι πολύ βασικό σημείο. Στα μαθήματα UEFA της ΕΠΟ που είμαι καθηγητής θα μπει ειδικό μάθημα για να μπορούν οι προπονητές να γνωρίζουν ότι πρέπει για αυτή την κάκωση».
Υπάρχουν περιστατικά στον αθλητισμό όπως του Josef Newgarden, δις πρωταθλητή Indycar, όπου δεν εντόπισαν συμπτώματα και λίγο αργότερα ο αθλητής κατέρρευσε. Υπάρχει κάποιο τεστ που μπορεί να γίνει άμεσα στο γήπεδο και να ανιχνεύσει με μεγάλη αξιοπιστία έναν τέτοιο τραυματισμό;
«Ο Newgarden απομακρύνθηκε από το νοσοκομείο και την ιατρική ομάδα του INDYCAR αδιάγνωστος , αλλά στη συνέχεια έχασε τις αισθήσεις του στο αυτοκινούμενο και χτύπησε το κεφάλι του στο πεζοδρόμιο. Είναι πολύ δύσκολο να γίνει αξιόπιστο τεστ πεδίου στη διάσειση αυτή τη στιγμή.
Είναι ένα από τα πράγματα που πρέπει να γίνουν άμεσα και οι αθλητικές ομοσπονδίες (FIA ,UEFA,FIFA,NHL,NFL,FIBA) συναντήθηκαν στο ΑΜΣΤΕΡΝΤΑΜ το 2022 σε ένα συνέδριο CONCUSSION CONSENSUS που ήμουν παρών με εργασία για το γυναικείο ποδόσφαιρο και συμφωνήθηκε η επέκταση του SCAT στην έκδοση 6 και πρωτόκολλα θεραπείας και πρόληψης. To SCAT 6 αυτή τη στιγμή είναι το επίσημο τεστ για αξιολόγηση διάσεισης σε όλα τα σπορ.
Η ομάδα μας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας αυτή την εποχή κάνει την μετάφραση στα ελληνικά μαζί με το SCOAT 6 που είναι για παιδιά ηλικίας μέχρι 13 ετών .Η FIFA έχει επιφορτίσει την ομάδα μας να υλοποιήσει αυτό το πρότζεκτ που είναι πολύ μεγάλο και έχει μεγάλη επιστημονική αξία γιατί οι γιατροί θα έχουν αυτό το εργαλείο διαθέσιμο μέχρι το τέλος του χρόνου».
Οι παλαίμαχοι ποδοσφαιριστές ή οι παίκτες που τώρα σταματούν την καριέρα τους και δεν έχουν γαλουχηθεί σε ένα περιβάλλον με τεστ και πρόληψη, τι μπορούν να κάνουν για να αποφύγουν σοβαρές ασθένειες στο μέλλον;
«Νομίζω ότι η ενημέρωση είναι το παν αυτή τη στιγμή γιατί δεν υπάρχει. Οι γυναίκες και τα παιδιά επίσης που είναι πιο πολύ επιρρεπείς στην κάκωση αυτή και πρέπει η ΓΓΑ και οι ιατρικοί σύλλογοι να επιληφθούν. Η επιστημονική μας ομάδα στέλνει αυτή τη στιγμή ερωτηματολόγια ειδικά για τις κεφαλιές και τη διάσειση σε αθλητικά σωματεία αλλά η κουλτούρα της πρόληψης στη χώρα μας σχεδόν δεν υπάρχει. Χρειάζεται μεγαλύτερη κινητοποίηση γιατί μιλάμε για κακώσεις που η έρευνα δείχνει ότι οδηγούν στο μέλλον σε σοβαρές νευροεκφυλιστικές νόσους».
Διάβασε όλα τα τελευταία νέα της αθλητικής επικαιρότητας. Μάθε για όλους τους live αγώνες σήμερα και δες τις αθλητικές μεταδόσεις της ημέρας και της εβδομάδας μέσα από το υπερπλήρες Πρόγραμμα TV του Gazzetta.
