Πολιτική, ποδόσφαιρο και το «χέρι του Θεού»

Της Χριστίνας Αμερικάνου

Μεξικό, Παγκόσμιο Κύπελλο 1986

Ο Ντιέγκο Μαραντόνα υψώνει το αριστερό του χέρι και σκοράρει εναντίον της Αγγλίας. Σε εκείνο το ματς η Αργεντινή κερδίζει 2-1 (και τα δύο γκολ του Μαραντόνα) και αποκλείει την Αγγλία από τα ημιτελικά του θεσμού. Λίγο μετά τον αγώνα γίνεται γνωστό ότι ο Ντιεγκίτο θα πει: «Αν χρησιμοποίησα το χέρι μου; Ήταν το χέρι του Θεού».

Βασισμένοι σε αυτή τη δήλωση, πολλοί θα τον κατηγορήσουν πως έχρισε εαυτόν «Θεό» (προσωνύμιο που του έμεινε μέχρι τον θανάτό του). Δεν ήταν ακριβώς έτσι. Γιατί η δήλωση δεν ήταν ακριβώς αυτή. Ο Μαραντόνα στη συνέντευξη Τύπου μετά το ιστορικό εκείνο ματς θα πει: «ήταν λίγο το κεφάλι του Μαραντόνα και λίγο το χέρι του Θεού».

Μια δήλωση βαθιά πολιτική, μία καταγγελία των αδυνάτων για τους απανταχού ισχυρούς. Με την επίκληση της θείας βούλησης ο Μαραντόνα έθεσε τη χώρα του εκλεκτή του Θεού, έβαλε δηλαδή συνειρμικά εκατομμύρια κόσμου σε όλον τον πλανήτη να σκεφτεί -διασταλτικά έστω- πως: «ναι ο Θεός που προστατεύει τους αδύναμους και τους κατατρεγμένους, βοήθησε την Αργεντινή απέναντι στην ισχυρή Αγγλία. Το λες και θεία Δίκη»!

Και ναι, η δήλωση του Μαραντόνα ήταν μία βαθιά καταγγελία της Αγγλίας ως χώρας εξουσιαστικής, ως χώρας ιμπεριαλιστικής. Και τότε το πλαίσιο ήταν ακριβώς αυτό. Το «χερι του Θεού» την τιμώρησε, και ο Μαραντόνα ήταν ο επί γης εκλεκτός του για να έρθει η εκδίκηση 4 χρόνια μετά. Το 1982, εξάλλου, η Βρεταννία με εντολή της Μάργκαρετ Θάτσερ είχε εισβάλλει στα Φώκλαντ για να απωθήσει τους Αργεντίνους. Οι μνήμες ήταν νωπές.

Στα απομνημονεύματά του ο ίδιος ο Μαραντόνα θα έγραφε: «Κατά κάποιο τρόπο κατηγορήσαμε τους Άγγλους παίκτες για όλα όσα είχαν συμβεί, για όλα όσα είχε υποστεί ο λαός της Αργεντινής. Υπερασπιζόμασταν τη σημαία μας, τα νεκρά παιδιά, τους επιζώντες».

To «χέρι του Θεού», αλλά και η ζωή και η επίδραση του ίδιου του Μαραντόνα είναι από τις τρανές αποδείξεις πως ποδόσφαιρο και πολιτική συμβαδίζουν.
Το ποδόσφαιρο είναι πολιτική, Η μπάλα είναι από μόνη της "πολιτική".

• Τί είναι αν δεν είναι πολιτική ο λαϊκός και μαζικός χαρακτήρας του ποδοσφαίρου;
• Τί είναι αν δεν είναι πολιτική η δημιουργία προτύπων με τα οποία ταυτίζονται άνθρωποι όλων των φύλων, των φυλών και των ηλικιών.
• Τί είναι αν δεν είναι πολιτική τα κοινωνικά μηνύματα που προάγονται και προβάλλονται από ομάδες, ομοσπονδίες και συνομοσπονδίες;
• Τί είναι αν δεν είναι πολιτική η έκφραση των κερκίδων;
• Τι είναι αν δεν είναι πολιτική η κατανάλωση ιδεαλιστικών αξιών των ομάδων;
• Τί είναι αν δεν είναι πολιτική η ανάδειξη προσώπων του ποδοσφαίρου σε αμιγώς πολιτικά ηγετικές προσωπικότητες;
• Τί είναι αν δεν είναι πολιτική η διαπλοκή με την εκάστοτε εξουσία;
• Τί είναι αν δεν είναι πολιτική το να έχεις τη δυνατότητα να μιλάς και να σε ακούνε;

Φυσικά και το ποδόσφαιρο είναι πολιτική, και ασκεί πολιτική και εμπεριέχει πολιτική από την πρώτη στιγμή της γέννησής του.

Πολιτική απόφαση ήταν και από το Κατάρ να διοργανώσει το Παγκόσμιο Κύπελλο για να καταφέρει να κανονικοποιήσει τη διεθνή εικόνα του, πολιτική ήταν η απόφαση της FIFA να του δώσει αυτή την ευκαιρία, πολιτική ήταν η τοποθέτηση του κ. Ινφαντίνο να επιτεθεί στη δύση για να δικαιολογήσει την κυνική στάση του, πολιτική είναι η στάση των οπαδών ανά τον κόσμο.

Το "χέρι του Θεού" για το περιβόητο γκολ του Μαραντόνα δεν ήταν η εξαίρεση, αλλά η επιβεβαίωση της δύναμης της «ασπρόμαυρης θεάς» να δώσει στους λαούς την έστω επίφαση ελπίδας πως μπορούν να σηκώσουν «κεφάλι» στους δυνάστες τους.

Και αυτό είναι ένα από τα πολύ όμορφα στοιχεία του ποδοσφαίρου και του αθλητισμού, εκεί μέσα στο τερέν, όποιο και αν αυτό είναι, είμαστε όλοι ίσοι. Μην ψάχνετε για «no politica» λοιπόν κι ας ελπίσουμε κι εμείς οι λίγο πιο ρομαντικοί, πως το επόμενο Παγκόσμιο Κύπελλο θα αναδείξει τις ιδεαλιστικές αξιες που ανέδειξαν το ποδόσφαιρο σε όχημα προάσπισης κοινωνικών αξιών και προτύπων.

• Η Χριστίνα Αμερικάνου είναι δημοσιογράφος - Υποφήψια διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου στο Τμήμα Διοίκησης και Οργάνωσης Αθλητισμού - ΜcS Πολιτική και Διαδίκτυο ΕΜΜΕ/ΕΚΠΑ