Η UEFA θα αλλάξει το Champions League πριν από το 2024

H European Super League μας τελειώνει. Και αν κρίνει κανείς από την διάθεση του Μπόρις Τζόνσον να νομοθετήσει άμεσα και της Premier League να τροποποιήσει το καταστατικό της προκειμένου να κάνει αδύνατη την “απόδραση” των αγγλικών συλλόγων, αυτό το σχέδιο φαίνεται ότι καίγεται. Ή, πιο σωστά, ότι το έκαψαν οι ίδιοι οι εμπνευστές του εξαιτίας του εκνευρισμού με τον οποίο διαχειρίστηκαν το λανσάρισμα αυτής της διοργάνωσης· εκνευρισμού που οφείλεται στην πρεμούρα τους να “κλειδώσουν” το δάνειο της JP Morgan και να βγούν από την κατάσταση χρεοκοπίας στην οποία ζουν σήμερα κάποιες από αυτές τις ποδοσφαιρικές εταιρείες.

Επιστρέφοντας σε έναν εκ των βασικότερων λόγων που δημιούργησαν αυτή την κατάσταση, που είναι η συμπεριφορά του “καταναλωτή” του Champions League, η UEFA αντιλαμβάνεται ότι πρέπει να ενεργήσει προκειμένου να εκσυγχρονίσει το προϊόν ώστε αυτό να ικανοποιεί τις ανάγκες του “μεγάλου κοινού”, δηλαδή των εκατομμυρίων, αν όχι δισεκατομμυρίων ανθρώπων που θέλουν να μιλούν για το Champions League δίχως απαραίτητα να παρακολουθούν ολόκληρους τους αγώνες του.

Σε αντίθεση με τον Φλορεντίνο Πέρεθ, ο οποίος μας δήλωσε έτοιμος και ανοιχτός σε συζήτηση ακόμη και για την χρονική διάρκεια των αγώνων, όπως και ο Αντρέα Ανιέλι, προκειμένου το προϊόν να γίνει πιο ελκυστικό για τους χίπστερς αλλά και τους νεότερης ηλικίας φίλους του “προϊόντος”, η UEFA δεν σκέφτεται να πειράξει το παιχνίδι. Προβληματίζεται όμως πάνω στα αποτελέσματα της ανάλυσης των στατιστικών δεδομένων της τηλεθέασης. Με άλλα λόγια, η επίγνωση ότι η φάση των ομίλων και όλα όσα προηγούνται των νοκ άουτ φάσεων έχουν μια διαρκώς μειούμενη απήχηση - τηλεθέαση είναι μια πρόκληση την οποία η UEFA πρέπει να αντιμετωπίσει αν δεν θέλει να δει το “προϊόν” που τρέφει ουσιαστικά το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο να χάσει μεγάλο μέρος της αξίας του.

Τι μπορεί να κάνει η UEFA; Να επιχειρήσει αλλαγές νωρίτερα από το 2024, προκειμένου με αυτό τον τρόπο να επαναλανσάρει την διοργάνωση και να προσδοκά στην συντήρηση ή και την αύξηση του ενδιαφέροντος κα συγχρόνως να πετύχει μεγαλύτερα έσοδα, τα οποία θα βοηθήσουν και τους συλλόγους που κάνουν ακριβή ζωή. Όπως καλά έχουμε καταλάβει, όλη αυτή η ιστορία με την European Super League λειτουργεί ως καταλύτης που επιταχύνει τις διαδικασίες. Και παρ’ όλο που το Παγκόσμιο Κύπελλο του Κατάρ, το οποίο θα σπάσει μια αγωνιστική σεζόν σε δύο κομμάτια, δεν δημιουργεί έδαφος πρόσφορο για άμεσες αλλαγές, η UEFA μελετά τις επιλογές προκειμένου να προχωρήσει σε αλλαγές από την μεθεπόμενη σεζόν.

Πάνω στο θέμα της ανάγκης του ποδοσφαίρου να αλλάξει προκειμένου να εκσυγχρονιστεί, ως ψυχαγωγικό θέαμα και να μην ξεπεραστεί από την εποχή, είχα μια πολύ ενδιαφέρουσα συνομιλία με έναν Έλληνα 28χρονο επιστήμονα που έχει κάνει σπουδές sports marketing και σήμερα εργάζεται στο Λονδίνο ως αναλυτής των τάσεων θέασης του ποδοσφαίρου σε παραδοσιακά μέσα και νέα μέσα. Δηλαδή με κάποιον που μελετά τις συμπεριφορές των ανθρώπων του πλανήτη και τον τρόπο που “καταναλώνουν” το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο τόσο μέσα από την τηλεόραση όσο και μέσα από τις ψηφιακές πλατφόρμες.

Ζήτησα από τον Μιχάλη Μιχαηλίδη να βάλει σε ένα σημείωμα τις σκέψεις του πάνω σε όλα αυτά που αντιλαμβάνεται σχετικά με τις αλλαγές που πρέπει να κάνει το ποδόσφαιρο για να “επικαιροποιηθεί”. Βρήκα το κείμενό του παραπάνω από ενδιαφέρον, και το μοιράζομαι μαζί σας:

“Το ποδόσφαιρο είναι άρρωστο, και η ανάγκη για αλλαγή είναι επιτακτική”

"Το απόγευμα της Κυριακής, 19 Απριλιου, δεν διέφερε ιδιαίτερα από άλλα. Μαζεμένοι στο σπίτι παρέα με 2-3 φίλους και 3 οθόνες μπροστά μας, βλέποντας Αρσεναλ – Φουλαμ στη μία, το Grand Prix της Ιμολα στην δεύτερη και τον αγώνα του Τσιτσιπά με τον Ρούμπλεφ στην τρίτη.

Μέχρι που κοίταξα το κινητό μου και τράβηξε την προσοχή μου μια ειδοποίηση του Twitter, από δημοσιεύματα που ανέφεραν πως 12 από τις μεγαλύτερες ομάδες της Ευρώπης θα ανακοίνωναν την αποκοπή τους από την ΟΥΕΦΑ και την δημιουργία της ESL το ίδιο βράδυ. Για τους περισσότερους, η είδηση αυτή ήρθε ως έκπληξη. Για μένα, έχοντας δουλέψει πάνω στη πιθανή σύσταση μιας τέτοιας λίγκας τα τελευταία 5 χρονια, η πρώτη σκέψη ήταν πως η μακρά αναμονή τελείωσε!

Λίγες μέρες μετά όμως, το σχέδιο της ESL όπως ανακοινώθηκε το βράδυ της Κυριακής κατέρευσε έπειτα από την απόσυρση αρχικά των Αγγλικών ομάδων, και μετά των Ιντερ, Μιλαν, Γιουβέντους και Ατλετικο Μαδρίτης. Το σχέδιο του Φλορεντίνο Πέρεζ απέτυχε, προς γενική ικανοποίηση και ανακούφιση, αλλά εθεσε το ερώτημα εαν το μοντέλο του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου με την μορφή που έχει τώρα είναι βιώσιμο για το μέλλον.

Η πρώτη, σίγουρη απάντηση είναι ότι το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο βρίσκεται σε κρίση και η ανάγκη για αλλαγή είναι επιτακτική.

Η σύσταση της ESL κινείται γύρω από 3 βασικούς άξονες: τα έσοδα των μεγάλων ομάδων, τους φιλαθλους και την όλο και χαμηλότερη ανταγωνιστικότητα στο υψηλότερο επίπεδο του ποδοσφαίρου.

Από πλευράς εσόδων, η επιθυμία της ελίτ του παγκοσμίου ποδοσφαίρου να αποσπαστεί από την ΟΥΕΦΑ δεν θα έπρεπε να προκαλεί εντύπωση. Το επιχείρημα των τοπ ομάδων, πως το προϊόν του Champions League και του Europa League δεν θα ήταν κερδοφόρο στον βαθμό που είναι, εάν δεν συμμετείχαν αυτές, είναι βάσιμο. Αντίστοιχα, στα εθνικά πρωταθλήματα της Αγγλίας, Ισπανίας και Ιταλίας δεν θα βλέπαμε τα αστρονομικά τηλεοπτικά συμβόλαια εάν οι συγκεκριμένες ομάδες δεν είχαν την δυναμική που έχουν, και ως εκ τούτου, τα έσοδα των υπολοίπων που συμμετέχουν σε αυτά, θα ήταν σημαντικά μειωμένα.

Το κύριο μέλημα των 12, δεν είναι τα χαμηλά έσοδα, εγχώρια και μέσω ΟΥΕΦΑ, αλλά η επιθυμία τους να έχουν την αποκλειστική διαχείρηση όλων των εσόδων τους, και όχι άπλα ενός κομματιού αυτών.

Οσον αφορά τους φιλάθλους, η κρίση που περνάνε οι διοργανώσεις της ΟΥΕΦΑ είναι εμφανής. Παρά τα υψηλά έσοδα της Ομοσπονδίας από τηλεοπτικές συμφωνίες, η τηλεθέαση των διοργανώσεων βρίσκεται σε σταθερή πτώση χρόνο με τον χρόνο. Για αυτή τη πτώση, συντελούν πολλοί παράγοντες, όπως η μεταβίβαση των τηλεοπτικών συμβολαίων από ανοιχτά τηλεοπτικά δίκτυα σε συνδρομητικά κανάλια, τα οποία ναι μεν αποφέρουν υψηλότερα έσοδα, αλλά είναι προσβάσιμα από πολύ λιγότερους.

Παρά την πτώση της τηλεθεασης, υπάρχει ταυτόχρονα μία αντιστρόφως ανάλογη τάση να αυξάνεται δραματικά η κατανάλωση του ποδοσφαίρου στα social media. O μέσος φίλαθλος, κυρίως στις νεότερες ηλικίες, είναι λιγότερο πιθανο να παρακολουθήσει μια 2ωρη αναμετάδοση ενός αγώνα, επιλέγοντας αντ’αυτού να ενημερωθεί μέσω στιγμιοτύπων, clips στα social κ.α.

Aυτό λοιπόν έχει δημιουργήσει ένα σημαντικό ανεκμετάλλευτο κενό μεταξύ εκείνων των οπαδών που θα διαθέσουν 2-3 ώρες από την ημέρα τους παρακολουθώντας κάθε αγώνα της αγαπημένης τους ομάδας, και των φιλάθλων που θα ξεκινήσουν μεν μια online συζήτηση για την Χ ομάδα, αλλά δεν θα διαθέσουν χρόνο να δουν έναν αγώνα άνευ ενδιαφέροντος.

Το συγκεκριμένο κενό λοιπόν που έχει δημιουργηθεί είναι αυτό που οι μεγάλες ομάδες θέλουν να εκμεταλλευτούν. Ο όρος «φίλαθλος» όπως τον ξέρουμε αλλάζει, ακριβώς επειδή ομάδες όπως η Ρεάλ Μαδρίτης, εκτός της τοπικής κοινότητας Μαδριλένων οπαδών που διαθέτει, έχει ακόμη 250εκ. φιλάθλους/followers στις κοινωνικές πλατφόρμες της. H εκμετάλλευση λοιπόν που επιχειρούν να έχουν ομάδες όπως η Ρεάλ Μαδρίτης, είναι να καταφέρουν να προσελκύσουν αυτή την κατηγορία φιλάθλων με σκοπό να ανεβάσουν την τηλεθέαση των αγώνων τους. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα ακόμη υψηλότερα έσοδα τηλεθέασης και χορηγιών για αυτές τις ομάδες. Όμως, για να το καταφέρούν αυτό πρέπει να παρουσιαστεί ένα ελκυστικότερο και πιο ανταγωνιστικό προϊόν.

Το διεθνές ποδόσφαιρο κινείται προς ένα καθεστώς αποκλειστικότητας, και πολλές από τις οργανωτικές και αγωνιστικές αλλαγές των τελευταίων ετών αποσκοπούν ακριβώς σε αυτό. Πριν λίγα χρόνια η OYEΦΑ άλλαξε τους κανονισμούς του Champions League με σκοπό όλες οι ομάδες των Τοπ 5 πρωταθλημάτων να περνάνε κατευθείαν στην φάση των ομίλων της διοργάνωσης. Τώρα, με τις νέες αλλαγές που θα εφαρμοστούν από την σεζόν 2024/25, ομάδες που δεν καταφέρνουν να περάσουν στους ομίλους μέσω των εθνικών πρωταθλημάτων τους, θα προκρίνονται αυτομάτως βάσει του UEFA Club Ranking - μια ακόμη κίνηση ευνοϊκή για τους μεγάλους. Αντίστοιχα, στα εθνικά πρωταθλήματα, όπως η Premier League, η κατανομή των εσόδων γίνεται βάσει διαφόρων κριτηρίων, μεταξύ άλλων των τηλεοπτικών συμφωνιών εκτός Αγγλίας. Μέχρι πρόσφατα, τα έσοδα απο τις πωλήσεις των τηλεοπτικών δικαιωμάτων του αγγλικού πρωταθλήματος στο εξωτερικό μοιράζονταν ισόποσα στους 20 συμμετέχοντες, κάτι το οποίο άλλαξε απο την σεζόν 2019/20 έπειτα από παρέμβαση των 6 μεγάλων.

Η ανισορροπία στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο αυξάνεται όσο αυξάνεται και η εμπορική δύναμη των μεγάλων ομάδων. Καθώς λοιπόν τα εθνικά πρωταθλήματα θέλουν τις εμπορικά δυνατότερες ομάδες να διαπρέπουν, δεδομένου ότι βελτιώνουν το συνολικό προϊόν, αυτό το ντόμινο οδηγεί στην μείωση του ανταγωνισμού.

Η κρίση που περνά το ποδόσφαιρο, έγκειται στο γεγονός ότι η ανταγωνιστικότητα σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο χαμηλώνει χρόνο με τον χρόνο και το κενό μεταξύ των μεγάλων και των μικρομεσαίων ομάδων μεγαλώνει.

Στην Γερμανία, η Μπάγερν Μονάχου στο τέλος της σεζόν θα στεφθεί πρωταθλήτρια για 9^η φορά τα τελευταία 10 χρόνια. Στην Ιταλία, η Γιουβέντους έχει κατακτήσει τα τελευταία 9 πρωταθλήματα ενώ στην Αγγλία, από την ίδρυση της Premier League, μόλις 2 απο τις 28 σεζόν ομάδα εκτός των Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Σίτι, Τσέλσι, Αρσεναλ και Λίβερπουλ κατέκτησε το πρωτάθλημα, με την τελευταία 5ετια, μόλις σε μια περίπτωση ο τίτλος να κρίνεται την τελευταία αγωνιστική.

Αντίστοιχα στο Champions League, κοιτώντας την κλήρωση των ομίλων τον Αύγουστο, μπορεί κανείς να μαντέψει σωστά και τους 16 που θα προκριθούν στην επόμενη φάση.

Βεβαίως υπάρχουν εξαιρέσεις στον κανόνα, αλλά ταυτόχρονα υπάρχει και μια τάση η ανταγωνιστικότητα του ποδοσφαίρου να μετακινείται από την κορυφή στην μέση του βαθμολογικού πίνακα. Η μάχη του υποβιβασμού και της 4αδας στην Premier League είναι πλέον πολύ πιο αμφίρροπη απο την μάχη του τίτλου, γεγονός που αποδεικνύει πως η απόσταση μεταξύ των κορυφαίων και των υπολοίπων μεγαλώνει.

Ο μέσος φίλαθλος λοιπόν, ειδικότερα στις νεότερες γενιές, δύσκολα θα παρακολουθήσει έναν αγώνα άνευ βαθμολογικού ενδιαφέροντος και ταυτόχρονα, επειδή η μάζα ελκύεται από τις κορυφαίες ομάδες, η ανισορροπία που δημιουργείται οδηγεί σε αυξανόμενο αριθμό αδιάφορων αγώνων.

Εάν το ποδόσφαιρο όντως ανήκει στους φιλάθλους, τότε είναι αρμοδιότητα των Ομοσπονδιών και των ομάδων να τους ακούσουν. Είναι βέβαια και αρμοδιότητά τους να κατανοήσουν ότι οι ανάγκες των φιλάθλων αλλάζουν, και η γενιά η οποία θα κληρονομήσει το ποδόσφαιρο στο μέλλον δείχνει πως η ανάγκη για αλλαγή είναι επιτακτική.

Το ποδόσφαιρο ανήκει στη κοινωνία, και η κοινωνία γύρω του εξελίσσεται με γρήγορους ρυθμούς. Από την άλλη, το ποδόσφαιρο παραμένει στάσιμο, και παρότι η ESL με την μορφή με την οποία παρουσιάστηκε την προηγούμενη Κυριακή δεν δίνει την λύση, η δημιουργία της με κάποια άλλη μορφή στο μέλλον μοιάζει αναπόφευκτη”.

Φωτογραφία από Taken από το Pixabay