Το Jogo Bonito δεν είναι απλά ένα σλόγκαν

Το gazzetta με μεγάλη χαρά εγκαινιάζει τη συνεργασία του για το Παγκόσμιο Κύπελλο της Βραζιλίας με έναν εκ των σημαντικότερων αθλητικών δημοσιογράφων παγκοσμίως! Διαβάστε το πρώτο του blog!

Σαλβαδόρ, Βραζιλία

Στο Μανάους δεν θα έπρεπε να περιμένετε καλό ποδόσφαιρο. Στην πόλη του Αμαζονίου έχει τόσο ζέστη και υγρασία που χρειάζεσαι ντους απλά και μόνο αν βγεις μια βόλτα στο δρόμο. Το απόγευμα του Σαββάτου, στις εξέδρες χάσαμε κιλά απλά παρακολουθώντας το Αγγλία - Ιταλία. Το παιχνίδι αναμενόταν να είναι λίγο βαρετό. Αντίθετα, ήταν ένα κλασικό ματς. Σε όρους Παγκοσμίου Κυπέλλου, αυτό σημαίνει δύο δυνατές, σχεδόν ίσες ομάδες, που και οι δύο παράγουν το καλύτερο επιθετικό τους ποδόσφαιρο. Αυτό ακούγεται απλό, αλλά το τελευταίο κλασικό ματς που παρακολούθησα ήταν το Αγγλία Αργεντινή στο Σεντ Ετιέν, στη Γαλλία, πριν από δεκαέξι χρόνια.

Προσγειώθηκα στη Βραζιλία περιμένοντας πλήξη. Ο μέσος όρος των γκολ στα Παγκόσμια Κύπελλα έπεφτε σταθερά. Από τα 2.71 στο Μουντιάλ του 1994 σε 2.27 το 2010. Έχω παρευρεθεί στα έξι προηγούμενα Παγκόσμια Κύπελλα και συχνά καθόμουν στις κερκίδες και σκεφτόμουν: «Γιατί κάποιος να παρακολουθεί;». Κυρίως στην Κολωνία το 2006, στο Ελβετία - Ουκρανία. Το ναδίρ των 10.000 χρόνων του ανθρώπινου πολιτισμού.

Ωστόσο, μέχρι στιγμής, το Παγκόσμιο Κύπελλο έχει κάνει θραύση. Στα πρώτα 11 ματς είδαμε 37 γκολ, 3.36 ανά ματς (Στατιστικά μετά το ματς της Αργεντινής με τη Βοσνία). Βεβαίως και το δείγμα είναι μικρό, αλλά δεν έχει να κάνει μόνο με τα νούμερα. Πολλές ομάδες έχουν αλλάξει την προσέγγισή τους. Η επίθεση δείχνει να επιστρέφει. Το χρωστάμε αυτό στην εμπορευματοποίηση του ποδοσφαίρου.

Πετάς γύρω από τη Βραζιλία και σκέφτεσαι ότι το Παγκόσμιο Κύπελλο διεξάγεται σε αυτή τη χώρα. Αλλά αυτό είναι ψευδαίσθηση. Τα γήπεδα αποτελούν απλά το σκηνικό. Τα πραγματικά γήπεδα, στο μυαλό των διοργανωτών της FIFA, είναι τα σαλόνια σε όλο τον κόσμο. Από τις αρχές της δεκαετίας του '90, τα τηλεοπτικά έσοδα από το ποδόσφαιρο συνεχίζουν να αυξάνονται. Η FIFA είναι τώρα ένας τηλεοπτικός παραγωγός στον οποίο ανήκει το πιο πολύτιμο προϊόν στον κόσμο. Το Παγκόσμιο Κύπελλο θα γίνει το event με τη μεγαλύτερη τηλεθέαση στην ιστορία, αφού οι τέσσερις χώρες με τον περισσότερο πληθυσμό, η Κίνα, η Ινδία, οι ΗΠΑ και η Ινδονησία συνεχώς ανεβαίνουν. Το ποδόσφαιρο πλέον παράγει λεφτά τρέφοντας τον τηλεθεατή στο σπίτι του.

Ξέρουμε τι θέλει ο θεατής: Αστέρες να παίζουν επιθετικό ποδόσφαιρο. Και έτσι, μολονότι ο Πελέ και ο Μαραντόνα πετάχθηκαν εκτός από τα Παγκόσμια Κύπελλα του 1966 και του 1982 αντίστοιχα από τους κτηνώδεις αμυντικούς, τα σημερινά αστέρια, ο Νεϊμάρ, ο Αριέν Ρομπέν και ο Λιονέλ Μέσι, προστατεύονται από τους διαιτητές.

Στους τηλεθεατές δεν αρέσουν οι βουτιές και οι καθυστερήσεις και έτσι οι διαιτητές δεν τα ανέχονται. Σε ένα σεμινάριο πριν το τουρνουά, στους προπονητές έδειχναν βίντεο από βουτιές και τους προειδοποιούσαν ότι οι διαιτητές δεν θα «ψαρώνουν». Ομολογουμένως ο Βραζιλιάνος Φρεντ πήρε ένα πέναλτι από βουτιά απέναντι στην Κροατία, αλλά για τους διοργανωτές οι κανόνες είναι διαφορετικοί. Δύο Έλληνες έπεσαν θεαματικά στην περιοχή των Κολομβιανών χωρίς να ανταμειφθούν.

Στο μεταξύ, σε συλλογικό επίπεδο επίσης, το ποδόσφαιρο έχει γίνει περισσότερο επιθετικό λόγω της τηλεόρασης. Πριν από τις αρχές του 1990, σχεδόν κανένα παιχνίδι δεν προβαλλόταν ζωντανά και έτσι οι προπονητές μπορούσαν να είναι βαρετοί.

Σήμερα, οι οπαδοί, τα Μέσα και οι χορηγοί παραπονιούνται για το αμυντικό παιχνίδι. Αυτό σημαίνει ότι οι περισσότεροι παίκτες ήρθαν σε αυτό το Μουντιάλ έχοντας εμπειρία στο επιθετικό ποδόσφαιρο από τις ομάδες τους. Οι ομοσπονδιακοί τεχνικοί απλά δεν έχουν το χρόνο να επαναπρογραμματίσουν τους ποδοσφαιριστές τους, μου είπε ο Μαρκ Βίλμοτς, εκλέκτορας του Βελγίου. Όταν ο προπονητής της Αργεντινής ρώτησε τον Μέσι πως θα ήθελε να παρατάξει την ομάδα, εκείνος του απάντησε: Με πολλούς άλλους επιθετικογενείς παίκτες, όπως στη Μπαρτσελόνα. Στο δεύτερο ημίχρονο με τη Βοσνία η επιθυμία του έγινε πράξη. Και ανταποκρίθηκε.

To επιθετικό πάσινγκ γκέιμ της Μπαρτσελόνα είναι το κυρίαρχο στιλ της τηλεοπτική εποχής. Υπάρχουν ποικίλες εκδοχές: Το τίκι - τάκα της Ισπανίας διαλύθηκε στο Σαλβαδόρ από τα Ολλανδικά ξαδέρφια τους των γρήγορων πασών και των αντεπιθέσεων. Αλλά πολλές χώρες πλέον έχουν ως προτεραιότητα τις επιθέσεις με γρήγορες πάσες, κυρίως η Γερμανία, η Χιλή και ακόμα και η μέχρι πρότινος βαρετή Ιταλία και το Βέλγιο. «Πρέπει να τολμάς. Όχι όπως οι μικροί Βέλγοι. Να τολμάς να πάρεις στα χέρια σου τον αγώνα», τονίζει ο Βίλμοτς.

Το τίκι - τάκα δεν έχει πεθάνει. Απλά παίζεται καλύτερα τώρα από την Ιταλία παρά από την Ισπανία. Για κάποιους η επίθεση με πάσες δεν είναι απλά ένα στυλ αλλά ιδεολογία. «Μόνο αυτός που παίζει όμορφα κερδίζει τίτλους», έχει πει ο Γιοακίμ Λεβ της Γερμανίας. Πολλές ομάδες εδώ συνεχίζουν να βγαίνουν μπροστά ακόμα και όταν παίρνουν το προβάδισμα. Θυμηθείτε το τρίτο γκολ της Κόστα Ρίκα απέναντι στην Ουρουγουάη.

Οι προπονητές αισθάνονται ελεύθεροι να παίξουν όμορφο ποδόσφαιρο, επειδή όλο και περισσότεροι οπαδοί αποδέχονται την ήττα. Οι τηλεοπτικές κάμερες και τα σχόλια, επικεντρωμένα στους θεατές με τα ζωγραφισμένα πρόσωπα και τα αστεία αξεσουάρ, έχουν βοηθήσει στην εξάπλωση της ιδέας του Παγκοσμίου Κυπέλλου ως πάρτι. Τα Μουντιάλ έχουν παύσει να είναι πόλεμοι για την εθνική υπερηφάνεια. Πολλοί οπαδοί που συναντάς εδώ έχουν έρθει μόνο για την πλάκα. Παρακολούθησα το Ελβετία - Εκουαδόρ σε ένα παραθαλάσσιο μπαρ του Σαλβαδόρ γεμάτο Κινέζους, Καναδούς και Αμερικανούς και όταν έχασε το Εκουαδόρ δεν νομίζω ότι κάποιους έπεσε από τους βράχους στον Ατλαντικό. Ένας Αμερικανός εξήγησε την φιλοσοφία του για το Παγκόσμιο κύπελλο: «Παραλία. Παιχνίδια».

Είδατε το νέο τρόπο σκέψης στο Μανάους. Παραδοσιακά, μετά από ένα άσχημο αποτέλεσμα της Αγγλίας, τα βρετανικά ταμπλόιντ απαιτούν την απόλυση του προπονητή: «Στο όνομα του Θεού, φύγε!». Αν ο αντίπαλος είναι χώρα ισλαμιστική, ο τίτλος γίνεται: «Στο όνομα του Αλλάχ, φύγε!». Αλλά μετά την ήττα από την Ιταλία κανείς δεν εισέβαλε στα τροπικά δάση του Αμαζονίου για να ζητήσει την αποχώρηση του Ρόι Χόντσον. Το αντίθετο. οι Βρετανοί δημοσιογράφοι στη συνέντευξη Τύπου ήταν ιδρωμένοι, αλλά γενναιόδωροι. Ο Χόντσον είχε χάσει, αλλά τουλάχιστον η Αγγλία δεν είχε βγει εκτός τουρνουά, όπως το 2010.

Πολλές άλλες χώρες έμαθαν ένα παρόμοιο μάθημα από το 2010. Οι Ελβετοί, οι Ιάπωνες, οι Βραζιλιάνοι και οι Ολλανδοί έκαναν τους πάντες να βαρεθούν και μετά έχασαν. Δεν θέλουν αυτό να συμβεί ξανά. Ο προπονητής της Βραζιλίας, Φελίπε Σκολάρι, αν και ρεαλιστής, ξέρει ότι οι συμπατριώτες του δεν θα δεχθούν την υπερβολική επιφυλακτικότητα. Και όπως έλεγε κάποτε ο μεγάλος Ολλανδός Γιόχαν Κρόιφ, με το πέρασμα του χρόνου ο κόσμος θυμάται τα όμορφα παιχνίδια, ακόμα και αυτά που έχει χάσει.

Το καραβάνι του Παγκοσμίου Κυπέλλου περιφέρεται γύρω από την Βραζιλία και παρά τις κολλώδεις, άυπνες νύχτες στα αεροπλάνα που διέρχονται σε αυτή τη χώρα που έχει το μέγεθος ηπείρου, η διάθεση είναι ευχάριστη. Μέχρι στιγμής είναι ένα Μουντιάλ χαράς, όχι φόβου. Το Jogo Bonito, το «όμορφο παιχνίδι» δηλαδή, αποδεικνύεται ότι δεν είναι απλά ένα διαφημιστικό σλόγκαν.