Πέναλτι: Πώς να βγεις «ζωντανός» από τη... ρώσικη ρουλέτα

• Η σημασία του πρώτου σουτ
• Τελικά, πού πρέπει να σουτάρεις ένα πέναλτι;
• Η... επιβεβαίωση του «πεναλτάκια» Σίρερ

«Ρώσικη ρουλέτα, λέγεται ένα άκρως επικίνδυνο θανατηφόρο επιχείρημα που πραγματοποιούνταν παλαιότερα με περίστροφο, κάτω από διάφορες συνθήκες. Βασική ιδέα του εγχειρήματος αυτού σ΄ όλες των περιπτώσεων εφαρμογής του ήταν η μέχρι ανοησίας επίδειξη αδιαφορίας προς τον θάνατο. Η ρώσικη ρουλέτα επιχειρούνταν άλλοτε ως τρόπος μονομαχίας, και άλλοτε ως λίαν επικίνδυνο μέσον ανάκρισης ή και εκβιασμού».

Στο ποδόσφαιρο δεν υπάρχει κανένα...ρεβόλβερ, υπάρχει όμως ο φόβος της αποτυχίας, η πίεση του αποκλεισμού, το μεθυστικό συναίσθημα μιας κοπιαστικής νίκης. Πόσο δίκαιο θεωρείται να κρίνεται η μοίρα ενός ματς στη ρώσικη ρουλέτα; Το βράδυ της Τρίτης, η Ελλάδα γνώρισε τον αποκλεισμό στην Τιφλίδα κι αιτία ήταν δύο χαμένα πέναλτι στη ρώσικη ρουλέτα. Ο Μπακασέτας και ο Γιακουμάκης αστόχησαν και η Εθνική έμεινε εκτός EURO. Στο ίδιο έργο θεατές και η Ουαλία, η οποία είδε τους Πολωνούς να είναι απόλυτα εύστοχοι και να τους παίρνουν μέσα από τα χέρια το εισιτήριο για τα γήπεδα της Γερμανίας.

Ισπανοί επιστήμονες και Γάλλοι ερευνητές όμως τονίζουν πως για όλα υπάρχει τρόπος, ακόμα και στα πέναλτι. Η σημασία του να εκτελείς πρώτος, η ψυχολογία, αλλά και το σημείο της εστίας μπορούν να σε οδηγήσουν στη νίκη. Η τύχη έχει το δικό της μερίδιο, αλλά όχι το μεγαλύτερο!

Γράφουν οι Πολύδωρος Παπαδόπουλος - Ιάσονας Θεριός

Η σημασία του πρώτου σουτ

Η έρευνα Ισπανών επιστημόνων τα λέει όλα! Έγινε συλλογή δεδομένων από 129 ματς που οδηγήθηκαν στη ρώσικη ρουλέτα. Μελετήθηκαν περισσότερα από 1300 πέναλτι και τα δεδομένα δεν περιελάμβαναν μόνο τις ενέργειες του παίκτη που σούταρε και του τερματοφύλακα, αλλά και τα στοιχεία του αγώνα και των ομάδων. Παρουσιάστηκαν δεδομένα σχετικά με την ομάδα που σούταρε πρώτη στη διαδικασία των πέναλτι, και σε ορισμένες περιπτώσεις συγκεντρώθηκε το αποτέλεσμα του γυρίσματος του νομίσματος.

Θα περίμενε κανείς ότι και οι δύο πλευρές θα είχαν ίσες πιθανότητες να κερδίσουν τη διαδικασία των πέναλτι. Ωστόσο, τα δεδομένα δείχνουν ότι η ομάδα που σουτάρει πρώτη έχει 60% πιθανότητες να κερδίσει τη διαδικασία των πέναλτι. Ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι το εύρημα ότι η ομάδα που σουτάρει δεύτερη έχει σταθερά χαμηλότερο ποσοστό βολής και σταθερά μεγαλύτερες πιθανότητες να προηγηθεί στα σουτ μετά από κάθε γύρο.

Υπάρχει λοιπόν ένα σημαντικό και επίμονο πλεονέκτημα για την ομάδα που σουτάρει πρώτη στη διαδικασία των πέναλτι. Το γνωρίζουν, όμως, οι παίκτες και οι προπονητές; Οι επιστήμονες που έκαναν τη μελέτη έστειλαν ερωτηματολόγια σε παίκτες και διευθυντές επαγγελματικών και ερασιτεχνικών ποδοσφαιρικών συλλόγων στην Ισπανία.

Το 90% των ερωτηθέντων προτίμησαν να σουτάρουν πρώτοι. Όταν τους δόθηκε η ευκαιρία να δηλώσουν το λόγο που ήθελαν να σουτάρουν πρώτοι, σχεδόν όλοι οι ερωτηθέντες είπαν ότι ήθελαν να ασκήσουν πίεση στους παίκτης της αντίπαλης ομάδας. Φαίνεται ότι οι παίκτες και οι προπονητές γνωρίζουν σίγουρα τους ψυχολογικούς παράγοντες γύρω από τη διαδικασία των πέναλτι.

Επίσης υπήρξε η ανάλυση των δεδομένων για το που θα κατέληγε το σουτ. Ήταν ένα σουτ που χάθηκε από τον εκτελεστή ή το έπιασε ο γκολκίπερ; Η έρευνα αυτή που έγινε οδηγήθηκε στο συμπέρασμα πώς το ποσοστό των επεμβάσεων είναι περίπου το ίδιο στις δυο ομάδες στη διαδικασία των πέναλτι. Η διαφορά στο ποσοστό του σκοραρίσματος σχετίζεται προφανώς σε μεγάλο βαθμό με το ποσοστό αστοχίας του εκτελεστή, του παίκτη δηλαδή που χτυπά τα πέναλτι. Ως εκ τούτου το πιο μεγάλο βάρος στα πέναλτι δεν πέφτει στον γκολκίπερ αλλά σε αυτόν που εκτελεί το πέναλτι.

Όσον αφορά τα ματς με ελληνικό ενδιαφέρον, το αποτέλεσμα των αγώνων που κρίθηκε στη ρώσικη ρουλέτα συμφωνεί με τη μελέτη! Ειδικότερα, στα ματς Μαρσέιγ - Παναθηναϊκός, Ολυμπιακός - Παναθηναϊκός, Άρης - ΑΕΚ και Γεωργία - Ελλάδα, νικήτρια αναδείχθηκε σε όλα η ομάδα που εκτέλεσε πρώτη το πέναλτι!

Τελικά, πού πρέπει να σουτάρεις ένα πέναλτι;

Εντάξει, όπως είδαμε και παραπάνω το... κέρμα έχει τη δική του σημασία όσον αφορά στην έκβαση μιας διαδικασίας πέναλτι. Όμως οι ποδοσφαιριστές από τη δική τους πλευρά πώς μπορούν να αυξήσουν τις πιθανότητές τους να σκοράρουν από την άσπρη βούλα;

Πριν φτάσουμε εκεί βέβαια, αξίζει να δούμε για αρχή πού εκτελούνται τα περισσότερα πέναλτι. Η έρευνα της Equipe που μελέτησε όλα τα πέναλτι στα 5 μεγάλα πρωταθλήματα από το 2018/19 μέχρι σήμερα έδειξε πως οι ποδοσφαιριστές προτιμούν τις χαμηλές εκτελέσεις και τις γωνίες. Τα αποτελέσματά της αναφορικά με την περιοχή του τέρματος που καταλήγουν τα πέναλτι ήταν τα παρακάτω.

Η συνέχεια της έρευνας ωστόσο, δεν δικαιώνει τις προτιμήσεις των ποδοσφαιριστών και μάλλον τούς εκθέτει για τις επιλογές τους, αφού είναι φανερά πως οι εκτελέσεις ψηλά στο τέρμα γίνονται πιο συχνά γκολ.

Όπως βλέπουμε, τα πέναλτι που καταλήγουν ψηλά στο τέρμα είναι κάτι σαν... εγγύηση, ενώ συγκεκριμένα αυτά που βρίσκουν στόχο στην πάνω δεξιά γωνία ισοδυναμούν οριακά με γκολ! Το να στείλεις την μπάλα πάντως και ψηλά και στη γωνία απαιτεί υψηλή τεχνική και εμπεριέχει ρίσκο και για αυτό έχει ενδιαφέρον η πιο... value for money εκτέλεση. Ποια είναι αυτή; Το σουτ ψηλά και στο κέντρο. Γιατί;

Πρώτον, δεν είναι τόσο... ρισκαδόρικη επιλογή και δεν χρειάζεται να είσαι ο Κριστιάνο Ρονάλντο για να σκοράρεις με αυτόν τον τρόπο. Δεύτερον, είναι η λιγότερο συνηθισμένη εκτέλεση, μόλις το 4,3% των πέναλτι καταλήγουν εκεί. Τρίτον, οι πιθανότητες να μείνει όρθιος στο κέντρο του ένας τερματοφύλας είναι ελάχιστα, μόλις 2%, σύμφωνα με έρευνα του Athletic το 2022! Και τέταρτον, το 95,1% αυτών των εκτελέσεων γίνεται γκολ. Άρα ίσως η, φαινομενικά απλή, επιλογή του «ψηλά και στο κέντρο» να είναι αυτή που «αξίζει» περισσότερο από όλες!

Η... επιβεβαίωση του «πεναλτάκια» Σίρερ

Φυσικά, είναι κάτι να ερευνάς πώς πρέπει κανείς να εκτελεί ένα πέναλτι και κάτι εντελώς άλλο το να εκτελείς στην πραγματικότητα ένα πέναλτι. Οι παράγοντες που επηρεάζουν έναν ποδοσφαιριστή όταν στέκεται πάνω από την άσπρη βούλα είναι πολλοί και διαφορετικοί, δεν κρύβονται μόνο πίσω από αριθμούς και ποσοστά ευστοχίας. Πάντως, η αλήθεια είναι πως ο θρυλικός Άλαν Σίρερ «συμφωνεί» με την Equipe και την επιβεβαιώνει.

Ο Άγγλος φορ είναι ο άνθρωπος που έχει σκοράρει τα περισσότερα πέναλτι από κάθε άλλον στην ιστορία της Premier League, ενώ το συνολικά έχει χάσει μόνο 4 από τις 60 εκτελέσεις του.

«Αν παίζαμε το Σάββατο, ήξερα από την Πέμπτη πού θα χτυπήσω το πέναλτι. Πάντως, μακράν το αγαπημένο μου σημείο ήταν η αριστερή γωνία και ψηλά. Έτσι μπορούσα να βάζω περισσότερη δύναμη με το δεξί μου πόδι. Προσπαθούσα να έχω ποικιλία στις εκτελέσεις μου αλλά το "ψηλά και αριστερά" ήταν ανέκαθεν το αγαπημένο μου και στην κορυφή της λίστας μου», είπε πριν μερικά χρόνια στο Athletic ο Σίρερ επιβεβαιώνοντας τα αποτελέσματα της Equipe αναφορικά με τις εκτελέσεις ψηλά.