«Ο Νόιερ αλλάζει για πάντα το ποδόσφαιρο»

Σούπερ προσφορά* στα Virtual Sports | *Ισχύουν όροι & προϋποθέσεις

Τούτες τις μέρες η γερμανική αγορά του ποδοσφαίρου όταν δεν συζητά σχετικά με την διαδικασία επιστροφής της σε λειτουργία κάνει κυρίως μια συζήτηση: αυτή για τα νέα δεδομένα που δημιουργεί - και - στο γερμανικό επαγγελματικό ποδόσφαιρο η στάση του Μάνουελ Νόιερ απέναντι στο ενδεχόμενο να υπογράψει νέο συμβόλαιο με την Μπάγερν (αυτό που είναι σε ισχύ εκπνέει το καλοκαίρι του 2021). Οι Γερμανοί προβληματίζονται στην κουβέντα που άνοιξε μετά το αρχικό σοκ. Στα 34 του ο Νόιερ δεν συζητά για μια απλή αύξηση αποδοχών. Μέχρι σήμερα ο αρχηγός της Μπάγερν εισπράτει περί τα 7.6 εκατ. €, και τώρα ζητεί να ανέβει στα 20 εκατ. € ετησίως.

Ανεξάρτητα από το αν κανείς αντιλαμβάνεται ή όχι ως “λογική” την απαίτηση του Νόιερ να φτάσει σχεδόν σε τριπλασιασμό των αποδοχών του στην ηλικία των 34 ετών, η γερμανική αγορά κάνει μια δεύτερη, πιο ουσιαστική ανάγνωση της υπόθεσης: έφτασε η εποχή που ένας τερματοφύλακας ζητεί να πληρωθεί ακριβότερα από έναν δημιουργικό μέσο (ο Κουτίνιο εισπράτει περί τα 11.2 εκατ. € ετησίως), έναν κεντρικό μέσο (ο Λουκάς Ερνάντεζ διέψευσε την πληροφορία ότι εισπράττει 24 εκατ. € ετησίως και ο ατζέντης του διέρρευσε στα media ότι ο πελάτης του εισπράτει 8.5 εκατ. €) ή ακόμη και από τον σέντερ φορ (ο Λεβαντόφσκι εισπράτει 15 εκατ. €).

Αν βρει τέτοιο συμβόλαιο, στην Μπάγερν ή αλλού, ο Νόιερ θα φέρει τις αποδοχές του στο ύψος του Ντε Χέα (22.29 εκατ. € ετησίως) και του Ομπλακ (20.8 εκατ. € ετησίως). Αν κανείς αναλογιστεί ότι ένας επιθετικός του βεληνεκούς του Γκριεσμάν εισπράτει από έναν σύλλογο του βεληνεκούς της Μπαρτσελόνα περί τα 17 εκατ. € ετησίως έρχεται μπροστά στη διαπίστωση ότι τα νέα δεδομένα διαλύουν τα στερεότυπα της ποδοσφαιρικής αγοράς και αλλάζουν το status της θέσης του τερματοφύλακα. Οι καλύτεροι της θέσης θα αμοίβονται όσο και οι καλύτεροι των υπόλοιπων θέσεων, και αυτή θα είναι μια νέα πραγματικότητα για την αγορά του ποδοσφαίρου. Γι’ αυτό την αναλύουν τόσο σήμερα οι Γερμανοί - επειδή ανεξάρτητα από την πτώση των αξιών στο προσεχές διάστημα λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας οι τερματοφύλακες θα “ακριβύνουν” και θα μειώσουν πολύ την απόσταση των αμειβών τους από τις άμειβες των υπόλοιπων ποδοσφαιριστών. Όταν θα κάνουν νέο συμβόλαιο ο Εντερσον (σήμερα εισπράτει 3.86 εκατ. € ετησίως από την Μάντσεστερ Σίτι) και ο Αλισον (σήμερα εισπράτει 5.35 εκατ. € από την Λίβερπουλ), η διαπραγματευτική συζήτησή τους θα γίνει με τα νέα δεδομένα, αυτά που θα διαμορφώσει ο Νόιερ.

Αυτό το θέμα, της νέας πραγματικότητας που δημιουργείται για την χρηματιστηριακή αξία του τερματοφύλακα, είχα την ευκαιρία να το συζητήσω με έναν από τους πλέον ανερχόμενους Έλληνες προπονητές τερματοφυλάκων, ο οποίος αυτό τον καιρό εργάζεται στην Βικτόρια Κολονίας, που μετέχει στην 3η κατηγορία του γερμανικού ποδοσφαίρου. Στα 36 του χρόνια ο Γιώργος Μπερνεάνου έχει ήδη συμπληρώσει έναν μεγάλο κύκλο εμπειριών. Έχει σπουδάσει την ειδικότητα του στην Αγγλία, και έχει εργαστεί στο ποδόσφαιρο σε Αμερική, Ελλάδα (Πλατανιάς, Κισσαμικός), Αγγλία (Μπαρνέτ) και Γερμανία.

Ζήτησα από τον Γιώργο Μπερνεάνου να αναπτύξει τον συλλογισμό του σχετικά με τα νέα δεδομένα που δημιουργούνται για την μισθολογική θέση του τερματοφύλακα σε ένα κείμενο και να το μοιραστεί μαζί μας.

“Τις τελευταίες μέρες τα αθλητικά γεγονότα έχουν σαν πρωτοσέλιδο τον Manuel Neuer. Αναμένοντας την λήξη του συμβολαίου του σε λίγο καιρό, ο Neuer ταρακούνησε τα ποδοσφαιρικά νερά ζητώντας, παρά τα 34 έτη του, πενταετές συμβόλαιο με απολαβές της τάξεως των 20 εκ. ευρώ ετησίως.

Αυτή του η κίνηση θα αλλάξει για πάντα το ποδόσφαιρο.

Ο Neuer μεσουρανεί στο παγκόσμιο στερέωμα στην θέση του τερματοφύλακα εδώ και χρόνια. Δεν υπάρχει αμφιβολία για την εξαιρετική απόδοση και την διάρκεια σταθερότητας του. Ξεπέρασε όμως αυτό που περιμένουμε από αυτή την θέση. Με την ευρηματικότητα και πρωτοφανή ικανότητά του, δημιούργησε ορισμούς όπως:

• Sweeper Keeper: ανάληψη κυριαρχίας στον χώρο που δημιουργείται στην πλάτη της αμυντικής γραμμής
• First attacker: έναρξη επιθετικής λειτουργίας από τον τερματοφύλακα.
• Έξτρα παίκτης: ενώθηκε τακτικά με την ομάδα προσφέροντας στον προπονητή έναν επιπλέον παίκτη γηπέδου
• Απόκρουση 5 σημείων: Υιοθέτησε την τεχνική του Χάντμπολ και την προσάρμοσε στις ανάγκες του ποδοσφαίρου.

Η κίνηση που χαρακτηρίζει ο κόσμος σαν θράσος και η Bayern σαν αχαριστία ήταν αναμενόμενη. Είναι κάτι που ερχόταν εδώ και καιρό.

Μέχρι πρόσφατα η θέση του τερματοφύλακα ήταν από τις πιο χαμηλόμισθες θέσεις της ομάδας. Η καριέρα του διαρκούσε περισσότερο διότι είχε μεγαλύτερη αξία η εμπειρία από την συνολική ικανότητα και απόδοση. Όταν πήγε ο Neuer στην Bayern München αντικατέστησε τον Oliver Kahn, άλλον έναν ξεχωριστό αθλητή, ο οποίος στην καριέρα του είχε αυξήσει την σημασία του τερματοφύλακα. Δεν έμεινε όμως σε αυτό. Πήρε την σκυτάλη και πρόσφερε στην ομάδα του περισσότερα από όσα είχαμε συνηθίσει να ζητάμε από έναν τερματοφύλακα.

Το ποδόσφαιρο είναι ρευστό, οι συνθήκες αλλάζουν. Κατά την ανάλυση απόδοσης και την αντικειμενική αξιολόγηση των παικτών αποκαλύφθηκε ότι οι μη μετρήσιμες μεταβλητές αντιστοιχούν σε χαρακτηριστικά μεγαλύτερης σημασίας ως προς την απόδοση. Το μεταγραφικό κέρδος έφερε τεράστια ανάπτυξη στον επιθετικό. Η αύξηση σημασίας των επιθετικών για την επιτυχία μίας ομάδας, επέφερε την ανάγκη αύξησης απόδοσης των τερματοφυλάκων. Αυτά κίνησαν την αλλαγή στην δυναμική της ομάδας που βλέπουμε τώρα. Η οικονομική απαίτηση του Neuer είναι συνέχεια της προ διετίας προτοφανούς μεταγραφικής δύναμης των τερματοφυλάκων στην Αγγλία και στον κόσμο (μεταγραφική περίοδος 2018: νούμερο 1. Kepa στην Chelsea για το ρεκόρ ποσό των 72 εκατ. £, νούμερο 3. Alisson στην Liverpool για 56,2 εκατ. £).

Ταυτόχρονα η απόδοση του Neuer και άλλων κορυφαίων εδραιώνει τον τερματοφύλακα πλέον ως παράγοντα νίκης και αποτελέσματος.

Τι θα φέρει αυτή η αύξηση τιμής των τερματοφυλάκων;

Είναι ξεκάθαρο στο χώρο του ποδοσφαίρου, πλέον, ότι ο τερματοφύλακας αποτελεί εμπορεύσιμη θέση, υψηλού μεταγραφικού κέρδους. Η αξιοποίηση ταλέντου μετατρέπεται σε επιχειρηματική επένδυση. Για κάθε ομάδα, αυτή η αύξηση απαιτήσεων από τον τερματοφύλακα να εξισορροπήσει την επιθετική ανωτερότητα, οδηγεί κατά συνέπεια σε αύξηση απαιτήσεων από τον προπονητή τερματοφυλάκων.

Ο προπονητής τερματοφυλάκων κορυφαίας ομάδας για να καλύψει την αύξηση απαιτήσεων και να παράγει Neuer θα υποστεί αναβάθμιση ρόλου και αύξηση αξίας. Τώρα πια η παικτική εμπειρία δεν αποτελεί προπονητικό προσόν.

Η επέκταση του ρόλου περιλαμβάνει

1. Πρώιμη αναγνώριση ταλέντου. Αυτή θα απαιτείται συνεχώς, πριν και κατά την διάρκεια της ανάπτυξης του ταλέντου και θα σημαίνει περισσότερα από την μέτρηση των φυσικών χαρακτηριστικών (Vaeyens, Lenoir, Williams, & Philippaerts, 2008). Για παράδειγμα ύψος είναι το άθροισμα του σωματικού ύψους + άλματος, εκρηκτικότητα είναι το άθροισμα του χρόνου αντίδρασης + απόσταση. Θα πρέπει να συμπεριληφθεί και η γενετική προδιάθεση του αθλητή για μεγιστοποίηση των φυσικών χαρακτηριστικών.
2. Δεν αρκεί πια η αναπαραγωγή της συνταγής «τεχνική – τακτική – φυσική κατάσταση». Η εξέλιξη του ταλέντου στο μέγιστο είναι πολυπαραμετρική και πιθανά να αφορά ιδιότητες που θα δημιουργήσουν οι ανάγκες του ποδοσφαίρου στο μέλλον.
3. Mental Fitness. Κατά την διάρκεια του αγώνα ο τερματοφύλακας δεν έχει επαφή με την μπάλα κατά μέσο όρο για 74 λεπτά (Ribeiro, Joana & Madeira, 2015). Το τι κάνει σε αυτά τα λεπτά είναι η διαφορά μεταξύ των κοινών τερματοφυλάκων και αυτών που θα αφήσουν εποχή.
   Εαν ο προπονητής τερματοφυλάκων δεν παρέχει πλέον την εξάσκηση τεχνικών νοητικής προπόνησης θα μείνει εκτός κορυφής.
   Εάν ο προπονητής τερματοφυλάκων δεν βγάζει λεφτά για την ομάδα του δεν θα έχει θέση στον χώρο.

Αθλητές όπως ο Neuer άλλα κυρίως οι επόμενοι Neuer, θα χρειαστούν δίπλα τους μια νέα πάστα προπονητή τερματοφυλάκων με αναβαθμισμένο ρόλο και απόδοση. Η γερμανική σχολή τερματοφυλάκων αποτελεί μια ξεχωριστή συνθήκη δημιουργίας του εξαιρετικού. Τα δεδομένα στο ποδόσφαιρο αλλάζουν με τον Manuel Neuer να βάζει την υπογραφή του στην ιστορία”.

Ο Μπερνεάνου, ένας επιστήμονας της προπονητικής τερματοφυλάκων που μελετά τα δεδομένα της εξέλιξης του ποδοσφαίρου, οδηγείται στην προεκτίμηση ότι “στην εποχή που θα απαιτεί από τον τερματοφύλακα υψηλότερο επίπεδο απόδοσης και όχι απλώς να έχει εμπειρία, ο τερματοφύλακας θα έχει μικρότερη διάρκεια ζωής στο κορυφαίο επίπεδο. Θα δούμε περισσότερους νεαρούς τερματοφύλακες στη θέση του βασικού, και θα δούμε πολύ υψηλή απόδοση από τον τερματοφύλακα”.

Και πώς μπορεί υπό αυτά δεδομένα ένας τερματοφύλακας 34 ετών να συζητά πολυετές συμβόλαιο με έναν κορυφαίο σύλλογο; “Ο στόχος δεν ήταν ποτέ η αύξηση της διάρκειας της καριέρας του τερματοφύλακα. Απλά συνέβαινε διότι δεν εμπιστευόμασταν την αντικατάσταση. Στόχος σήμερα είναι η αύξηση απόδοσης. η άνοδος επιπέδου και ικανότητας. Ο Neuer όσο παραμένει τεχνικά μοναδικός θα μπορεί να κρατήσει τον θρόνο, αλλά εγώ βλέπω την αλλαγή του ποδοσφαίρου που είναι προ των θυρών και το άμεσο αποτέλεσμά της θα είναι η εντυπωσιακή απόδοση στην θέση κάτω από τα δοκάρια γενικά. Ο κόσμος απολαμβάνει την τρομερή απόκρουση όσο και το απίστευτο γκολ”.

Ζήτησα από τον Μπερνεάνου να μου ξεχωρίσει τον σημερινό τερματοφύλακα του οποίου τα χαρακτηριστικά είναι πλησιέστερα στα γνωρίσματα του αυριανού τερματοφύλακα κατά την εξέλιξη του ποδοσφαίρου, αλλά και να ξεχωρίσει τον προπονητή που πρωτοπόρησε στην εκμετάλλευση και αξιοποίηση του τερματοφύλακα κατά την φάση κατοχής της μπάλας. “Πάμε λίγο νότια στην Ισπανία για να απαντήσουμε στις ερωτήσεις σου. Σαν λάτρης της τεχνικής τελειότητας για μένα ο Ter Stegen είναι λίγο πιο ψηλά από όλους τους υπολοίπους. Ταυτόχρονα πιστεύω ότι είναι πολύ κοντά στο μοντέλο του μελλοντικού τερματοφύλακα.

Από το 1992 που εφαρμόστηκε ο κανονισμός της πίσω πάσας υπήρξαν αρκετοί προπονητές που ένιωσαν την ανάγκη της εξέλιξης του τερματοφύλακα σε έναν επιπλέον παίκτη. Μένοντας στην Ισπανία θεωρώ ότι ο προπονητής που έχει αξιοποιήσει τον τερματοφύλακα στο μέγιστο αυτή την στιγμή είναι ο Guardiola. Και το έκανε με τέτοια επιτυχία που ανάγκασε πολλούς να τον μιμηθούν”.

Ο Γιώργος Μπερνεάνου είναι πιθανότατα ο μόνος Έλληνας προπονητής τερματοφυλάκων με προπονητική εμπειρία σε Αγγλία και Γερμανία. Αν δεν είναι ο μόνος, είναι ένας εκ των ελάχιστων που σπούδασαν την ειδικότητα και την προπονητική στην Αγγλία. Σήμερα βρίσκεται στη Γερμανία επειδή την αντιλαμβάνεται ως “την χώρα των τερματοφυλάκων”, και την επέλεξε ως επόμενο σταθμό σε «μια πορεία συγκέντρωσης γνώσης από όλες τις ευρωπαϊκές σχολές τερματοφυλάκων”. Μέσα στα σχέδιά του είναι να φτάσει, αν του δοθεί η ευκαιρία, μέχρι τη Βραζιλία, προκειμένου να αποκτήσει επιπλέον τεχνογνωσία από σχολές σαν αυτές που παρήγαγαν τον Εντερσον και τον Αλισον. Το όραμά του είναι “να αποτελέσω μέρος του νέου ορισμού προπονητικής που θα παράγει τερματοφύλακες της αξίας και του μεγέθους του Neuer”.

Όλη αυτή η κουβέντα με βοήθησε πολύ να κατανοήσω την εξέλιξη της θέσης του τερματοφύλακα, αλλά μου έδωσε και τη χαρά να ανακαλύψω ακόμη έναν αξιόλογο Έλληνα προπονητή. Έγινε κι αυτός μέλος μιας μεγάλης ομάδας Ελλήνων προπονητών και αναλυτών του ποδοσφαίρου των νεότερων γενιών από τη δική μου, οι οποίοι με κάνουν αισιόδοξο για το μέλλον του ελληνικού ποδοσφαίρου.

* Τον Γιώργο Μπερνεάνου Θα τον βρείτε στο YouTube, Twitter, Instagram και στο www.the4thcornerproject.com