Zαν Μαρκ Μποσμάν: «Έμεινα απένταρος, ένα βήμα πριν βρεθώ στο δρόμο»

Τα σοφά λόγια του Πλάτωνα: «η πιο πικρή απογοήτευση που νιώθεις είναι όταν προσφέρεις καλοσύνη και σου την ανταποδίδουν με την αδικία» βρίσκουν την απόλυτη εφαρμογή τους στην περίπτωση του Ζαν Μαρκ Μποσμάν.

Πρόκειται για τον εξαθλιωμένο Βέλγο επαναστάτη, τον άνθρωπο που τόλμησε σαν σήμερα πριν από 20 χρόνια να ανατρέψει τον παγκόσμιο ποδοσφαιρικό χάρτη καταφέρνοντας με την προσφυγή του στη δικαιοσύνη να γκρεμίσει τα σύνορα για ελεύθερη διακίνηση κοινοτικών ποδοσφαιριστών.

Ο Ζαν Μαρκ Μποσμάν, ο ξεχασμένος ευεργέτης, με την αρωγή της FIFPro μίλησε στο gazzetta.gr για το χρονικό της διαμάχης με FIFA και UEFA, τα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν όπου απένταρος πάλευε με τους δαίμονες του, φτάνοντας στο σημείο να γίνει αλκοολικός αλλά και να χρειάζεται την βοήθεια αντικαταθλιπτικών χαπιών. Έχοντας αφήσει πίσω του όλα αυτά, στα 51 του, κάνει όνειρα για το μέλλον.

«Όλα ξεκίνησαν όταν η Λιέγη στην οποία αγωνιζόμουν μου ζήτησε να μειωθούν οι απολαβές μου κατά 75%. Δηλαδή ο μισθός μου να μην ξεπερνά τα 750 ευρώ! Είχα συμφωνήσει τότε να αγωνιστώ στη Γαλλία με την Ντουνκέρκ, αλλά η Λιέγη δεν μου έδινε την άδεια, ζητούσε ένα υπέρογκο ποσό για να συναινέσει. Εάν δεν συμφωνούσες με την ομάδα σου τότε η ποδοσφαιρική ομοσπονδία είχε το δικαίωμα να σε τιμωρήσει. Ήταν άδικο να συμβαίνει αυτό!

Με την βοήθεια του φίλου μου και δικηγόρου, Ζαν-Λουίς Ντιπόν απευθυνθήκαμε εκ νέου στην Λιέγη. Τους δώσαμε διορία 15 ημερών προκειμένου να με αφήσουν ελεύθερο από την στιγμή που δεν συμφωνούσα με την μείωση που ήθελαν να μου επιβάλουν. Δεν απάντησαν ποτέ και καταλήξαμε στα δικαστήρια εναντίον της ομάδας μου αλλά και γενικότερα του συστήματος που επικρατούσε. Κάποιος έπρεπε να κάνει την αρχή. Οι ποδοσφαιριστές φοβούνται να καταγγείλουν τους συλλόγους για να μην αντιμετωπίσουν προβλήματα στην καριέρα τους».

Χάρη στον Μποσμάν ο αριθμός των μη κοινοτικών ποδοσφαιριστών σε ευρωπαϊκές ομάδες αυξήθηκε.

Το 1992 το ποσοστό μη Βρετανών παικτών που αγωνίζονταν στην ενδεκάδα των 22 κορυφαίων αγγλικών συλλόγων ήταν μόλις 5%. Πλέον ξεπερνά το 70%. Ο παλαίμαχος ποδοσφαιριστής αποκαλύπτει στο gazzetta.gr πως θα προτιμούσε κάποιος άλλος να έχει αναλάβει την συγκεκριμένη ευθύνη. Πολλοί κάνουν λόγο για την απόφαση του αιώνα.

«Είμαι ευχαριστημένος και περήφανος γιατί πρόσφερα κάτι καλό στο ποδόσφαιρο. Δεν ξέρω εάν πρόκειται για την υπόθεση του αιώνα στον αθλητισμό, όμως ήταν πολύ σημαντική για το μέλλον του ποδοσφαίρου. Σήμερα κάποιοι νέοι ποδοσφαιριστές μπορεί να μην έχουν αντιληφθεί το μέγεθος του νόμου Μποσμάν. Θα προτιμούσα κάποιος άλλος να το είχε κάνει πριν από μένα. Ίσως έτσι θα είχα σώσει την καριέρα μου.

Θυσιάστηκα στα 26 μου αλλάζοντας τον χάρτη του ποδοσφαίρου. Η καθημερινή μου ασχολία πλέον είναι ο κήπος μου. Έγινε το χόμπι μου γιατί έμεινα άνεργος, ενώ πλέον ζω μόνος μου αφού βρίσκομαι σε διάσταση με την σύζυγο μου. Εδώ και πολλά χρόνια δεν δουλεύω. Το 1999 ολοκληρώθηκε το τελευταίο μου ποδοσφαιρικό συμβόλαιο. Εδώ και πέντε χρόνια ζητάω βοήθεια από την βελγική πρόνοια. Έφτασα ένα βήμα πριν βρεθώ στο δρόμο. Έκοβαν συνεχώς το επίδομα μου και πλέον δεν μου μου δίνουν ούτε σεντ! Δεν μπορώ να βρω δουλειά σε αυτή την ηλικία και την ίδια στιγμή πολλοί ποδοσφαιριστές εξασφαλίζουν εκατομμύρια ευρώ».

Ο Ζαν Μαρκ Μποσμάν κάνει αναδρομή στο παρελθόν τονίζοντας στο gazzetta.gr πως στο ξεκίνημα του δικαστικού αγώνα του δεν περίμενε πως θα υπάρξει θετική έκβαση.

«Στην αρχή δεν ήμουν βέβαιος για το αν θα κερδίσω την υπόθεση. Η FIFA και η UEFA έκαναν το παν για να χάσω έχοντας τους πάντες με το μέρος τους. Παρόλα αυτά στις 15 Δεκεμβρίου 1995 ελήφθη μία ιστορική απόφαση. Οι ποδοσφαιριστές θα μπορούσαν να αποχωρήσουν από τις ομάδες τους όταν θα ολοκλήρωναν το συμβόλαιο τους. Τότε θυμάμαι οι αγγλικές ομάδες είχαν μάξιμουμ τρεις ξένους στο δυναμικό τους. Τώρα το ρόστερ τους περιλαμβάνει 15-16 παίκτες εκτός Αγγλίας.

Εγώ έτρεχα στα δικαστήρια, ενώ αγωνιζόμουν σε μία γαλλική ομάδα μικρής κατηγορίας. Ήξερα πως από την στιγμή που τα έβαλα με την FIFA και την UEFA η καριέρα μου θα έπαιρνε την κατιούσα. Είναι μία μακρά και επίπονη διαδικασία με πολλές μη αθλητικές προεκτάσεις. Ξόδεψα πολλά χρήματα για την υπεράσπιση των θέσεων μου. Έμεινα απένταρος».

Ο άνθρωπος που άλλαξε το ποδόσφαιρο σημειώνει πως ελάχιστοι ήταν εκείνοι που δεν τον ξέχασαν στα χρόνια που ακολούθησαν.

«Έδωσαν κάποια χρήματα για να με υποστηρίξουν, οι Φρανκ και Ρόναλντ Ντε Μπουρ, ο Φαν ντε Σαρ, Ο Ζέεντορφ και ο Μαρκ Φαν Μπόμελ. Σήμερα δυστυχώς κανείς δεν με αναγνωρίζει με εξαίρεση την FIFPro που βρίσκεται πάντα στο πλευρό μου. Οι νέοι παίκτες δεν ξέρουν καν πως έχουν ωφεληθεί από μένα».

Ο Μποσμάν έγινε εξώφυλλο σε περιοδικά, ενώ αναγορεύθηκε ως «ευεργέτης» από τους συναδέλφους του. Παρόλα αυτά με την πάροδο του χρόνου βρέθηκε στην αφάνεια, περνώντας ξυστά από το σημείο μηδέν. Βρήκε καταφύγιο στο αλκοόλ, ενώ καταδικάστηκε σε φυλάκιση με την κατηγορία της επίθεσης στη σύζυγο και το παιδί του. Ανησυχούσε για την ίδια του την ζωή.

«Είμαι καλά, το μόνο που θέλω είναι μια δουλειά την οποία θα απολαμβάνω για να νιώσω πλήρης. Τα πάντα είναι στη ζωή και δεν θέλω να γυρίσω τον χρόνο πίσω. Ότι έγινε, έγινε. Μαθαίνουμε μέσα από τα λάθη μας. Είμαι περήφανος για όσα έκανα. Πλέον μπορώ να ξαναδώ ποδόσφαιρο».

Ο «νόμος Μποσμάν»

Η «απόφαση Μποσμάν» από το 1995 αποτελεί δεδικασμένο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου σχετική με την ελεύθερη μετακίνηση εργαζομένων, την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και την άμεση εφαρμογή του άρθρου 48 της Συνθήκης της Ρώμης του 1957.

Η υπόθεση αυτή αφορούσε προσφυγή της Βελγικής ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας κατά του Ζαν-Μαρκ Μποσμάν και προκάλεσε μια σημαντική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου σχετική με την ελευθερία μετακίνησης των εργαζομένων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Με την «απόφαση Μποσμάν» επετράπη στους επαγγελματίες ποδοσφαιριστές να μεταγράφονται ελεύθερα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης όταν λήγει το συμβόλαιό τους με κάποιο σύλλογο.

Επίσης, ακυρώθηκαν όσοι κανονισμοί εθνικών ομοσπονδιών χωρών-μελών της Ε.Ε. επέβαλαν περιορισμούς σε τέτοιου είδους μεταγραφές.

Η απόφαση αφορούσε μόνο σε ποδοσφαιριστές υπηκόους των χωρών-μελών της Ε.Ε., τους λεγόμενους κοινοτικούς, για τους οποίους επιτρεπόταν πλέον μεταγραφή ανεξαρτήτως αριθμού, σε αντίθεση με τους μη κοινοτικούς, για τους οποίους η κάθε ομοσπονδία διατήρησε τους κανονισμούς της.

Η «απόφαση Μποσμάν» είναι αποτέλεσμα τριών ξεχωριστών νομικών υποθέσεων, στις οποίες εμπλέκεται ο Βέλγος ποδοσφαιριστής:

Υπόθεση Βελγικής ομοσπονδίας κατά Μποσμάν (Union royale belge des sociétés de football association ASBL v Jean-Marc Bosman).

Υπόθεση Λιέγης κατά Μποσμάν και λοιπών (Royal club liégeois SA v Jean-Marc Bosman and others).

Υπόθεση Ε. Ε. και UEFA κατά Μποσμάν (Union Européenne de Football Association (UEFA) v Jean-Marc Bosman).

Το χρονικό του δικαστικού αγώνα

Ο Ζαν-Μαρκ Μποσμάν ήταν παίκτης της βελγικής Λιέγης (R.F.C. de Liège), του οποίου το συμβόλαιο είχε εκπνεύσει το 1990. Επιθυμούσε να αλλάξει σύλλογο και να μεταγραφεί στη γαλλική ομάδα Ντουνκέρκ.

Η τελευταία δεν πρόσφερε το ποσό της μεταγραφής που αξίωνε η Λιέγη με συνέπεια η μετακίνηση να ναυαγήσει.

Στο μεταξύ οι αποδοχές του Μποσμάν είχαν μειωθεί καθώς δεν ήταν πλέον παίκτης της πρώτης ομάδας. Έτσι, προσέφυγε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στο Λουξεμβούργο κατά του άρθρου 17 των κανονισμών της FIFA, που σχετίζονταν με τις μεταγραφές.

Η δικαίωση

Έπειτα από μια πολύχρονη και σκληρή δικαστική διαμάχη κέρδισε την υπόθεση στις 15 Δεκεμβρίου 1995. Το δικαστήριο αποφάνθηκε ότι το υπάρχον σύστημα μετεγγραφών παρεμποδίζει την ελευθερία μετακίνησης των εργαζομένων και έρχεται σε αντίθεση με το άρθρο 39 (1) της Συνθήκης της Ρώμης.

Στον Μποσμάν και σε όλους τους κοινοτικούς ποδοσφαιριστές επετράπη να μεταπηδούν ελευθέρα με τη λήξη του συμβολαίου τους σε οποιονδήποτε σύλλογο χώρας-μέλους της Ε.Ε.