Γκρέιαμ Πότερ: Ο υποτιμημένος man manager που «τρέχει» το ομορφότερο project της Premier League

Η πρεμιέρα της φετινής Premier League επιφύλασσε ένα μνημειώδες διπλό. Για πρώτη φορά στην ιστορία της, η Μπράιτον πέρασε νικηφόρα από το «Ολντ Τράφορντ», σηματοδοτώντας αρνητικά το ντεμπούτο του Έρικ Τεν Χαγκ που έγινε ο πρώτος προπονητής της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ μετά το 2014 και τον συμπατριώτη του, Λουίς Φαν Χάαλ που ξεκινά το πρωτάθλημα με εντός έδρας ήττα. Αυτομάτως, τα φώτα «στράφηκαν» στους ηττημένους. Η είδηση που πουλούσε ήταν το «ναυάγιο» των Κόκκινων Διαβόλων στην πρώτη σελίδα της νέας εποχής, κόντρα σε όσα είχαν δείξει στην ελπιδοφόρο προετοιμασία τους.

Στην άλλη άκρη, εκείνη του παρασκηνίου, χαμογελούσε πλατιά και πανηγύριζε ξέφρενα ο αρχιτέκτονας της ιστορικής νίκης των Γλάρων, Γκρέιαμ Πότερ. Ο προπονητής που κρίθηκε «λίγος» για να περάσει από συνέντευξη για τον πάγκο της Γιουνάιτεντ, διότι έλειπε από το βιογραφικό του η φράση «Champions League». Κανείς δεν μέτρησε, φαίνεται, τη συνισταμένη του να οδηγείς μια ομάδα από τη δ’ Σουηδίας στους ομίλους ευρωπαϊκής διοργάνωσης.

Η προτίμηση στον αξιόλογο Τεν Χαγκ ασφαλώς δεν επικρίνεται. Αντίστοιχα και η πρόσληψη του Αντόνιο Κόντε στην Τότεναμ, για την οποία ο Πότερ αποτελούσε το plan B. Ο τρόπος που τα βλέμματα πέρασαν για άλλη μια φορά πέραν του 47χρονου coach από τα Μίντλαντς, όμως, γέννησε απορία. Πολύ απλά διότι η εξέλιξη της φετινής Premier League συνηγορεί σε αυτό που είχε γίνει ηλίου φαεινότερο από πέρυσι.

Τρεις αγωνιστικές, εφτά βαθμοί, δύο διπλά σε «Ολντ Τράφορντ» και «London Stadium». Αήττητη, φρέσκια, τακτικά άψογη, οι μίνιμουμ χαρακτηρισμοί για να την περιγράψει κανείς. Η Μπράιτον, η μεγάλη έκπληξη της περασμένης σεζόν που τερμάτισε για πρώτη φορά στην ιστορία της στο Top-10, επιδιώκει να μετατρέψει την εξαίρεση σε κανόνα. Να χτίσει, δηλαδή, πάνω στο μοναδικό της κατόρθωμα, ώστε να το μετατρέψει σε νέα νόρμα. Κι ο Πότερ έχει αναλάβει με όλα τα διαθέσιμα εχέγγυά του να φέρει εις πέρας την αποστολή, παρουσιάζοντας το πιο ελκυστικό και συνάμα ‘’κόντρα στη λογική» project της κατηγορίας. Όπως ακριβώς και το ταξίδι του μέχρι την (μερική) καταξίωση.

Υπερβάσεις με τα φθηνότερα υλικά στην κατηγορία

Η περσινή σεζόν αποτέλεσε αναμφίβολα το ορόσημο της τριετίας του στους Γλάρους. Η 9^η θέση και το φύσει επιθετικό, με… άρωμα Πεπ Γκουαρδιόλα, ποδόσφαιρό της, το κατέστησε ακόμα πιο σημαντικό τηρουμένου του ανταγωνισμού.

Μια τριετία που κυλά με μαθηματική πρόοδο προς την καθιέρωση, προς το διαρκώς καλύτερο. Ο Τόνι Μπλουμ, Άγγλος επιχειρηματίας στον τομέα του στοιχήματος και ιδιοκτήτης του κλαμπ, βλέπει το πρώτο του ποδοσφαιρικό «παιδί» (μετά την Ουνιόν Σεν-Ζιλουάζ στο Βέλγιο που πέρυσι έφτασε μια… ανάσα από το πρωτάθλημα) να ψηλώνει ποδοσφαιρικά στα χέρια του Πότερ.

Τι κι αν πωλήθηκαν δύο από τα πιο χρήσιμα εργαλεία του στο θερινό παζάρι; Ο Ιβ Μπισουμά και ο Μαρκ Κουκουρέγια θεωρήθηκαν απώλειες που θα δρούσαν ανασταλτικά στην ανάπτυξη των Γλάρων, όχι όμως απ’ ό,τι φαίνεται σε ένα τόσο λειτουργικό σύνολο με θεμελιωμένες τις αξίες του προπονητή του. Άλλωστε, όταν έχεις το χαμηλότερο ρόστερ βάσει των χρημάτων που ξόδεψες για να το διαμορφώσεις στην κατηγορία, διαθέτεις ήδη έναν ανασταλτικό παράγοντα σε βάρος σου.

Για την Μπράιτον, αυτό δεν ισχύει. Με συνολική χρηματιστηριακή αξία στα 238,2 εκατ. λίρες, το ρόστερ της θα την έχριζε υποψήφια για υποβιβασμό (τέταρτο χαμηλότερο, 17^η από τις 17 της περασμένης σεζόν που δεν υποβιβάστηκαν). Από μεταγραφικής άποψης, μάλιστα, δεν έχει χρειαστεί ούτε 100 εκατ. λίρες (99,8) για να αποκτήσει όλα τα κομμάτια του παζλ της, γεγονός που την καθιστά 20^η στη σχετική λίστα (ή… 1^η, αν το δει κανείς αντεστραμμένα). Την ίδια στιγμή, η Μάντσεστερ Σίτι αγγίζει σχεδόν το 1 δισεκατομμύριο ευρώ σε purchase value.

Νέα σεζόν, λοιπόν, «νέοι» πρωταγωνιστές. Υπό την απουσία του Μπισουμά, άνθισε ο θηριώδης, Μόουζες Καϊσέδο, ο οποίος τόσο στο «Ολντ Τράφορντ» όσο και στη νίκη επί της Γουέστ Χαμ (0-2) ήταν καταλυτικός. Παρά το πρέσινγκ από Αγγλία και εξωτερικό, ο Λεάντρο Τροσάρ έμεινε και ηγείται πλέον της μεσοεπιθετικής γραμμής. Με λίγες και ουσιαστικές κινήσεις βάσει του πλάνου του Γκρέιαμ Πότερ (Εστουπινιάν, Κόλγουιλ), η ομάδα του αγγλικού Νότου είναι απολύτως σταθερή και με αφομοιωμένη τη γνώση της τριετίας υπό τις οδηγίες του Βρετανού.

Το 3-4-3 της Μπράιτον που κάνει θαύματα

Ο Γκρέιαμ Πότερ, όπως ο Έντι Χάου και άλλες περιπτώσεις προπονητών διεθνώς, δεν ξεφύτρωσε στην προπονητική απευθείας από το ανώτερο αγωνιστικό επίπεδο. Σταμάτησε το ποδόσφαιρο στα 30 του, έχοντας βρεθεί από την Premier League ως ανερχόμενο wonderkid ως την όγδοη και την ένατη κατηγορία. Όπως είχε δηλώσει «σταμάτησα γιατί δεν ήθελα η δική μου έλλειψη κινήτρου να στοιχίσει σε κάποιον προπονητή τη θέση του». Τα άγχη του είχαν γίνει ήδη… προπονητικά. Από την αρχή της δικής του ανέλιξης, μελέτησε εκτενώς το έργο του Πεπ Γκουαρδιόλα. Και η φιλοσοφία του παρ’ ό,τι δεν εφάπτεται πλήρως στο μοντέλο του Καταλανού, εκπορεύεται από μερικές θεμελιώδεις του αξίες: Ευελιξία στα συστήματα, χτίσιμο επιθέσεων από πίσω, κυριαρχία στην κατοχή, προσπάθεια υπερφόρτωσης του παιχνιδιού σε μία πλευρά, κινητικότητα των επιθετικών.

Οι προπονήσεις του πάντως είναι εστιασμένες στην κατοχή μπάλας. Στην προετοιμασία οι παίκτες του δεν τρέχουν τόσο όσο συμβαίνει στις άλλες ομάδες. Παίζουν με την μπάλα από την πρώτη ημέρα. Το πώς παρατάσσει την Μπράιτον, πάντως, στο χορτάρι μοιάζει με ένα προπονητικό όραμα του Πεπ. Όπως εκείνος με το ιδιότυπο 2-3-5 που παρουσίασε τη σεζόν 2020-21, έτσι και ο Πότερ, με το δικό του 3-4-3.

Τετράδα σε «κουτί». Δύο αμυντικά χαφ στη βάση του, συνήθως Καϊσέδο και Μακ Άλιστερ, και δύο στην κορυφή του, με τους Πασκάλ Γκρος και Άνταμ Λαλάνα. Ένα ιδιότυπο τετράγωνο που λειτουργεί πολυμορφικά στις επιθέσεις της Μπράιτον και τη διάσπαση του αντίπαλου πρέσινγκ. Στο παρακάτω γράφημα φαίνεται χαρακτηριστικά το τρικ του Πότερ, που μεταφέρει τους τέσσερις μέσους του στην ίδια ευθεία, ώστε να γίνεται ευκολότερη η κυκλοφορία για τη διαφυγή από την πίεση, αλλά και η ευκολότερη επανάκτηση της μπάλας σε περίπτωση απώλειας της κατοχής, χάρη στην υπεραριθμία που έχει σχηματίσει.

Καταλυτική σημασία στο πλάνο του Πότερ έχουν και οι φουλ μπακ, τους οποίους προτιμά στοχευμένα με ανάποδο πόδι. Ο δεξιοπόδαρος Τροσάρ από τα αριστερά, ο αριστεροπόδαρος Μαρτς από δεξιά, συνεισφέρουν σε καλύτερες διαγώνιες πάσες προς τον άξονα για τον Γουέλμπεκ, όσο και στην πίεσή τους μαζί με τον τελευταίο ως τριάδα στην πρώτη ζώνη άμυνας του αντιπάλου.

Ο... Χάρι Πότερ της Έστερσουντ

Πολύ πριν η Μπράιτον απολαύσει τους καρπούς της δουλειάς του, ο Γκρέιαμ Πότερ ζούσε περίπου 2.400 χιλιόμετρα μακριά. Σε μια κωμόπολη 50.000 κατοίκων λίγο βορειότερα από το κέντρο της Σουηδίας ονόματι Έστερσουντ, την οποία μέσα σε επτά χρόνια έμελλε να βάλει… βίαια στον ποδοσφαιρικό χάρτη της Ευρώπης.

Οι φίλοι του ΠΑΟΚ πιθανώς θα θυμούνται ακόμα τον αποκλεισμό τους από τους άσημους Σουηδούς, που στον δρόμο τους είχαν αποκλείσει και ένα μεγαθήριο όπως η Γαλατασαράι. Εκ του αποτελέσματος, τελικά δεν μοιάζει και τόσο απίθανη η επιτυχία της.

Ο Γκρέιαμ Πότερ άλλαξε μόνος του το status ενός αφημένου στην τύχη του και ξεχασμένου από το γενικό σύνολο συλλόγου. Μετακόμισε στη Σουηδία το 2011, όντας έτοιμος να δεχθεί κάθε είδους ποδοσφαιρική πρόκληση που ταίριαζε με την ψυχοσύνθεσή του. Αυτό είναι άλλωστε κάτι που πλέον αποζητά από τους ποδοσφαιριστές του. Να είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν κάθε πρόκληση που θα τεθεί στον ορίζοντά τους, στην προπόνηση ή τους αγώνες.

«Είχα βγει έξω και με ρωτούσαν όλοι γιατί ήρθα εδώ! Οταν τους απάντησα πως ανέλαβα την Εστερσουντ, γελούσαν και μου έλεγαν ''Αδύνατο'' ή ''Είσαι τρελός;;''»

Μέσα σε επτά χρόνια, πέτυχε ένα… mission impossible που θα ενέπνεε και τους πιο φανατικούς του Football Manager. Πέτυχε τρεις προβιβασμούς, οδηγώντας την Έστερσουντ από την τέταρτη στην πρώτη κατηγορία και την έβγαλε στην Ευρώπη, με εισιτήριο από την κατάκτηση του Κυπέλλου. Ττη σεζόν 2017-18 πέτυχε το αδιανόητο, έφτασε στους ομίλους διασυλλογικής διοργάνωσης, όπου μάλιστα το όνειρο διογκώθηκε, αφού σε ισοβαθμία με την Αθλέτικ Μπιλμπάο οι Σουηδοί πήραν την πρόκριση και αποκλείστηκαν στους «32» με γλυκιά ήττα μέσα στο «Emirates» επί της Άρσεναλ!

«Αρχικά στο γήπεδο είχαμε 500 φιλάθλους, στη συνέχεια φτάσαμε στις 5000 και πλέον στο νέο μας γήπεδο έχουμε 10.000 φιλάθλους. Ο κόσμος λατρεύει το σκι, δεν είχε ποτέ ποδοσφαιρική κουλτούρα, αλλά πλέον η μπάλα είναι το βασικό αντικείμενο με το οποίο ασχολούνται αγόρια και κορίτσια στα σχολεία», δήλωνε τότε, με την επιρροή του και τα κατορθώματά του να τον μεταφέρουν νομοτελειακά στο Νησί και μετά από μια σεζόν με τη Σουόνσι στο κορυφαίο επίπεδο.

Μάστερ στη συναισθηματική νοημοσύνη και στην... πράξη

Όλοι όσοι μιλούν, όμως, για τον Γκρέιαμ Πότερ, εστιάζουν σε μια ειδοποιό διαφορά. Οι αρετές του δεν περιορίζονται στον λευκό πίνακα των αποδυτηρίων ή τις ηγετικές του ικανότητες από τη διακεκομμένη γραμμή στο χορτάρι. Αυτό που έχει οδηγήσει τον 47χρονο coach από το Σόλιχαλ στην αφρόκρεμα των νέων Βρετανών τεχνικών, και ίσως τελικά στην ‘’υποτίμησή’’ του από τα media, είναι η ανθρωποκεντρική του προσέγγιση στα πράγματα. Με σπουδές στις κοινωνικές επιστήμες και μεταπτυχιακό στη συναισθηματική νοημοσύνη, εντρύφησε σε πτυχές του παιχνιδιού και της καθημερινότητας των αθλητών που αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι στην ομαλή λειτουργία μιας ομάδας. Επένδυσε στο ενδιαφέρον του για τα άτομα, τις προσωπικότητες με τις οποίες είχε να κάνει. Εστίασε την προπόνησή του γύρω από την ενθάρρυνση, τη συγκατάβαση, την ενσυναίσθηση. Κι αυτό είναι που κάνει τις ομάδες του άρρηκτες μέσα στον αγωνιστικό χώρο και τα αποδυτήρια.

Ο Σαμ Μενσίρο, άλλοτε παίκτης του στην Έστερσουντ, είχε περιγράψει χαρακτηριστικά πως ο Πότερ τού είχε σώσει τη ζωή:

«Όταν μετακόμισα στη Σουηδία παντρεύτηκα, αλλά δεν κράτησε για πολύ. Ο Πότερ πήρε ξανά στην Έστερσουντ από την Έρεμπρο, είδε ότι περνούσα δύσκολα. Με κάλεσε στο γραφείο του και μου μίλησε. Ήξερε τι μπορούσα να προσφέρω στην ομάδα και ότι αν ήμουν στεναχωρημένος, εξ αιτίας του γάμου μου, θα επηρεαζόμουν.

Μόλις του μίλησα, όλη η θλίψη μου μετά το διαζύγιο εξαφανίστηκε. Μου είπε ότι πίστευε σε μένα. Ήταν μια ξεχωριστή μέρα, ένιωσα ότι μου έδωσε μια δεύτερη ζωή».

Ένας επίσης πρώην παίκτης του, ο Γκλεν Μάρεϊ είχε μιλήσει περισσότερο για την αντίληψή του και τη δεκτικότητά του στο λάθος, στις κακές στιγμές. Αρκεί να υπήρχε η κατάλληλη αντίδραση και αντιμετώπιση:

«Λαμβάνει υπ' όψιν ότι είμαστε άνθρωποι και κάνουμε λάθη. Αυτό που θέλει είναι η αντίδρασή μας στο λάθος να είναι θετικκή. Αποδέχεται λοιπόν αν τα πράγματα δεν πάνε καλά σε κάποια φάση, αν χάσουμε ένα σουτ ή μια πάσα, αλλά δεν πρόκειται να σε χειροκροτήσει αν δει πχ ότι κατεβάζεις το κεφάλι σου και δεν κυνηγάς τη φάση μετά από ένα λάθος».

Όπως είχε γράψει το «Athletic», «ο Γκρέιαμ Πότερ δεν είναι παρά ένας ηγέτης που εμπνέει και απαιτεί σεβασμό, ζητά αφοσίωση για έναν κοινό σκοπό και τη θέληση για περισσότερες προκλήσεις, δείχνοντας παράλληλα συμπόνια». Πολύ απλούστερα, ο Γκρέιαμ Πότερ είναι ένας προπονητής που φροντίζει να παίρνει το μάξιμουμ από κάθε παίκτη και για να το κάνει αυτό, τους... ξεβολεύει. Τους βγάζει από το comfort zone, τους δοκιμάζει σε διαφορετικές θέσεις από τη φυσική τους και διαφορετικές καταστάσεις από τη φύση τους, με ένα ζητούμενο: ''προσαρμογή''. Αυτό που έκανε και ο ίδιος ως άσημος ποδοσφαιριστής στις μικρότερες κατηγορίες, ως προπονητικό prodigy στους -25 βαθμούς Κελσίου του Έστερσουντ. Ή συμβολικά, όταν τα περασμένα Χριστούγεννα κοιμήθηκε στον δρόμο μαζί με τους συνεργάτες του για να αυξήσει την επίγνωση για τους αστέγους της πόλης.

Στο τέλος της ημέρας, όσο κοντά ή μακριά βρίσκονται τα επόμενα βήματα της καριέρας του, είτε αυτό λέγεται ένας πάγκος του Big-4 ή η εθνική Αγγλίας για την οποία ουκ ολίγοι έχουν κυκλώσει το όνομά του ως πιθανό διάδοχο του Γκάρεθ Σάουθγκεϊτ, η κλάση και η ποιότητα ως άνθρωπος και manager θα κάνουν τον Γκρέιαμ Πότερ να ξεχωρίζει σταθερά από τους υπόλοιπους και να υπόσχονται τα καλύτερα για το μέλλον της Μπράιτον.

Brighton boss Graham Potter, Bruno, Billy Reid and others slept rough on Friday to raise awareness for a homeless charity 👏 pic.twitter.com/9qloJG7A4F

— Football Daily (@footballdaily) November 15, 2021