Ερίκ Καντονά: Kick Racism Out of Football

«Το ποδόσφαιρο δίνει νόημα στη ζωή σου. Πραγματικά το πιστεύω αυτό. Αλλά η ζωή σου, η ιστορία σου, η ουσία σου, δίνει νόημα και στο ποδόσφαιρό σου. Θα μιλήσω για κάποια πράγματα που σχεδόν ποτέ δεν συζητώ. Πρέπει να σας πω μια ιστορία που διαμόρφωσε όλα αυτά που είμαι. Συνέβη πριν καν γεννηθώ.

Πρέπει να πάμε πίσω στο 1939, κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου. Ο παππούς μου από τη μεριά της μητέρας μου ήταν από τη Βαρκελώνη και πολέμησε ενάντια στον δικτάτορα Φράνκο μέχρι το πικρό τέλος. Στο τέλος του πολέμου, ήταν καταζητούμενος και είχε μόνο λίγα λεπτά για να διαφύγει πριν οι Εθνικιστές στρατιώτες καταλάβουν την πόλη. Έπρεπε να διασχίσει τα βουνά των Πυρηναίων με τα πόδια για να φτάσει στη Γαλλία και δεν πρόλαβε να πει το σωστό αντίο. Αυτό ήταν το τέλος. Ζωή ή θάνατος.

Πριν φύγει λοιπόν, πήγε να βρει την κοπέλα του και τη ρώτησε: «Είσαι έτοιμη να με ακολουθήσεις;» Αυτός ήταν 28 ετών, κι εκείνη ήταν 18. Έπρεπε να αφήσει πίσω της την οικογένειά της, τους φίλους της, τα πάντα. Αλλά είπε, «Ναι, φυσικά. Αυτή ήταν η γιαγιά μου. Κατέφυγαν στους προσφυγικούς καταυλισμούς στο Argelès-sur-Mer, στις ακτές της Γαλλίας. Εκεί έγιναν δεκτοί περισσότεροι από 100.000 Ισπανοί πρόσφυγες. Μπορείτε να φανταστείτε αν οι Γάλλοι τους είχαν αποτρέψει όλους; Αλλά όχι, έδειξαν συμπόνια, όπως η ανθρωπότητα πρέπει πάντα να δείχνει συμπόνια σε όσους υποφέρουν».

Όταν ο Ερίκ Καντονά κλήθηκε να μιλήσει για το νόημα της ζωής, για το νόημα του ποδοσφαίρου στη ζωή του, ξεκίνησε λέγοντας την παραπάνω ιστορία. Μια ιστορία για το δίλημμα «ζωή ή θάνατος» και την απάντηση που δόθηκε μέσω ενός αβέβαιου ταξιδιού. Του ταξιδιού της προσφυγιάς. Ο παππούς του και η γιαγιά του έφυγαν κυνηγημένοι από την αιματοβαμμένη Ισπανία του εμφυλίου. Έφτασα στους πρόποδες των βουνών Albères ακριβώς στο σημείο όπου τα Πυρηναία βυθίζονται στη θάλασσα, sτο χωριό Argelès-sur-Mer.

Η μητέρα του γεννήθηκε εκεί λίγα χρόνια αργότερα, και μετά η οικογένεια μετακόμισε στη Μασσαλία όπου είδε εκείνος το πρώτο φως του ήλιου. Αυτή η ιστορία είναι στο αίμα του, τον διαμόρφωσε ως άνθρωπο. Την κουβάλησε μαζί του σε κάθε γήπεδο που αγωνίστηκε. Μαζί με πολλές τζούρες «λιμανίσιας» μπέσας ανέπνευσε στο γαλλικό λιμάνι που μεγάλωσε.

Στο αγγλικό πρωτάθλημα της δεκαετίας του '90 που προσπαθούσε να επουλώσει τις πληγές που είχε αφήσει η τραγωδία του Χέιζελ, ένας Γάλλος πήρε από το χεράκι την Λιντς και οδήγησε στο πρωτάθλημα της First Divison την τελευταία σεζόν πριν «γεννηθεί» η Premier League. Εκείνος κατάφερε να αλλάξει και την φυσιογνωμία ενός κλαμπ που γιγαντώθηκε έκτοτε και φιγουράρει ως ένα από τα κορυφαία παγκοσμίως.

Ήταν καλοκαίρι του 1992. Ο τεχνικός διευθυντής της Λιντς, Μπιλ Φόδερμπι, επικοινωνεί με την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ για να διεκδικήσει την υπογραφή του Ντένις Ίργουιν, τον οποίο ο Σερ Άλεξ Φέρκιουσον και ο εκτελεστικός διευθυντής της Γιουνάιτεντ, Μάρτινς Έντουαρντς, δεν ήταν διατεθειμένοι να πουλήσουν. Όταν, ωστόσο, ο σερ Άλεξ πρότεινε αστειευόμενος να ανταλλάξουν τον Ίργουιν για τον Καντονά, στο τέλος της γραμμής υπήρξε σιωπή... Ο Έρικ που τα' χε ήδη σπάσει με τον προπονητή του στα «παγώνια», άρχισε να οδεύει προς το βασίλειό του.

Πήρε τον σηκωμένο του για γιακά, έσυρε μαζί του την ψυχή εκείνη που βρίσκεις στις αλάνες, τα πήγε ως το Μάντσεστερ. Κι όλα αυτά σε μια εποχή που τα ποδοσφαιρικά ινδάλματα τολμούσαν ακόμα να σπάσουν εκείνο το καλούπι του 100% επαγγελματία, που δεν τον αφορά ή δεν θα έπρεπε να τον αφορά, τίποτα πέρα από όσα άπτονται της πραγματικότητας του συλλόγου.

Ο Ερίκ Καντονά ήταν Γάλλος, χωρίς την φινέτσα του Γάλλου. Δεν είχε αυτή την λεπτότητα που θα περίμεναν οι Άγγλοι εκείνης της δεκαετίας. Ούτε εντός τεσσάρων γραμμών, ούτε εκτός αυτών. Είχε προσωπικότητα που ξεπερνούσε το μέγεθος του αγγλικού ποδοσφαίρου της εποχής. Είχε βιώματα, απόψεις και συμπεριφορές που διέλυαν κάθε πιθανό «κώδικα συμπεριφοράς». Αποδόμησε 100% την ιδέα του τέλειου αθλητή.

Ήταν εκρηκτικός, αντικομφορμιστής, ένας ατίθασος «τσόγλανος». Έπαιξε ένα ποδόσφαιρο που δεν είχε προκάτοχο. Έβαλε 82 γκολ, κατέκτησε 4 πρωταθλήματα και 2 νταμπλ με τους «κόκκινους διαβόλους», κι όμως όταν τον ρώτησαν ποια είναι η κορυφαία στιγμή στην καριέρα του, είπε: «η καλύτερη μου στιγμή; έχω πολλές ωραίες στιγμές, αλλά ξεχωρίζω εκείνη που έριξα κλωτσιά στον χούλιγκαν», αναφερόμενος στην πιο διάσημη κλωτσιά του παγκοσμίου ποδοσφαίρου, που δόθηκε σαν σήμερα, 25 Ιανουαρίου του 1995.

Κρίσταλ Πάλας εναντίον Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ στο Σέλχαρστ Παρκ στο νότιο Λονδίνο. Ο Ρίτσαρντ Σο τραβάει την φανέλα του King Eric, κι εκείνος αντιδράει χτυπώντας τον. Ο διαιτητής τον αποβάλλει. Κατευθυνόμενος προς την φυσούνα, ένας ρατσιστής χούλιγκαν φώναξε για ακόμα μια φορά προς το μέρος του: «Γ@#$5 ξένε πίσω στη Γαλλία, κάθαρμα!» και ο Καντονά δεν άφησε την προσβολή αναπάντητη.

Τον πλησίασε μαινόμενος, πήρε φόρα, του όρμησε και του έριξε μια κλωτσιά Kung Fu. Μια κλωτσιά που την πλήρωσε με εννέα μήνες αποκλεισμό από τα γήπεδα. Μια κλωτσιά που ενίσχυσε την εικόνα του «κακού παιδιού», μια κλωτσιά που δεν μετάνιωσε ποτέ, του κι ας φρόντισαν οι υπεύθυνοι τότε να «θαφτεί» καλά η πολιτική ταυτότητα του χούλιγκαν Μάθιου Σίμονς που αργότερα έγινε γνωστό ότι είχε συμμετάσχει σε εκδηλώσεις του ακροδεξιού εθνικού μετώπου και του φασιστικού κόμματος BNP (British National Party).

Η ζωή του Έρικ, η ιστορία του, η ουσία του ως άνθρωπος έδωσε νόημα και στο ποδόσφαιρό του και το ποδόσφαιρό του δεν χωρούσε ρατσιστές. «Αυτού του είδους οι άνθρωποι δεν πρέπει να είναι στο παιχνίδι. Νομίζω ότι ίσως είναι σαν ένα όνειρο για κάποιους, να κλωτσήσεις αυτούς του είδους ανθρώπους. Το έκανα λοιπόν για αυτούς, για να είναι ευχαριστημένοι. Είναι ένα είδος λύτρωσης και ελευθερίας για αυτούς...».