Δεν είναι μόνο τακτικές και τεχνική, το ποδόσφαιρο είναι και ψυχολογία

Συχνά όσοι στεκόμαστε στα ψυχικά και πνευματικά στοιχεία της απόδοσης μιας ομάδας, κατά την ανάλυση ενός ποδοσφαιρικού αγώνα, φαινόμαστε ή ακουγόμαστε υπερβολικοί. Μου τυχαίνει να ακούω ή να διαβάζω σχόλια που στέκονται μόνο στο τακτικό ή το τεχνικό κομμάτι των ενεργειών μιας ομάδας ή ενός ποδοσφαιριστή και απαξιώνουν την ψυχολογία, σαν να μη λαμβάνουν υπόψη την παράμετρο της ψυχολογικής κατάστασης και της αγωνιστικής νοοτροπίας των ποδοσφαιριστών. Ο τελικός του Παγκοσμίου Κυπέλλου 2022 και όσα μαθαίνουμε εκ των υστέρων σχετικά με την ιστορία του δημιουργούν ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα, αρκετό για να δώσει μια ευκαιρία στον καθένα να κατανοήσει βαθύτερα την επίδραση που έχει στην απόδοση μιας ομάδας η ψυχολογία και η νοοτροπία. Η προπονητική δεν περίμενε αυτό το παράδειγμα για να επηρεαστεί και να μετακινήσει τις αντιλήψεις της ειδικά για την φύση της δουλειάς ενός ομοσπονδιακού προπονητή. Για τους πολλούς όμως, και ειδικά για τους ποδοσφαιρόφιλους, αυτός ο τελικός είχε και επιμορφωτική αξία να προσφέρει.

Στην ανάπαυλα του ημιχρόνου της κανονικής διάρκειας του τελικού δεν είχε νόημα να κάνει κανείς συζήτηση σχετικά με το τι δεν λειτουργούσε καλά για την Γαλλία στο τακτικό κομμάτι, ή να σκεφτεί αν “πονούσε” ή όχι η στρατηγική του Ντιντιέ Ντεσάμπ. Ήταν ολοφάνερο ότι η Γαλλία δεν είχε μπει, ψυχολογικά, στο ματς, ότι δεν ήταν το τερέν. Οσα έβλεπε το γυμνό μάτι ήρθαν να τα τεκμηριώσουν με τα λόγια τους ο Ντεσάμπ (“Δεν καταφέραμε να εμφανιστούμε στο πρώτο ημίχρονο. Περιμέναμε την έντασή τους, αλλά δεν είχαμε ούτε τη σωστή στάση ούτε τη σωστή απάντηση. Έπαιξαν το πρώτο ημίχρονο σαν να ήταν ο τελικός του Μουντιάλ, εμείς όχι”, δήλωσε στο TF1) και ύστερα ο Εμπαπέ, με τα όσα είπε στους συμπαίκτες του στα αποδυτήρια.

Αυτό που άρχισε να συμβαίνει σιγά σιγά από την αρχή του β’ ημιχρόνου και κορυφώθηκε στο 81’ο λεπτό, όταν το γκολ του Εμπαπέ έφτασε τον τελικό στο 2-2, ήταν εύκολο να εξηγηθεί, για ακόμη μια φορά ψυχολογικά. Οι Γάλλοι “βρήκαν το κουράγιο να επιστρέψουν, και πρέπει να τους αποδώσουμε μεγάλο εύσημο για αυτό”, όπως δήλωσε ο Λιονέλ Σκαλόνι. Και η Αργεντινή; Μια ομάδα που είχε δείξει σε όλο το τουρνουά ότι η υπερβολική λαχτάρα του έθνους της για την κατάκτηση του τροπαίου την ζορίζει πολύ όταν ο αντίπαλος μειώνει το σκορ αντιμετώπισε μεγάλες δυσκολίες όταν η Γαλλία άρχισε, μετά το 70’, να παίρνει μεγάλα ρίσκα και να πιέζει.

Αυτή η ανάγκη της Αργεντινής να έχει τα στοιχεία που χρειάζεται για να γίνει ανθεκτική και να ξεπερνά τα σοκ των γκολ του αντιπάλου ήταν που έκανε τον Λιονέλ Σκαλόνι να αλλάξει συμπεριφορά σε αυτό το Παγκόσμιο Κύπελλο και να γίνει πιο εγκρατής από ποτέ. Μετατράπηκε σε κάποιον που δεν πανηγύριζε στα γκολ, στην προσπάθειά να ισορροπήσει στο ψυχολογικό κομμάτι την ομάδα του, να δημιουργήσει ένα νέο μέτρο. Όχι τυχαία, σχετικά ήταν τα πρώτα λόγια του μπροστά σε μικρόφωνο μετά την ολοκλήρωση του τελικού. “"Είμαι περήφανος για τη δουλειά που έκαναν οι παίκτες. Είναι μια συναρπαστική ομάδα. Με τα χτυπήματα που δεχθήκαμε σήμερα και συνεχίζαμε να δεχόμαστε, με τη Γαλλία που ισοφάριζε το σκορ, αυτό σε κάνει συναισθηματικό, κι εμείς καταφέραμε να το διαχειριστούμε. Θέλω να πω στον κόσμο να το απολαύσει, είναι μια ιστορική στιγμή για τη χώρα μας”.

Ο Σκαλόνι έκανε πολλά, για τα οποία λαμβάνει επαίνους από αυτούς που μελέτησαν το έργο και την ηγεσία του από την ημέρα που ανέλαβε μέχρι την περασμένη Κυριακή. Και προφανώς η δουλειά του στο ψυχικό και πνευματικό κομμάτι δεν θα είχε αποδειχθεί αρκετή αν δεν είχε βρει το ταιριαστό αγωνιστικό μοντέλο για τα χαρακτηριστικά των ποδοσφαιριστών του, αν δεν είχε φτιάξει ένα μοντέλο παιχνιδιού που έδινε στον Μέσι την ευκαιρία να κρατήσει όλη του την ενέργεια για την φάση επίθεσης, ή αν δεν είχε κάνει τακτικές προσαρμογές σε κάθε παιχνίδι ανάλογα με τον αντίπαλο. Όμως ισχύει και το ακριβώς αντίστροφο: όσο καλή δουλειά και αν είχε κάνει στις τακτικές και στις επιλογές των παικτών, αυτή δεν θα είχε αποδειχθεί αρκετή αν ο Σκαλόνι δεν κατάφερνε να βοηθήσει την ομάδα του στον έλεγχο των συναισθημάτων της κατά την διάρκεια των αγώνων.

Πώς το έκανε όλο αυτό ο Σκαλόνι; Ο νεότερος προπονητής του τουρνουά ήταν κάποιος που αποφάσισε εξαρχής να λειτουργήσει υπερβατικά και να γίνει αυτός που κρυώνει το κεφάλι μιας χώρας που καίγεται για την κατάκτηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου.

"Δεν είμαστε σε καμία περίπτωση υποχρεωμένοι να κερδίσουμε το Παγκόσμιο Κύπελλο. Αν το πιστεύουμε αυτό, κάνουμε εντελώς λάθος", είπε στους δημοσιογράφους στην πρώτη συνέντευξη Τύπου, πριν από την έναρξη του Μουντιάλ. “Για αρχή, πάμε να παίξουμε μόνο ένα παιχνίδι, το πρώτο. Και μετά η πραγματική ζωή θα συνεχιστεί”.

Μετά τη νίκη επί του Μεξικού, με το γκολ του Μέσι που έφερε τα δάκρυα του Πάμπλο Αϊμάρ που καθόταν δίπλα του, ο Σκαλόνι έδειξε ότι είναι η φωνή της λογικής σε μια ομάδα που πάντα λειτουργεί ορμώμενη κυρίως από το πάθος. “Θα πρέπει να έχουμε λίγο πιο καλή λογική και να θυμόμαστε ότι είναι απλώς ένας ποδοσφαιρικός αγώνας. Έλαβα ένα μήνυμα από τον αδερφό μου, κλαίγοντας, που είχε πάει στην εξοχή για να μην παρακολουθήσει το παιχνίδι. Δεν μπορεί να είναι έτσι. Είναι δύσκολο να καταλάβουν οι άνθρωποι ότι αύριο ο ήλιος θα ανατείλει είτε νικήσουμε είτε χάσουμε».

Μετά από κάθε επιτυχημένο αποτέλεσμα, με συνέπεια, ο Σκαλόνι κατέβαζε τους τόνους και επιχειρούσε να μετριάσει τον ενθουσιασμό ενός ολόκληρου έθνους. Και αυτό το έκανε για να βοηθήσει τους νεαρούς ποδοσφαιριστές του να παραμείνουν συγκεντρωμένοι και να καταφέρουν να ελέγξουν τα συναισθήματά τους. Αυτός ο δρόμος τον έφερε στο τελευταίο χτύπημα πέναλτι. Με όσα είχε κάνει, είχε αγοράσει το δικαίωμα να απελευθερώσει για πρώτη φορά τα συναισθήματά του.